Dansles in het jaar 2000
tussen palmen en flamingo's
PERSVRIJHEID HEEFT IETS NEDERIGS
Zoek wespje, zoek!
4,7 MILJOEN GULDEN
VOOR RADIO WEST
45
We rollen ons „in
deken van geluid''
Miljoenenoplichters
lopen tegen de lamp
Rekenkamer:
beveiliging
computers
overheid
moet beter
Onderzoek naar gevaai
voor gezondheid door
gifbelt Etten-Leur
BINNENLAND/BUITENLAND
CeidócSouocMit
WOENSDAG 9 NOVEMBER 1988 PAGIN1
Onderwijzer bekent jarenlange
ontucht met 20 scholieren
LEEK Een 38-jarige onderwijzer in Leek (Gr.) heeft
toegegeven de afgelopen vijf jaar ontucht te hebben ge
pleegd met twintig scholieren van tien tot vijftien jaar.
De jongene kinderen hebben voorzover bekend geen li
chamelijk letsel opgelopen.
Dei zaak kwam aan het rollen toen één van de betrokken
kittderen zijn ouders vertelde dat hij in de herfstvakantie
door de man was lastig gevallen. Tot dusverre heeft nog
ge$p van de ouders van de kinderen aangifte gedaan. Om
die reden is de man nog niet ingesloten. De onderwijzer is
sinds het bekend worden van de ontuchtzaak met ziekte
verlof. Volgens een wethouder van Leek is het duidelijk
dat de man niet meer in het onderwijs zal kunnen func
tioneren. De gemeente is inmiddels een ontslagprocedure
begonnen. De gemeente heeft gistermiddag alle ouders
van leerlingen van school De Nijenoert per brief over de
zaak ingelicht. Op deze school werken in totaal zo'n vijf-
tiefr leerkrachten, van wie sommigen part-time.
AMSTERDAM —- De Amsterdamse politie heeft vo
rige week twee manhen aangehouden die bij een
vestiging van de NMB in Amsterdam-Zuidoost elf
miljoen gulden kwamen ophalen.
Het geld maakte deel Uit van een kapitaal van twee
honderd miljoen gulden dat een internationale ben
de eind oktober van een beleggersbank in Londen
wist over te maken naar rekeningen over de hele
wereld.
Daaronder waren twee rekeningen die onlangs wer
den geopend bij de NMB in Amsterdam-Zuidoost.
Het personeel van die bank kreeg argwaan toen
vlak daarna enorme bedragen werden gestort en de
rekeninghouder liet weten die contant op te willen
nemen. De politie arrësteerde de twee mannen toen
ze hun buit wilden vérzilveren.
Benzine
1 cent
duurder
ROTTERDAM De
prijzen van benzine
en dieselolie gaan
"morgen omhoog. Su-
perbenzine wordt een
cent per liter duurder
en gaat aan de zelf-
tankpomp 160 cent
kosten. Euro loodvrij
komt, met een stijging
van eveneens een
cent. op 154 cent per
liter. Dieselolie wordt
twee cent duurder en
gaat 81,80 cent per li
ter kosten.
Nieuw middel tegen
aangeboren hoog
cholesterolgehalte
UTRECHT Er is een geneesmiddel op komst
voor mensen die lijden aan een erfelijke vorm
van hypercholesterolemie (een abnormaal hoog
cholesterolgehalte in het bloed dat tot hartin
farcten kan leiden), aldus dr. A.F.H. Stalen
hoef, internist in het St. Radboudziekenhuis in
Nijmegen. In het Radboudziekenhuis is de afge
lopen twee en een half jaar een middel, simvas-
tatine, toegepast waarmee nu al dalingen in de
cholesterolgehalten van 40 procent worden be
reikt. Door combinatie van simvastatine met
galzuurbindende kunstharsen of nicotinezuur
kan het cholesterolgehalte volgens Stalenhoef
bij vrijwel alle patiënten met deze erfelijke
aandoening tot het normale niveau worden te
ruggebracht.
Dodelijke val
glazenwassers
AMSTELVEEN Twee Am
sterdamse glazenwassers van
37 en 42 jaar zijn tijdens hun
werkzaamheden in Amstel
veen om het leven gekomen.
De mannen waren aan het
werk aan een flatgebouw, toen
plotseling de handbeugel
waarmee de ladder aan de
dakgoot vastzat afbrak. De
mannen stonden op dezelfde
ladder. Ze waren op de achtste
etage bezig toen ze naar bene
den vielen. De 37-jarige man
overleed ter plaatse. Zijn colle
ga bezweek later aan zijn ver
wondingen in het VU-zieken-
huis.
Bus verliest
terrein op autj®k
DEN HAAG Nederlanders L
plaatsen zich meer, maar bus, ij
en metro dragen daar niet toa.
Dat blijkt uit het nieuwe ma
teitscijfer van het CBS. In de e(
zes maanden steeg de mobiliteit!
zeven procent ten opzichte van.
eerste half jaar van 1987. Het a
gebruik, uitgedrukt in totaal bii
Nederland door personenauto'a
gelegde kilometers steeg met 81
cent. Het gebruik van de fiets L
met tien procent toe en per tt,
werden 2,8 procent reizigers-L
meters meer afgelegd. Het openlr
vervoer per bus, tram en metroL
daarentegen met 8 procent teruT
DEN HAAG - De Alge
mene Rekenkamer meent
da4 er onvoldoende waar
borgen zijn voor het af
dekken van risico's die er
bestaan voor gegevens in
computersystemen bij mi
nisteries. Het is noodzake
lijk dat er voor deze syste
men een betere beveili
ging en deugdelijke in
spectie door de coördine
rend bewindsman van
binnenlandse zaken tot
stand komt.
De Algemene Rekenkamer
vindt dat dit een hoge priori
teit in het kabinetsbeleid
moeten krijgen. In het van
daag gepubliceerde rapport
„Computerbeveiliging" staat
dat bij risico's moet worden
gedacht aan een continue en
doelmatige bedrijfsvoering
van de departementen, aan
de beschikbaarheid en be
trouwbaarheid van gegevens
die een maatschappelijk be
lang dienen en aan gevaren
voor de vertrouwelijkheid
van bijvoorbeeld persoonsge
gevens.
De Rekenkamer wijst erop
dat geautomatiseerde infor
matievoorziening mede door
de^ toenemende data-commu
nicatie meer en meer het ze
nuwstelsel van de rijksdienst
gaat vormen. De rijksdienst
en daardoor de maatschappij
worden als gevolg van deze
groeiende afhankelijkheid
zeer kwetsbaar, aldus de Re-
kénkamer.
SLAGHAREN Dans
les is niet meer wat het
geweest is. Vroeger was
het heel simpel: een
gymzaalachtig lokaal,
banken links voor de
meisjes, banken rechts
voor de jongens en in het
midden de strenge dans-
leraar. Vandaag de dag is
dat al heel anders en het
wordt nog veel erger. De
Nederlandse Bond van
Dansleraren (NBD) pre
senteerde vandaag op
een groot internationaal
danscongres in Slagha
ren het project „Dans
centrum 2000", een visie
op de dansscholen in het
jaar 2000.
Dansen in het jaar 2000
wordt volgens de dansleraren
een „totaalgebeuren": met vi
deo-projectie, computerge
stuurde verlichting, water
partijen met flamingo's en
dat alles in een multifunctio
neel gebouw, waarin ook een
infotheek, reisbureau, café,
modeboetiek, theaterbureau,
cocktailbar en massagesalon
zijn ondergebracht.
De dansschool van de toe
komst gaat dan ook wel een
paar centen kosten. In een
pandje met een oppervlakte
van vijfhonderd vierkante
meter moet (los van de
grondprijs) zeker 1,1 miljoen
gulden geïnvesteerd worden.
,,Want", zegt voorzitter Fred
Bijster, „in de toekomst zal
Dansen moet in de toekomst een „totaalgebeuren" worden
een dansschool een centrum
zijn waar ook gedanst wordt
en niet alleen maar een
school waar je dansen kunt
Elk'jaar lopen ongeveer één
miljoen Nederlanders een
dansschool binnen. Vijfhon
derdduizend als cursist en
hetzelfde aantal als introducé
of als toevallige passant. Ne
derland telt 350 dansscholen,
die goéd zijn vóór een totale
Imago
Maar het imago van de bran
che is niet zo met de tijd
meegegaan, vinden de dans
leraren zelf. „Met het project
„Danscentrum 2000" willen
we daar wat aan doen", aldus
Bijster. „De consument moet
weten wat er veranderd is en
wat er technisch nog alle
maal mogelijk is. Daartoe
hebben we acht voorbeeld-
scholen uitgezocht en aan de
hand daarvan tonen we de
mogelijkheden op het gebied
van geluid,, licht en inte-
Jan Laming, ontwerper van
een aantal van die moderne
dansscholen: „Het is een mul-
ti-functioneel gebouw met
zalen voor recepties en ruim
tes voor balletles en aerobic
dansen. In het weekeinde
moet het danscentrum kun
nen fungeren als discotheek.
De danszaal zelf is de kern
van het bedrijf. De bezoeker
kan comfortabel zittend rond
de dansvloer of vanuit de
barruimte het gebeuren be
kijken. Het podium moet
zichtbaar zijn vanuit alle
hoeken en kan dienen als
plaats voor het dansorkest,
als terras of als podium voor
modeshows. De bezoeker
moet zich prettig en blij voe
len. Belangrijk hierbij is dat
hij of zij niet direct de zaal
hoeft binnen te stappen,
maar wordt geleid naar een
binnenplein waar het aange
naam vertoeven is. Een sfeer
waarin men rustig zijn
drankje of ijssorbet nuttigt in
ëen tropisch aandoende om
geving tussen de palmbomen
en een waterpartij met fla
mingo's. In de toekomst zal
een dansschool meer zijn dan
een bedaagd instituut waar
danspassen worden ingestu
deerd".
Ook in de toekomst zullen de
jive, de samba en de paso do
ble nog gedanst worden in de
danscentra. Maar de nadruk
komt, als het aan de dansle
raren ligt, wat meer te liggen
op het „disco- en popdan-
cinggebeuren" en op neven
activiteiten als bruiloften en
partijen. „En waarom ook
niet", stelt Bijster. „Als je op
die manier meer mensen een
danscentrum binnenkrijgt,
wek je misschien ook meer
belangstelling voor de dans
lessen zelf".
KOERT BOUWMAN
Essayist Hofland in Coornhertrede:
GOUDA Onze in de Grond
wet verankerde vrijheid van
drukpers heeft in de ogen van
de journalist/essayist Henk
I Hofland iets verdedigends en
nederigs. Hij proeft tot zijn on
genoegen „een verontschuldi
gende ondertoon" terwijl wij
Nederlanders best wat fierder
en assertiever zouden mogen
omspringen met dit recht.
Hofland maakte vandaag in de
Goudse Schouwburg het pu
bliek deelachtig van de nare
bijsmaak die artikel 7 uit de
Grondwet voor hem heeft, tij
dens het uitspreken van de
Coornhertrede. De gelijknami
ge stichting organiseert elke
twee jaar een bijeenkomst
rond deze rede en een forum
om de denkbeelden van de in
1590 in Gouda overleden filo
soof en humanist Coornhert in
het actuele daglicht te plaat-
Hofland gebruikte de Coorn
hertrede om bij hem in de loop
der jaren „als dienaar van de
Koningin der Aarde" opge
bouwde ideeën over onze
drukpersvrijheid èn de bedrei
gingen daarvan te verkondi
gen. Dat begon met een nieu
we formulering van het
Grondwetsartikel dat volgens
hem onvoldoende kracht
ademt, om een garantie voor
persvrijheid te zijn.
Het vertrouwde .^Niemand
heeft voorafgaand verlof no
dig om door de drukpers ge
dachten of gevoelens te open
baren, behoudens ieders ver
antwoordelijkheid voor de
wet" moet volgens Hofland op
de helling. Dat wil zeggen:
minder nederig, meer aange
past aan alle moderne media
èn aangevuld met het begrip
„feiten", want zegt hij: die ho
ren erbij. De nieuwe redactie:
„Iedereen heeft het recht, door
welk medium dan ook feiten,
gedachten of gevoelens te
openbaren, behoudens haar-
zijn verantwoordelijkheid
voor de wet".
Hij ziet in deze dagen vooral
gevaren loeren in de verande
ring in de bronnen van het
nieuws; men gaat zich profes
sioneler, agressiever gedragen.
Gespecialiseerde beroeps
krachten uit public relations,
voorlichting, reclame- en pro-
pagandawereld hebben hun
beperkte belangen en zijn er
niet altijd op uit de naakte
waarheid te onthullen. Daarte
genover moet de journalist
wantrouwen stellen, sterk zijn,
gedocumenteerd èn goed gesa
larieerd. Hij moet, leert Hof
land, een krachtige rugdek
king van zijn krant hebben en
niet voor zijn bronnen hoeven
onder te doen.
Voorstel Gedeputeerde Staten:
DEN HAAG Radio West
krijgt volgend jaar 4,7 miljoen
gulden van de provincie Zuid-
Holland. Dat is ten minste het
plan van Gedeputeerde Staten,
zo heeft gedeputeerde drs.
J. H. Boone meegedeeld. Ook
Radio Rijnmond krijgt dit be
drag. Verder is 400.000 gulden
gereserveerd voor een samen-
werkingsprojekt van lokale en
regionale omroepen en 500.000
gulden voor een zogenaamd
knelpuntenbudget. In totaal
willen GS 10,3 miljoen gulden
beschikbaar stellen. Op 23 no
vember praat de statencom
missie culturele en sociale za
ken over dit plan. Er is dan
ook discussie over de uitbrei
ding van de zendtijd van radio
West van drie naar twaalf uur.
Het Commissariaat voor de
Media heeft een dergelijke uit
breiding goedgekeurd, maar in
de statencommissie bestaan
volgens de gedeputeerde nog
twijfels over de noodzaak van
meer zendtijd.
SUSKE EN WISKE DE KOMIEKE COCO
\s\ie is ris0f de hel
qpee1grrt. t/ehtrlleh
hrhohheh brrkeh
ywr eti rimtim
en ooefl het p/rr-
'jensihif nnn
spi!heers vliegen.
EJ/r BETEKENT HET El HOE TRH de BERUCHTE
OLIEIER IEERSSEUR, RURS DE BUUERO
RUE DREHHElinCEH HORDEN 0P6EE/STEN
IH HET RIIIH ERST6EKETEN0.
Ka pit tin. ih heb duuend
•spun uhh sparen, maar de
'fd aalteen Hotiandse
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp
WAGENINGEN DRESSEERT INSECTEN
OM PLAGEN TE BESTRIJDEN
WAGENINGEN Sluip
wespen blijken uitsteken
de studenten te zijn. In
Wageningen zijn experi
menten geslaagd waarin
deze wespen is aangeleerd
larven van bepaalde scha
delijke insecten op te zoe
ken en onschadelijk te
maken. Het succesvol
dresseren van sluipwes
pen opent grote mogelijk
heden voor de reeds be
staande industrie van bio
logische bestrijding van
plagen. In principe werkt
het africhten van een
sluipwesp zoals bij elk
dier: hou hem vanaf het
begin een „lekker" luchtje
voor en hij zal het nooit
meer vergeten en er altijd
naartoe blijven trekken.
Het gebruik van wespen en
andere insecten als biologische
bestrijders van plagen is anno
1988 een aanvaard verschijn
sel. Sluipwespen zijn in dat ka
der al een interessant handels
artikel geworden, omdat zij
eitjes leggen in de larven van
schadelijke insecten, die daar
door sterven. In de biologische
gewasbescherming worden
sluipwespen gekoesterd als
nuttige speurneuzen, die door
hun eierleggerij hele legers
fruitvliegen kunnen elimine
ren. De glastuinbouw maakt er
al uitgebreid gebruik van, on
der meer omdat ze met succes
de schadelijke witte vlieg in
tomaten te lijf gaan.
Voor dr. Louise Vet van de
vakgroep Entomologie van de
Landbouwuniversiteit is ko
men vast te staan dat de ares-
suurmogelijkheden enorm zijn.
Breng de jonge sluipwesp van
af de eerste dag van zijn leven
met bepaalde geuren in con
tact - ook wel informatiestof-
fen of infochemicals genoemd
- en hij zal deze geuren later
telkens opzoeken. In het labo
ratorium bleek dat geurerva-
ringen die het insect kort na
de „geboorte" opdoet z'n latere
gedrag diepgaand kan beïn
vloeden. Het dier gaat in z'n
verdere leven, mits de leerstof
door de fokker regelmatig
wordt herhaald, zeer direct op
zijn doel af. Hetgeen bleek bij
de fruitvliegjes die dr. Vet
voor haar gedresseerde sluip
wespen als doelwit in petto
had. Die vliegjes doen zich
doorgaans tegoed aan rottend
vruchtvlees of paddestoelen.
Je kunt een sluipwesp aanle
ren zich op die vaste omgeving
van de fruitvlieg te oriënteren.
„Lekkere luchten"
Na succesvolle proeven met de
op de fruitvlieg geprogram
meerde sluipwespjes in labora
toria en in de kas werd on
langs een grote test gedaan in
een „buiten-arena". In een bos
bij Wageningen werden de
wespjes ingedeeld in verschil
lende groepen, afhankelijk
van de jeugdervaringen die ze
hadden: wel of niet vertrouwd
met de voor hen, „lekkere
luchten" van fruitvliegjes en
hun omgeving. Elke groep
kreeg een kleur met een klein
likje waterverf, na verdoving
met koolzuurgas met een pen
seel aangebracht. Deze leger
tjes werden losgelaten op doe
len die tussen zes en twaalf
meter afstand - voor een
sluipwespje een enorme eind -
van het loslaatpunt waren ge
groepeerd. De precieze bereke
ningen van de bos-resultaten
zijn nog niet bekend, maar wel
werd duidelijk dat de getrain
de wespjes het veel beter de
den dan hun leken-collega's.
De Wageningse vakgroep
heeft nog meer plannen met
insecten; zo wil men onder
meer nagaan of de ene soort
beter leert dan de andere en of
er binnen één soort - zoals bij
de sluipwesp - „fokprogram-
ma's" kunnen worden opge
steld om de meest geschikte
exemplaren te selecteren en
hun goede „ioek-en-vernietig-
eigenschappen" verder Je ont
wikkelen. Allemaal volgens
het principe dat ook bij hon
den doorgaans aardig werkt:
een fijne geurervaring èn een
passende beloning op het juiste
moment.
ARJEN VAN DER SAR
Met een microfoon spreekt Lech Walesa, leider van het verbo^
woi
eidt sc
urige
|ter va
ïeorge
£rste sl
vakverbond Solidariteit, de arbeiders toe in de Leninscheepsi oaan
Walesa dreigt met aftreden ïfi
GDANSK De leider van het verboden Poolse vakverb^
Solidariteit, Lech Walesa, heeft gisteren gedreigd af te treden!" 6;;
de wilde staking van een aantal jonge radicale aanhangers U T
de vakbond op twee scheepswerven in Gdansk uit de h«6
loopt. De leider van Solidariteit verklaarde dat „er geen geho6.er W
zaamheid is" en dat hij „bereid is af te treden als de stakinglme"
zich verspreiden". Ondanks deze oproep legden ongeveer .c l'
van de 5.800 werknemers van een reparatiewerf in Gdansk t|nm"p'
het werk neer. Maar de 11.000 werknemers van de Leninweriu:; v
Gdansk, de bakermat van Solidariteit, gaven dinsdag gehoor L a|^u
Walesas verzoek om een staking voorlopig „in de achterzakfittp u
houden. l'defe
MEER KLACHTEN OVER
i gen
pr, de
ontw;
ïexas t
GEBLAF DAN OVER PIANO'S fer'
ndaal.
I defei
DEN HAAG - De geluid
hinder in Nederland
neemt steeds ernstiger
vormen aan. Dat geldt zo
wel voor het lawaai dat
verkeer, vliegtuigen en
industrie veroorzaken, als
voor de herrie van de bu
ren én de geluiden thuis.
Dit blijkt uit onderzoek dat
TNO heeft uitgevoerd voor
het ministerie van VROM. De
resultaten van het onderzoek
zijn neergelegd in twee rap
porten, die deze week aan het
ministerie van minister Nijpels
worden aangeboden. Samen
steller drs. R. de Jong conclu
deert dat Nederland steeds la-
waaiïger wordt. Hij spreekt
van „een deken van geluid
waarin we ons hebben gerold".
De belangrijkste veroorzaker
van geluidhinder zijn volgens
hem de woongeluiden. Hier
van zegt 83 procent, van de
Nederlandse bevolking last te
ondervinden. Veertig procent
heeft daar zelfs in ernstige
mate hinder van. Volgens De
Jong wordt het lawaai door de
i Thor
fijn pc
voor d
i bene
icien
buren "ooral veroorzaakt dlrwijsn
lopen - „Steeds meer ment. Cav
hebben harde vloerbedie en
king" -slaande deuren, watc" zijr
leiding, audio-apparatuur ^t Bus
huisdieren; de laatste tijd 1 gouvi
men er vooral klachten blpshire
nen over hondegeblaf. Ott gei
muziek van de buren (n
name piano en drum) w©l
dit jaar minder geklaagd. [OUWI
Daarnaast wordt in de eig
woning ook veel geluidhind
veroorzaakt, die niet altijd
beïnvloeden is. Het gaat dai
bij onder meer om lawaai vl
koelkast, wasmachine, watrmor-
leiding, stofzuiger en boormhad I
chine. Dul
In de periode 1977-1987 is ler r
percentage Nederlanders <lver|u!
last heeft van verkeerslawj*"-
toegenomen van 49 tot 60 pr
cent. De luchtvaart veroreer
zaakt bij 40 procent van de L
volking hinder. Tien jaar ge£rne"
den was dat nog 29 ProceL!lh
Industrie-lawaai, waartoe of
de geluidoverlast van bouf
en sloopbedrijven, wegenbou
en dergelijke wordt gereken
bezorgt 15 procent van de I
volking hinder, tegen 9 pi
cent tien jaar geleden.
AV
•Ktr
ETTEN-LEUR - Het gemeentebestuur van Etten-Lei
heeft de GG en GD van het stadsgewest Breda g
vraagd uit te zoeken hoe vervuild de grond van het
hectare grote industrieterrein Vosdonk is. Het colleg
wil met name weten of er gevaar is voor de gezondhei
van de circa tweeduizend mensen die daar dagelijl
werken.
Het verzoek is gekomen nadat er veel te hoge concentraties v«
bepaalde chemische stoffen in de bodem waren aangetoond,
zit er 1840 keer meer trichlooretheen, 1220 keer meer tolueen
865 maal meer koper in de grond dan volgens de rijksnormen
toegestaan. De normen gelden bij de beantwoording van
vraag of de grond moet worden afgegraven en schoongemaakt -
Het onderzoek is pas halverwege, maar de tussentijdse result; verte
ten waren voor het college van Etten-Leur zo alarmerend daiteerd
het onmiddelijk onderzoek naar de volksgezondheidsaspecte fikkei
gelastte. Het duurde het college te lang voordat de provincie aa een
dit aspect van haar onderzoek toe zou komen. De GG en Güüit de
heeft tien dagen nodig.
v't
1 enl
