beiderspartij maakt
ich op voor oppositie
Dukakis mikt op zwevende kiezers
Mitenland
Thatcher leest Polen de les
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
ËecdócSotttcmt
DONDERDAG 3 NOVEMBER 1988 PAGINA 5
ibbers: Indonesië
»rdt industriestaat
IYAKARTA Indonesië zal zich op den
zeker kunnen voegen onder de indus-
landen, maar er is nu nog geen aanlei-
om de Nederlandse ontwikkelingshulp
iOO miljoen gulden per jaar te verminde-
)lken«|Dit heeft premier Lubbers gisteren ge-
>pdra-l aan de vooravond van zijn vertrek uit
;er, inlrchipel. In Yogyakarta maakte de pre-
is ookl de balans op van ziin vierdaagse bezoek,
ar ditpn met minister van den Broek. Hij
listershde de mate waarin Indonesië zijn markt
stukjstelt „vertrouwenwekkend". Beide be-
ijn bifslieden en hun echtgenotes besteedden
i hunjag aan een aantal toeristische uitstapjes
zakenbst-Java. Van den Broek heeft vandaag
moet een onderhoud met zijn Indonesische
i aanltgenoot.
:-) eJ
I Wat
heef
Miljonair betaalt
borgsom Imelda
NEW YORK Imelda Marcos mag
van de rechter in New York terugke
ren naar haar ballingsoord Hawaii en
haar zieke echtgenoot, nadat een
schatrijke vrouw met tien miljoen
gulden op de proppen kwam om haar
borgsom te betalen. De 75-jarige Doris
Duke, een erfgename van een tabaks
fabrikant, liet via haar advocaat we
ten dat zij „blij is mevrouw Marcos en
de rechtbanken van de Verenigde
Staten te helpen". Maandag had de
59-jarige Imelda voor de rechtbank
verklaard dat zij onschuldig is aan de
verduistering van 103 miljoen dollar
uit de Filipijnse schatkist.
Arrestaties bij bezoek
Waldheim aan Turkije
ISTANBUL De bekende nazi-jaagster Beate
Klarsfeld is gisteren twee maal gearresteerd en
zes uur vastgehouden omdat ze demonstreerde
tegen het bezoek van de Oostenrijkse president
Waldheim aan de Turkse stad Istanbul. In een
ander de^i van de stad werd Klarsfeld later
weer op vrije voeten gesteld. De Turkse rege
ring heeft het bezoek van Waldheim nadrukke
lijk als een „onofficiële tussenstop" bestempeld.
Waldheim was op terugreis uit het Middenoos
ten. Amerikaanse congresleden hebben de
Turkse president laten weten dat ze geschokt
zijn omdat hij Waldheim persoonlijk heeft ont
vangen. Op deze manier kunnen de betrekkin
gen tussen de VS en Turkije geschaad worden,
aldus de Amerikaanse congresleden.
Brandstichting
in warenhuizen
BONN Onbekenden hebben gis
teren in zes warenhuizen in de
Westduitse hoofdstad Bonn brand
proberen te stichten. Een woord
voerster van de gemeente verklaar
de dat slechts in één van de waren
huizen daadwerkelijk brand was
ontstaan op de kleding-afdeling. In
die en in twee andere zaken waren
automatisch de sprinkler-installaties
in werking getreden. In de drie an
dere warenhuizen konden klanten
en personeel de beginnende vlam
men onmiddellijk doven. De politie
staat voor een raadsel; het is nog on
duidelijk wie of welke organisatie
achter de actie zit.
Moskou erkent
status Panama
WASHINGTON De Sovjetu
nie heeft gisteren als 36ste land
de neutraliteit van het Panama
kanaal erkend, naar eigen zeggen
als onderdeel van haar politiek
om de internationale vrede en
veiligheid te vergroten. De VS
reageerden verheugd op het be
sluit. Volgens de plaatsvervan
gend vertegenwoordiger bij de
Organisatie van Amerikaanse
Staten (OAS) kan de speciale sta
tus van het kanaal nu met nog
meer kracht verdedigd worden.
Tot dusverre had nog geen van
de Oostbloklanden het Panama-
verdrag uit 1977 ondertekend.
Censor Moskou:
censuur blijft
MOSKOU De cultus van geheimhou
ding in de Sovjetunie is voorbij, maar de
censuur blijft. Zo luidde in het kort de
boodschap van Vladimir Boldirev,
hoofd van het bureau voor censuur van
de Sovjetunie, die gisteren als een be
wijs van zijn eigen stelling voor het
eerst in de openbaarheid trad. Boldirev
noemde afschaffing van censuur in een
interview met de krant Izvestia „een
wens, maar geen realiteit". Hij wees er
in dit verband op dat het aantal onder
werpen waarover niet geschreven mag
worden met éénderde is ingekrompen.
Ongeveer 7.500 boeken die voorheen
verboden waren staan nu weer in de bi
bliotheken.
ilanco.
erlie-f,
ïbben
|k|^tUZALEM/AMMAN
;t Je-De Israëlische Arbei-
ahij&partij maakt zich op
nder-r de oppositie tegen
„Iets kabinet van het recht-
onlh- kudblok en de ultra-
Hetltse joods-orthodoxe
ie, li-tijen. Partijleider Shi-
eem Peres zei gister-
gaatnd, in een reactie op
uitslag van de dinsdag
Rouden verkiezingen
een nieuwe Knesset
rlement), weinig te
1 in een poging een
raadsjwe regering van na-
Et ookale eenheid te vor-
veeh.
;ennis
aiiderspartij in een later
ld onjum bereid is wél met het
vrijjdblok in zee te gaan,
i Ar-neer de eisen van de reli-
;tude-ze partijen zelfs premier
n dé"'1" ver gaan. In dat ge-
voor-j zou de Arbeiderspartij
■aadsf't een wat sterkere positie
voorden onderhandelen.
is echter de vraag of Shi-
Peres er dan nog bij zal
oveï Binnen de Arbeiderspartij
neemt de kritiek op zijn lei
derschap steeds meer toe. Het
was dinsdag voor de vierde
achtereenvolgde maal dat hij
zijn partij niet naar een meer
derheid in het parlement heeft
kunnen leiden. Ook de positie
van minister van defensie Ra
bin staat onder druk, al zijn er
eveneens stromingen die vin
den dat hij de leiding van de
partij maar moet overnemen.
Rabin, meer voorstander van
de harde lijn dan Peres, zou
beter kunnen concureren met
Shamir.
Onderhandelen
De leider van het Likudblok
heeft gisteren de eerste onder
handelingen gevoerd met de
kleine religieuze en uiterst
rechtse partijen. Samen zijn zij
goed voor 64 van de 120 zetels
in het parlement. De Arbei
derspartij komt samen met Is
raëlisch „klein links" op 56
parlementszetels.
Ministers van het Likud-blok
toonden zich vol vertrouwen
over de uitkomst van het
overleg. De religieuze partijen
hebben zich echter nog niet
uitgesproken en spraken ook
met de Arbeiderspartij, in een
kennelijke poging meer con
cessies van Likud los te krij
gen. Zij eisen onder meer een
groot aantal ministersposten,
meer nieuwe nederzettingen
in de door Israel bezette Wes
telijke Jordaanoever, strikte
naleving van de sabbath en de
invoering van een strenge wet
die bepaalt wie zich jood mag
noemen.
Opvallend was gisteren overi
gens dat premier Shamir na
drukkelijk de mogelijkheid
openliet van hernieuwde sa
menwerking met de Arbei
derspartij. Derder had hij zich
daar tegen verzet.
Negatief
In de Arabische wereld zijn de
meeste reacties op de verkie
zingsuitslag ronduit negatief.
De Palestijnse Bevrijdingsor
ganisatie PLO sprak van een
„rampzalige slag voor de
vrede". Hanna Siniora, de
hoofdredacteur van de krant
Al-Fajr uit Oost-Jeruzalem,
meende dat de uitslag alleen
maar tot een verharding van
de „politiek van de ijzeren
vuist in de bezette gebieden"
zal leiden en betreurde de ne
derlaag van de Arbeiders
partij.
Naar de mening van de Jor
daanse premier, Zeid Rifai, zal
de terugkeer naar de macht
van Likud tot „vele andere ja
ren van geweld kunnen lei
den". In Syrië riep de semi-of-
fieciële krant al-Thawra op tot
verhoogde waakzaamheid te
gen „zionistische en imperia
listische plannen in het Mid
den-Oosten". Egypte nam een
wat afwijkende positie in. Het
land verklaarde dat het de sa
menwerking met Israel zal
voortzetten, in de hoop op
vrede.
Een opmerkelijke reactie
kwam verder van de Franse
minister van defensie, Jean-
Pierre Chevènement. Hij
juichte de verkiezingsuitslag
toe. Volgens hem zal het
rechtse Likud-blok ondanks
zijn nationalistische opstelling
in staat blijken een oplossing
te vinden voor de problemen
van Israel.
Palestijnen in de bezette gebie
den verwachten dat de uitslag
van de verkiezingen ertoe zal
leiden dat de opstand in de ge
bieden feller wordt. Gisteren
vielen bij botsingen tussen Pa
lestijnen en het leger een dode
en vijftien gewonden.
Referendum
gaat
Algerijnen
lang niet
ver genoeg
ALGIERS Vanmorgen
vroeg zijn in Algiers de
stembureaus opengegaan
voor een referendum
waarvan de uitslag al
vaststaat: een meerder
heid van de Algerijnen zal
ja" zeggen tegen de voor
gestelde grondwetswijzi
gingen. Het parlement zal
de bevoegdheid krijgen de
regering naar huis te stu
ren en de regering moet
op zijn beurt voortaan
verantwoording afleggen
over haar beleid.
In de dunbevolkte gebieden in
het zuiden van Algerije is het
stemmen al enkele dagen gele
den begonnen. Door kamelen
voortgetrokken stembureaus
bezochten de meest afgelegen
woestijndorpen en nomadische
stammen. Als verzoeningsge-
baar naar de grootsteedse be
volking, liet president Bendje-
did gisteren enkele honderden
politieke gevangenen vrij.
Enkele weken geleden was de
hoofdstad Algiers nog het to
neel van grootscheepse studen
tenrellen tegen de nieuwe eco
nomische politiek van de rege
ring en vóór vergaande poli
tieke hervormingen. Aan die
wensen is Bendjedid met zijn
hervormingsvoorstellen maar
zeer ten dele tegemoet geko
men. Voorlopig houdt zijn par
tij, de FLN, alle macht in han
den. En de prijzen voor voe
dingsmiddelen blijven in Alge
rije nog waanzinnig hoog.
Algemeen wordt verwacht dat
een zeer groot percentage kie
zers uit ongenoegen met de
FLN-politiek vandaag blaco
zal stemmen. In Algiers en an
dere grote steden moeten leger
en politie nog intensief pa
trouilleren om een nieuw
volksoproer te voorkomen.
- i 1Claus pareert
Australische
SYDNEY Prins Claus heeft
gisteren laconiek gereageerd
op de negatieve perspublika-
ties in een tweetal Australi
sche kranten over de Neder
landse koninklijke familie en
hem persoonlijk. Claus beves-
tigde dat hij de gewraakte arti
kelen had gelezen en hij er
niet echt blii mee was. „Het is
duidelijk", aldus de prins, „dat
de twee journalisten de pest
aan mij hebben. En dat is ui
teraard hun goed recht. Ik was
alleen bang dat in Nederland
de indruk zou ontstaan dat we
in Australië niet gastvrij ont
vangen zouden zijn. Dat is niet
het geval, integendeel. Dit is
het leukste staatsbezoek dat ik
heb meegemaakt".
„Maar wat ik een schande
vond", vervolgde de prins,
„waar ik echt boos over werd
en wat helemaal niet waar is,
is dat ik grijze schoenen draag.
„Ik heb nog nooit grijze schoe
nen gedragen, ik zweer het u,
nog nooit", aldus de echtge
noot van koningin Beatrix
verongelijkt tijdens een infor
meel gesprek op de Zuider
kruis.
Kreeg eerst prins Claus de
wind van voren, daarna moest
de koningin het ontgelden.
Over de uitreiking van de
Melbourne Cup bij de paar
denraces schreef de Sydney
Morning Herald dat koningin
Beatrix haar eten niet ver
diend heeft. „Hare Majesteit
koningin Beatrix overhandig
de haar trofeeën, maar hield
helemaal geen rede. Als de
Melbourne Cup werkelijk de
ziel van Melbourne in zich
Prins Claus werd gisteren aan een katrol en in een speciaal pak draagt, dan moet de cup wor-
overgezet van de „M.S. Witte de With" naar de „Zuiderkruis". dfn overhandigd door een
FOTO: ANP plaatselijke beroemdheid
Nederlanders overleven vliegtuigongeluk Polen
WARSCHAU/DEN HAAG Dertien passa
giers onder wie twee Nederlanders, een Brit
en een Amerikaan hebben het vliegtuigon
geluk gisteren in Polen overleefd. Zij werden
licht gewond opgenomen in een ziekenhuis in
Lancut. Volgens de woordvoerster van de Pool
se luchtvaartmaatschappij LOT kwamen er van
de 29 inzittenden van de Antonov-24 van Sov
jetmakelij zestien mensen om. Het vliegtuig
maakte een binnenlandse vlucht van Warschau
naar Rzeszov, enige honderden kilometers ten
zuidoosten van Warschau, en stortte door nog
onbekende oorzaak kort voor Rzeszov neer.
Vorig jaar mei kwamen 183 mensen om toen
een Pools verkeersvliegtuig, dat onderweg was
naar New York, kort na de start buiten War
schau neerstortte. Het was het ergste ongeluk
uit de luchtvaartgeschiedenis in Polen.
De Antonov-24 is een tweemotorig propeller
toestel dat begin jaren zestig ontwikkeld werd
voor korte vluchten. Er zijn zo'n 1.100 vliegtui
gen van dit type, dat geschikt is voor kleine
vliegveldjes, gemaakt De produktie werd in
1978 gestaakt
?ïecutiegolf
Orthodoxe
joden vieren
hun overwin
ning in de Is
raëlische ver
kiezingen van
dinsdag.
FOTO: AP
premier die een bezoek brengt
aan'Polen. Zij arriveerde gis
teravond en blijft tot en met
morgen. Voor haar aankomst
had de Poolse leider, generaal
Jaruzelski, nog tegen verslag
gevers gezegd dat hij hoopte,
dat Thatcher niet zou probe
ren hem te vertellen hoe hij
Polen moet leiden. „Ik hoop
echt dat mevrouw Thatcher
ons toestaat onze problemen
op een soevereine manier-op
te lossen", aldus Jaruzelski, die
vandaag een gesprek heeft ge
had met Thatcher.
Naaste medewerkers van de
Britse premier zeiden vooraf
dat het niet haar bedoeling
was zich in de Poolse binnen
landse problemen te mengen.
Maar zij zou wel pleiten voor
economische en politieke her
vormingen, zoals die onder
meer worden nagestreefd door
Solidariteit.
Morgen vliegt premier That
cher naar de met sluiting be
dreigde Lenin-werf in
Gdansk. Daar zal zij een krans
leggen bij de werf, die was be
doeld als een communistisch
industrieel showmodel, maar
die veranderde in een symbool
van de oppositie. Op het pro
gramma staat ook een ontmoe
ting met Lech Walesa, de lei
der van Solidaiteit.
Het Pinguïnland van Professor Lupardi
WASHINGTON De
Democratische presidents
kandidaat Michael Duka
kis hoopt op de gunst van
de „zwevende kiezer".
Ondanks zijn achterstand
in de opinie-peilingen is
Dukakis geenszins uit het
lood geslagen. Hij rekent
erop dat de miljoenen kie
zers die nog twijfelen in
het stemhokje de balans
wel eens in zijn voordeel
kunnen laten doorslaan.
In de jongste peilingen heeft
zijn Republikeinse rivaal
George Bush een voorsprong
van twaalf tot dertien procent.
Maar uit die peilingen blijkt
ook dat ruim een op de vijf
kiezers nog twijfelt tussen de
kandidaten en volgende week
dinsdag in het stemlokaal op
het laatste moment nog van
keuze kan veranderen. Als al
deze zwevende kiezers de
moeite nemen om naar de
stembus te gaan en in meer
derheid op Dukakis stemmen,
zou de gedoodverfde verliezer
wel eens een stuk beter voor
den dag kunnen komen dan
de verwachtingen die de pei
lingen wekken.
Het democratische Congres
vormt de tweede bedreiging
voor een overtuigende repu
blikeinse overwinning van
Bush. Hoe merkwaardig het
ook moge klinken, de republi
keinen zullen naar alle waar
schijnlijkheid niet in staat zijn
een meerderheid in de Senaat,
laat staan het volkomen door
de democraten gedomineerde
huis van Afgevaardigden te
verwerven. Dat betekent dat,
net zoals de afgelopen twee
jaar het geval was, een repu
blikeinse president tegen een
democratisch Congres moet
opboksen. Daarmee is het poli
tieke leven van George Bush
al bij voorbaat enigszins zuur
gemaakt en zijn diens politieke
mogelijkheden zeer beperkt.
Verschuivingen
Amerika kiest volgende week
meer dan een president. De
keizers moeten ook beslissen
over 33 senaatszetels, een groot
aantal zetels in het Huis van
Afgevaardigden, twaalf gou
verneursposten, tal van open
gevallen plaatsen in de con
gressen van de afzonderlijke
vijftig staten en ettelijke dui
zenden functies in gewesten
en districten.
In de VS doen zich zelden in
grijpende verschuivingen voor
in het Congres. Een zittende
senator is nauwelijks van zijn
plaats te verdringen. In de Se
naat staan achttien democrati
sche en vijftien republikeinse
zetels op het spel. Maar die
worden door het overgrote
deel door zittende, en dus nau
welijks te verjagen senatoren
verdedigd. De kans is zelfs
niet uitgesloten dat de demo
craten hun meerderheid in de
Senaat nog verstevigen. Dat
kan ook in het Huis gebeuren,
waar op dit ogenblik 258 zetels
in democratische en 177 zetels
in republikeinse handen zijn.
Een senator wordt voor zes
jaar en een afgevaardigde voor
twee jaar gekozen.
De congres- en gouverneurs
verkiezingen mogen dan in
het buitenland weinig aan
dacht trekken, ze worden in
de VS met ongekende heftig
heid uitgevochten en kosten
dan ook handenvol geld. Een
zittende senator heeft, voor
een herverkiezing, al gauw zes
miljoen dollar nodig. Een
nieuwkomer heeft nog aan
zienlijk meer geld nodig wil
hij zijn zittende tegenstander
van zijn plaats verdringen. Te
gen de bestaande traditie in,
beschikken de democraten op
dit ogenblik over zeer royale
verkiezingsfondsen en dat zou
nog aanzienlijk aan de verste
viging van hun positie kunnen
bijdragen.
Leveranciers
De congresverkiezingen dra
gen in sommige staten een uit-
fesproken laag-bij-de-gronds
arakter. De politieke strijd
wordt nog verhevigd doordat
de kiezers in sommige staten
ook uitspraken moeten doen
Zo'n zesduizend supporters stonden gisteren in Michigan klaar
om hun idool George Bush enthousiast te verwelkomen.
over hoogst omstreden kwes
ties. Zo moeten ze Maryland
beslissen over het al of niet
handhaven van de in die staat
vrij strikte beperkingen op het
wapenbezit.
Het gebeurt maar zelden dat
de republikeinen een meer
derheid in het Congres heb
ben, hoewel ze daarentegen de
leveranciers van de meeste
presidenten zijn. Sinds 1945
hebben ze in totaal vieren
twintig jaar het Witte Huis in
handen gehad, tegen de demo
craten negentien jaar. Zoals de
zaken er nu voorstaan kunnen
ze het Witte Huis twaalf en
als Bush in 1992 wordt herko
zen misschien wel zestien
achtereenvolgende jaren vast
houden. Toen president
Reagan in 1980 werd gekozen,
veroverden de republikeinen
ook een meerderheid in de Se
naat. Maar die werd in 1986
ongedaan gemaakt en op dit
ogenblik hebben de democra
ten daar een meerderheid van
54 tegen 46 zetels. Het Huis
van Afgevaardigden is vrijwel
altijd in democratische handen
geweest. President Reagans
persoonlijk populariteit is
nooit groot genoeg geweest om
de democratische meerderheid
in het Huis te bedreigen.
FOTO'S: EPA
In een verkiezingsrede in
Minneapolis riep Dukakis gis
teren zijn toehoorders op om
hun steun aan hem voort te
zetten. „Dit zijn verkiezingen
waar miljoenen mensen naar
kijken en luisteren. Zij bepa
len hun keuze pas kort voor
het moment dat zij naar de
stembus gaan", betoogde Du
kakis. die bij zijn campagne
gezelschap kreeg van zijn be
kende partijgenoten, senator
Edward Kennedy en Hubert
Humphrey, zoon van de vice-
president onder Lyndon John
son.
Om te onderstrepen dat hij
zichzelf niet kansloos acht ver
wees Dukakis ook weer naar
de geheel onverwachte Demo
cratische zege die in 1948 Har
ry Truman in het Witte Huis
bracht.
President Reagan, die zich in
de laatste campagneweek
steeds meer voor Busn begint
in te zetten, verklaarde tijdens
een bezoek aan Ohio, dat elke
vergelijking van Dukakis met
grote Democratische voorgan
gers mank gaat. „Hij is geen
Harry Truman en geen FDR
(de initialen waarmee presi
dent Roosevelt gemeenzaam
wordt aangeduid)", merkte
Reagan droogjes op.
WARSCHAU De Britse
premier Margaret That
cher, op bezoek in Polen,
neemt tijdens haar ge
sprekken met de Poolse
machthebbers geen blad
voor de mond. Zo heeft zij
haar Poolse ambtgenoot
Rakowski in hun. eerste
gesprek direct laten we
ten, dat centraal-geleide
economiën naar commu
nistisch model nooit kun
nen slagen.
Thatcher is de eerste Britse
„De Vrijheid" drijft nog steeds in Zuidelijke richting en
sjov heeft er geen idee van, waar hij zich precies bevindt. Maar
j- js dat de temperatuur n0g a|tjjd stijgt, niettegen-
hij toch dichter en dichter de Zuidpool nadert. Reeds
is hij de poolcirkel gepasseerd ejn de dag duurt hier vier-en-
t - uur. En die ellendige nevel trekt ook maar niet op! Steeds
met sex,ant klaar, maar als de zon even doorbreekt
te kort om er profijt van te trekken. Dan, op
zekere dag, steekt er een briesje op en de mist verdwijnt. Rob
bepaalt zijn positie en wanneer hij voor de zoveelste maal de zee
met zijn kijker afzoekt, ziet hij....land! Een ruwe. rotsachtige kus-
t....enkele bergtoppen. Wat kan dat zijn? Rob haalt zijn kaarten
er bij, maar dan begrijpt hij er helemaal niets van. Wat drom
mels, hij heeft zijn positie toch precies uitgerekend? En op de
kaart staat helemaal geen land aangegeven: „De Vrijheid" be
vindt zich in een uitgestrekte zee. Dat klopt dus niet...
YORK De* speciale
igenwoordiger van dè
^ommissie voor de Men-
chten in Iran, Reynaldo
>do Pohl, heeft de aan
gevraagd voor een
iwe executiegolf" in Iran.
Pohl zijn in de maan-
augustus en septem-
e aantallen gevange-
De meeste
waren lid van de
de belang-
oppositiebeweging in
Volgens de Iraanse me-
zouden deze executies
slachtoffers hebben ge-
