Oude Grieken wisten al de weg
I naar winter-zonnig Tenerife
Uren eindeloos „loipen" in
Frankrijks eerste departement
WINTERZON
IN DE LIFT
Oranje, paars en groen
spat van de hellingen
Langlaufen
in Frankrijk
d niet gratis
Langlaufen
ontworstelt
zich aan
misplaatste
reputatie
Winterspits rond
de krokusvakantie
Steeds meer
met caravan
naar sneeuw
foidóeGouAont'
ZATERDAG 22 OKTOBER 1988 PAGINA 33
SCHIPHOL - De winterzon zit nog steeds in de lift. Het aantal mensen
dat de kerst- en krokusvakantie benut voor een korte zonnekuur neemt
jaarlijks toe en de touroperators spelen daar op in door elk jaar met
nieuwe bestemmingen te komen. In de volksmond is een weekje
winterzon vrijwel synoniem aan een weekje Canarische Eilanden. Dat is
een volstrekt verkeerde beeldvorming. Het aantal Nederlanders dat naar
deze stukjes Spanje voor de kust van Afrika vliegt, vormt minder dan
twintig procent van alle winterzonzoekers. Afhankelijk van het eiland en
de maand waarin, reizen zij overigens wel naar een vrij zonzekere
bestemming. Ruim een kwart van alle wintervakantiegangers gaat wel
naar Spanje, maar kiest voor de zuidkust of de Balearen (Mallorca).
Grote belangstelling bestaat zowel bij touroperators als bij de reizigers
voor de bestemmingen buiten Europa. Vorig jaar werd met veel fanfare
Florida geïntroduceerd, in sommige weken qua prijs zelfs concurrerend
met de Canarische Eilanden.
Het aanbod in Florida is deze winter verder uitgebreid, in enkele gevallen
ook met een verblijf op de Nederlandse Antillen. Een interessant gebied
waar veel is te zien (Disneyland, Epcot-Centre) maar niet goedkoop.
Het argument „niet goedkoop maar wel bijzonder" geldt in nog sterkere
mate voor het gebied van de Perzische Golf. Zeker nu Iran en Iraq eikaars
schepen ongemoeid laten lijken voor deze bestemming nieuwe
mogelijkheden in het verschiet te liggen. Andere bestemmingen die de
komende winter in trek zijn: Cyprus, Eilat, Egypte, Tunesië, Malta,
Griekenland en Marokko. De beide laatste bestemmingen hebben samen
met Catalonië en Andalusië (Spanje) een voordeel: in de maanden januari,
februari en maart kun je er ook skiën.
DEN HAAG - Op de ski-hellingen be
hoort sneeuw te liggen. Wit dus. Maar
van afstand zal het de komende winter
net lijken alsof een schilder er zijn tubes
op heeft leeggespoten. Het oranje, rose,
kobalt, paars, grasgroen, kersrood en an
dere neonkleuren spatten bijna letterlijk
van de hellingen af.
Onder al die kleuren gaan kleren schuil
waarin steeds meer hoog-technologische
stoffen zijn verwerkt. Waterproef, wind-
dicnt en ademend (WWA) zijn de sleutel
woorden voor de hedendaagse ski-mode.
De stoffen die aan deze voorwaarden vol
doen „ademen" het lichaamsvocht naar
buiten, maar houden regen, sneeuw en
smeltwater ver van het lichaam. Bekende
merken die vezels met WW A-eigenschap
pen gebruiken zijn onder meer Elho,
Lutha, Craft, Klepper, Colmar en Anba.
Elho maakt oogverblindende anoraks
met bijna fluorescerende dessins in ge
durfde kleurcombinaties: rose met groen,
paars of blauw met citroen; groen en ko
balt met pink voor jacks en anoraks op
een koningsblauwe broek (rond f 300,-)'
O'Neill kan er ook wat van. Bijna vier
honderd gulden kosten de oversized
jacks, die lijken op een kleurige lappen
deken. Voor- en achterpanden hebben in-
Niet alleen de dames, maar ook de heren
mogen in felle kleuren de piste op.
FOTO: PR
zetstukken van groen, blauw en kanarie
geel. Ook de mouwen zijn verschillend
van kleur. Op jack en broek prijken in
koeieletters de logo's van de fabrikant.
Dezelfde letters in diverse kleuren komen
voor op ski-sweaters.
De Keilhose (met bandje onder de voet),
die slank om het been sluit, is terug. Ze
worden vaak uitgevoerd in gekleurde rib-
cord of wit of zwart.
De stoffen van tweedelige pakken en luxe
jacks variëren van glanskatoen tot „ski-
silk" dat weinig te maken heeft met pure
zijde, maar is gemaakt uit polyamide.
Het „High Society"-jack is binnenshuis
turquoise, maar wordt buiten op de piste
zwart: de stof reageert op veranderingen
van temperatuur.
Herds Killy gebruikt de half glanzende
stof „Micros" voor overalls die niet goed
koop maar wel prachtig zijn. Luhta heeft
een sportieve free-style, waarin veel zwart
met roze voorkomt
Voor de après-ski is er veel zwart/wit, bij
voorbeeld een tweedelig pak met een
krap taillejasje met brede volant. Het
dessin is een allegaartje van ruitjes, pied
de poules en streepjes op bijpassende
Keilhose. Om het middel een superbrede
ceintuur („Sportelm").
Voor de ware macho's is er de „piloten-
look": ruime overalls met veel zakken en
ritsen en grote gespen. De kleuren zijn
wat ingetogen, van blauw/grijs tot zwart.
TINY ER.4NCIS
LAS PALMAS - De gelukzalige
eilanden. Zo noemden de oude
Grieken de vijf eilanden die samen
de Canarische archipel vormen,
een „streng parels" voor de kust
van Afrika. Sindsdien is de wereld
op z'n kop gezet, maar die stukjes
land in de grote oceaan zijn
„gelukzalig" gebleven.
Ze hebben tumultueuze tijden meege
maakt. Ze zijn door toeristen ontdekt en
gemoderniseerd. Maar wat sinds de tij
den van de Grieken onveranderd is ge
bleven is het ideale klimaat en de prach
tige natuur.
Ooit waren de Canarische Eilanden
pleisterplaatsen voor ontdekkingsreizi-
In alle Alpenlanden, maar ook in
Duitsland en België kun vrijwel
overal zo van de weg in een
langlaufloipe stappen. Met
uitzondering van Frankrijk. Daar
moeten langlaufers in vrijwel elk
gebied vijftien franc per dag
betalen of zeventig franc per week.
De kaart wordt verkocht bij de
plaatselijke VW's. De betaling is
ingevoerd, omdat voor het sporen
en onderhouden van de loipes
kostbare machines nodig zijn.
Overigens is er weinig controle.
Het Franse departement
Ain is over de weg het snelst
te bereiken via Brussel,
Arlon, Metz, Nancy, Dij on
richting Genève. Bij elkaar
een afstand van ruim
achthonderd kilometer.
Veel sneller is de
verbinding per trein, omdat
in Ain drie stations zijn
waar de supersnelle TGV-
trein stopt. Het
departement telt ongeveer
240 hotels, waarvan de
meeste twee sterren
hebben. Daarnaast zijn er
zo'n 300 gites (berghutten)
en vakantiedorpen met
appartementen. De
tarieven zijn zeer
verschillend. Maar wie echt
zoekt, kan er voor
betrekkelijk weinig geld
terecht. In de
wintersportplaatsen is
voldoende langlauf-
materiaal te huur. Voor
meer informatie: Ski Club
de France. Postbus 566,
1000 AM Amsterdam.
Tel. 020-381991.
gers, gelukzoekers en koene zeevaarders,
die er op weg naar verre einders de
voorraden van hun schepen aanvulden.
Columbus koos de archipel als start
plaats voor zijn roemruchte eerste reis
naar het andere stuk van de wereld, dat
nadien Amerika zou heten. Later, veel
later, zouden de rijken der aarde na een
vermogen te hebben verdiend in snikhe
te koloniën, er hun laatste jaren gaan
slijten.
Wakker
In de jaren vijftig werd de Canarische
archipel wakker. Van het zich voorzich
tig aandienende massatoerisme wilden
ook zij profiteren. In die tijd was Puerto
de la Cruz nog een minuscuul vissers
plaatsje. In Las Palmas, de Hoofdstad
van Gran Canaria, concentreerde het
„toeristische leven" zich nog rond het
schitterende Santa Catalina, waar een
dorpspleintje was nagebouwd om de fol
kloristische dansen tot hun recht te laten
komen.
Voor bijna niks huurde je een taxi en
reed je de eilanden rond. Buiten de ste
den onafzienbare stranden op Gran Ca
naria, erbarmelijke woestijnen op Tene
rife, havenkroegjes, landelijke tavernes
en vooral een sfeer van soberheid.
Dertig jaar later rijgen de hotelsteden
zich aaneen en wonen er tienduizenden
toeristen, die de beschikking hebben
over alle soorten hotels, bungalows, ap
partementen, winkelcentra en vermaak
gelegenheden. Nijvere handen leggen er
zelfs een paar extra stranden aan, met
zand dat wordt aangevoerd uit de Saha-
Miljoenen kostende investeringen ter
meerdere eer en glorie van de toerist, die
uit alle landen van Europa in enkele
uren tijds wordt overgevlogen. Overi
gens niet alleen in de winter, wanneer
het Europese vasteland gebukt gaat on
der koude, vorst en sneeuw, terwijl de
inwoners van de Canarische Eilanden
Kerstmis op het strand vieren. De zon
schijnt hier het hele jaar. Er zijn geen
seizoenen. En omdat de toeristen ook
alle twaalf maanden blijven komen, is
een vakantie op de Canarische Eilanden
nog betaalbaar.
Tenerife
Laten we ons houden bij Tenerife, het
bloemeneiland, met de minste stranden
van de archipel maar met de mooiste
LE POIZAT - De Fransen zelf
hebben het allang ontdekt, maar de
buitenlandse toeristen laten het
nog afweten: langlaufen in het
Franse departement Ain, dat
ruwweg ten noorden van Lyon ligt.
Wie er van start gaat in een van de
loipes kan voorlopig vooruit: er is
bijna duizend kilometers aan
sporen uitgezet.
Ain, het eerste departement van Frank
rijk (met 443.000 inwoners en met
Bourg-en-Bresse als hoofdstad), is een
langlaufgebied bij uitstek. Beroemd is de
Grande Traversée du Jura (GTJ), een
reeks loipes die vanaf Hautevolle Lomp
nes in Frankrijk na zo'n tweehonderd ki
lometer eindigt in Le Chauffaud (Zwit
serland) en Maiche (Frankrijk). Deze
GTJ voert door drie Franse departemen
ten: Ain, Jura en Doubs.
Langlaufen, maar ook alpine-skiën, kan
vooral in het noordoosten van Ain: in
de gebieden Gex en Bugey. In Gex, het
noordelijkste deel van Ain, liggen de
hoogste toppen van de Jura: Crêt de la
Neige (1723 meter) en Reculet (1720
meter). Ondanks deze besneeuwde top
pen moet het departement het ook hier
voornamelijk van het langlaufen heb
ben. Verdeeld over een aantal dorpen
zijn er hooguit 25 liften voor alpine-
skiërs, terwijl de afdalingen eigenlijk al
leen geschikt zijn voor beginners.
De langlaufmogelijkheden zijn indruk
wekkender. Rond Mijoux, Col de la
Faucile (1000 tot 1550 meter) en Lelex-
Crozet (900 tot 1723 meter) is in een
bosrijke omgeving 142 kilometer aan
loipes aangelegd. Vanuit het Domaine
de la Vattay heeft men bij goed weer een
prachtig uitzicht op de Mont Blanc en
het Meer van Genève.
Veel ijziger doet qua omgeving het Pla
teau de Retord aan, dat ten zuiden van
Nantua ligt. Op zo'n 1300 meter hoogte
strekt zich naast bossen een eindeloze
witte sneeuwmassa uit, waarin 200 kilo
meter aan loipes is uitgezet. Nog iets
zuidelijker in het departement ligt Les
Plans d'Hotonnes (950-1350 meter) een
belangrijk gebied met negen skiliften en
72 kilometer loipes.
Skidefou
Met zoveel mogelijkheden voor langlau
fers proberen de skischolen in het gebied
de toeristen een zo uitgebreid mogelijk
aanbod voor te schotelen. Zo kunnen
langlaufers kiezen uit bijvoorbeeld „ski
de fou" voor wie eens gek wil doen en
op langlaufski's bijvoorbeeld tussen bo
men door wil „slalommen"; kilometers
„vreten", terwijl de bagage 's avonds in
het nieuwe hotel of de jeugdherberg van
bestemming op je ligt te wachten; een
zogenaamde iglo-tocht, die meer weg
heeft van een overlevingstocht: kaart le
zen en langlaufen waarna op de plaats
van bestemming een iglo moet worden
gebouwd; of het aanleren en verbeteren
van de „schaatstechniek". Juist deze
nieuwe techniek is in Ain met plezier
ontvangen. Volgens een „moniteur" (in
structeur) van de skischool van Christi
an Em in in Le Poizat zal deze techniek
het langaufen afhelpen van het imago
dat de sport vooral door ouderen wordt
beoefend.
Wie uit het ruime aanbod van langlauf
mogelijkheden in Le Poizat een keuze
kan maken, kan onder meer langlaufen
op bestelling: voor groepen van mini
maal vijf personen regelt de skischool op
verzoek de complete vakantie.
Ain is door de toeristen zeker wat de
wintersport betreft nog niet gevonden.
Tot nu toe wordt het departement voor
namelijk bezocht door de Fransen zelf,
van wie er jaarlijks zo'n vier miljoen
naar Ain afreizen. Een buitenkansje dus
voor langlaufers die zich ver van de toe
ristenwereld willen verpozen. En voor
wie de Franse taal niet machtig is: de
„moniteurs" zijn verplicht een vreemde
taal (meestal Engels of Duits) te spreken,
willen zij hun diploma halen.
NANDA TROOST
natuur. Het verleden, waarin het eiland
de status droeg van vakantieoord voor
de rijken, is hier nog tastbaar aanwezig,
ondanks de grote hoeveelheid „gewone"
reizigers. Misschien dat niet iedereen
even blij is met de komst van de massa
toeristen, maar zij zijn wel noodzakelijk.
Alleen op die manier kunnen de immen
se investeringen worden terugverdiend.
Wie in de winter het vliegtuig naar Te
nerife neemt, kan zich verzekerd weten
van een weekje zonnige lente in het
koudste jaargetijde. Op Tenerife is het
altijd vooijaar en staan de terrassen elke
dag uitnodigend te wachten.
Wie iets meer van het eiland wil leren
kennen kan een tocht maken langs de
schilderachtige dorpjes buiten het eigen
lijke toeristen-gebied. Of op zoek gaan
naar de talrijke lokale eethuisjes (nog al-
SEEFELD - Ze zullen er altijd
blijven: mensen die.de
langlaufsport afdoen als een
simpele bezigheid voor de ouderen
en de minder-sportieven. De enige
remedie daartegen is hen zelf een
keer op de lange, smalle latten te
zetten en in een loipe te laten
ploeteren. Geheid dat ze na een
dagje anders piepen.
Wie wil, kan natuurlijk in alle rust en
zonder zich bovenmatig in te spannen
langlaufen. Dat is een vorm van winter
sport die elk jaar meer deelnemers trekt.
In een keurig getrokken spoor genieten
van de prachtige natuur en de overwel
digende rust van het winterlandschap.
Maar eigenlijk zou je deze vorm van
wintersport, met alle respect, lang-wan-
delen moeten noemen. Het echte lang
laufen is namelijk een sport die een bij
zondere conditie en een verfijnde tech
niek vereist. Een sport dus voor „echte"
mannen en vrouwen. Veel inspannender
in elk geval dan het drukke, lawaaiige en
modegevoelige naar-beneden-skièn.
De ski-industrie profiteert met volle teu
gen van de toenemende populariteit van
langlaufen en heeft al haar technische
vernuft losgelaten op ski's, schoenen en
bindingen. Met een explosief gegroeid
aanbod van materialen als resultaat ter
wijl ook nieuwe technieken (het „schaat
sen") steeds meer opgeld doen.
Evenals bij de alpine-ski's spelen bij de
langlaufski's de onderkant van de latten,
het „Belag", en de preparatie daarvan
met (glij)was een belangrijke rol. Bij de
ANWB is een folder verkrijgbaar vol in
formatie en tips voor met name de be
ginnende langlaufer. Wel zo handig om
gelezen te hebben, voor men naar de
winkel gaat.
Hoezeer het imago van het langlaufen
aan het veranderen is, blijkt onder meer
uit het feit dat Nederland een heuse lan-
glaufprof heeft. De 22-jarige Ruben
Krouwel combineert aan een universiteit
in Zweden zijn studie met langlaufen,
maar geeft aan het laatste vaak de voor
keur. De inspanningen werpen hun
vruchten af, want vorig jaar won hij met
overmacht de Nederlandse titels in alle
bestaande disciplines. Op de wereldrang
lijst staat hij inmiddels tussen de veer
tigste en vijftigste plek.
De winterzon staat wat lager aan de he
mel. Maar niemand maalt daar om.
FOTO: SP
tijd voor een habbekrats een goed maal)
waar muzikanten en dansers de avond
tot een onvergetelijke gebeurtenis ma
ken.
K. KOOPMANS
DEN HAAG - Het gebeurt niet zo vaak
dat Nederland achterloopt op de buur
landen. Maar wat betreft de vakantie
spreiding hobbelen we er altijd achter
aan. Sinds enkele jaren heeft de sprei
ding van de zomervakanties duidelijk ef
fect. Maar nu steeds meer mensen de
krokusvakantie benutten voor een extra
reisje, loopt de drukte in die week van
carnaval de spuigaten uit. Lange rijen
wachtenden voor de balies op Schiphol
en kilometers lange files op de wegen
naar de Alpen, omdat behalve de Neder
landers ook de Duitsers met carnaval
vrij hebben en massaal op weg naar
Oostenrijk gaan. In dat Alpenland zelf is
men er al toe overgegaan de winterpiek
te spreiden. In ons land dringt de
ANWB er al enige tijd op aan, dat dit
probleem nationaal en internationaal
wordt aangepakt. Zolang daarover echter
geen afspraken zijn gemaakt, mag ook
dit seizoen weer worden gerekend op
overvolle wegen richting Alpen en lange
wachttijden voor de skiliften.
Praatpalen langs piste
SIERRE - De Zwitsers zijn er steeds op
uit de veiligheid en het comfort op de
skipistes te verhogen. Werd in Zermatt
al de piste-politie opgericht die snel
heidsduivels en brokkenmakers tot de
orde moet roepen, op de hellingen bo
ven Zinal, eveneens in Wallis, zijn de
eerste piste-praatpalen verschenen. Zij
zorgen voor een directe verbinding met
de reddingsdienst, zodat in geval van
nood snelle hulp kan worden geboden.
CHATEL - De meeste mensen krijgen
bij het idee alleen al koude rillingen en
ijsvoeten. Maar is er een nog steeds
groeiende groep Nederlanders die er een
bijzonder genoegen aan beleeft om
's winters met caravan of tent naar de
sneeuw te trekken. Koud hoeft dat win
terkamperen overigens niet te zijn, als er
maar voldoende voorzorgsmaatregelen
worden genomen. In het oktobernum
mer van de Kampeer Caravankampi
oen van de ANWB wordt uitvoerig stil
gestaan bij het kamperen in de sneeuw.
Bovendien heeft het blad een speciale
bijlage met namen en adressen van zo'n
250 „winterharde" campings in de .Al
penlanden, in de directe omgeving van
bekende ski-gebieden.
