SER tegen bevriezing lonen en uitkeringen „Offshore-industrie te veel in handen van techneuten' Verbruik omlaag of Tarief omhoog? /.Beurs uan Amsterdar ECONOMIE, ÊcidócSourotit li ZATERDAG 22 OKTOBER 1988 PAGINA Angst voor 19 oktober was voorbarig AMSTERDAM De angst voor een herhaling van de in- storting van de aandelenmarkt op 19 oktober, een jaar na de onbegrijpelijke en onstuitbare krach op alle effectenbeurzen in de wereld, bleek volkomen overbodig. Er gebeurde niets. Sterker zelfs. Het algemene koersniveau, gemeten door het Algemene ANP-indexcijfer, kon 2 punten oplopen tot 282. Het was alleen jammer dat donderdag door een volkomen gebrek aan belangstelling het indexcijfer terugviel naar 280. En hiermee is het peil op de dag voor de val (290,7) weer bijna bereikt. Op 19 oktober 1987 brak weliswaar de hel los, maar dat duurde tot 19 no vember. Toen kon vastgesteld worden dat het algemene koersniveau bijna 34 procent was gedaald tot 192,2. De storm was uitgewoed en lang zaam maar zeker herstelde de aandelenmarkt weer, waarbij èn de niet verwachte economi sche groei allerwegen èn de goede fang van zaken bij het bedrijfsleven èn de daling van de rente de drijvende krach ten waren. Het herstel op de beurs ging zelfs zo ver, dat het indexcijfer voor de meeste rubrieken thans hoger liggen dan op 16 oktober een jaar geleden. Dat is het geval bij de rubrieken industrie, scheep- en lucht vaart, banken, verzekerings maatschappijen en handel. Al leen de rubriek internationale concerns ligt nog beneden het peil van vorig jaar 16 oktober en dat drukt ook het algemene indexcijfer. De pessimisten die een recessie verwachtten, hebben dus on gelijk gekregen. De krach heeft geen invloed op de eco nomische ontwikkeling uitge oefend. Menige handelaar op de beurs verwacht, nu de afge lopen woensdag 19 oktober on gemerkt aan ons voorbij is ge gaan, een opleving, een alge meen herstel van de kooplust. Uiteraard is de wens hierbij de vader van de gedachte. De voorwaarden voor dat ver dere herstel lijken goed: goede .tot uitstekende bedrijfsresulta ten, stijgende export, hogere investeringen, matige prijsstij ging. Of de loonkostenstijging ook zo beperkt blijft als het Centraal Planbureau voor spelt, is aan gerede twijfel on derhevig. Onzekere factoren zijn ook de wereldolieprijs en de dollar. Enkele olieproducenten willen hun produktie wat verlagen, mits de andere OPEC-leden meedoen» Hier doorheen spe len de besprekingen in twee commissies over de produktie en de prijs. Nerveuze' schom melingen van de olieprijs zijn het gevolg. De dollar bleef daarentegen tamelijk stabiel. Voor de internationale fond sen was woensdag de beste dag. Donderdag was de koop lust verdwenen als sneeuw voor de zon. Weliswaar was de dag tevoren Wall Street 22 punten lager, maar die terug slag was geheel te wijten aan een gerucht over een buiten echtelijke verhouding van Bush, dat zijn verkiezing tot president tot nul zou reduce ren. Dat gerucht was uit de lucht gegrepen. Donderdag opende Wall Street dan ook weer hoger. Fokker was het gesprek van de dag op de beurs. Eerst kwam het bericht deze week dat buitenlandse banken voor 300 miljoen gulden aan kapi taal willen zorgen, mits de overheid in Nederland gedu rende twee jaar de verleende kredieten niet in aandelen om- eind november a.s. met een tweede emissie komt die 320 miljoen gulden moet opleve ren. Met de claims van twee aandelen kan op drie nieuwe aandelen ingeschreven worden De staat zal zijn claimrechten benutten en krijgt hierdoor 30 procent van het kapitaal van Fokker in handen. Het is na tuurlijk wel zo dat de twee emissies samen achter elkaar het kapitaal verwateren en een druk op de koersen uitoe fenen, omdat de winst over meer aandelen verdeeld moet worden. Wie overgenomen dreigt te worden probeert zich tijdig ex tra te beschermen, waardoor de zeggenschap van buiten staanders' - al hebben zij veel aandelen - niet veel betekenis krijgt. Zo maakte Verkade be kend dat zij een partij prefe rente aandelen gaat uitgeven, die bij een bevriende stichting worden ondergebracht. Verder bezitten de aandeelhouders al certificaten van aandelen, waardoor die aandeelhouders geen stemrecht hebben. Inter- natio-Milller, die juist van plan was de aandelen in certifica ten om te zetten, heeft het voorstel door de grote kritiek juist ingetrokken. Het bestuur wacht nu de maatschappelijke discussie over beschermings maatregelen maar eerst af. OPEC-beraad verdaagd tot vanmiddag MADRID - De gezamenlijke bijeenkomst van de OPEC-comité's voor de prijzen en de lange-termijnstrategie heeft gisteren nog geen resultaten opgeleverd. De ministers van olie van acht van de dertien lidstaten praten pas vanmiddag verder. Volgens de voorzitter van de organisatie, de Nigeriaanse minis ter Lukman, hebben de ministers zich niet beziggehouden met specifieke eisen van bepaalde landen. Daarmee doelde hij op het heetste hangijzer op de vergadering: de vraag of Iraq een even groot produktiecontingent krijgt toegewezen als Iran. Alleen op deze voorwaarde wil Iraq zich weer houden aan produktie-af- spraken. De meeste landen willen op de eis ingaan, maar Iran blijft weigeren. Volgens Lukman is gisteren wel gesproken over zaken die de OPEC als geheel betreffen, zoals de te verwachten vraag naar OPEC-olie in 1989. De secretaris-generaal van het oliekartel, de Indonesiër Subroto, zei dat de vraag zal toenemen van gemid deld 18,8 miljoen vaten (van 159 liter) per dag dit jaar tot 19,4 miljoen vaten in 1989. Het ziet er niet naar uit dat de acht ministers het deze bijeen komst eens zullen worden over nieuwe produktie-afspraken. Begroting Rotterdam in 1991 weer sluitend ROTTERDAM - De begro ting van de gemeente Rot terdam zal in 1991 weer sluitend zijn en zelfs een klein overschot vertonen (2,3 miljoen gulden). De be groting van 1989 vertoont een tekort van 29,5 miljoen gulden. Voor 1990 wordt een tekort voorzien van 13,3 miljoen. Vorig jaar hoopte de gemeente nog dat in 1990 de begroting sluitend zou zijn, maar dat wordt door een aantal tegenvallers niet gehaald. Wel wordt het voortdurend oplopend te kort bij de stadsverwarming aangepakt. België vermindert schuldenlast van de armste landen BRUSSEL Het Belgische kabinet heeft gisteren besloten om de bedragen waarmee de armste landen bij Belgie in het krijt staan met een derde te verminderen. Het gaat om lan den in Afrika ten zuiden van de Sahara. In totaal zal een be drag van 385 miljoen gulden in mindering worden gebracht. De helft van dat bedrag komt ten goede aan de voormalige Belgische kolonie Zaïre. Ook Rwanda profiteert van de schuldenlastvermindering al hoewel dat land eigenlijk niet voldoet aan de voorwaarden die het Fonds stelt. Inflatie VS omlaag WASHINGTON - De consumenten prijzen in de Verenigde Staten zijn in september met 0,3 procent geste gen na een stijging van 0,4 procent in de voorgaande maand. Op de fi nanciële markten was in doorsnee gerekend op een stijging van 0,4 procent. De vertraging van het in flatietempo maakt een verdere ver hoging van de Amerikaanse rente voorlopig zeer onwaarschijnlijk. Aan de andere kant zit een rente verlaging er ook niet in, omdat de koers van de dollar de laatste tijd onder sterke neerwaartse druk is komen te staan. Als de prijzen gedu rende de rest van het jaar in het huidige tempo blijven stijgen zal de inflatie over geheel 1988 uitkomen op 4,5 procent (vorig jaar 4,4 pro cent). DEN HAAG Een meerderheid in de Soci aal Economische Raad is tegen bevriezing van het minimumloon en de soci ale uitkeringen in 1989. Dat bleek gisteren in Den Haag tijdens de vaststelling van een ad vies over het buiten wer king stellen van de „wet aanpassingsmechanisme' (wam), die automatisch de koppeling regelt tus sen minimumloon en uit keringen. Bevriezing van lonen en uitkeringen is al jarenlang een hoek steen van het kabinets beleid. In de SER stemden de werk nemers en de meerderheid van de onafhankelijke kroonleden tegen de bevrie zing. De meerderheidsopstel ling van de kroonleden was een steun in de rug van de vakbeweging bij het gisteren gehouden najaarsoverleg Uiteindelijk stemden acht van de twaalf aanwezige kroonleden mee met de vak beweging tegen de bevrie zing. Enkele kroonleden ko zen de kant van de werkge vers, die voor de bevriezing zijn. SER-voorzitter Quené onthield zich van stemming. De wet die de aanpassing van minimumloon en uitkeringen aan de gemiddelde loonont wikkelingen regelt is pas één keer sinds de invoering eind jaren zeventig toegepast. De moeilijke financiële situatie van de overheid en de steeds oplopende werkloosheid wa ren voor het kabinet jaar op jaar aanleiding de wet buiten werking te stellen en mini mumloon en uitkeringen te bevriezen. Het kabinet wil van de wam af en komt binnenkort met een wetsvoorstel waarin de aanpassing afhankelijk wordt gemaakt van de economische ontwikkeling. Over deze „be leidsmatige aanpassing" advi seerde de SER dit voorjaar. Kroonleden en vakbeweging spraken zich toen uit voor een automatische koppeling, tenzij werkloosheid of loon ontwikkeling tegenvallen. SER-kroonlid Epema-Brug- man toetste als woordvoer ster van de kroonleden, die de bevriezing afwezen, het bevriezingsbesluit aan de af wijkingsmogelijkheden die de SER-meerderheid dit voorjaar formuleerde. Zij zag daarin geen aanleiding om de laagste lonen en uitkeringen te bevriezen. Epema bena drukte dat er in de samenle ving geen brede steun bestaat voor netto-verlaging van de laagste lonen. Alleen het ka binet en de grootste werkge versorganisatie VNO zijn daar voorstander van. Als de loonkosten te hoog zijn, moet de oplossing komen uit de talloze plannen tot beheer sing daarvan, sprak Epema. De kroonleden Kuipers en Nieuwenburg, samen met De Beaufort Wijnholds (Neder- landsche Bank) voorstanders van bevriezing, benadrukten dat de Nederlandse economie ondanks de goede vooruit zichten voor 1989 en de mee vallende ontwikkeling dit jaar nog niet blijvend op het goede spoor zit. Kuipers zag daarom „geen ruimte voor een gebaar richting uitke ringstrekkers". Nieuwenburg noemde het onverantwoord om de lonen en uitkeringen te verhogen bij een hardnekkige werk loosheid van driehonderddui zend. Hij sloot niet uit dat zijn oordeel over de bevrie zing anders zou zijn geweest als het advies van een SER- meerderheid (werkgevers plus kroonleden) om de laag ste lonen met vijftien tot twintig procent te verlagen zou zijn opgevolgd. Daarmee legde hij een kop peling tussen het zijns inziens te hoge peil van het mini mumloon en de aanpassing daarvan. „Nu is er geen ruimte om de remmen los te gooien", aldus Nieuwenburg. „We moeten oppassen niet terug te keren naar de situa tie van 1980, toen Nederland de slechtste economische prestaties van de westerse in dustrielanden leverde". HBG boekt opdrachten van ruim 150 miljoen RIJSWIJK Werkmaat schappijen van de Hollandsche Beton Groep (HBG) hebben opdrachten met een gezamen lijke waarde van ruim 150 miljoen ontvangen. De Hollandsche Aanneming Maatschappij (HAM) heeft baggeropdrachten van 40 miljoen verworven, onder an dere Voor werken in Bangla desh en Frankrijk. Volker Bouwmaatschappij, onderdeel van Intervam, is in Goederee de begonnen met de bouw van 722 recreatiewoningen voor het park Port Zélande; het project wordt in mei 1990 kant en klaar opgeleverd aan Ven dorado Leisure en de aan- neemsom bedraagt f 55 mil joen. De Hollandscne Beton Maatschappij (HBM) heeft drie projecten aangenomen met een gezamenlijke waarde van ruim 45 miljoen. Zij bouwt voor de Kamer van Koophan del voor Amsterdam een kan toor van zes verdiepingen op een parkeerkelder; het wordt in oktober 1989 opgeleverd. Voor het Japanse aanneming- bedrijf Ohbayashi Europe voert HBM twee in mei 1989 op te leveren projecten uit. In Almere wordt gebouwd aan een kantoor met bedrijfs- en opslagruimte voor MHI Equip ment Europa, onderdeel van Mitsubishi Diesel Engineering en Mitsubishi Forklift Trucks. Verder bouwt HBM in samen werking met Ohbayashiu in Uithoorn een fabriekshal, dis tributieruimte en kantoor ruimte voor Hoya Lens Bene lux, dochter van de Japanse brilleglazen- en lenzenfabriek Hoya. Verder wordt een aantal klei nere opdrachten met een waarde van 10 miljoen ten uitvoer gebracht. Miljoenenorder voor scheepswerf De Merwede ROTTERDAM De scheeps werf De Merwede in Hardinx- veld-Giessendam heeft een or der van een kleine 20 miljoen gulden in de wacht gesleept- van de Deense firma A/S EM.Z. Svitzer. Het gaat om de technische ontwikkeling en de bouw van vier transportsche pen van 2.500 ton elk. De order biedt het voltallig personeel van de werf - 400 man - zes maanden werk. Di recteur H. Schlömann van De Merwede verwacht begin de cember een nog grotere op dracht bekend te kunnen ma ken. Met het oog hierop zal het personeelsbestand van de werf binnenkort worden uit gebreid. Nederland heeft meeste uitzendkrachten BRUSSEL r Nederland heeft, verhoudingsgewijs, het grootste aantal uit zendkrachten ter wereld. Dat blijkt uit gegevens die de ESIF gisteren in Brus sel heeft verstrekt. Die organisatie (European Ser vice Industries Forum) heeft becijferd dat twee pet van de totale Nederlandse actieve be volking als uitzendkracht werkt. Ongeveer 70 pet van de ondernemingen in ons land maakt regelmatig gebruik van uitzendkrachten. In de Euro pese gemeenschap plaatsen 15.000 uitzendbureaus dage lijks een miljoen tijdelijke krachten. In de twaalf EG-lid- staten bestaan er op het ogen blik nog zeer uiteenlopende wetgevingen voor uitzendar beid. In Italië, Griekenland en Portugal is uitzendarbeid nog geheel verboden. In Neder land en de Bondsrepubliek Duitsland mag de bouwsector niet van uitzendkrachten ge bruik maken. In Denemarken mogen zulke krachten alleen administratief worden tewerk gesteld. Uitzendkrachten mo gen in Ierland, Groot-Brittan- nië en Luxemburg een onbe perkte termijn bij een en de zelfde ondernemer werken. In Frankrijk ligt de grens bij 24 maanden, in ons land en in de Bondsrepubliek Duitsland bij zes maanden en in Denemar ken is dat drie maanden. Dolfijn van staal door een Parijse metaalfabriek vervaardigd van roestvrij staal. Samen met twee soortgenoten zal hij een plaatsje krijgen in de De dolfijn die hier een grote sprong lijkt te maken, is niet afkom- haven van Hon9 Kong. stig uit het Dolfinarium in Harderwijk, maar wordt momenteel FOTO: anp SCHIPHOL Negentig procent van de fouten die gemaakt worden in de offshore-industrie is te wijten aan menselijk fa len. Toch wordt na onge lukken en rampen altijd naar technische oplossin gen gezocht door techni sche mensen. Dat zei deze week B. de Wit, assistent- hoogleraar aan de Eras mus Universiteit van Rot terdam op het congres van de IASST, een internatio nale organisatie van oplei dingen die zich onder meer bezighoudt met de veiligheid van zeevaren den en offshore-werkers (International Associaton for Sea Survival Trai ning). Volgens De Wit moet er meer aandacht worden gegeven aan de menselijke en leidingge vende aspecten die zich bij on gelukken en bijna-ongelukken voordoen. Daarvoor moet meer samengewerkt worden met specialisten op het gebied van menselijk handelen. J.W. de Jong, hoofd operaties van het Staatstoezicht op de Mijnen, was het niet met hem eens. De offshore-industrie is een zeer technisch ingestelde industrie, zo zei hij. Je moet daarom mensen aan het werk hebben die trainingen hebben gehad; anders gaat het inder daad fout. Technische oplossingen voor menselijke fouten moeten naar zijn mening ook niet gezien worden als oplossingen, maar meer als extra aanpassing om de veiligheid op olieplatforms te vergroten of om de moge lijkheid van menselijk falen zoveel mogelijk uit te sluiten. De veiligheidsmanager van de Amerikaanse maatschappij Unocal Netherlands meende dat veel van de bijna-ongeluk ken toch vaak veroorzaakt worden door aannemers, geen mensen van de maatschappij zelf maar ingehuurde krach ten, ook vanwege het simpele feit dat die niet altijd weten hoe procedures op een plat form zijn. „Je kunt niet ieder een een aparte veiligheidstrai ning gericht op het eigen be drijf geven. Je moet erop ver trouwen dat de aannemers fie gehad hebben. Er zullen aan nemers beneden de prijs kun nen werken omdat ze mensen geen gerichte veiligheidstrai ning geven. Maatschappijen gunnen het werk aan de laag ste bieder". In Nederland is dat volgens hem niet zo. Hier wordt daar goed op gelet, zo meent hij, ook door de regels die door het Staatstoezicht op de Mijnen of wel de overheid aan de maat schappijen worden gesteld. Het Staatstoezicht, dat in Neder land toezicht uitoefent op olie- en gasboringsactiviteiten en de regels vaststelt en de vergun ningen verleent, is op dit mo ment bezig samen met de maatschappijen die in Neder land naar gas en olie boren, het rapport van het ministerie van energie uit Groot-Brittan- nië over de ramp op het Britse platform Piper Alpha te toet sen aan de veiligheidsregels die gelden voor platforms in het Nederlandse deel van de Noordzee. Of er in Nederland rigoureuze veranderingen komen is nog niet te zeggen maar waar schijnlijk is dat niet zo, zo zei De Jong. De Nederlandse plat forms zijn ook nauwelijks te vergelijken met de Piper Al pha, omdat ze veel kleiner zijn. Volgens hem komen er steeds meer onbemande platforms, zowel op land als op zee. Er zijn er al enkele operationeel op de Noordzee. Platforms waarvoor op dit moment teke ningen worden ingeleverd bij het Staatstoezicht op de Mij nen zijn bijna allemaal onbe mand, aldus De Jong. De eerste dag van het congres ging over de problemen en het materiaal bij overleving en reddings-operaties op zee. Elke spreker hamerde op de trai ning van het personeel. Het personeel kan dan beter actie ondernemen als er wat ge beurt en is beter opgewassen tegen de psychische effecten van de ramp, zowel tijdens de ramp als na enige tijd, zo zei de Noorse psychiater L. Wei- saeth, die uitgebreid onder zoek heeft verricht naar de het tijdens een ramp. „Mensen die getraind zijn ver liezen hun hoofd niet of ver lammen niet, maar krijgen ook niet na een aantal jaren psy chische problemen", aldus Weisaeth. Noteringen van vrijdag 21 oktober 1988 (tot 16:30 uur) dividend over 87/3.75 87 1.50 87/6.60 87/2.70 85/86 5% st. 87/2.55 ho dd 91.0011/10 90.50 21/7 153.00 19/10 48.509/8 160.40 20/10 57.70 23/3 81.60 9/8 143.00 10/10 148.50 10/10 109.70 9/8 58.50 19/10 60.001/7 229.30 9/8 63.50 29/9 34.40 21/7 45.40 14/10 156.50 9/8 69.30 10/10 71.00 26/9 68.60 5/10 39.70 1/8 44 70 10/10 249.209/8 67.40 8/8 198.50 5/9 250.80 26/4 98.00 28/4 295.00 6/10 69.50 18/10 35.306/7 96.70 1/8 156.00 27/6 92.90 1/8 59.7020/10 23.30 30/9 120.50 1/8 95.90 30/6 31 60 21/10 83.30 5/8 161.3010/10 56.00 15/1 57.30 4/1 83.30 4/1 36.40 21/1 144.30 4/1 35.504/1 54.90 21/1 93.004/1 89 20 5/1 78.002/2 39.50 11/2 46.00 21/1 185.504/1 38.70 11/1 21 90 2/6 22.004/1 113.308/2 24.50 4/1 35.004/1 34.50 4/1 27.90 4/1 28.12 13/1 197.80 4/1 45.80 15/1 113.00 11/1 128.004/1 62.504/1 166.00 13/1 62.00 4/1 23.30 20/1 80 50 4/1 143.40 4/1 73.00 4/1 53.60 12/1 12.50 4/1 100.30 13/1 50 20 4/1 20.20 21/1 54.00 4/1 106.50 14/1 152.20 153.00 43.00 43.00 160.40 160.20 136.90 146.30 104.50 137.00 146.30 104.50 57.80 58.20 58 50 58 60 143.30 143.80 65.90 66.10 151.90 151.70 wolt-klw e 155.00 boer druk 241.00 24500 boer wink t bos kalis c 9.40 9.40 braat bouw 899.00 899.00 bredero 4 50 ONG bredero c 1.90 ONG breevast 7.00 ONG breevast c 6.20 ONG brink mol 0.85 ONG burg heybr 3050.00 3050.00 calvé 754.00 762.00 calvé c 754.00 762.00 catve pr 4300.00 4300.00 calvé pr c 4300.00 4250.00 center pa e kbb c.pr. c koppelpoorl krasnapols. landrè glin leidsewol macintosh maxwell medicoph. 10.50 10.50 claimindo c 419.50 415.00L enral-non c 39.50 39 70 eriks c 278.00 288.00 fumess 58.80 62.80 gamma hold 59.10 59.50 gamma h pr 5.90 5.90 getromes 27,70 2760 geveke(gth) 32 40 32.00 3000.00 3000.0C 17.10 17.10 995.00 995.00 128500. 128500. p 12850.0 12800.0 13700.0 13700.0 30.50 30.50 k 43.00 43.00 11.20 11.30 405.00 405.00 225.00 39 80 39.80 475.00 475.00 12.00 12.40 238.50 238 50 7000.001 7000.00K 175.00 186.50 507.00 51000 28 60 28.90 213.00 212.50 chevron cor Chrysler uld brands utd technol weslingh el woolworlh LEIDEN Groente- en fruitveiling, 21 oktober: andijvie: 69-86; bleekselde rij: 27-79; bloemkool, zes per bak: 80-150; 8 per bak: 60-150; 10 per bak: 55-70; 12 per bak. 40; boeren kool: 39-75; bospeen: 193-217; broc coli: 200-245; broeivet: 730-850; champignons per bak: 113-144; cour gettes: 122; eikebladsla: 70-98; knol selderij: 22-62; komkommer 90/: 95, 75/: 99, 50/: 76. 40/: 67. 35/: 62. 30/: 62. 25/: 50. krom: 34-101, grof: 34- 76, midd: 36; koolrapen: 39-41; kro ten bos: 22; lollo rosso: 80-104;, 27-36; oesterzwammen: 95-129 prika per kilo: 250; paprika pereei 17-52; pepers: 330-420; peteiftp 57-77; prei: 57-61; radijs: 28-40k,ar derij: 18-58; sla: 21-61; snijb 660-780; spinazie: 240; spitskocf? I spruiten a2: 43-45; b2: 49-50; c he d2: 63; stambonen: 230-780; sto te 53-55; uien: 14-53; veldsla: 31( u venkel: 115-135; winterpeen: witlof k1: 255-305; k2: 200-22 180-190; 3: 140-150. Ceidoc Qowuvnt ld SC

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 8