LF.Th. van der Heijden
ekt de trucendoos open
Ook zonder Vietnam uitzichtloosheid troef
Te voet over
vuilnisbelten,
kerkhoven en
langs beekoevers
^EÊN/platën
£eidóc0ommtt
yj zandvliet
Oppervlakkige informatie
voor de kattenliefhebber
Poëzienacht
VRIJDAG 11 NOVEMBER 1988 PAGINA 15
babyl(
cineal
0.15.
ELLINGEj
i redder#
15. 16.0|
gle boog
studB
le eeuJ
dam, vj
van da
De twl
tussen,]
i de
:mann,
CantaJ
Hoewel nergens in het boek
genoemd, dringt zich onwille
keurig de vergelijking met
Vietnam-veteranen op. In
„Witte bomen", een titel die
ook na lezing intrigerend want
onuitgelegd blijft, beschrijft de
Amerikaan John Ed Bradley
een korte fase uit het leven
van de 23-jarige John Girlie,
inwoner van het provincies
tadje Old Field (Louisiana).
Met teruggrijpen op eerdere
perioden in diens leven wordt
een treurig beeld geschetst van
niet alleen de hoofdpersoon,
maar ook van een leefklimaat.
Welk laatste qua uitzicht- en
inhoudsloosheid veel overeen
komst vertoont met het leven
van de jonge ex-soldaat, die
aan het begin van de jaren ze
ventig in de Verenigde Staten
wordt geconfronteerd met
leegheid en onbegrip na een
verblijf in Vietnam.
Girlie is net als Bradley een
oud-footballspeler en kan zich
niet ontworstelen aan zijn ge
voel van moederskindje. Dat
maakt hem van een gevierd
sportman en afgestudeerde
aan de universiteit van Baton
Rouge een beklagenswaardige
figuur. Zijn moeder heeft het
„plotseling" weglopen van
haar man niet kunnen ver
werken en legt een te grote
claim op Girlie, die niet veel
meer ambities heeft dan het
vervullen van een onduidelijk
fabrieksbaantje in de nacht
dienst.
Via zijn eveneens geflipte
vriend Charley Harwood, die
zijn leven vult met het graven
van graven, komt hij in con
tact met Emma Groves, een al
even tragische figuur, die elke
dag haar jong overleden zoon
tje op de begraafplaats toe
spreekt. Er ontwikkelt zich
een love-story, die evenwel
vanaf het begin onder druk
staat van beider achtergrond
en die dan ook niet blijvend is.
Bradley beschrijft in deze de
buutroman de sfeer en de
menselijke relaties in lekker
leesbare stijl. Zijn eigen ach
tergrond wordt daarbij nim
mer te nadrukkelijk in het
verhaal betrokken.
FRANK WERKMAN
John Ed Bradley: „Witte Bo
men". Uitgeverij Amber
Amsterdam. Prijs 34,50 -
(ADVERTENTIES)
Cazemier
Boeken- Tijdschriften
Kopermolen 10,
2317 PB Lëiden
Tel. 071-22.00.22
J. Ginsberg BV
Breestraat 127-129
2311 CM Leiden
Tel. 071-12.46.42
Boek- en kantoorboekhandel
Veenerick
Noordeinde 33
2371 CM Roelofarendsveen
Tel. 01713-16033.
fiSÜ BOEKHANDEL BV
Haarlemmerstraat 117
Tel. 071-120421 2301 EB Lelden
DEKjiER
...uw Libris boekhandel
Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest,
Katwijk. Voorschoten
A.F.Th, van der Heijden
A. F. Th. van der Heijden:
„Het leven uit een dag"
een uitgave van Querido in
vijf versies met verschillend
FOTO: SP
omslag: Vier paperbacks
met vier verschillende om
slagen a 15,-. Een gebonden
editie kost ƒ39,90.
laarssoft MNew Jersey" bewijst Bon Jovi een blijvertje te zijn.
t 15 nc FOTO: t>HONOGRAM
5y's in
^t:\lack
ïrk in i
i guldeizijn debuut-elpee „Won-
!ful Life" demonstreerde
lin Vearncombe, alias
ick, een opmerkelijk ge-
ik aan levensgeluk. Hij
™^™^woördde dat via melan-
ilieke teksten' en aange-
te muziek en het leverde
p vorig jaar een forse hit
piet het titelnummer. Uit
I opvolger „Comedy"
JJkt dat zijn relatie-proble-
%n nog niet écht zijn opge-
I. De geïnteresseerde toe-
zirder kan zich weer hele-
^al vereenzelvigen met de
overdadig lyrische wijze
irachte ellende van de
zanger. Maar meer
op zijn eerste langspeler
de muziekjes springle-
id en, zonder dat Black
'zeker speelt, van een on-
;ende schoonheid en
icht. Op indrukwekken-
ijze weet hij zijn gevoe-
|s te vertolken. „Come-
is een album voor ro-
tische meisjes, maar
in goed voor stoere jon-
is. Per slot van rekening
den zij ook maar ge
in verliefd.
jaar geleden in de schijn
werpers dankzij het derde
album „Slippery When
Wet". Met de opvolger
„New Jersey" bewijst de
rockgroep uit de gelijkna
mige stad een blijvertje te
zijn. Energieke rock, zoals
de single „Bad Medicine",
wordt afgewisseld met me
lodieuze verrassingen,
waaronder het gospelgetinte
„Lay Your Hands On Me".
Bon Jovi is rijper dan ooit.
the
fasadenas
it de debuut-elpee „To
hom It May Concern" is
droom van The Pasade-
■s werkelijkheid gewor-
h. Begonnen als dans-
i>ep in het disco-circuit,
lek het Londense vijftal
er zang-capaciteiten te
groepchikken, die niet be-
rkt mochten blijven tot
>unt Pfcler de douche. De fraaie
rmony-zang op dit de-
it de lut is interessant, maar dat
"andeidt lang niet altijd voor de
nel g|Jziek. The Pasadena's
ïn diaken vooral gebruik van
udenlil en funk uit lang ver-
motioPgen tijden. Als dat op
rmoe<n disco-achtige manier
jcs opunny Feeling") of een
ftsoul wijze („Enchanted
le anddy") gebeurd, valt er bii
stant Pasadena's weinig lol
omt beleven. Dat verandert
die et aanstekelijke funk-rit-
day es worden gezocht, zoals
eiend ..New Love", de debuut-
KingSgle „Tribute (Right On)"
is n^ het swingende „Some-
•'s ling Else",
roep. I
,r$on Jovi
>n Jovi speelde zich twee
Sp
Of Destiny
Het gaat weer goed met
Kirk Brandon, zanger, com
ponist, kortom het brein
achter Spear Of Destiny. De
man, die bij Theatre Of
Hate zijn muzikale carrière
begon en sinds 1983 op een
meer toegankelijke manier
zijn gehoor nog steeds een
maatschappelijke spiegel
voorhoudt, gelooft weer in
zichzelf. Goed, de nieuwe
elpee „The Price You Pay"
is nog niet van de klasse als
„World Service", maar doet
in elk geval de voorganger
„Outland" snel vergeten.
Kirk Brandon lijkt zijn gro
te liefde te hebben gevon
den. „So In Love With
You" zingt hij plotseling en
even lijkt Brandon nooit be
moeienis te hebben gehad
met anti-drugsfestivals en
vredesdemonstraties. Bran
don is ook maar een mens
van vlees en bloed en de
manier waarop hij het inge
togen „I Remember" naar
een hoogtepunt zingt, ge
tuigt van zijn andere grote
liefde: de rock 'n roll. De
passie is weer terug bij Spe
ar Of Destiny en „The Price
You Pay" is daarvan het
overtuigende bewijs.
HANS PIËT
WANDELEN AAN DE HAND VAN THEMA'S
„Er zijn honderden boeken over de verzorging van de kat. Dit is
een heel ander boek. Dit boekje is bedoeld voor de doorsnee kat
tenbezitter die baat kan hebben bij enkele tips die men nergens
anders in zo'n compacte vorm vindt".
Enige eerlijkheid kan Grace McHattie, de schrijfster van „Het
Katteninstructieboekje" (200 tips), niet worden ontzegd. De in
formatie in het zoveelste boekje over hoe het beste een kat te
verzorgen, is inderdaad compact en oppervlakkig.
Vooral slimmigheidjes behoren tot de tips: speciaal kattengras
voorkomt dat katten aan de kamerplanten gaan knabbelen en
het toedienen van medicijnen gaat vaak het beste door een pille
tje te verstoppen in een lekker hapje. Hoewel, de ware liefheb
ber weet vaak al uit de praktijk, dat tegen sommige katten geen
„tip" is opgewassen en dat het huisdier heerlijk z'n eigen eigen
wijze gang gaat.
Wat in het boekje ontbreekt, is gedegen informatie over bijvoor
beeld verwondingen en ziekten en ook uitgebreide informatie
over voeding.
Zo gaat de schrijfster wat voeding betreft vooral uit van blik- en
droogvoer zoals dat in de winkels te koop is. En dat terwijl het
juist de moeite waard is katten van jongs af te laten wennen aan
wat tomaat en karnemelk. Een stukje kaas vinden sommige niet
te versmaden, terwijl het ook niet slecht voor een kat is als hij
bereid is wat groente te verschalken.
Rest een prettig leesbaar boekje met wat algemene wetenswaar
digheden over hoe het beste een kat of poes te verzorgen. Wie
daadwerkelijk goede maatjes met z'n huisdier wil worden, dient
zich echter ook een gedegener naslagwerkje aan te schaffen.
NANDA TROOST
Grace McHattie: „Het Katten Instructieboekje", 200 tips.
Uitgeverij De Drie Hoek, Amsterdam. Prijs ƒ15,90.
Tegen som
mige katten
is geen „tip"
opgewassen.
Het huisdier
gaat heerlijk
z'n eigen ei
genwijze
Bij het huidige herfstweer,
met de veelkleurige bossen en
uit de grond schietende padde
stoelen, past een wandelboek.
Met tips voor voettochten, lang
of kort, alleen of met de hele
familie. Geen seizoen lijkt zo
geschikt voor de traditionele
zondagse uitstap als de herfst.
Van dit normale pad wordt af
geweken door „Wandelen met
Vroege Vogels", samengesteld
door de programmamakers
van het Vara-radioprogramma
„Vroege Vogels", Kees Duin-
ker, Joost Huijsing en Carla
van Lingen. Presentator/caba
retier Ivo de Wijs schreef er
enkele versjes in, Nico de
Haan (inderdaad, van de vo
gelbescherming) verzorgde de
-beschrijving van de vogels en
Kees van Scherpenzeel teken
de voor de illustraties.
Geen gewoon wandelboek, zo
als gezegd, maar een „speur
tocht naar de voetpaden die
nog niet zijn platgetreden".
Voor wie nooit langs industrie
terreinen, over vuilnisbelten
en kerkhoven, door weilanden
of over dijken loopt, moet het
boek een openbaring zijn.
„De bedoeling van dit boek is
orn de wandelhorizon te ver
leggen. Denk bij het uitstippe
len van een route ook eens
aan een begraafplaats of beek-
oever. Loop niet naar het
dichtstbijzijnde natuurmonu
ment. Ga wandelen aan de
hand van een thema", aldus de
schrijvers.
Acht thema's
Tweeendertig wandelingen
worden aan de hand van acht
thema's beschreven. „Dijken
en dijkjes" is het eerste thema
en behandelt dijken en polders
met tochten rond Paesens en
Moddergat in Friesland, nabij
Borsele in Zeeland, vanuit
Renswoude (Utrecht) door het
gebied van de Grebbelinie en
in de omgeving van Lexmond
en Ameide (Zuidholland).
Het tweede thema „Onder de
rook van" is wel zeer alterna
tief. Het westelijk havengebied
van Amsterdam wordt met
voeten betreden („de slibvel-
den van de suikerfabriek
Halfweg zijn te ruiken") en
het industrieterrein van De
venter met een fabriek „voor
gewraakte verpakkingen".
Verder aandacht voor de olie
in Europoort en Delfzijl.
„Dodenakkers" brengt de
wandelaar op kerkhoven, zo
als die van Rolde en Balloo in
Drenthe of dat op Terschel
ling. Ook de enige natuurbe-
graafplaats van ons land, in
Assel op de Veluwe, wordt be
schreven. „Gelukkig hebben
de beheerders er geen gewone
begraafplaats van gemaakt. Je
moet er niet aan denken: aan
geharkte grindpaden en
kunstbloemen in dit gebied".
Bergwandelingen
Het vierde thema voert de
wandelaar langs „Beken en
sprengen", zoals de Drentsche
Aa, de Dinkel in Twente, de
Leuvenumse beek op de Velu
we en de Limburgse Leubeek.
In deze laatste provincie ook
de eerste „bergwandeling": hel
Gerendal. Ook het bergland in
het Rijk van Nijmegen, de dui
nen bij Bloemendaal en de
Donk in de Alblasserwaard
worden beklommen. In hel
hoofdstuk „Bodemschatten"
nemen Vara's „Vroege Vo
gels" ons mee naar Texas in
Drenthe, Heel en Panheel,
-v
Tj -v
7 >-*-
Het laatste thema in „Wandelen met Vroege Vogels", heeft als titel „natte voeten" meegekregen
en verhaalt van de voettochten over wadden en langs vloedlijnen.
FOTO: SP
Winterswijk en de Brunssum-
merheide.
Het zevende thema belicht de
„smokkelpaden" in Vlaande
ren, de Kempen („de echte
Kempische smokkelaar was
geen schlemiel met een jute
zak op de rug maar een fa
brieksdirecteur met vuile han
den"), de Achterhoek en nabij
de Dollard.
Het achtste en laatste thems
heeft als titel „natte voeten"
meegekregen en verhaalt van
de voettochten over wadden
en langs vloedlijnen. Vlieland
wordt aangedaan en De Zuid-
pier bij IJmuiden. De Rhoonse
grienden („een echt vloedbos")
wordt beschreven en tenslotte
de „Overlaat van Heerewaar
den".
Beschrijvingen
Naast de heldere beschrijving
van de routes wordt het land
schap waar de looptocht door
voert nauwgezet beschreven
'f .-v
Voor wie nooit langs industrieterreinen, over vuilnisbelten en kerkhoven, door weilanden of over
dijken loopt, moet „Wandelen met Vroege Vogels" een openbaring zijn.
FOTO: SP
met attente aandacht voor de
tails. Ook de dieren die de
wandelaar tegenkomt of tegen
kan komen worden voorge
steld. Daar waar nodig wordt
de geschiedenis van de betrok
ken streek verteld, zodat na
men en landschapsvormen
duidelijk worden.
Kaarten en tekeningen ver
luchtigen de tekst en in afzon
derlijke kadertjes geven Duin-
ker, Huijsing en Van Lingen
informatie over bijzonderhe
den onderweg. Datzelfde geldt
voor de vogels die de wande
laar op zijn of haar pad kan
ontwaren. Nico de Haan be
licht per tocht een voor die
streek karakteristieke vogel.
Maar, en dat is een voordeel,
niet alles is beschreven: er valt
nog veel te ontdekken.
„Wandelen met Vroege Vo
gels" is, inderdaad, een verras
send boek. Een bijeengesprok
keld beeld van stukjes uiteen
lopend Nederland gezien op
alternatieve wijze. Prachtige
natuurbeschrijvingen worden
subtiel onderbroken door dro
ge constateringen over milieu
vervuiling. Daarmee is het
boek een combinatie van mooi
en lelijk, van schoon en vuil,
van ongerept en bedorven,
van natuur en industrie, van
hoe het was en hoe het is. Ie
dere wandelaar trekke - zelf
zijn conclusies.
GERARD CHEL
Kees Duinker, Joost Huij
sing en Carla van Lingen:
„Wandelen met Vroege Vo
gels". Met tekeningen van
Kees van Scherpenzeel, vo
gelbeschrijvingen van Nico
de Haan en gedichten van
Ivo de Wijs. Uitgegeven
door Bosch Keuning.
Prijs ƒ24,50.
bylon. lel.'
14 30'ttl 's een obsederend ele-
lon 2: G#n het werk van a. f
(ai); i4.Jn der Heijden, de ro-
®4?jhrijver die tien jaar
cineac !n debuteerde als Patri-
637): Die inaponi. In zijn „trilo-
21.30. awording" gaat het uit-
io 18 45ld over t'jd. zoals de
.45, 2-i.30«n6ee^t: »De tandeloze
I (12); leiiet derde deel daarvan
ook i4.o^0g verschijnen, maar
igto^mlkeer °P keer vooruit-
21.30 rfven ten faveure van
i-30. M& publikaties.
i^: Af-^er dan „Het leven uil
OPOLE M - een boek dat u in
5. 21.30. trsies in de boekhandel
jntreffen. Vier paper-
on so^Ttet steeds een andere
A F Th.
winder Heijden
Het leven
uit een dag
00. 20.3<r
etropog. en een gebonden uit-
Mheid vajvaarop de vier omslag-
13°3|°i van paperbacks
ierica6(a^kaar staan- De zin er-
ro. I3.3(e ik er niet. De verza-
odeon is voor zo'n honderd
)<)16^6 0$ k^aar en beeft dan
I 3; Die Heken met exact dezelf-
21.30. zdst. Hij moet wel heel
«ïan Van der Heijden
'o 16 öd1 om ^cb dat te per-
Ti (Kenen.
wo. 14.0^st
ou»e on
21.30. «leven uit een dag" is
rapy (i6|erd op een vondst, een
so"," a1"de ''J0-Stel :e voor'
aiabria: 2 axioma, dat het leven
Lear; ztn mens slechts één dag
n®e:_19 jjuren. En stel je dan
i.oó 16 fat je hoofdpersoon de
vr. Het ijuenties daarvan niet
an; za. fccepteren. Zo gaat het
•°,a:H™'verhaal. Het leven be
gint in de vroege ochtend; de
zuigelingsogenblikken zijn
nog niet voorbij of de moe
der moet het kind al naar
school brengen, in de weten
schap al een oude vrouw te
zijn als het kind de school
verlaat, in het middaguur.
Kortheid
Dan komt de militaire dienst
nog en het leven kan begin
nen. Maar ook erotiek, voort
planting en sex dragen de
gevolgen van deze kortheid
van het bestaan. De parings
daad vindt dus slechts één
maal in het mensenleven
plaats. Voor hoofdpersoon
Benny Wult is dat onaan
vaardbaar en hij plaatst zich
dan ook buiten het systeem
als hij op zoek gaat naar het
genot van meer erotiek, naar
de herhaling van de sexuele
ervaring. Zijn geliefde volgt
hem daarin. Als een soort
Faust komt deze Benny in de
ban van de hel, want de her
haling, dat is deel van de
hellesmart. „L'enfer c'est la
répétition" (Ionesco) is dan
ook het motto van het ver
haal.
Parallel
Als lezer kan ik nergens echt
op een parallel komen met
het verhaal, ik krijg het
spoor niet te pakken, omdat
de uitgangssituatie voor mij
totaal onaanvaardbaar blijft.
Daar moet je overheen stap
pen, zeggen sommige com
mentaren op dit boek, je
moet het maar voor de tijd
dat je dit verhaal leest, gelo
ven. Maar dan trekt deze fa
bel wel een grote wissel op
mijn bereidheid tot accepta
tie. Hoe moet ik als lezer ge
loven dat iemand in een paar
uur taal leert, cultuur en
techniek, sociale omgang, fi
losofie, onder de knie krijgt.
Hoe kan de leraar op de
school, die mag ik aanne
men toch ook maar één
dag te leven heeft, zijn vak
kennen? Hoe kan de priester
iets weten van moraal, als hij
maar een eendagsvlieg is?
Kennis vergaren en levens
ervaring opdoen heeft tijd
nodig, evalutatie en rust. Óf
je moet een verhaalelement
vinden om aanvaardbaar te
maken, dat de samenleving
haar leden toch kan voeden
met inzicht, kennis, vaardig
heden en ervaringen. Van
der Heijden heeft daarvan
afgezien, wat ik me kan
voorstellen omdat hij dan op
bedenkelijke wijze bii een
gemakkelijk soort SF was
aangeland. Vaak zit hij nu en
dan al gevaarlijk dicht in die
buurt!
Teveel truc
Het hele verhaal van „Het
leven uit een dag" met al zijn
hallucinerende en visionnai-
re passages, zoals die over de
sexuele uitspattingen van de
hoofdpersoon en de magi
strale brief van het meisje
over de geboorte van haar
kind, blijft vooral onaan
vaardbaar, niet te geloven,
teveel een truc, een verhaal-
vondst. Misschien had hef
gekund als Van der Heijden
deze verhaalzwakte, wat
deze verteltruc toch is, had
verborgen onder een andere
vondst, zoals Mulisch bij
voorbeeld in zijn laatste
boekje doet. Of het had nog
heel anders gekund, wie
weet. Maar aan mij is Het
leven uit een dag' niet be
steed.
JAN VERSTAPPEN
Deze top 5 is samengesteld
naar aanleiding van de
verkoopcijfers bij de boven
staande handelaren.
"IN DÉ BAN VAN
ACHTERBERG"
Presentatie
Dieuwertje Blok
KONINKLIJKE
SCHOUWBURG
vrijdag 18 november
23.00 uur tot £2.30 uur
Informatie en reserveren:
070 - 46 94 50
