Bisschoppen maken werk van
mensenrechten in kerk
Nieuw materiaal nodig
in aidseampagne jongeren
CeidóeSomcmt1
kerk
wereld
Jeugd is
graadmeter voor
wat er in de kerk
gebeurt"
beroepingen
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidaeSotwant
DONDERDAG 3 NOVEMBER 1988 PAGINA jgjf.
Onderzoek naar haalbaarheid religieus park Lelystad
LELYSTAD Provincie Flevoland en gemeente Lelystad
willen beide bijdragen aan een onderzoeksproject naar de haal
baarheid van een religieus thema-park bij Lelystad. Voor de
realisering van dit park is het bedrijf Diamonda Europa BV
financieel steunen met 250.000 gulden. De gemeente Lelystad
gaat uit van een bedrag van 23.000 gulden. GS gaat er bij de
subsidieverlening vanuit dat het religieuze themapark een toe
ristische attractie wordt, dat veel mensen uit binnen- en bui
tenland naar Flevoland zal trekken. Bovendien richt Diamon
da zich op een doelgroep die tot dusver nog niet is benaderd en
daardoor heeft het park volgens GS goede toekomstperspectie-
Italiaanse ex-priesters klagen nood
ROME Duizenden Italiaanse ex-priesters en nonnen bevin
den zich in een noodsituatie. Ze klagen erover dat ze door de
kerk volkomen aan hun lot worden overgelaten. Na afloop van
een congres in Rome spraken de vroegere priesters en religieu
zen zelfs over een „aantasting van de mensenrechten". Italië
telt 20.000 uitgetreden zusters
riesters. Vele
hen hebben zich verenigd in de organisatie Vocatio. Zij verwij-
pru
Vo<
ten de Italiaanse kerk dat ze na een dienstbetoon
vele jaren geen enkele ondersteuning krijgen en in grote zor
gen zitten. De organisatie heeft zijn nood geklaagd bij het par
lement en de senaat.
Toorn is geen
argument
VIJFTIG JAAR NA
KRISTALLNACHT
Eerste joods
museum in
Bondsrepubliek
BERLIJN Vijftig jaar
na de 'Reichskristall-
nacht' wordt in Frank
furt het eerste joodse
museum in de Bondsre
publiek geopend. „We
willen hiermee een eind
maken aan de onbe
kendheid met het joden
dom", zegt Georg Heu-
berger, de directeur van
het nieuwe museum. Hij
hoopt dat zijn museum
een bijdrage kan leveren
aan de bestrijding van
vooroordelen tegen jo
den.
Het museum wordt op 9 no
vember geopend door bonds
kanselier Helmut Kohl. Pre
cies vijftig jaar eerder werd
in de Westduitse stad het
museum voor joodse oudhe
den verwoest. Dat gebeurde
tijdens de 'Reichskristall-
nacht'. waarin 267 synagogen
in de brand werden gestoken
en ongeveer 7500 winkels en
bedrijven van joden werden
verwoest. Ongeveer 26.000 jo
den werden mishandeld en
overgebracht naar concentra
tiekampen.
Het nieuwe museum toont de
geschiedenis van de joden in
Duitsland. Bijzondere aan
dacht gaat uit naar het lot
van de joden in Frankfurt.
Deze stad telde in de jaren
dertig ongeveer 30.000 joodse
inwoners. Ook wordt een po
ging gedaan het dagelijks le
ven van de joden, hun ge
bruiken en feesten zichtbaar
te maken.
Ter gelegenheid van de her
denking van de kristallnacht
hebben enkele commissies
voor joods-christelijke sa
menwerking een gezamenlij
ke verklaring uitgegeven,
waarin staat dat christenen
in de nazi-tijd tekort zijn ge
schoten en daardoor mede
schuldig zijn aan de vervol
ging van de joden. De
'Reichskristallnacht' is een
beslissende stap geweest op
de weg naar de massamoord
op de joden, aldus de verkla
ring.
Twee weken geleden ver
klaarden de rooms-katholie-
ke bisschoppen uit de Bonds
republiek, de DDR en Oos
tenrijk dat zij het betreuren
dat hun voorgangers de ge
beurtenissen in 1938 niet
openlijk hebben veroordeeld.
De leiders van de kerk zwe
gen toen uit angst voor re-
pressailles van de nazi's, al
dus de bisschoppen. Zij vin
den dat bepaalde vormen
van 'broederlijke solidariteit'
met de joden mogelijk en
zelfs vereist waren geweest.
UTRECHT Neder
landse katholieken, héb
ben binnenkort de mo
gelijkheid hun beklag te
doen over de gevolgen
van bestuurlijke maatre
gelen in hun bisdom. De
bisschoppen publiceren
namelijk binnenkort een
regeling voor de instel
ling van „diocesane bu
reaus voor geschillen ten
gevolge van bestuurlijke
besluiten". Overigens
kan een bisschop beslui
ten een dergelijk bureau
niet op te richten.
Dit zei dr. H.A. van Munster
secretaris-generaal van het
RK Kerkgenootschap giste
ren aan vertegenwoordigers
van de werkgroep „n
rechten in de kerk"
Acht Mei Beweging.
Hij voegde eraan toe dat de
bisschoppenconferentie op
basis van het nieuwe kerke
lijk wetboek vorig jaar beslo
ten had tot het instellen van
bedoelde bureaus.
Ruim tweeduizend bezoekers
van de laatst gehouden Acht
Mei Manifestatie onderteken
den een verzoek om een
commissie in het leven te
roepen voor de eerbiediging
van de mensenrechten in de
Rooms-Katholieke Kerk. Dat
verzoek werd gisteren offi
cieel aan dr. Van Munster
overhandigd.
In de petitie wordt gevraagd
procedures te scheppen die
het mogelijk maken in
beroep te gaan wanneer ka
tholieken bepaalde bestuurs
maatregelen als onrechtvaar
dig ervaren. Er wordt aan
dacht gevestigd op drie knel
punten, namelijk het recht
van vereniging, de vrijheid
van meningsuiting en het
Gezien de grote waarde die
zij hechten aan de eerbiedi
ging van de mensenrechten
„moet het ook voor u een
zorg zijn deze optimaal te be
schermen binnen de kerk
waarover u de leiding heeft".
Ook attendeert de commissie
op het nieuwe kerkelijk wet
boek, dat voorziet in de mo
gelijkheid van administratie
ve rechtspraak.
Meldpunt
Dr. H.A. van Munster
FOTO: DIJKSTRA
recht op bescherming van
goede naam en privacy.
De Acht Mei-commissie wijst
de bisschoppen op wat het
Tweede Vaticaanse Concilie
en de bisschoppensynode van
1974 hierover hebben gezegd.
„Mensenrech
ten in de kerk" is sinds haar
oprichting tijdens de Acht
Mei-manifestatie in 1987
„meldpunt" voor wie zich in
zijn of haar rechten voelt
aangetast. Zij ondersteunt
mensen en groepen die om
juridische bijstand vragen.
Voorzitter Avellinus Jans-
sens van de
toe „enkele tientallen" klach
ten zijn binnen gekomen. De
meeste hebben betrekking op
het kerkelijk benoemingsbe
leid en de regeling van de
rechtspositie van kerkelijke
medewerkers. Ook zijn er
klachten van echtgenotes
van gehuwde priesters die
zich door de kerk verkeerd
behandeld voelen.
Niet alle participanten van
de Acht Mei Beweging zijn
blij met de instelling van de
mensenrechten-commissie.
Zo liet de secretaris van Pax
Christi, Jan ter Laak, on
langs weten dat hierdoor de
Acht Mei Beweging te veel
neigt naar koepelvorming.
Ter Laak vindt het verstan
diger dergelijke opdrachten
te geven aan participanten
die op het betreffende terrein
al gespecialiseerd zijn, in dit
geval de bisschoppelijke com
missie „Justitia et Pax".
Zwarten demonstreren tegen Tutu
Bij de ambtswoning van de Zuidafrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu hebben gisteren tien
tallen zwarten gedemonstreerd tegen economische sancties. Tutu is voorstander van sancties
tegen Zuidafrika.
De demonstranten waren met busjes aangevoerd uit Crossroads, de sloppenwijk die vroeger
een broeinest van verzet tegen de apartheid was, maar waar de regering nu conservatieve zwar
ten heeft gehuisvest.
Er zijn dit jaar verschillende demonstraties tegen Tutu geweest door zwarten die zeggen dat zij
door sancties hun baan zijn kwijtgeraakt. Die demonstraties werden uitgebreid op de staatstele
visie getoond en medewerkers van Tutu zien de hand van de regering in de demonstraties.
PROTESTANTS-CHRISTELIJKE SCHOOLRAAD:
VOORBURG De Ne
derlands Protestants
Christelijke Schoolraad
(NPCS) zal er bij de Na
tionale Commissie Aids
Bestrijding (NCAB) op
aandringen om aanvul
lend voorlichtingsmate
riaal voor de scholen te
maken. De NPCS is een
groot voorstander van
een voorlichtingscam
pagne over aids, maar
het beschikbare materi
aal is niet geschikt, aldus
NPCS-voorzitter E.
Komdeur.
De Nederlandse, Katholieke
Schoolraad heeft nog geen
standpunt bepaald. Zij is niet
in het overleg betrokken ge
weest bij de voorbereiding
van de campagne. Wel is de
Nederlandse katholieke ou
dervereniging gevraagd com
mentaar te leveren op een
nog te verschijnen brochure
voor de ouders. Woordvoer
der Werner van deze organi
satie betreurt dat het overleg
niet eerder heeft plaats ge
had, maar vindt het niet zin
vol een al „lopende trein" te
hinderen. Wel wil de katho
lieke oudervereniging waar
mogelijk een corrigerende in
vloed uitoefenen op de lopen
de campagne. Het tot nu toe
aangeboden voorlichtingsma
teriaal vindt hij wisselend
van kwaliteit.
De bezwaren van de Neder
lands Protestants Christelijke
Schoolraad, waarin bijna het
gehele protestants-christelij
ke onderwijs vertegenwoor
digd is, tegen de anti-aids-
campagne zijn tweeërlei.
Voorlichter A. M. de Regt
van de Besturenraad PCÖ:
„Het voorlichtingsmateriaal
vertelt alles over veilig vrij
en. Onvoldoende komt ech
ter uit de verf dat er ver
schillende levensstijleh zijn
om het risico op aids te ver
mijden. Er wordt niet gespro
ken over de mogelijkheid dat
je niet met elkaar naar bed
gaat".
Het andere bezwaar van de
Nederlands Protestants
Christelijke Schoolraad richt
zich op de woord- en beeld
keuze in het voorlichtings
materiaal. De Regt legt er de
nadruk op dat ook de NPCS
voorstander is van duidelijk
taalgebruik, maar de onver
bloemde taal en plaatjes in
het voorlichtingsmateriaal
sluiten niet aan bij de bele
vingswereld van een deel
van de achterban. Deze kri
tiek wordt gedeeld door
woordvoerder Werner van
de Katholieke oudervereni
ging
Doelgroep
Na de 'Bloem-en-Bij'- en de
'Aids en Werk'-campagne
startte op 20 oktober de der
de voorlichtingscampagne
'Aids en jongeren' onder het
motto 'Denk na. Stop aids'.
jaar. De campagne is opgezet
door de departementen van
onderwijs en WVC en de Na
tionale Commissie Aids Be
strijding. Het voorlichtings
materiaal dat in opdracht
van de NCAB ontwikkeld is,
bestaat onder meer uit een
leerlingenmagazine en video
banden.
Volgens staatssecretaris Gin
jaar-Maas van onderwijs
worden juist de jongeren
aangesproken omdat ze toch
een verhoogd risico op aids
lopen. Meestal hebben ze, al
dus de staatssecretaris, voor
dat ze de ware Jacob of Jaco-
ba vinden, toch wel enkele
andere vriendjes of vriendin
netjes gehad. Het is de taak
van de ouders om jongeren
voor te lichten. De voorlich
tingscampagne kan echter
ook een prima middel zijn
om over aids te praten.
Onlangs liet staatssecretaris
Ginjaar-Maas weten verrast
te zijn door de kritiek die
vanuit protestants-christelij
ke en katholieke organisaties
op de campagne 'Aids en jon
geren' geuit werd. Volgens
haar hadden deze organisa
ties hun goedkeuring aan de
campagne gegeven.
Voorlichter De Regt ontkent
dit. Hij vertelt dat de Neder
lands Protestants Christelijke
Schoolraad door de Nationale
Commissie Aids Bestrijding
vooraf geriformeerd is over
de plannen die er bestonden.
Inzage in het materiaal heeft
niet plaatsgevonden. De
NPCS heeft toen ook al be
nadrukt dat rekening gehou
den moest worden met de
verschillende levensstijlen.
"Pas bij de start van de cam
pagne zagen wij het materi
aal", aldus De Regt.
NIEK VAN EXEL
(YOUTH FOR CHRIST):
DRACHTEN „Ik ge
loof absoluut niet dat er
een jongerenprobleem is.
Niet als we over de kerk
spreken. Er kunnen best
problemen zijn, maar die
hebben in de eerste
plaats betrekking op de
kerk zélf. De jongeren
zijn dan ook een aardige
graadmeter van wat er in
de kerk aan de hand is".
Deze en dergelijke
woorden van ds. Niek
van Exel, directeur van
de evangelisatie-bewe
ging Youth for Christ
gisteren in Drachten.
Ds. Van Exel was door een
gereformerde wijkgemeente
uitgenodigd om te spreken
over „De kerk en haar jonge
ren", waarbij hij op de hoogte
was gebracht van de resulta
ten van een enquête die dit
voorjaar is gehouden onder
de catechisanten van de
wijkkerk. Daarbij kwam on
der meer naar voren dat de
jeugd die bekend staat als
meelevend, zich over het al
gemeen negatief uitliet over
bestaande vormen als bij
voorbeeld in de eredienst.
De YfC-directeur zette uit
een dat het probleem zit in
de tijd. Ds. Van Exel: „Zijn
wij ons er wel voldoende van
bewust, dat deze tijd van de
kerk een nieuwe strategie
vraagt?" Door de secularisa
tie (ontkerkelijking) is het
geloof grotendeels terugge
drongen binnen de beperkte
groep van kerk en gezin, al
dus de spreker. Wanneer
binnen die strakke kaders
niet veel meer te vinden is
dan lege vormen, dan verlie
zen jongeren, zodra ze daar
buiten komen, hun vastheid.
De direkteur van de evange
lisatiebeweging verwees in
dat verband naar een onder
zoek dat binnen de Vrije
Universiteit is verricht. De
jongeren die wel positief uit
Ds. Niek van Exel
FOTO: SP
de bus rolden, hadden in de
meeste gevallen thuis duide
lijk „iets meegekregen".
Geloven, zo maakt de joodse
traditie duidelijk, leer je net
als zwemmen. „Er is niets
mystieks bij. Het is gewoon
een kwestie van Ieren van
het vorige geslacht". Daarbij
moeten ouderen volgens ds.
Van Exel wel oog houden
voor aansprekende vormen.
Hij noemde het bijbelse voor
beeld dat goede wijn ook in
goede zakken hoort. Als er
scheuren in de oude zakken
zit, moet je nieuwe zoeken,
aldus de spreker, die er op
wees dat veel zogenoemde
meelevende jongeren in de
kerk, veel oude waarden niet
meer vanzelfsprekend vin
den.
Volgens de predikant zijn er
vele vormen, die bruikbaar
zijn om jongeren in de kerk
er weer bij te betrekken.
„Als u bij voorbeeld ziet hoe
veel u kijkt per dag, naar
beeldschermen, dan moet u
ook in de kerk op het visuele
inspelen".
Als concreet idee droeg ds.
Van Exel aan om in Drach
ten een kerkenjongerendag
te organiseren. „Dat moet
dan iets te geks worden".
Bedankt
voor Zeist G. Mulder te Veen. Toe
gelaten tot de evangeliebediening
E. Klootwijk, Wernaarseind 36. 3995
BB Houten; G. van de Pol, Hagen-
pad 6. 8264 BS Kampen; toegelaten
45, 3882 BC Putten; mw.J.C. I
3022 LG Rotterdam.
Gereformeerde Kerken vrijge-
Milieutrein moet sneller
De verontrusting over de kwaliteit van ons leefmilieus
groeit snel. Steeds vaker is het bos, de lucht, het water of d*°°^
bodem voorpaginanieuws. Van dag tot dag wordt duidelijker
hoe ver de aantasting al is gevorderd en voor welke ingrijp
pende keuzes de samenleving staat.
Het is dan ook zorgwekkend dat niet de regering zelf i
begroting voor volgend jaar daaruit de consequenties heeffjet3>
getrokken, maar dat de Tweede Kamer tijdens de AlgemenP"
Beschouwingen meer geld voor het milieu heeft moeten vrijfe
maken. Vergeleken met de omvang van het probleem overig
gens maar een schijntje. Minister Nijpels, coördinerend miBprel
nister voor milieuzaken, heeft daarom deze week bij de be*.
handeling van zijn begroting in de Tweede Kamer nogal wal a i
kritiek te verduren. Nijpels wil op Europees niveau best to(f3.J
strijdbare uitspraken komen, maar als het in eigen land aan<
komt op reeel beleid blijkt hij te traag. De Kamer verwijl^p
hem terecht dat hij in het overleg met Zijn collega's vaif
landbouw, verkeer en economische zaken te weinig tot zau
ken komt. De Kamer wacht al tijden op een nationaal mi|J0
lieubeleidsplan en op een nota waarin het verzuringspn>
bleem en de aanpak ervan worden uitgewerkt.
MAAR ook de Kamer zelf treft blaam. Het is bekend dar
niet Duitsland of Frankrijk, maar Nederland de grootste ver
vuiler van de Rijn is, dat de aantasting van het bos in Neder^y^
land het verst van alle Europese landen is voortgeschredei]
door de ammonia die onze intensieve veeteelt produceert, dal
Nederlandse bedrijven en afvalvervoerders zelf onze bodenhQ-]
en ons grondwater ontoelaatbaar hebben vervuild. Toen dCag
wet Investeringsregeling (WIR) werd afgeschaft ging er voojen
energiebesparende en milieuvriendelijke investeringen
honderd miljoen gulden aan subsidie verloren, zo stellen dc-
milieuorganisaties, en de Kamer ging ook akkoord met ver|is
hoging van de maximumsnelheid in de wetenschap dat heL^
milieu dit niet verdraagt. Voor het woon-werkverkeer worc^er
onvoldoende de keuze gemaakt voor het openbaar vervoeiLejr
Bereikbaarheidsplannen voor de Randstad gaan te zeer uit^^
van bevordering van het wegverkeer.
De Kamer kan deze week de milieutrein een hogere verjjgj.2
snelling geven. De Vereniging Milieudefensie doet enkele inLec^
teressante suggesties voor de aftrekbaarheid van de reiskosi
ten voor de inkomstenbelasting en de Stichting Natuur e|Lr:;2
Milieu dringt aan op een verbod van een groot aantal bestrijp^
dingsmiddelen. In de contacten tussen Nijpels en zijn collegr
Braks gaat het om heel ingrijpende zaken: doorgaan meL
onze massale maar vervuilende produktie in landbouw eirj^
veeteelt, of zoeken naar duurdere maar schonere produktieye
methoden. Een zelfde noodzaak doet zich voor bij de industrek
triële produktie. Langer uitstel maakt ingrijpen steeds kostvidu
baarder.
Opnieuw koude
nacht
DE BILT (KNMI) Een ho-
gedrukgebied, afkomstig uit
het hoge noorden is boven
Noordwest-Duitsland aangeko
men en vervolgt zijn weg in
zuidoostelijke richting. Mor
genavond wordt de kern van
dit weerssysteem boven het
noordelijke deel van de Bal
kan verwacht. Ons land blijft
nog volledig binnen de in
vloedssfeer van dit systeem
liggen. Door de zuidoostwaart
se beweging van het hoge-
drukgebied draait de wind in
ons land geleidelijk van oost
naar zuidoost. De komende
nacht is de wind overwegend
zwak, overdag neemt hij toe
tot matig. In de uit Scandina
vië afkomstige lucht kan het
kwik de komende nacht bij
weinig bewolking weer sterk
dalen, op veel plaatsen vriest
het tegen de ochtend een
graad of 4. Vrijdagmiddag is
het met zo'n 5 graden een vijf
tal graden te koud voor de tijd
hogedrukgebied geleidelijk
zijn greep op ons weer, dan
wordt het minder koud.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, geldig voor morgen
uid-Skandir
Zaterdag langs de
eerst sneeuw. Middagtemperatuur in
het zuiden enkele graden boven nul,
meer noordwaarts enkele graden on
der nul.'s Nachts matige tot strenge
vorst, zaterdag minder koud.
Britse Eilanden: Morgen vooral in
het oosten zonnig. Middagtempera
tuur van 7 graden in het oosten tot 11
graden in het zuidwesten. Zaterdag
vanuit het westen bewolking en
voornamelijk in Schotland enige re-
neeen en de Middellandse Zee. 1
naar het midden van Frankrijk e
Alpengebied Zonnig. Aan de zuidzijthail
de van de Alpen echter bewolking dyat
nevel. Middagtemperat
laagland en in de dalen
den in het noordoosten en 12 grad<
in het zuidwesten van het Alpeh|
bied.
Spanje en Portugal Veranderlijk t
>»n bui, mogelijk met
dagtemperatuur van 18 graden in haPn6
noorden tot 22 graden in het zuiden Vol^
Joegoslavische kust. Gn'e/ce/uing
bewolkt en voornamelijk
Griekenland en Zuid-Italië
lijk een bui. Middagtempera
10 graden in de Po-vlakte, in No<
Joegoslavië en Noord-Griekenlai
tot 20 graden in Zuidwest-Italië
21 {}ëist.
Zuidwest-Frankrijk: Veranderlijk be
wolkt. In het uiterste zuidwesten en
zuiden mogelijk een bui. Middagtem-
Rondom het Woord
Een bericht in deze krant
(„Bijbel niet opvatten als ge
schiedenisboek") over de bij
eenkomst van de Open-Kerk-
beweging in Rotterdam eindigt
met de aanbeveling van pater
L. Loosen om meer samen te
komen, om gemeenschappelijk
met de bijbel bezig te zijn. Een
aanbeveling naar mijn hart.
Geloofsvernieuwers houdei
zich m.i. te veel bezig met hi
geloof als maatschappelijk ver
schijnsel, terwijl behoudendt
gelovigen voornamelijk in he
geweer komen wanneer de ge
bruikelijke kerkcultuur in he
gedrang dreigt te komen. Wil
len de kerken ook in het jaai
2000 een rol van betekenq,
vervullen, dan zullen we er nil
aan moeten werken. Te za
men, rondom het Woord, ge
tuigend naar elkaar toe en el
kander ondersteunend. In
kleine groepen, in eigen omge
ving. Dergelijke bijeenkom
sten kunnen tevens gaan die
nen als opstap voor een iedef
(kerkelijk praktizerend ol
niet) naar een meer ontwik
keld christendom. Pater Loos-
en kan wel eens het grote ge
lijk aan zijn kant hebben. Wie
doet er mee.
eaan
DE
W
