„Groot tekort aan bewaarders"
Neushoorn-stropers in Zimbabwe zijn vogelvrij
CeidócSouwxt
Australië in de ban van
Beatrix en Melbourne Cup
Amerika, verzet
en leger hebben
troeven in handen
Smit-Kroes
neemt slokje
Rijnwater
BEDREIGING VOOR DIEREN DWINGT TOT HARD OPTREDEN
Tweede ontsnapte gevangene gepakt, slachtoffer overleden
Zigeuners betalen zelf politie
BOND VAN GEVANGENISPERSONEEL:
BINNENLAND/BUITENLAND
DINSDAG 1 NOVEMBER 1988 PAGINA }UI
MELBOURNE Nederland
raakt op gezette tijden geheel
in de ban van de elfsteden
tocht en adembenemende
voetbalwedstrijden tussen
Oranje en de Oosterburen. En-
Koningin Beatrix, óók in het
nieuw, overhandigt de felbegeer
de gouden beker aan Fred Bod-
Ie, eigenaar van het paard „Em
pire Rose" dat de Melbourne
Cup dit jaar won. foto: ap
geland kent zijn Derby en
Grand National. En Australië
hield vandaag de adem in bij
het hoogtepunt van 's lands
paardenracerij: the Melbourne
Cup. Uitgerekend koningin
Beatrix viel vanmiddag tijdens
haar bezoek aan het land
„down under" de eer ten deel
de felbegeerde cup van de race
in Melbourne uit te reiken.
Miljoenen Australiërs waren
op dat moment aan de tv ge
kluisterd, want tijdens de
„Melbourne" wordt er niet ge
werkt, gestudeerd of geslapen.
Een stukje Holland-promotie
zonder weerga. Het is een
grappig fenomeen: op de eer
ste dinsdag in november raakt
de gemiddelde Australiër ge
heel over zijn toeren en praat
over nagenoeg niets anders.
Hij verliest waarschijnlijk een
bedrag dat hij zich eigenlijk
niet kan permitteren aan
overmatig drank- en voedsel-
gebruik en aan weddenschap
pen op de verkeerde paarden.
Voor de meer gefortuneerde
burgers komen daar nog aan
zienlijke bedragen bij voor
dure en soms exorbitante kle
dingstukken die nodig zijn om
zich enigszins verantwoord te
kunnen presenteren op de
renbaan Flemington. Slechts
een enkeling houdt er finan
cieel iets aan de race over: de
groothandel in champagne bij
voorbeeld of de gelukkige en
keling die zijn zuurverdiende
centen gezet heeft op het juiste
paard (deze keer de Nieuwzee-
lander „Empire Rose"). Voor
zowel de winnaars als de ver
liezers zal het moment dat die
vorstin uit het vochtige land
de gouden cup aan eigenaar
Fred Bodle overhandigde, nog
lang op het netvlies blijven.
MOEIZAME WEG NAAR VREDE IIN
EL SALVADOR:
WAS
le w
duizc
Ame
land
werl
in dt
dent
Duk,
DEN HAAG „Het is een vergissing van veel Europe**
anen te denken, dat steunverlening aan de christende6ez"
mocratische partij van president Duarte van grote in
vloed is op de democratiseringen in El Salvador. Rege^an
ring en politieke partijen hebben in mijn land maa|je]jn
een fractie van de macht in handen. De Verenigde Sta derte
ten, de militairen en het verzet: het zijn vooral zij di Dona
uitmaken hoe de toekomst van El Salvador er uit gaapte
zien". had f
Aan het woord is dr. Ignacio Ellacuria S.J., de rector van de ka*
tholieke universiteit van San Salvador. Hij was gisteren één vai*P
de sprekers op de studiemiddag over Midden Amerika waar, eei f>roP'
jaar na de ondertekening van het vredesplan van de Costari
cdanse president Arias, weinig vorderingen meer worden ge
maakt op de weg naar vrede. In El Salvador bijvoorbeeld, a
waarschuwde Amnesty International vorige week, doen di ?e
moordeskaders weer steeds vaker van zich horen. En in Nicarj
gua is het gesprek tussen de Sandinisten en de Contra's volk<
men vastgelopen. De bijeenkomst van gisteren was belegd do(
de Midden Amerika Koördinatie (MAK), waarin twaalf kerki
lijke organisaties samenwerken.
Geen pessimisme
Dr. Ellacuria erkent volmondig dat het eerste enthousiasme jn,
over de kansen op vrede wat is weggebt. Maar hij deelt niet hel (h
pessimisme, dat soms in Europa doorklinkt. „Het vredesplan op
zich was niet het belangrijkste. Waar het om ging en gaat, is dal i
een vredesproces in werking is gesteld. En daar kun je niet een
twee, drie ingrijpende resultaten van zien. Toch zijn er nu al en
kele belangrijke ontwikkelingen te noteren en op de langere
termijn zie ik ook resultaten in het verschiet liggen. Een van de
eerste resultaten van het vredesproces is dat de landen van Mid-
den-Amerika veel duidelijker één front vormen tegenover de
Verenigde Staten. En in Nicaragua bijvoorbeeld hebben de San
dinisten en de Contra's met elkaar gesproken iets wat daar
voor nog nooit gebeurd was. Je kunt niet zeggen dat er niets is
bereikt. Maar er moet nog wèl veel gebeuren".
In de woorden van Ellacuria klinkt voortdurend de waarschu
wing door, dat Europeanen en Noordamerikanen vaak een ver
keerde inschatting maken van de situatie in Midden-Amerika
Als voorbeeld haalt hij zijn eigen land aan.
In El Salvador woedt sinds 1979 een burgeroorlog die aan tien
duizenden veelal onschuldige burgers het leven heeft gekost. D«
regering van de christendemocratische president Duarte heeft al
enkele malen met het linkse verzet onderhandeld, maar zonder
resultaat. De speelruimte van de president wordt in hoge mate
beknot door de macht van de militairen en in invloed van de
Verenigde Staten.
Onderhandelingen
Daar komt bij dat president Duarte ongeneeslijk ziek is. De
strijd om zijn opvolging heeft binnen de christen-democratische
partij tot een scheuring geleid. Volgend jaar maart worden bo
vendien presidentsverkiezingen gehouden die een overwinning
lijken te gaan worden voor de extreem-rechts Arena-partij, die
profiteert van de angst onder de bevolking voor het voortduren
de geweld. En de Arena-partij heeft onderhandelingen met het
verzet altijd van de hand gewezen. Het verzet op zijn beurt, dat
de controle heeft over grote delen van het land, heeft recent de
aanvallen op het leger opgevoerd. Een uitzichtloze situatie dus,
die momenteel nog verder lijkt te verslechteren. Toch ziet Ella
curia lichtpuntjes.
„De toestand in de wereld is de laatste twee jaar sterk veran
derd. Er is ontspanning tussen Oost en West, als gevolg waarvan
er oplossingen in zicht komen voor de regionale conflicten. Kijk
naar Afghanistan en Namibia. Daar komt bij dat in Midden-
Amerika langzaam het besef doordringt dat de oorlog geen op
lossingen brengt. Er is steeds meer bereidheid tot onderhande
len. Dat zie je in mijn land bijvoorbeeld zowel bij de regering als
bij het verzet. Zelfs binnen de Arena-partij wordt over onder
handelingen gesproken. Op hun beurt hebben twee comman-
denten van het verzet onlangs een rondreis gemaakt langs een
aantal Latijnsamerikaanse landen. Zij werden daar met alle
égards ontvangen. Juist omdat zij bereid zijn tot een gesprek. Als
die diplomatieke opening navolging krijgt in Europa en de Ver
enigde Staten, zijn we een stap dichter bij vrede".
Druk
Volgens Ellacuria is het onder druk zetten van de Verenigde
Staten de belangrijkste bijdrage die de gezamenlijke Europese
landen kunnen leveren aan het vredesproces in Midden-Ameri-'
ka. „De Amerikanen moeten inzien dat hun beleid moet veran
deren".
Terwijl via Washington wordt getracht de wapens tot zwijgen te-
brengen en afspraken te maken voor een politieke rol voor het'
verzet, moet de democratie echter ook van „onderaf" worden]
opgebouwd. Daarbij is volgens Ellacuria een rol mogelijk voor
de Nederlandse regering en de niet-gouvernementele organisa*]
ties (NGO's). „De NGO's moeten de democratiserende krachten1
ondersteunen, zoals de vakbonden, universiteiten, coJSeraties en'
organisaties van de arme groepen. Niet de politieke partijen. Dit'
zijn enkel op macht uit".
Buitenlandse regeringen zouden de regeringen in Midden-Ame-.:
rika keer op keer moeten wijzen op hun verantwoordelijkheden*
voor hun bevolking. Waarbij volgens Ellacuria aan de ontwik» Ifêg
kelingshulp best wel voorwaarden mogen worden gesteld, zoal F
het bevorderen van de naleving van de mensenrechten. Van het i:
speciale Midden-Amerikabeleid van minister Bukman, waarin t
die solidariteit tot uiting zou moeten komen, is volgens Ellacuria Ij0!
nog weinig te merken. „Ik zie wel wat projecten hier en daar, be
maar van een speciale Nederlandse invloed of uitstraling is geen NC
enkele sprake. Wat dat betreft zou Nederland op diplomatiek ni- 1 hé'
veau best wel wat beter vertegenwoordigd mogen zijn. De gé* K><
dachte immers dat steun aan de christendemocraten op zich zal ijsl
leiden tot veranderingen, is een grote vergissing" j
JOS TIMMER! 11*
ROTTERDAM Minis
ter Smit-Kroes van ver
keer en waterstaat heeft
gisteren water gedron
ken uit het Zwitserse
Thomameer de bron
van de Rijn dat door
studenten uit vier Rijn
landen in een estafette
naar Rotterdam was ge
bracht. Zij deed dit om te
onderstrepen dat het
Rijnwater overal zo
schoon moet worden als
aan de bron.
Het estafette-stokje met
het bronwater werd de
minister overhandigd door
de laatste deelnemer aan
de 1350 kilometer lange
estafette langs de oevers
van de Rijn, de Neder
landse atleet Han Kulker.
De estafetteloop was een
initiatief van de universi
teit van Konstanz in
Duitsland.
Bij een ter plekke uitge
voerde analyse bleek het
bronwater 0,03 milligram
cadmium en 0,4 milligram
lood per liter te bevatten.
In de monding van de Rijn
bij Rotterdam worden con
centraties gemeten van
0,24 milligram cadmium
en maar liefst 3,5 milli
gram lood per liter water.
Smit-Kroes opende ook de
tentoonstelling „De Rijn
als levensader". Met deze
tentoonstelling hopen de
organisatoren „velen er
van te doordringen dat
een zorgvuldiger omgang
met de levensader Rijn
noodzakelijk is". Visserij,
drinkwater, zuivering,
scheepsvaart, waterpeil,
natuur en beleid zijn de
thema's die aan de orde
komen. De téntoonstelling
is opgezet door het Eras
mus Studiecentrum voor
Milieukunde. De rector-
magnificus van de Eras
mus Universiteit, prof.dr.
A.H.G. Rinnooy, herinner
de minister Smit-Kroes
aan haar eerder gedane
uitspraak dat er na het
jaar 2000 weer zalm in de
Rijn zal zwemmen.
HARARE/NAIROBI
De enorme prijzen die in
sommige landen worden
betaald voor dolken waar
van het heft is gemaakt
van een rinoceros-hoorn
in Noordjemen tot der
tigduizend gulden per
stuk en de magische
krachten die in het Verre
Oosten worden toegekend
aan gemalen rinoceros-
hoorn, hebben geleid tot
het bijna-uitsterven van
de neushoorn in Afrika.
In Kenia hebben stroper de af
gelopen dagen zeker vijf witte
neushoorns gedood in het Na
tionaal Park Meru, waardoor
dit dier in Kenia vrijwel is uit
geroeid. In Zuidafrika bevin
den zich nog zo'n drieduizend
exemplaren. Nog ernstiger is
de situatie van de zwarte neus
hoorn. Van de zestigduizend
die er begin jaren zeventig in
heel Afrika nog leefden, zijn
er nu naar schatting nog maar
drie- tot vierduizend over.
Een van de landen waar het
dier zeer ernstig wordt be
dreigd is Zambia. In de Luan-
ga-vallei leefden in het begin
van de jaren zeventig zo'n
acht- a twaalfduizend neus
hoorns. In 1984 was hun aantal
al gedaald tot ongeveer 3130.
Twee jaar geleden werden de
neushoorns in Zambia voor
het laatst officieel geteld.
Daarbij bleek dat er nog maar
zo'n vierhonderd over waren.
Vermoed wordt dat er op het
moment niet meer dan hon
derd zwarte neushoorns rond
lopen in de vallei. In Zambia
beseft men wel dat er iets aan
deze crisis gedaan moet wor
den, maar de plannen zijn erg
Over het idee van een groot,
beschermd wildreservaat
wordt alleen nog maar gedis
cussieerd. David Lloyd, na
tuurbeschermer en voormalig
wildopzichter in Kenia, wil
daar iets aan doen. Hij onder
handelt met de Zambiaanse
regering over het pachten van
het nationale park Kansanka
in het noorden van het land.
Als de natuurlijke omstandig
heden zo zijn dat de neushoorn
zich er thuis kan voelen, hoopt
hij snel tot actie te kunnen
overgaan.
Dat betekent, dat hij de dieren
moet gaan opsporen. Want
niemand weet waar zij zich
schuilhouden. Overigens
houdt die gedwongen verhui
zing wel een risico in voor de
dieren. Maar het enige alter
natief is dat ze onherroepelijk
ten prooi vallen aan de stro
pers, hetgeen uiteindelijk hun
uitsterven tot gevolg heeft.
Een van de meest controver
siële ideeën om het stropen te
gen te gaan is het „ont-hoor-
nen" van de neushoorn, waar
door de stropers geen reden
meer zouden hebben om het
dier te doden. Naast de ethi
sche bezwaren (moet je een
dier verminken en hem zijn
belangrijkste wapen afne
men?), moet worden betwijfeld
of zo'n plan uitvoerbaar is. De
dieren moeten eerst worden
opgespoord en verdoofd, met
alle paniek en angst die dat
onder de beesten teweeg
brengt. En tegen de tijd dat zo
ongeveer alle rino's onder het
mes zijn geweest, kan weer op
nieuw worden begonnen, om
dat de hoorns vanzelf weer
aangroeien.
Waar in een land als Zambia
de overheid vrijwel machte
loos staat, wordt in Zimbabwe
jacht gemaakt op de stropers,
die vogelvrij zijn verklaard en
zonder pardon worden neerge
schoten. Stropers die vanuit
Zambia de Zambezi-rivier
oversteken zijn hiervan op de
hoogte, maar zijn bereid het ri
sico te lopen. De verleiding om
in één dag te verdienen waar
je normaal een jaar lang hard
voor moet werken, is immers
groot.
In Zimbabwe lijkt alle aanwe
zige energie, kennis en actie in
stelling te zijn gebracht om de
dieren voor uitsterven te be
hoeden. De afgelopen maan
den zijn zeker vijftig van de
dieren gevangen en overge
bracht naar particuliere wild
parken, waar ze evenwel
staatseigendom blijven.
Zelfs een reddingsoperatie als
deze eist overigens zijn tol on
der de neushoorns. Door de
gevangenneming en het trans
port raken de beesten van
slag. De moedermelk veran
dert van samenstelling en is
daardoor niet meer geschikt.
Rino-baby's moeten in alle ge
vallen met de fles (koeien-
melk) grootgebracht worden.
Bij dergelijke operaties mag
het menselijk aspect trouwens
niet vergeten mag worden. De
logica zegt dat de dieren toe
risten trekken, die geld in het
laatje brengen van de plaatse
lijke bevolking. Maar hoe ver
tel je mensen die zelf nauwe
lijks voldoende te eten hebben,
dat ze een gedeelte van hun
land moeten opofferen voor
deze beschermde dieren?
(c) The Sunday Times
BREDA/ALKMAAR De gemeentepolitie van
Breda heeft gisteravond de 24-jarige M. S. aange
houden die zondagavond samen met negen ande
ren ontsnapte uit de Alkmaarse gevangenis Schut-
terswei. De man, die een straf uitzat wegens ver
mogensdelicten, werd aangehouden bij zijn vrien
din. Eerder werd in Amsterdam al een mede
vluchter gepakt. De tien gedetineerden konden
ontsnappen toen de bewaarders werden afgeleid
door een steekpartij tussen twee andere gevange
nen. Het Syrische slachtoffer (22) is gisteren aan
zijn verwondingen overleden. Burgemeester Pop
van Alkmaar zal meewerken aan een onderzoek
naar de angst over de ontsnappingen uit Schut-
terswei die leeft onder vooral oudere buurtbewo
ners. Volgend jaar verandert deze gevangenis in
een huis van bewaring, waardoor de Alkmaarse
wijk weer van zware criminelen verlost is.
Dr. Ellacuria: „Weinig te merken van nieuw Nederlands Middei
Amerika-beleid". foto: peter van mulke
SUSKE EN WISKE EN DE DUINDUIKERS
KAMER KRITISCH OVER EFFECTEN MINDERHEDENBELEID
rend en in strijd met zowel de
grondwet als het internationa
le recht, waarin wordt gesteld
dat geen' onderscheid mag
worden gemaakt op grond van
ras of afkomst. De extra poli
tiekosten gaan ten koste van
onder meer het welzijnswerk
en het onderwijs onder de zi
geuners, zo liet minister Van
Dijk vorige maand op kamer
vragen weten.
De Tweede Kamer maakt zich
over de hele linie zorgen over
de effecten van het minderhe
denbeleid van het kabinet. Er
zijn te weinig resultaten zicht
baar en er is de afgelopen ja
ren nauwelijks verbetering ge
komen in de integratie en
emancipatie van minderheids
groepen in Nederland. Ook de
werkloosheid onder minderhe
den blijft enorm groot. „Het
beleid bevindt zich in dood
tii", vatte de VVD'er Wieben-
ga gisteren de vrijwel kamer
brede kritiek samen.
Minister Van Dijk moest de
Kamer op een aantal punten
gelijk geven, maar betoogde
dat er desondanks geen reden
is voor grote somberheid.
„Hoewel het langzaam gaat,
werpt het beleid wel degelijk
vruchten af", zei Van Dijk. De
Kamer ging gisteren onder be
paalde voorwaarden akkoord
met een door het kabinet
voorgestelde registratie van
personen uit minderheidsgroe
pen. Die registratie is volgens
het kabinet gewenst omdat
men dan een beter zicht heeft
op de „doelgroep" van het
minderhedenbeleid. De priva
cy van de betroken personen
zal overeenkomstig de wens
van de Kamer worden ge
waarborgd.
De tien gevangenen die zondag uit de Schutterswei in Alkmaar
wisten te ontsnappen, hadden daarvoor een spijl (zie donkere
pijl) van dit wc-raam geforceerd. De ontstane grotere opening
was maar net voldoende om de mannen door te laten.foto: anp
ALKMAAR Nee, het
leek adjunct-directeur J.
Teule van de Alkmaarse
gevangenis Schutterswei
geen goed idee. We moch
ten best een keer langsko
men om te praten met de
bewaarders, maar nu niet.
Met een matte, aangeslagen
stem vertelde Teule dat zojuist
de 22-jarige gevangene K. was
overleden aan de gevolgen
van de steekpartij die dit
weekeinde de opmaat vormde
voor de ontsnapping van tien
gevangenen uit Schutterswei.
„Dit geeft een hoop gedonder",
zei Teule, „ik heb al mijn per
soneel nu hard nodig".
Dat verbaast Henk Aalbers
niets. Als voorzitter van de
bond van gevangenispersoneel
(voluit de Bond van Personeel
bij de Straf- en Aanverwante
Gestichten ressorterend onder
het Departement van Justitie,
BPS AG) weet hij maar al te
goed dat er een tekort is aan
personeel, dat alle bewaarders
voor meer dan honderd pro
cent ingezet worden. „Net als
bij de politie en de douane
heerst bij het gevangeniswe
zen een enorm tekort aan per
soneel", aldus Aalbers. „Sinds
1982 voeren we daar al strijd
tegen, maar er is geen man bij
gekomen, het geld is er niet
voor".
Ziekteverzuim
Het tekort aan bewaarders
leidt volgens Aalbers tot een
extreem hoge werkdruk in de
gevangenissen, waardoor het
ziekteverzuim is gestegen tot
de schrikbarende hoogte van
16 tot 18 procent. Een hoger
percentage komt onder over
heidspersoneel niet voor. Bo
vendien maakt de beslissing
om het aantal cellen uit te
breiden, hoe juist op zichzelf
ook, het niet gemakkelijker
voor de bewaarders. Veel van
hen stappen graag over naar
een nieuwe strafinrichting, zo
dat de bestaande gevangenis
sen personeel zien vertrekken
De behoefte aan mensen
wordt er alleen maar groter
door en het is niet eenvoudig
goede gegadigden te vinden.
Aalbers: „Zoals dat gaat bij sol
licitaties zijn ook hier velen
geroepen, maar weinig uitver
koren. Van alle honderd brief
schrijvers blijven er uiteinde
lijk niet meer dan drie a vier
over. Het is een totale afvalra-
Gevangenisbewaarders, tegen
woordig liever luisterend naar
de titel „penitentiaire inrich
tingswerkers", maken lange
dagen. „Tien, twaalf uur is
geen uitzondering", aldus Aal
bers. En dan te bedenken dat
het werk betreft dat niet zon
der risico's is. „Als je het maar
goed doet, is het niet gevaar
lijk", zegt Aalbers. „Doen de
bewaarders van nu het dan
niet goed? Jawel, maar ze zijn
onvoldoende voorbereid, daar
ontbreekt het aan".
De directie van de Schutters
wei heeft gisteren het ministe
rie van justitie gevraagd om
extra beveiligingsmaatregelen
en vooral ook om meer perso
neel. Maar om een waterdichte
beveiliging vraagt de directie
niet en de bewaarders zouden
dat ook niet willen. Het zou
hen alleen maar de agressie
van de gevangenen opleveren,
vrezen ze. Terecht, zegt Aal
bers. „In theorie kun je wel
een systeem ontwikkelen dat
de gevangenen totaal van de
wereld afsluit, maar dan krijg
je wel een heel ander benade
ring dan nu. Dat staat ave
rechts op onze doelstelling om
de mensen te resocialiseren.
Bovendien kunnen ze dan hun
gevoelens niet meer kwijt,
waardoor hun agressie naar
binnen slaat, met alle gevaar
van dien".
Reageren
Dat wil niet zeggen dat de
Alkmaarse bewaarders, met
Aalbers in hun voetspoor, plei
ten voor een lekke gevange
nis. Aalbers: „Je moet een sy
steem hebben waardoor je
alert kunt reageren op vlucht
pogingen, of liever: op de
voorbereidingen daartoe. Dat
betekent gewoon dat je weet
dat er zaken zijn die gebruikt
kunnen worden om te ont
snappen, dat moet je onder
kennen, zodat je kunt voorko
men dat de mensen de benen
nemen".
STEVO AKKERMAN
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Van de
ruim vier miljoen gulden
die het ministerie van
binnenlandse zaken jaar
lijks ter beschikking stelt
voor de opvang en inte
gratie van buitenlandse zi
geuners in ons land, gaat
1,6 miljoen gulden (40%)
naar de politie. Dat blijkt
uit een motie die het
Tweede-Kamerlid Ver-
spaget (PvdA) gisteren tij
dens de commissieverga
dering minderheden heeft
ingediend.
Volgens Verspaget is het ont
trekken van dit geld aan het
zigeunersbudget discrimine-
(e) Standaard Ultqevarij. Antwerpen-Wuesp
