„Revolutie, daar ben ik niet voor"
Van vriendelijke
boosheid tot erger
Harde
tijden
voor
Vim Kok
DE HARDE ACTIE VAN GERT KOFFEMAN:
^at verdient een politieman eigenlijk?
198'
OKTOBER 1988 PAGINA 5
Enkele weken geleden liep hij
voor het eerst sinds héél lange
tijd weer over het schelpenpad
langs de Hofvijver, waar hij in
de jaren vijftig en zestig
miljoenen voetstappen heeft
gezet. Mr. Joseph Luns. oud-
minister van buitenlandse
zaken (van '52 tot '71), was
weer even terug in Den Haag.
Daar moest-ie wel een goeie
reden voor hebben, want zo
graag komt hij daar niet meer,
in heel Nederland trouwens
niet. België is zijn tweede
vaderland geworden en
Brussel, de stad waar hij na z'n
ministerschap dertien jaar
werkte als secretaris-generaal
van de NA VO, Zijn
permanente residentie. Hij
houdt niet meer zo van
Holland. Veel te progressief,
veel te eigenwijs en veel te
zeurderig. Maar nu had hij
inderdaad een goede
aanleiding voor de terugkeer
naar zijn vroegere woon- en
werkplaats: hij zou in het
zonnetje worden gezet omdat -
er een nieuw boek over hem
.was verschenen. Zo'n uitje laat
de over-ijdele Luns zich niet
gauw ontglippen, al zou hij
daarvoor op eigen kosten naar
oost-Siberië moeten reizen.
Zevenenzeventig is hij nu. Zijn
geheugen, altijd als fabelachtig i
omschreven, laat hem
tegenwoordig nogal eens in de
steek. Ook toen hij even met
ons in gesprek was, vlak
voordat 'zijn'nieuwe boek
(gewijd aan z'n NAVO-tijd) in
de deftige Haagse sociëteit De
Witte ten doop werd
gehouden, weigerden enkele
hersencellen hardnekkig
dienst. Luns sprak zich vol
afkeuring uit over de
paspoortaffaire, die hij
belachelijk vond en allerminst
een kabinetscrisis waard. Toen
wij hem eraan herinnerden
dat er in zijn Haagse periode
zelfs een kabinet is gevallen
over een illegale
televisiezender op een oud
booreiland in de Noordzee (het
'Rem-eiland' dat het kabinet-
Marijnen in 1965 de kop
kosttezei Luns, oprecht
verbaasd: „O ja? Is daar een
kabinet op stuk gegaan? Nou.
dan moet ik zeker op m 'n
departement hebben zitten
slapen. Ik kan me daar niets
van herinneren".
In andere opzichten is Luns
het zicht op de werkelijkheid
ook enigszins kwijtgeraakt. In
het televisieprogramma
Veronica -Nieu wslijn spu wde
hij onlangs zijn gal over het
verschijnsel homoseksualiteit,
dat hij vergeleek met
ziekelijke afwijkingen als
kleptomanie". Wie anno 19S8
als intelligent mens nog zoiets
te berde brengt, kan toch
moeilijk meer serieus worden
genomen. Dat hoeft ook niet.
want hij is geen politieke
factor van betekenis meer.
noch nationaal, noch
internationaal. De enquête uit
1970, waarin hij als kandidaat
nummer één uit bus kwam
voor het overnemen van het
koningschap in het geval de
Oranje-dynastie zou
uitstervenligt mijlenver
achter ons. Heden ten dage
zou Luns het niet verder
brengen dan een kandidatuur
voor de functie van hofnar. De
vraag is overigens of men hem
op Huis ten Bosch wel als
zódanig in dienst zou willen
nemen en of hij zich daar zèll
wel op z'n gemak zou voelen,
want ons vorstenpaar is toch
bepaaldelijk niet conservatief
Waarschijnlijk ligt het Britse
koningshuis hem beter. In het
eerder genoemde boek spreekt
hij daarover althans in zeer
lovende bewoordingen.
Verrassend ook. Volgens Luns
hebben de Nederlanders een
volkomen verkeerd beeld vari
koningin Elisabeth. Een saaie,
stijve tante? Welnee! Lees wat
oom Joseph erover zegt: „Zij is
een zeer charmante vorstin en
haar parelende lach is fameus
bij degenen die haar van nabij
meemaken, een aanstekelijke
lach die haar zin voor humor
illustreert. Zij converseert
geestig en graag. Zij doet er
alles aan een gesprek ook tof
een levendige dialoog te
maken, maar helaas zit bij de
meeste mensen die haar niet
dagelijks ontmoeten de
protocollaire schrik er goed
in". Zo hoor je nog eens wat..
Dat prins Philip een
„aangenaam, vlot en informeel
causeur" is geloven we wel, en
dat zoon Charles de
humoristische kroon spant is
evenzeer voorstelbaar, maar
dat Hare Majesteit zelf zo'n
sprankelend persoon is. dat
wil er toch maar moeilijk in
Of hebben we soms te veel
naar de Britse poppenserie
'Spitting Image'gekeken?
TRUBBELS
3INNENLANDEcidaeSowtcmt_ZATERDAG 22
DEN HAAG - Alsof het afge
sproken werk was hebben CDA
en VVD deze week met de bot
te bijl ingehakt op de PvdA. De
socialisten worden „weer de
kampioenen van de belasting
druk", zei VVD-leider Voorhoe
ve maandagavond in Zutphen.
Daags daarop in Hoorn herhaal
de CDA-voorman De Vries de
uitspraak die hij zaterdag deed
in deze krant: „De PvdA is te
rug in de jaren zeventig".
Deze felle aanvallen hebben her en
der verbazing gewekt. De verkie
zingsstrijd is toch nog lang niet be
gonnen?! Dat laatste is een misvat
ting. Weliswaar installeren de kiezers
pas in 1990 een nieuwe Tweede Ka
mer, maar volgend jaar gaan ze wel
degelijk ook al ter stembus. In juni,
over acht maanden dus al, worden
namelijk de verkiezingen gehouden
voor het Europese Parlement.
En al is de uitslag daarvan op zich
niet zo belangrijk - de afgevaardig
den in Straatsburg hebben nog wei
nig te vertellen - als gigantische opi
niepeiling is deze gebeurtenis wel
van grote betekenis. Bovendien is
aangetoond dat een kiezer, wanneer
hij eenmaal een bepaald hokje heeft
rood gemaakt, daarna niet zp snel
meer van mening verandert. Aange
zien tegenwoordig ook het Neder
landse electoraat voor de helft uit
„zweversbestaat, is het dus zaak
voor de politieke partijen het eigen
„gelijk" zo vroeg mogelijk onder de
aandacht te brengen.
Dat kan uiteraard ook door het „on
gelijk" van de tegenstander te bena
drukken. Hoe effectief zo'n strategie
soms is, heeft de Republikein George
Bush laten zien in de Verenigde Sta
ten. Door stelselmatig het vertrou
wen te ondermijnen in zijn concur
rent, de Democraat Michael Dukakis,
wist de vice-president zijn aanvanke
lijke achterstand om te buigen tot een
riante voorsprong. Met nog slechts
twee weken te gaan tot „Election
Day" heeft Bush een forse meerder
heid van de Amerikanen ervan over
tuigd dat zijn rivaal een gevaarlijke
„liberal" is, die in het weekeinde ver
oordeelde moordenaars uit de gevan
genis laat en die -wat sommigen nog
erger vinden- de belastingen wil ver
hogen.
Portemonnee
Vrees voor pijn in de portemonnee is
niet een typisch Amerikaans ver
schijnsel. Ook in Nederland heeft
menig staatsburger daar last van.
Vandaar dat CDA en VVD, zoekend
naar een goed begin voor hun Euro
pese campagne, zich als haviken ge
stort hebben op het standpunt van de
PvdA dat de aangekondigde lasten
verlaging niet mag doorgaan, ook
niet als het gaat om het zogeheten
plan-Oort.
Wat dit laatste betreft kon men in re
geringskring aanvankelijk de oren
niet geloven. Het was notabene de
PvdA'er Vermeend die in 1985 - sa
men met de VVD'er De Grave - het
initiatief nam tot een verregaande
vereenvoudiging van de belasting.
Deze inspanning werd heel'snel be
loond, doordat de regering een ad
viescommissie instelde onder leiding
van prof. Oort. En waarachtig: anno
1988 liggen de bijbehorende wets
voorstellen er al!
Sterker nog, de voorstellen zijn ook
al bijgesteld in de richting die de
PvdA als eerste had bepleit. Was het
aanvankelijk nog zo dat de minima
erop achteruit gingen en de topinko
mens er fors van profiteerden, nu is
het voordeel tamelijk evenwichtig
verdeeld. Met uitzondering van de al
leenstaanden krijgen alle belastingbe
talers er wat bij.
Het was vooral CDA-fractieleider
Bert de Vries die daarvoor gezorgd
heeft. Tijdens het fameuze paasdebat
dwong hij het kabinet de lagere inko
mens mee te laten delen in de voor
delen van 'Oort'. Maar liefst 4,1 mil
jard gulden zal minister Ruding uit
het nationale spaarvarken moeten
halen om de gehele fiscale operatie te
bekostigen. Een prestatie die De
Vries ook van PvdA-zijde felicitaties
opleverde, al was het dan achter de
gordijnen.
Tweespalt
Waarom dan ineens die afwijzende
houding van de socialisten tijdens de
algemene beschouwingen? De 'reden
daarvan is tweespalt. De „fundamen
talisten" in de fractie zijn er fel op te
gen dat de PvdA akkoord gaat met
een wetsvoorstel dat ook een voor-
deeL (verlaging van het toptarief in
de inkomstenbelasting van 72 naar 60
procent) oplevert voor de rijken. Zij
vinden dat onverkoopbaar tegenover
de eigen achterban, die voornamelijk
uit sociaal zwakkeren bestaat.
Als leider van de „fundi's" treedt op
Thijs Wöltgens, de financieel specia
list van de fractie en een goede
vriend van Wim Kok. Naar verluidt
heeft de gemoedelijke Limburger de
beste papieren om Wim Meijer, die
commissaris van de koningin wordt
in Drenthe, op te volgen als eerste
vice-voorzitter van de fractie.
De „realisten" onder leiding van Wil
lem Vermeend en Hans Kombrink
proberen dat te voorkomen door de
„middenfiguur" Hans Alders naar
voren te schuiven. Veel kans van sla
gen schijnen de „realo's" echter niet
te hebben, vooral omdat Alders zich
alleen maar kandidaat wil stellen als
hij door Kok zelf wordt gevraagd. Hij
voelt er niets voor zijn huidige positie
van fractiesecretaris in de waag
schaal te stellen.
De verwachting is dan ook dat Wölt
gens wordt verkozen en dat de „fun
di's" nog meer greep krijgen op de
koers van de fractie. De „realo's" zijn
bezorgd over die mogelijkheid, omdat
de PvdA zich daarmee weer verder
zou verwijderen van CDA en VVD.
Zij vrezen dat zich dan de situatie
van 1986 kan herhalen, waarin een
deel van de mogelijke PvdA-stem-
mers veiligheidshalve kiest voor
Lubbers en de huidige, coalitie haar
meerderheid behoudt.
Harde tijden dus voor Wim Kok. De
fractieleider vindt zelf echter dat het
allemaal nogal meevalt. Volgens hem
is het alleen maar gunstig dat de
PvdA een andere koers vaart dan
CDA en VVD. „Er moet wat te kie
zen vallen voor de kiezers". Ook ver
zet hij zich m^t kracht tegen de stel
ling dat de PdA alleen maar kan
meeregeren als zij eerst „een kloon"
is geworden: „Na de verkiezingen zal
wel blijken wie zich van wie heeft
geïsoleerd".
RIK IN 'T HOUT
[TRECHT - Het kan ver
eren. Hadden we enkele
/eken geleden achter het
reigen met rondslinge-
ende straatstenen nog
en geheide kraker ver-
ïoed, sinds vorige week
aan onze gedachten
erder uit naar een poli
eman. Want het was een
chte diender bij wie op
e grote vakbondsverga-
ering in de Rotterdamse
loeien de stoppen door-
loegen toen hij ze daar
staan, de bewindslie-
en Van Dijk (binnen-
indse zaken) en Korthals
ltes (justitie). Zwart
erd het hem voor de
gen. „Wat mij betreft
logen de klinkers uit de
raat", riep hij en alle
genten .klapten. Behalve
rert Koffeman. Die
hrok. De voorzitter van
e Algemene Christelijke
olitiebond (ACP, 21.000
leden) wist dat zijn leden
er volslagen ziek van wa
ren, dat het personeelste
kort, de werkdruk en de
lage salarissen zijn men
sen naar de keel vlogen,
maar dat het zo erg was?
Nee. „Ik zit nu achttien
jaar in het vakbonds
werk", zegt hij, „maar al
die jaren had ik nog nooit
iemand horen dreigen
met het gooien van straat
stenen".
Koffeman zit tussen twee vu
ren. Terwijl hij ten strijde
trekt tegen de ministers Van
Dijk en Korthals Altes, moet
hij zich ook de al te fanatieke
vakbondsleden van het lijf
houden. Die verwijten hem, of
in elk geval de bond. een veel
te zacht en netjes optreden, die
vragen om „kei- en keiharde
actie". Maar "dat kan Koffe
man niet beloven. Hoe creatief
hij zich ook tegen de regering
teweer stelt, echt harde actie is
voor hem niet weggelegd.
Daarvoor neemt de politie een
te belangrijke positie in. Sta
ken, om maar «eens een niet
onbelangrijke „harde" actie-
vorm te noemen, is verboden
voor politie-ambtenaren. Wat
dat betreft zijn ze goed te ver
gelijken met de medisch spe
cialisten die vorige week van
de Utrechtse rechtbankpresi
dent nu, CfL. Harinxma thoe
Slooten te horen kregen dat ze
„dienen te aanvaarden dat zij.
evenals sommige andere per
sonen met een functie, ambi of
beroep waaraan een bijzondere
maatschappelijke verantwoor
delijkheid is verbonden, een
aanzienlijk mindere vrijheid
hebben om tot protestacties
over te gaan dan de gemiddel
de burger".
Handvest
„In beginsel", legt Koffeman
uit. „hebben wij, als alle amb
tenaren, het recht op collectie
ve actie. Dat is vastgelegd in
het Europees Handvest. Maar
het wordt tegelijkertijd be
grensd door de rechtspraak
van de diverse landen. In Ne
derland heeft de rechter be
paald dat de politie niet mag
staken".
De ACP-voorzitter begrijpt
wel waarom dat verbod er ligt.
„De overheid is belast met het
verzekeren van de rechtsze
kerheid voor haar onderda
nen. Alleen de staat heeft die
plicht en bevoegdheid. De po
litie moet dat in de praktijk
verwezenlijken. Daarom mag
de politie alleen acties voeren
met een demonstratief karak
ter, er mag geen afbreuk
worden gedaan aan de rechten
van anderen. De vraag w&t hij
van deze regeling vindt, acht
Koffeman niet relevant. „Ik
moet me daar gewoon aan
houden, dat is de wet. Als ik
die aan m'n laars lap, nou dan
is het niet best. Dat zou een
aantasting van de rechtsstaat
betekenen, regelrechte revolu
tie. En daar ben ik niet voor".
De ACP-voorzitter is zich er
terdege van bewust dat zijn
ontzag voor de wet niet ge
deeld wordt door zijn gehele
achterban, en dat is voorzich
tig uitgedrukt. „De opmerkin
gen die ik hoor liegen er niet
om. Die gaan heel ver". Toch
is zijn ervaring dat het nog
steeds, zij het almaar moeiza
mer, mogelijk is de leden dui
delijk te maker» waarom de
bond binnen de wettelijke ka
ders wil blijven. Misschien
lukt dat niet zo best in een op
gewonden zaal vol doldrieste
agenten, maar wel in intiemer
verband, op vergaderingen in
het land. Bovendien, zo zegt
Koffeman, zijn er nog genoeg
mogelijkheden over om de mi
nisters duidelijk te maken dat
het zo echt niet langer kan.
Een commissie van de politie
bonden is bezig „creatieve ae-
tievormen" te verzinnen om
de landelijke protestdag van 14
november tot een succes te
maken. Veel wil Koffeman er
nog niet over zeggen, maar in
geen geval zal ervoor gekozen
worden zich massaal ziek te K
melden. „Dat zou op wel zeer
gespannen voet staan met onze
sociale verworvenheden", al
dus Koffeman, „dan kom je
voor het laatst. Sindsdien zijn
de eisen die aan de politieman
worden gesteld flink ver
zwaard.
Zo werd de opleidingstijd van
de functionaris verdubbeld tot
bijna twee jaar. Ook is het
aantal politietaken, zoals op
het gebied van de milieuwet
ten eri de naleving van de
maximum-snelheid, behoorlijk
uitgebreid. De beloning is aan
dit alles echter nooit aange
past, zeggen de bonden. En
alsof dat nog niet erg genoeg
is, de overheid is voornemens
drieduizend banen te schrap
pen, hetgeen overeenkomt met
tien procent van de totale
sterkte. Deze arbeidsplaatsen
zouden overbodig kunnen
worden gemaakt door de auto
matisering. zo zegt de over
heid. Dat wordt bestreden
door de bonden, die vinden
dat de totale politiesterkte in
verband met de gestegen
werkdruk best omhoog kan.
Fikse uitbreiding
De bonden worden daarin ge
steund door de Wetenschappe
lijke Raad voor het Regerings
beleid (WRR) die deze zomer
nog in een rapport pleitte voor
een uitbreiding van de korp
sen. Het ophelderingspercenta
ge van de misdaden is in ons
land sinds 1978 gedaald van 32
naar 23. De Raad vindt dat
schril afsteken tegen het bui
tenland; in de Bondsrepubliek
lost de politie immers al sinds
jaar en dag 45 procent van de
misdaden op. Je moet toch
maar durven, vindt de Raad.
om bij zulke cijfers toch af te
zien van een fikse uitbreiding
van de politie.
In de grieven van de actie
voerders speelt geld een be
langrijke rol. De politiemensen
zijn het in meerderheid oneens
met de eenzijdig opgelegde
nieuwe ongemakken' („incon-
veniënten")regeling voor de
politie, die per saldo- voor een
deel van het personeel een in
komensachteruitgang bete
kent. Politiemensen die in hun
functie soms overuren maken,
kunnen de inkomensachteruit
gang goedmaken. Maar, zegt
een woordvoerster van de
ACP, „het is toch te gek dat je
overuren moet gaan maken
om niet in inkomen achteruit
te gaan?".
ARJEN VAN DER SAR
Ongemak ken toeslag t
nu 14%, wordt 12,5%.
Betuwe demonstreerden
agenten hoe het is om ge
plukt te worden; zij hiel
pen een appelkweker met
de oogst.
Het zijn kleine, min of meer
vriendelijk bedoelde acties die
in de komende weken vaker
plaats zullen vinden als op
warmer voor de landelijke ac
tiedag van de politie op 14 no
vember. De ketel wordt door
de politie aardig opgestookt;
het is de vraag waar de woede
van het politiepersoneel in zal
uitmonden. Vertragingsacties,
ziekmeldingen, prikacties en
werkonderbrekingen (zoals in
Den Helder) zullen de samen
leving de komende maanden
gaan treffen. Ook worden
steeds meer „publieksvriende
lijke" acties gemeld, waarbij
geen bekeuringen worden uit
gedeeld voor kleine overtre
dingen als foutparkeren.
Er zijn verschillende aanlei
dingen voor de acties, waartoe
vorige week op een vergade
ring in Rotterdam werd beslo
ten. De Algemene Christelijke
Politiebond (ACP) en de Ne
derlandse Politie Bond (NPB)
vinden dat er 150 miljoen ex
tra nodig is voor verhoging
van de salarissen om de
zwaarte van het politiewerk
naar behoren te waarderen.
Die herwaardering van het
politiewerk is naar hun smaak
zo langzamerhand hard nodig,
want dat gebeurde in 1970
WISKE EN DE DUINDUIKERS
DEN HAAG Het lijkt
erop dat de boze politie
mensen alle leden van het
kabinet persoonlijk willen
laten voelen dat hun on
recht wordt aangedaan.
Minister Smit-Kroes
moest nota bene op „haar"
wegen wijken voor een
blokkade van auto's. Col
lega De Koning kreeg als
protest een wielklem aan
zijn auto. En ook minister
Brinkman ervoer deze
week in Dordrecht de
dwingende hand van
agenten, die hem met ste
nen om hun nek een peti
tie overhandigden. In de
Tegen appels
plukken door
agenten,
zoals deze
week bij een
fruitteler in
Culemborg,
heeft de
christelijke
politiebond
geen
bezwaar.
Maar de
klinkers
moeten in de
straat blijven.
FOTO: ANP
Jonge agent/
wachtmeester
vanaf 21 jaar
Brigadier,'
opperwacht
meester
(inmiddels 15
jaar bij de
politie)
•in jonge agent/wachtmeester vanaf 21 jaar
rijgt bruto f 2487 gulden en een vaste onge-
jakkentoeslag van 348, hetgeen overeen
>mt met veertien procent (na 1 januari ver-
ttgd tot 12,5 procent). Een hoofdagent/wacht-
jeester le klasse (inmiddels tien jaar bij de po
tte) verdient bruto 3145 en een vaste onge-
iak ken toeslag van 408, zijnde dertien procent
[ordt straks verlaagd naar 11,5 procent). Voor
n brigadier/opperwachtmeester (inmiddels 15
jir bij de politie) komt het salaris neer op
1601 met een vaste ongemakken vergoeding
n 401, wat neerkomt op 11,5 procent (wordt
,2 procent). Voor de hoofdagent en brigadier
liggen de •maximum-brutosalarissen op respec
tievelijk 3601 en 4098. Naast deze bruto ba
sisbedragen vangt elke politieman of -vrouw
voor een „ongemakkelijk" werkuur (tussen
22.00 uur en 7.00 uur en op zon- en feestdagen)
een vergoeding van 5,75 per uur. Voor elk
overuur dat hij dit jaar per kwartaal boven het
aantal van dertig maakt ontvangt hij een ver
goeding in de vorm van geld of vrije tijd. Als
straks in januari de nieuwe, eenzijdig opgeleg
de, ongemakkentoeslag van kracht wordt, ver
valt die drempel van dertig uur. Dan worden
alle „ongemakkelijke" uren vergoed in tijd of
geld. De politieministers geven daarbij de voor
keur aan de verhouding 20/80.
Hoofdagent/
wachtmeester
IstG klasse
(inmiddels to
jaar bij de
politie)
