Omwegen
De wederwaardigheden van een
jonge kunstenaar in de Veen
„De bus is mijn maat"
^jpEN OMGEVING
cidócQowuvnt
VRIJDAG 11 NOVEMBER 1988 PAGINA 11
ÏSÉpN HENDRIKS MOET VERKASSEN NU ZIJN ATELIER WORDT GESLOTEN
n ook)
e bevn
schel
Bijdej
If neg
ilf twj
al het]
8rnonl januari 1989 moet
Vliet) afgelopen zijn. De ge-
?nte Alkemade gaat in
lofarendsveen een
raadhuis bouwen
ist het oude. Hongerig
ze meer grond nodig,
de grond van nabije
rman Cor H. Rode-
kweker, en baas van
•men en planten, van
meubelen, kabouters,
wenskaarten en
lere cadeaus, vogeltjes
goudkarpers en twee
lossale alen die de stille
;eren in een kas bewo-
Overal komt een ein-
aan, ook aan Boetiek
itika van Rodewijk die
plek heeft moeten ver
en om aan de nieuw-
iwplannen van de ge-
lente ruim baan te ge-
ywA Op Nieuwjaar gaat de
'n wSt van Cor dicht. Tijd
wim k voor Ton Hendriks
op te krassen. Sinds
ee jaar geniet hij gast-
jjheid bij Exotika, waar
een ruimte in een oude
s benut als atelier. Nu
langhjet Ton Hendriks zelf
's ^artkassen. Een kunste-
nndear in last, met grauwe
ich^tfhten aan de einder. Als
ichoolt nou nog maar de
as evpsteinder was, dat kon
varenpt bekoorlijk zijn, want
welp Hendriks is ook nog
ei een °P water Maar het is
hij compliceerder in dit le-
elcenn, waarin jong kunste-
?n dearsschap telkenmale op
iders proef wordt gesteld.
aakt%ls nu weer, in de
,gr,>-
?n lat
aan fostschilder Hendriks weet
8ehiddels wel wat verkassen
i gaat£kent Hij werd 31 jaar ge-
___Jen in Rotterdam geboren
begon al een jaartje later
I lSf1 verhuizen, maar nam z'n
J ïtterdamse „r" mee. Dat
d>r je vooral als hij „lekker"
t. Dat zegt hij vaak en
irom klinkt het ook zo lek-
ria<; het heeft iets wellustigs.
i Zevenhoven ging het over
j)e nsaterwoude naar Leimui-
dken1 en ^er ^ar> Allengs, toen
Pot n"1 oucler werd van atelier tot
en jjllier. „Dat is niet bevorder-
■uimtf voor je geestelÜke rust, je
£jat |plt je altijd maar bedreigd",
eerbij ^et ogenblik woont de jon-
^kunstenaar weer geriefelijk
sie hjbeimuiden. Maar hij werkt
lt wcde oude kas bij Cor Rode-
Kunstenaar bij zijn jongste werk: paradijs met slang en twee mensen die aan elkaar voorbijlopen ofschoon ze elkaar best
wel mogen. „Die situatie is er nu eenmaal", weet Ton Hendriks. foto: wim van noort
wijk, zolang het nog duurt.
„Het is een mooi atelier, voor
al 's zomers; dan kwinkeleren
de vogels en zet ik de deur
open en kijk over de bloemen
uit. Dat geeft iets romantisch,
iets zuidelijks, net of je in
Frankrijk of Spanje zit. Dat zal
ik straks wel missen". Achter
een schot hoor ik de exotische
zangertjes van Cor levenslus
tig in een volière hun snavel
tjes en keeltjes roeren. Dat
hoort Ton niet altijd', want hij
heeft vaak de walkman aan
zijn oren om een extra dimen
sie te verkrijgen als hij de ma
terie aan zijn wil onderge
schikt maakt.
„Maar ja, de handel gaat hier
plat. Op 1 januari is het slui
ten. De gemeente heeft de
grond gekocht. Ze zien maar
wat ze ermee doet. Ik heb een
nieuwe ruimte, maar het zijn
wel tragische zaken". Hen
driks trekt in bij het All Grap
hic Team, een grafisch bedrijf
je in de oude Veense veiling
bij het Sluisje. „Die jongens
groeien daar lekker, daar ga ik
free lance bij zitten. Tenmin
ste, daar ziet het wel naar uit.
Roelofarendsveen groeit. Het
nieuwe winkelcentrum staat te
komen. Die bedrijvigheid,
daar moet je bij zitten, je moet
je niet opsluiten, niet in jê een
tje gaan zitten. Het is toch al
een vrij eenzaam beroep, dat
schilderen. Anonimiteit is niet
goed, voor mij althans niet.
Dan kom je constant jezelf te
gen. Door bedrijvigheid ben je
ook sociaal bezig".
Ton Hendriks heeft het niet
gemakkelijk, maar zijn doeken
gaan vóór het meisje. Vijf jaar
volgde hij een VBO-opleiding
aan de Kon.Academie voor
Beeldende Kunsten in Den
Haag. Eerst „monumentaal
schilderen" en afgestudeerd in
„omgevingsontwerpen",
„nauw verwant aan architec
tuur (ik wilde eigenlijk archi
tect worden) en landschapsar
chitectuur met technische fa
cetten. Ik schilderde al toen ik
10 was, tekenen heb ik altijd al
gedaan. Schilderen gaf een
aparte bekoring, met die lek
kere substantie die verf is.
Nee, dan maar schilderen als
beroep, omdat ik me meer ge
dreven erin voel. Het is m'n
natuur: schilderen is leven en
andersom. Ik kan er niet van
buiten".
Hendriks' voorkeur gaat uit
naar het vrije werk: „Figura
tief, expressionistisch. Picasso
kan ik bewonderen, maar in
teressanter is het werkd van
de Noorse schilder Edward
Munch. Denk maar aan zijn
beroemde doek „De
schreeuw". Hij zat daar een
zaam in Scandinavië zwartgal
lig te leven. Toch heel knap;
Op mijn omwegen door stad on land I
kom.ik graag mensen togen. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertollen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071 HïiBililiMiryi liswls'il
- 12 22 44 op toestel 10. «Iixir Ton Pirlrr*
daar heb ik bewondering voor.
Picasso heeft het waarschijn
lijk een stuk makkelijker ge
had. Munch was heel gevoelig,
emotioneel. Je vindt er bij mij
dingen van in terug. Ik ver
eenzelvig me een beetje met
die Edward Munch, er is een
zekere zielsverwantschap. Hij
bezag de maatschappij om zich
heen en kon zich daar heel
moeilijk mee identificeren, ge
loof ik. Mijn schilderijen zijn
mijn taal, in principe autobio
grafisch, een dagboek".
Lekker
Nee, gemakkelijk heeft Ton
Hendriks het niet, zo te horen.
„Ik hou niet van een wereld
vol kunstenaars, nee. Ik ben
liever op m'n eentje. Gewoon
werken, zonder glitter en ge
schreeuw". Terwijl ik eerder
van hem hoorde, dat je niet in
je eentje moet gaan zitten.
Maar dat is ongetwijfeld te
wijten aan de golven waarop
de kunstenaar heen en weer
wordt geslingerd. Golven
vindt Ton Hendriks „lekker".
Vooral die van de Brasem. „Ik
hou van water, de Brasem, gi
gantisch mooi. En ik zeil, al
vanaf m'n derde jaar: voor de
wind varen, aan de helmstok,
het roer rechthouden, zo be
gint dat meestal. Ik ben inten
sief met het leven bezig en de-
alcohol heb ik als schadelijk
buitenboord gezet. Zeilen en
schilderen, genieten van het
landschap: 90 pet. lucht en 10
pet. land, hier in Holland".
Alles goed beschouwd houdt
Ton Hendriks van veel din
gen, en als ie er niet van houdt
heeft ie er de pest aan. „Heel
belangrijk voor mij is muziek.
Kijk, hier heb ik m'n walk
man met een batterij cassette
bandjes: vanaf keiharde, bijna
atonale muziek tot Franse
chansons en kamermuziek van
Fauré, de 6e van Tsjaikovski
en pianomuziek van Bartok.
Maar ook het „gitaarterroris-
me", van de zg. Noice Bands:
kei- en keihard; iedere cel van
je lichaam is doordrenkt met
geluid, 't is net of je gaat zwe
ven. Een soort Bruckner of
Wagner, maar dan in deze
tijd". Ik kijk Hendriks aan en
denk: jongen, zou je dat nou
wel doen!, met dat terrorisme
en zo. Vóór je het weet zit je
met een medische indicatie in
een inrichting. Geloof mij.
Daar heb je geen Walkuren op
gitaar voor nodig. Maar goed,
Hendriks zet de walkman op
en drijft naar het summum op
zijn doeken en 't zeil waar hij
z'n lekkere substantie op uit
drukt en tot een zekere orde
brengt. „Zo werk ik iedere
dag. Op inspiratie wachten?
No man, no; niks daarvan. Je
moet gewoon 's morgens be
ginnen te werken en om een
uur of 6 ermee ophouden. Hier
is m'n tweede huis, m'n twee
de huid. Inspiratie kan wach-
Enge situatie
Op de grond in het atelier,
waar de artiest zich aan be
vliegingen en dadendrang
overgeeft, ligt December Moon
op papier een geweldige in
druk op me te maken. Decem
ber Moon in acrylverf, „elas
tisch en sneldrogend". De on
dertoon is grijs, de tint die
vaak in Hendriks' beeld ver
schijnt. De maan die, bij vrie
zend weer, op de vette klei en
't kletsnatte water schijnt. Ton
ziet het zo: „In je eentje iets
moois zien en zo. Dat geeft een
gelukkig gevoel. Ik wou dat de
mensen dat ook zo zagen. Dat
zou het leven aantrekkelijker
maken". Op de ezel staat Hen
driks' jongste werk: Paradijs
met slang en mensen die aan
elkaar voorbijlopen ofschoon
ze elkaar eigenlijk best wel erg
mogen. „Een enge situatie en
beangstigend. Maar die situatie
is er".
Bij Ton Hendriks mag je de
contradicties van spanningen
die aantrekken en afstoten
verwachten. Daar ben je nu
eenmaal kunstenaar voor. Het
is zoals de artiest zegt: „Het is
een tamelijk spiritueel leven
dat je leidt; het heeft met poë
zie te maken, met componeren
ook. Het is een opus, stuk voor
stuk, dat uit mijn geest en de
kwasten komt". Prachtige te
keningen, met zilverstift, heeft
Hendriks ook gemaakt. Ze ko
men allemaal uit zijn bele
vingswereld voort. Het is niet
uitbundig van kleur, maar
toch heeft het de aanraking
„van een optimistisch ie-
de
zelfs
k vaJAUFFEUR
mgenURENS MULDER
lïeiUGT
kt 4UDEN VOETJE
hoge
te HDEN „De bus is
ihuizh maat. Die werkt met
samen. Logisch dat ik
Drijze voor het we* en wee
üggé de bus verantwoorde-
sgren voel". Die mening is
AlkH-buschauffeur Lau-
rnoeik E. Mulder (63) uit
on^s,jden toegedaan. Al 35
zove vervoert hij met veel
voorg en liefde tal van pas-
miscjers tussen de Sleutel-
;nden de Bollenstreek.
™*n<j hij dit altijd op een
I f bijzondere manier
huizfft gedaan, bleek afge-
pn weekend toen hij
>r DAF werd beloond
t 'Het Gouden Voetje';
^"1 onderscheiding voor
S A beste rijgedrag die be
at uit een plaquette en
l gouden draagspeld. In
bal 46 chauffeurs in Ne-
'land zijn sinds 1982
It Het Gouden Voetje
tterscheiden.
oorsprong is Het Gouden
Jtje een onderscheiding die
n zieautofabrikant toekent aan
buschauffeur die het zui-
t rijdt. Inmiddels zijn daar
veilig rijden, de zorg voor
•us en de houding tegen-
het publiek aan toege-
„De veiligheid van de
eiziger is aan de verant
woordelijkheid van de chauf-
r toevertrouwd en die vei-
leid kan niet los worden
ien van de rijstijl", zo sprak
H. Bierstee, algemeen di-
Ve"ieur van DAF afgelopen
U|i A a f ixiijlo nitroi.
mand". Grijs is de hootdtoon,
„hoewel er meer kleur in
komt".
De belevingswereld van Ton
Hendriks, die over ruim een
maand z'n biezen, paletten,
kwasten en lekkere verf moet
pakken, is niet onredelijk sa
mengesteld. Wat zijn oog in de
geest schouwt, vermag het
onze wellicht niet onmiddel
lijk te vatten. Dat is mooi, als
je kunstenaar bent, geboren,
niet gemaakt. Hij schept voor
al mensen, die swingen in gro
te gebaren en toch opgesloten
zijn. „Het is een proces dat je
nooit mag forceren: het komt
wèl of het komt niet. Ik werk
veel met „mensen", dat intri
geert me ontzettend: lijven en
lichamen".
Ton Hendriks heeft inmiddels
al enkele malen geëxposeerd:
in de Barg, Rijnsaterwoude,
Galerie De Pomp in War
mond, en bij Felison in Vel-
sen-Zuid. Hij verkoopt voorna
melijk in de opdrachtensfeer.
„Er zijn mensen die enthou
siast over mijn werk zijn en nu
voor mij aan promotie doen.
Dat is echt super". Terwijl Ton
in zijn soms vermoeiende le
ven blijft zoeken „vanuit een
basis", heeft hij ook nog een
uitlaat: hij schrijft, brieven en
een niet al te lief dagboek. En
hij speelt toneel. Een hobby
waar hij veel lol in heeft. „Je
geeft de mensen een leuke
avond". Dat doet hij dan, in
samenwerking met andere ex
pressieve hobbyisten, binnen
de Rijnsaterswoudse toneel
vereniging „NUVO" („geen
idee wat dat betekent") in het
Nutsgebouw, met kluchten en
blijspelen. Op het moment
gaat Hendriks er weer even
hard tegenaan in „Operatie
Nagtegaal", van de, volgens
hem, niet zo succesvolle auteur
Hans van Wijngaarden. De op
voering moet op 18 november
plaatsvinden. Als het doek
eenmaal gevallen is, kun je
Ton Hendriks weer aantreffen
in felle contemplatie, met een
penseel in zijn hand. „Het is
steeds opnieuw beginnen. Dat
is het leven: continu opnieuw
beginnen. En dan kan ik altijd
nog gaan zeezeilen of reizen.
Ondanks de rampspoeden
vandien". Ton Hendriks is er
nog niet.
enteb;,
te jf
g bij de officiële uitrei-
We iniet opwinden in het druk-
inte verkeer en laconiek reage-
dod wanneer andere mensen
ittertt gevaar voor eigen leven
lankh haastig door de file heen
>ort iberen te begeven. Dat is
n. Ibr Laurens Mulder een eer-
raadi vereiste om zich als bus-
mefcuffeur in het drukke ver-
vér te handhaven. „Soms
vel iden automobilisten dat een
nsat« niet hard genoeg gaat. Dan
tbcren ze je toeterend op te
ken Daar maak ik me totaal
Laurens Mulder is onderscheiden met Het Gouden Voetje vanwe
ge zijn uitstekende rijgedrag als buschauffeur.
foto: wim van noort
altijd het stuur schoon en ruim
alle rommel op die passagiers
in de bus hebben achtergela
ten".
Van zijn vaste ritje tussen Lei
den en Katwijk dat hij nu al
jaren vrijwel dagelijks rijdt,
heeft de onderscheiden bus
chauffeur nog steeds geen ge
noeg. „In theorie is het na
tuurlijk altijd dezelfde route.
In de praktijk is er echter al
tijd wat aan de hand waardoor
je een eindje om moet rijden;
of er wordt aan de weg ge
werkt of er staat een verkeeis-
opstopping"
niet druk om. Ik denk altijd
maar: iedereen heeft wel eens
een slechte dag".
Zuinig-zijn op de bus staat bij
Laurens Mulder hoog in het
vaandel. „Het is van groot be
lang dat je langzaam bij een
halte aan komt rijden, niet te
hard afremt en de motor niet
te hoog stationair laat draaien.
Dat spaart remvoeringen,
brandstof en motor. Alles blijft
dan langer heel. Je moet niet
te ruw met je voertuig om
springen".
Verder moet de bus proper en
netjes zijn, vindt Mulder.
„Voor mijn aflosser maak ik
Haast
In de 35 jaar van zijn loopbaan
is er veel veranderd, zowel ten
goede als ten kwade, vindt
Laurens Mulder. „De bussen
zijn warmer, moderner en
comfortabeler geworden. Het
verkeer is natuurlijk ook veel
drukker. Je hebt tegenwoordig
ook veel minder contact met
de passagiers. Iedereen heeft
haast. Vroeger kende je je vas
te klanten. Je reed vaak een
stukje om om ze op te halen.
Het contact ging verder dan
alleen maar tijdens de busrit.
Zo werd ik vroeger altijd te
eten uitgenodigd bij het Vlieg
kamp Valkenburg als ik daar
mensen naar toe moest bren
gen of ik kreeg van de vissers
die ik van IJmuiden naar Kat
wijk bracht een mandje vis
mee", herinnert Mulder zich.
Draaide het vroeger vooral om
het vervoeren van mensen, te
genwoordig concentreert de
buschauffeur zich vooral op
het halen van de strikte
dienstschema's. „Door die vas
te dienstregeling kun je je niet
meer iets extra's permitteren.
Vroeger maakte ik nog wel
eens een tweede ritje om aan
passagiers tegemoet te komen.
Dat zou nu niet meer kun
nen".
Vervelende ervaringen met
agressieve passagiers heeft
Laurens Mulder nog nooit
meegemaakt. „Gelukkig nie:.
Zolang je als chauffeur in een
bus met mensen zit, is er nie'.
zoveel aan de hand. Dan zul je
niet gauw door iemand wor
den bedreigd. Het gevaar zit
'm vooral in het lange wach
ten bij een eind- of beginpunt
wanneer je alleen in de bus zit.
Op zo'n moment ben je veel
kwetsbaarder".
De plaquette met Het Gouden
Voetje een afbeelding van
een chauffeursvoet op het gas
pedaal krijgt een plaatsje
boven het bureau van Mulder
thuis. De gouden speld siert
voortaan zijn chauffeursjasje.
„Ik heb nog lang geen genoeg
van de bus. Helaas zal ik er
met m'n 65e mee op moeten
houden. Daar zit niets ander
op. Maar ik zal het besturen
van de bus wel missen".
JEANNETTE SCHREUDER
Pakjes op weg
naar Polen
Met een startschot heeft
de voorzitter van de 3
October-Vereeniging de
heer D. den Os gister
middag het vertreksein
voor twee vrachtwagens
vol pakjes en tekenin
gen naar Torun gege
ven, de Poolse zuster
stad van Leiden. Het
transport vertrok gister
middag vanaf het Leid-
se Stadhuisplein waar
voor de gelegenheid
ook een kleine tentoon
stelling te bezichtigen
was met foto's, krante
knipsels, tekeningen en
collages over de pakje
sactie. De expositie
gaat ook mee naar Po
len. In totaal gaan er
zesduizend pakjes naar
de kinderen in Torün.
Omdat èèn van de twee
vrachtwagens toen nog
maar half vol was, heeft
de 3 October-Vereeni
ging ook nog eens aller
lei levensmiddelen en
andere goedèren waar
aan in Polen veel be
hoefte is bij het trans
port gevoegd.
foto: wim van noort
Huisgezin
In het Rijksmuseum voor
Volkenkunde wordt zondag
vanaf 15.00 uur de film 'Een
Japans huisgezin'gedraait. De
film toont fragmenten uit het
dagelijks leven van een tradi
tionele familie in de jaren
vijftig. Aansluitend wordt de
film 'The Hawana family' ge
draaid die over een moderne
familie in Japan gaat uit een
buitenwijk van Tokyo.
De Beer
Theatergroep De Blauwe Ze
bra speelt zondag 'De Beer'
naar het gelijknamige toneel
stuk van Anton Tsechow. De
voorstelling wordt gehouden
in het LAK-theater aan de
Cleveringaplaats en begint
om 15.00 uur. Het stuk is be
doeld voor kinderen vanaf zes
jaar.
Galerie
In galerie Treetje Lager aan
de Oude Rijn worden zondag
diverse technieken van de
beeldende kunst gedemon
streerd door de kunstenaar
Henk Hollebeek. Op dit mo
ment is er in de galerie een
expositie van zijn werk te
zien. Hollebeek toont onder
meer hoe etsen afgedrukt
worden en hoe een aquarel en
een pastel worden gemaakt.
Belangstellenden zijn welkom
tussen 13.00 en 16.00 uur.
On tspanningsmiddag
De Wijkouderenraad Leiden
Zuid- West houdt zondag weer
een ontspanningsmiddag voor
55-plussers. De Voorschotense
Operette Vereniging Bel Can
to verzorgt dan een program
ma onder de titel Wien
Wien, nur du allein". Het op
treden duurt van half drie tot
half vijf en heeft plaats in het
verzorgingshuis v.d. Willigen-
hof. De toegangsprijs is twee
gulden.
dorp. Het inschrijfgeld be
draagt vier gulden. Kinderen
tot en met 12 jaar betalen
twee gulden. Informatie via
tel. 071-315234.
Schilderijenspreekuur
Dienslencen trum
Vanaf zondag is het Diensten-
centrum Binnenstad weer om
de twee weken van 14.00 tot
17.00 uur open. Iedereen die
zin heeft om een kaartje te
leggen of een ander gezel
schapsspel te doen is welkom
in hel Pandje 65 aan de Hoge- Senioren
woerd o5.
Directeur drs. M.L. Wurfbain
van museum De Lakenhal
houdt zondag een schilderij
enspreekuur. Mensen die iets
willen weten over schilderijen
en tekeningen kunnen telefo
nisch een afspraak maken
voor het spreekuur via tel.
071-254620.
Trimloop
Trimmers kunnen zondag
meedoen aan een trimloop
over 3, 7, 14 of 21 kilometer.
De start is om half elf 's och
tends bij de kantine van
Volkstuinvereniging Crones-
teijn aan de Vrouwen weg tus
sen Leiden en Zoeterwoude-
De seniorengroep van de
PvdA afdeling Leiden houdt
maandag een bijeenkomst. Op
de bijeenkomst zal wethouder
H. de la Mar praten over de
Nota Ouderenbeleid. Daarna
is er gelegenheid tot vragen
stellen en discussie De bijeen
komst start om 14.00 uur en
wordt gehouden in buurthuis
Aktief aan de Berlagestraat 2.
