1 r
hnal
Ie
Nr.44
Lettergroepenpuzzel
mm m m m
A AAA
A a
a a
k
k w
i m m w i
m m m w m
JtJÈ %Wi B
m o .in
CeidócSouAont
ZATERDAG 12 NOVEMBER 19
88 PAGINA 27
)plossing vorige puzzel
||E|V|0|!L|V|t:|ft|S>|Rj»!fl| I IeIUI
H Ej 0 H 0
'AaHEHH [SBkBH SI
0 ia si tj sa i s
tana anaaa aaiaia
a a h ei a s
sbshhb aaaaa®
e winnaars van puzzel 43 zijn:
Hiep, Tramsteeg 8, 2201 KR Noord-
ijk.
Vogelezang-v. Riet, Piet Heynlaan
2253 TB Voorschoten.
n krijgen hun prijs binnen drie weken
[r cheque toegestuurd
jplossingen onder vermelding van puz-
S nr. 44 moeten uiterlijk woensdag-
jiddag in bezit zijn van:
fIDSE COURANT,
Dstbus 11, 2300 AA Leiden.
In elk vakje dienen twee letters te worden in
gevuld, waardoor woorden van navolgende
betekenis verkregen kunnen worden.
HORIZONTAAL:
1. Bekoorlijkheid.
3. Taalzuiveraar.
5. Verbond.
7. Oogopslag.
8. Regelmaat.
10. Land in Afrika.
12. Vierwielig rijtuig.
13. Turks pond.
15. Knaagdier.
16. Kan waarin het
waswater
geschonken wordt.
18. Soort fiets.
19. Zeevis.
20. Tropische hagedis.
22. In ae richting *van
het genoemde.
25. Hardop.
27. Wedspel.
28. Letter van het
Griekse alfabet.
29. Wijnsoort.
31. Rivier in Duitsland.
33. Makreelachtige vis.
34. Nauwe opening.
36. Officieel toegelaten.
37. Waternimf.
De lettergroep LO komt voor in
Naam
Adres
Postcode Woonplaats
VERTICAAL:
1Gas van bleekgroene
kleur.
2. Vis.
3. Voortreffelijk.
4. Gewas.
6. Een weinig.
7. Deel v.e. roeispaan.
9. Verleidelijke,
trouweloze vrouw
(fig.),
11Kostbaar gesteente.
12. Vis.
14. Groot ongeluk.
15. Lichaamsdeel.
17. Kleurloos gas.
18. Stad in Marokko.
In welk(e) antwoord(en) komt de letter
groep LO voor?
20. Wisselwaarde,
koers.
I 21. Snel uitgevoere
militaire overval in
een vijandelijk land.
23. Bekende organisatie
(afk. Engels).
24. Historisch
landschap in Noord
west-Frankrijk.
26. Toespraak.
28. Vooral bij het zeilen
veel gedragen
kledingstuk.
29. Muziekstuk.
30. Turkse brandewijn.
32. Op twee kolommen
rustende boog.
33. Huisdier.
35. Na iets.
Gemakzucht dient
Filatelistische Dienst PTT
Terwijl postzegelhandelaren en veiling
houders sinds 1980 hun omzet zagen da
len heeft de Filatelistische Dienst (FD)
van de Tante Pos juist haar omzet jaar na
jaar verhoogd. Kortgeleden is de tweehon
derdduizendste abonnee geboekt. Volgens
het hoofd van de dienst, H.C. van der
Geest, heeft vooral de gemakzucht van
menig verzamelaar voor die mijlpaal ge
zorgd. Mensen laten de nieuwe zegels lie
ver bezorgen dan dat ze zo eens in de
maand naar het postkantoor gaan voor
een nieuwe uitgave.
De Filatelistische Dienst bestaat volgend
jaar 40 jaar. Ze is in 1949 opgericht na
veel vragen van buitenlanders, vooral Ca
nadezen die in Nederland hadden gevoch
ten, naar de nieuwe Nederlandse zegels.
Het voorbeeld is ondermeer afgekeken
van Zwitserland waar al langer die service
bestond. Tot 1972 kregen alleen buitenlan
ders eens in de zoveel tijd de Nederlandse
postzegels thuis. Voor landgenoten gold de
service niet. Dat veranderde in 1972. Na
veel druk vanuit de verzamelaarswereld
(Van der Geest: „vanwege toenemende ge
makzucht") startte de PTT ook de nieuwt-
jesdienst voor haar eigen burgers. In 1972
waren er overigens 15.000 buitenlanders
die een abonnement hadden. Zes jaar later
was dat aantal door toetreding van de Ne
derlanders opgelopen tot 50.000 abonne
menten. Door de hausse in de filatelie in
de zeventiger jaren (ondermeer door de
grote Amphilex-tentoonstelling) steeg het
abonnementenaantal snel tot 100.000 in
1981 en 200.000 in dit jaar.
De verzamelaar kan uit dne types abonne
ment kiezen. De meest bekende is het
jaarsetje dat eens in de twaalf maanden
naar de abonnee wordt gezonden. Er be
staat echter ook de mogelijkheid om per
half jaar de nieuwe zegels toegezonden te
krijgen en zelfs na elke nieuwe uitgifte.
Verder is het mogelijk om gestempelde ze
gels, PTT-poststukken, blokjes van vier en
velranden te bestellen.
Zendingen onder de 20 gulden nominale
zegelwaarde worden echter belast met
twee gulden administratiekosten. Dat is
bedoeld om een drempel in te bouwen,
vertelt Van der Geest. Elk nieuw zegeltje
direct versturen zou te veel geld kosten.
Want alhoewel de PTT trots is op haar
service, moet de 70 personeelsleden tellen
de overheidsdienst met winst draaien. En
dat lukt aardig. Van der Geest wil niet
kwijt wat de omzet is, wel dat er mensen
zijn die alle nieuwe zegels eenmaal nemen,
maar dat er ook bosjes zijn die de zegels
veel vaker nemen, handelaren bijvoor
beeld. De omzet van de FD is dan ook
tientallen miljoenen guldens.
ENVELOPPEN
Volgens Van der Geest zal de FD na de
verzelfstandiging van de PTT op 1 januari
op korte termijn met of nauwelijks veran
deren. Zo zal de dienst niet de uitgifte van
eerstedagenveloppen van de NVPH-han-
delaren overnemen zoals wel eens ge
vreesd wordt door een handelaar.
rijfde serie Chinese
lerdenkingsmunten
vijfde serie Chinese herdenkingsmun-
heeft als onderwerp de Song-dynastie
de culturele renaissance van 960 tot
:79. De uitgifte bestaat uit één gouden en
jer zilveren munten.
Inds 1984 brengt de China Mint Compa-
van de Chinese Volksbank elk jaar een
irie munten uit ter herdenking van grote
guren uit de Chinese geschiedenis. De
lunten zijn wettig betaalmiddel. Het ver-
jnde graveerwerk en de volmaakte aan-
lunting maken de munten tot schitteren-
e meesterwerkjes van de Oosterse kunst.
IJ ,an het einde van de 9e eeuw is de centra-
l macht in China verzwakt. Vanaf 907
jQQijn de keizers van de Tang-dynastie geen
n_ n 'keizerrijken'. Na vijf opeenvolgende
lynastieën in het noorden van China die
een van alle erin slagen het oude keizer-
ijk te herenigen, neemt in 960 de Song-
ynastie het bestuur over. Steunend op
1 in krachtig huurlingenleger lukt het de
*r_ pngs om de controle over heel China aan
ich te trekken.
an~ jet Song-tijdperk kenmerkt zich door ver-
ieuwingen op bestuurlijk, wetenschappe-
pk, cultureel en handelsgebied. Belangrijk
f dat de ambtenarenbesturen opvallend
Ingevoelig zijn voor de druk van de poli-
eke machthebbers. Tegen die achter
mond bloeit het wetenschappelijk en cul-
ureel leven op. Uitvindingen zoals de
pnk voor gebruik op volle zee en de uit
breiding van het kanalensysteem in het
Cangzi-bekken stimuleren een geweldige
iandelstoename met Zuidoost-Azië en
pet de landen aan de Indische Oceaan,
n de landbouw worden nieuwe rijstvari-
Inten met een hogere resistentie geintro-
luceerd. Door de verspreiding van de
Irukkunst, waarbij gebruik wordt gemaakt
van de houtgravure, groeit het aantal ge
letterden sterk. Ook het buskruit wordt tij
dens deze periode uitgevonden.
PAPIERGELD
Een gevolg van deze activiteiten en ont
wikkelingen is de gestage verandering van
de Chinese samenleving. Voor het eerst
overtreffen de belastingen op de handel in
omvang die op de landbouwprodukten -
een unieke gebeurtenis in de Chinese ge
schiedenis. De steden ontwikkelen zich
sterk tot krachtige centra. Onder invloed
van al deze veranderingen en gestimuleerd
door het toenemende gebruik van betaal
middelen vindt in 1024 te Sichuan de uit
gifte van het eerste papiergeld plaats.
HOOGTEPUNTEN
De 11de eeuw is voor het Chinese denken
één van de meest vruchtbare perioden. Fi
losofen trachten kosmografische systemen
op te bouwen die. gebaseerd op wiskundi
ge berekeningen, overeenkomen met de
heersende zedelijke waarden, een weer
spiegeling van het boeddhisme waarvan
het toenmalige denken doordrenkt is. De
nieuwe denkwijze bevordert op haar beurt
een ongekende ontwikkeling van kennis.
De historicus Sima Guang brengt de Chi
nese geschiedenis in kaart van 403 v.C. tot
aan de komst van de Song-dynastie. Na
hem zal Zhu-Xi in de 12e eeuw een sa
menvatting formuleren van alle wijsgerige
stromingen, wat hem de reputatie bezorgt
van stichter van de nieuw-Confuciaanse
leerschool. De literatuur behoudt haar an
tieke stijl, terwijl het theater een nieuwe
impuls krijgt. Door de ontwikkeling van
de boekdrukkunst neemt de verspreiding
van boeken, dichtwerken en encyclope
dieën sterk toe. De poëzie bouwt voort op
het genre, ontstaan op het het einde van
de Tang-periode.
Ondanks haar machtige leger kan de Song
dynastie geen weerstand bieden tegen
nieuwe dreigingen vanuit de steppen door
Tibetaanse bendes. De vrede wordt tijde
lijk gekocht met zware offers in de vorm
van belastingen, bestaande uit zijde en zil
ver. Maar dit verhindert niet de vestiging
van het nieuwe keizerrijk Xia in het
noordwesten. Vanaf het begin van de 12de
eeuw brokkelt de machtsbasis van de
Song-dynastie verder af, het sociale kli
maat gaat teloor en het leger verliest zijn
macht. Binnendringende vijandelijke troe
pen drijven de Song-regering terug tot
Hangzhou, waar ze stand houdt van 1127
tot 1274 tot aan de grote Mongoolse inva
sie. Hiermee komt ook een einde aan het
bloeiende culturele en sociale leven, dat de
Song-dynastie zo'n bijzondere plaats heeft
gegeven in de Chinese geschiedenis.
BEPERKTE OPLAGE
De serie munten wordt uitgebracht in uit
giftes met een zeer beperkte oplage. Alle
munten zijn verpakt in een beschermende
capsule en worden per uitgifte in een
handgelakt kistje gepresenteerd. De echt
heid wordt gegarandeerd door een genum
merd certificaat van de Chinese Volks
bank. De gouden munt is verkrijgbaar
voor 800,- en de vier zilveren munten
kosten tesamen 300,-. De munten wor
den verspreid door E.D.J. van Roekei
B.V. te Bussum en zijn verkrijgbaar via
alle kantoren van de grote bankinstellin
gen.
'Test uw aanvalskunst
Bij "het vlot naspelen van
(groot)meesterpartijen bekruipt
vaak het gevoel: „Dat kan ik
ook". In de laatste fase van
een partij is dat soms ook het
geval; het probleem zit hem
veelal in de opbouw van de
partij. Dat laatste zullen we
deze week even vergeten. Uit
de recente toernooipraktijk
heb ik enkele aanvalsstellingen
uitgezocht waarbij u op de
plaats van de uiteindelijke
winnaar mag plaatsnemen.
Probeer van de volgende stel
lingen zo veel mogelijk varian
ten op te schrijven en vergelijk
deze met de oplossingen.
JL X 1È*
■AM BAAA
■A A
J. ROSITER-M. HEBDEN
Engels kampioenschap 1988.
Stelling na de 16de zet van wit.
Wit had in de opening slechts
oog voor de materiële voor
sprong en „vergat" te ontwik
kelen. Hoe zou u dit afstraf
fen?
A 1#
AAA
MAAÖ
ba m
AAA
i g&
J. TIMMAN-R. HÜBNER
Inteipolistoemooi 1988.
Stelling na de 21ste zet van
zwart.
Zwart staat op het punt het ge
vaarlijke aanvalsstuk Pf5 te
elimineren, waarna de witte
aanval niet veel meer zou
voorstellen. Probeert u er nog
wat van te maken.
I
1 AA
A®£- - A
Ai A
A -A
M AA
J. HERTNECK-L. VOGT
Landenwedstrijd W.-Duits-
land-Oost-Duitsland.
Stelling na de 36ste zet van
zwart.
Zwart heeft de strijd op de da
mevleugel gewonnen, maar
zijn koningsvleugel is verzwakt
en de torens werken niet sa
men. Profiteert u eens van
deze voordelen.
1 1
A A A A
A MA
A
A
A A
HAW A
ARLANDI-KUCZYNSKY
Geneve 1988.
Stelling na 26ste zet van wit.
Wit lijkt zijn zaakjes aardig
voor elkaar te hebben, maar
hij heeft een gemene mogelijk
heid overzien. Ziet u dat wel?
I
2
AA
Ak A
P S»
A
AA
AA
S
SIBAREVIC-
PAVLOV PERNIK
(Bulgarije) 1988.
Stelling na de 19e zet van
zwart.
Hoe krijgt wit de zwarte ko
ning uit zijn „veilige" hoekje?
OPLOSSINGEN
1). 16...Pxf2! 17.Dc2 (17.Kxf2
Pxc4 en 18...Dxe3 mat)
17...Pxhl 18.Dd2 Pxc4
19.Lxc4 Lxe3 20.Dxc3
Lxcl 21.Lxcl e3 en wit gaf
het op.
2). 22.Pxg7!
Kh8
Kh8
(geen remise!) 27...Te8
28.Tg3+ Kf8 29.Tg7 Te7
30.e6! Lxe6 31.Txh7 en
zwart gaf het op.
3). 37.Lxf6! Txd5 38.exd5
,Lxf6 39.Dc7+ Lg7 40.Dxb8
Pe3 41.Tgl Pxg2 42.Dg3.
Zwart gaf het op.
4). 26...Pxh3! 27.gxh3 Dxe3+
(Pg4 staat nu geopend!)
28.Tf2 Dxh3. Wit gaf het
op.
5). 20.Dxg6ü hxg6 21.h5 Txf7
22.hxg6+ Kg8 23.gxf7+
KJ8 en tegelijkertijd opge
geven, want na 24.Pe6+
krijgt wit zijn dame met
rente terug.
Correspondentie-adres: Leo
Hofland, C. Fockstraat 113,
2613 DE Delft.
.'Landenwedstrijd visueel
gehandicapten
Énige tijd geleden, om precies te zijn
yan 24 tot 29 september, heeft er een
uniek damevenement plaats gehad:
foor het eerst in de geschiedenis zijn
hamelijk Nederlandse visueel gehandi
capte spelers in een landenwedstrijd
uitgekomen tegen Russische dammers.
De eerste vijf van het nationale kam
pioenschap, P. Verweij, J. van Straal-
cn, K. Snijder, J. D. van der Laan en
I. de Rijke, moesten het in een' vijf
tanden tellende ontmoeting opnemen
tegen vijf uit Kazachstan afkomstige
visueel gehandicapte spelers. Deze vijf
tanden werden op verschillende plaat
tan afgewerkt: de eerste ronde in Bru-
:hem (Gld.), de tweede in Wamel, de
lerde in Goes en de laatste twee weer
n Bruchum. Het geheel kon worden
;erealiseerd door de steun van de
ïoofdsponsor Ahlmann uit Bruchum
importeur en verkoper van zwenkla-
iers) en de co-sponsors Perfecta Che
mie b.v. te Goes (o.a. Bisonlijmen),
'nterpolisverzekeringen en Rabobank
egio Maas en Waal.
det bijzondere belangstelling werd
aar deze landenontmoeting uitgeke
ken: niet alleen betrof het een vol
strekt nieuwe gebeurtenis, bovendien
was behalve de namen niets van de
Russische spelers bekend. Toen een
maal de wedstrijd begon, bleek echter
al snel dat de Russen zeer geduchte te
genstanders waren. Het eerste treffen
eindigde in een 2-8-nederlaag voor de
Nederlanders, waarna het via 1-9, 3-7,
4-6 en nogmaals 1-9 in totaal maar
liefst 39-11 voor de bezoekers werd.
Deze nederlaag is te begrijpen als men
bedenkt dat - zoals van Russische zij
de werd gemeld - het aantal visueel
gehandicapte dammers in Kazachstan
zeer groot is en dat men daar boven
dien over uitstekende trainingsfacili
teiten beschikt. Verder was het leef
tijdsverschil - de meeste Nederlandse
spelers zijn zestigers - duidelijk in het
voordeel van de Russen, en dat is na
tuurlijk bij een bijzonder inspannende
bezigheid als het blinddammen een
zwaar wegende factor.
Dit in aanmerking genomen heeft het
Nederlandse kwintet het zeker niet
%slecht gedaan. Zelfs had er afgaande
op de partijen beslist meer in gezeten.
In een aantal partijen werd men inder
daad overspeeld, maar het gebeurde
ook dat de Russen door een blunder
aan Nederlandse zijde de punten in de
schoot geworpen kregen, terwijl het
verder een aantal malen voorkwam
dat een Nederlandse speler vanuit een
voordelige positie de partij toch nog
verloor. Van dit laatste geval hier een
tweetal voorbeelden.
m, ut o
De stand van het eerste diagram deed
zich voor in de partij P. Verweij-B.
Imanaliev uit de tweede ronde. Door
de achtergebleven schijf op 15 heeft
wit in deze klassieke middenspelposi
tie - ontstaan na 43... 12-18 - kansrijk
spel. Hij moet dan echter wel 44.27-
22! 18x27 45.34-29 23x34 46.30x39
spelen: na 27-31 47.37x26 17-22
48.28x17 21x12 49.33-28 staat hij dan
goed. Toen de nationale titelhouder
echter vervolgde met 44.34-29? 23x34
45.30x39 kwam hij daarentegen in
grote moeilijkheden: 18-23 46.27-22
21-26 47.22x11 16x7 48.39-34. Nu is
het uit; remise was nog mogelijk na
48.28-22! 7-12. (Natuurlijk niet
48...23-28? enz.) 49.32-27 15-20 50.38-
32 23-28 51.32x23 19x17 52.39-34 12-
18 53.33-28! (Veel beter dan 53.34-30
13-19 54.27-21 - moet wel; op 54.33-
28 18-23 55.37-32 17-22+ 17-22 55.21-
16 18-23 56.16-11 23-28 met een zeer
gunstig eindspel voor zwart) 13-19
54.37-32 en na 26-31 55.27x36 18-22
56.34-29 24x33 57.28x39 22-28
58.32x23 19x28 59.35-30 wordt het re
mise.
48...7-11! Natuurlijk niet 48... 13-18
wegens de dam 49.34-29 enz. 49.34-30
13-18. Nu is het uit. Wit deed nog
50.28-22 18x27 51.32x21 26x17
52.38-32 17-22 en gaf toen op.
Vermoedelijk heeft hier tijdnood een
grote rol gespeeld en is dat ook zo in
het volgende fragment, waarbij toeval
lig weer Verweij betrokken is. Ditmaal
betreft het zijn partij met Nikifirov uit
de vijfde ronde. Zie het diagram (Ver
weij heeft zwart).
In deze positie, waarin wit zojuist
heeft teruggeruild met 43.40-34 29x40
44.35x44, heeft zwart gewonnen spel.
Om de winst te realiseren moet hij
niet de damzet 44...24-30? 45.25x34
23-29 46.34x23 21-27 47.32x12 13-18
48.28x17 19x50 49.12x23 50x6 ne
men, want die actie levert na 50.23-18
slechts remise op. Wel winnend is
44...25-20! (Schakelt 45.33-29 uit ter
wijl nu 45...13-18 en 46...21-27 enz.
dreigt). 45.31-27 (of?) 22x31 46.26x37
24-30 47.25x34 23-29 enz. met dam.
Het partijverloop was helaas: 44...21-
27? 45.32x12 23x43 46.42-38 43x32
47.31-27 32x21 48.26x28 en wit won.
Taxatievermogen
Van viertallenbridge zijn we vorige
week plotseling weer verzeild geraakt
in parenbridge. Zo zit een bridgeleven
nu eenmaal in elkaar. Dit waren de
OW-handen:
WEST
OOST
H V 3
8 2
0 9 7 6 3
o A H 10 2
o H 8 7 3
o A B 6 2
A 4
H B 3
Tegen 4 harten start zuid met ruiten 5
- 3 - V - A. Je slaat hartenaas (beiden
bekennen) en speelt een kleine schop
pen naar de heer. Die slag houdt. Een
kleine harten na, noord ae boer, oost
de heer. Zuid schoppen weg. Dat kan
gebeuren. Ga je 420 scoren of 450?
Dat is van eminent belang in een pa
renwedstrijd, want er zijn altijd drie-
sansers - onuitroeibaar - en die zullen
zeker tot 430 komen.
Je speelt schoppen na. Zuid neemt het
aas en vervolgt met schoppen (jam
mer, want daar heb je niks aan). Er
komen nu twee varianten:
a). noord troeft met harten 8.
b). noord gooit een klaver af.
Het meest intrigerende in dit spel is
zuids uitkomst. Wat heeft die in rui
ten en waarom speelt-ie ze niet na?
Zou het een singleton zijn geweest of
MUD? In ieder geval is de stand zo:
WEST
OOST
V
-
997
o 10 2
oH 8 7
0B 6 2
A 4
4HB3
Variant a. Noord troeft met de 8 en
wij troeven over met de 10. Nu na
tuurlijk drie keer klaver, de derde op
tafel getroefd (NZ bekennen). We zijn
nu weer een stapje dichter bij de be
vrijding:
WEST
OOST
-
-
9 9
o 2
o H 8 7
O B 6 2
Als je er nu op speelt, dat zuid met
een singleton ruiten is gestart, komt er
een prachtig eindspel: bridge met een
grote K. Ruiten 7 (noord moet dek
ken) voor de boer (zuid bekent nief
meer) en harten na! Voor noord en die
mag in de ruitenvork terugspelen. Zo
lag dit spel:
NOORD
10 4
°VB84
O V 10 9 4
*9 7 6
WEST
OOST
H V 3
8 2
09 7 6 3
O A H 10 2
oH 8 7 3
0 A B 6 2
A 4
H B 3
ZUID
A B 9 7 6 5
05
o5
*V 10 8 5 2
Bij variant b (noord klaver weg op
schoppenvrouw, wat overigens niet zo
waarschijnlijk is...) gooi je als oost na
tuurlijk ruiten weg en dan is dit over:
NOORD
-
9 V 8
O 10 9 4
*97
a WEST
OOST
-
O 9 7
0 10 2
0 H 8 7
0 B 6
A 4
*HB3
ZUID
B 9
O
0 -
V 10 8
5 2
En nu ruiteiï naar de boer, ruiten terug
naar de heer en ruiten getroefd. Ver
volgens klaver naar het aas, klaver te
rug naar de heer en klaver getroefd
met harten 9 en noord moet knarse
tandend capituleren.
Het helpt noord ook niet als hij de
tweede hartenronde niet de boer in
legt. Dan wordt de 10 gpzet (heel nor
male techniek) en worden ook 11 sla
gen gehaald en in een parenwedstrijd
is dat beslist een goede score. Ook dat
moet je als leider kunnen taxeren.
Vragen die je je als leider moet stellen
zodra de startkaart de tafel raakt, zijn
0.m.
1. Zit ik in het beste contract?
2. Waar zou „het veld" in zitten en
wat zijn mijn reacties of tegenacties
(d.w.z. bij het afspelen) daarop?
3. Krijg ik een gunstige of een akelige
start (of een normale) en wat is
mijn reactie daarop?
4. Met welke zitsels moet ik rekening
houden? Enz., enz.
In „De weg naar de top" (Gottmer/
Becht, 1987) hebben Marijke van der
Pas en ondergetekende deze kwesties
uitvoerig behandeld n.a.v. 80 spellen
van het Océ-toemooi. Als u hier die
per op wilt ingaan, kunt u daar te
recht.
Corr.: p/a Leharstraat 10, 2162 AC
Lisse.
