Nr.40
Overlapper
Pïil
f
1
ZATERDAG 22 OKTOBER 1988 PAGINA 26
I
mal
Ie
Oplossing vorige puzzel
Q W
0 E
a
3 3
Cüma
a
BS9
a a
aan
a si s a s a
aaass raaaaaaa a
3 a a Q a
□cissEsaa aaaae a
a ana a
raaaBass aaasaaQ
De winnaars van puzzel 40 zijn:
G. v.d. Kooij, Blijversweg 7, 2375 XV
Rijpwetering.
Mevr. H. Vesseur, Kerkstraat 76,
2377 AX Oude Wetering.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 41 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Op elke rij dienen twee of drie antwoorden te
worden ingevuld. Hiervan is de laatste letter
van het eerste antwoord gelijk aan de begin
letter van Jiet tweede, terwijl - indien per re
gel drie antwoorden moeten worden ingevuld
- de laatste letter van het tweede antwoord
dezelfde is als de beginletter van het derde
antwoord.
HORIZONTAAL:
1. Enveloppe - Graangewas.
2. Deel van het gehoororgaan - Schrijfkosten
(Latin) - Uur (bijzondere stijl).
3. Verkeerde weg (ng.) - Verzoekschrift.
4. Onderworpen - Zot - Boterton.
5. Witruimte tussen getypte woorden -
Echtgenoot - Verlies van geheugen.
6. Schets v.e. geschrift - Plagiator.
7. Beroep - Vuurpijl - Schildhouder.
8. Aantekenboekje - Kaartenboek - Niet vlot in
de omgang.
9. Flink - Grove den - Rangtelwoord.
VERTICAAL:
1. Worstsoort - Heildronk - Deel van het gebit.
2. Land in Europa - Iemand die zich niet naar
anderen wil schikken - Eetbare wortel.
3. Veelal van glas vervaardigd voorwerp -
Onnauwkeurig - Buitengewoon groot.
4. Voorziening in havens om een schip aan vast
te leggen - Levering.
5. Zangwijze op woorden - Overheersend -
Operatieboortje.
6. Bouwstijl - Iemand die verstand van iets heeft
- Met roest bedekt.
7. Uiting van blijdschap - Schokkende beweging
bij het huilen - Stof.
8. Situatie - Stof die uit de grond gegraven
wordt - Tovergodin.
Hoeveel maal komt de letter W na oplossing van de puzzel in
het diagram voor?
De letter W komt
.rnaal in het diagram voor.
Haags Kurhaus op zegels
San Marino
Het Haagse Kurhaus, 103 jaar geleden
febouwd, gaat nu in een oplage van
00.000 stuks de wereld over. Repu
bliek San Marino heeft twee postzegels
met het Haagse bouwwerk gedrukt
vanwege haar deelname aan de ten
toonstelling Filacept'88 die van 18 tot
en met 23 oktober in het Haags Con
gresgebouw wordt gehouden. De illus
tratie van de zegel met het oude Kur
haus komt uit het archief. De maker
van de prent is onbekend. Op de an
dere zegel een foto van het nieuwe
Kurhaus met op de achtergrond enke
le nieuwbouwwijken.
DRUKKE MAAND VOOR
FILATELIE
Oktober is een druk maandje voor de
filatelie in Nederland. Behalve de gro
te Filacept-tentoonstelling die in het
Congresgebouw in Den Haag (tot en
met zondag 23 oktober) gehouden
wordt, zijn er exposities te zien in het
Grafisch Museum Drenthe in Meppel
(Druk op zegels) en in het Haags Post-
museum (Kind en Boek). Over die
laatste tentoonstelling hebben wij vo
rige week in deze kolommen geschre
ven.
De expositie Druk op Zegels in Het
Grafisch Museum Drenthe (Kleine
Oever 11 in Meppel) bestaat uit vier
onderdelen. In de eerste helft van ok
tober waren de exposities 'Het ont
staan van het schrift' en 'Het boek' te
zien. Tot eind van deze maand komen
'Kranten' en 'Drukpersen' aan bod. Er
moest gewisseld worden omdat de vier
exposities vanwege ruimtegebrek niet
tesamen in het museum passen.
De tentoonstelling is een co-produktie
van het Grafisch Museum en de filate
listische motiefgroep 'Papier en Druk
Nederland'. Bij zijn openingswoord
bepleitte voorzitter G.N. Meurs jr.
meer aandacht voor thematische post
zegelverzamelingen.
In het Grafisch Museum wordt per
manent de historie van het drukken,
papier maken en binden getoond.
Daarnaast zijn er demonstraties waar
bij oude apparatuur gebruikt wordt.
Ook voor moderne produktietechnie-
ken en toekomstige communicatiein
dustrie is aandacht.
FILACEPT
Nog even terug naar de grote expositie,
in Den Haag. De catalogus bevat een
aantal lezenswaardige artikelen over
thematische verzamelingen. Na een
stuk over zeldzame zeebrieven uit de
zeventiende eeuw, waarin de Oost- en
de West-Indische Compagnie een be
langrijke rol spelen, worden behan
deld: de zegels van het Permanente
Hof van Internationalse Justitie, ge
vestigd in het Vredespaleis, het ty
pisch Hollandse onderwerp windmo
lens, de onlangs herdachte Februari-
ramp van een kwart eeuw geleden,
'Hollande'-merken op brieven van de
17e tot de 19e eeuw en tot slot een ar
tikel van de hand van dr. Paul Hefting
over Den Haag bloemenstad naar aan
leiding van de speciale Filacept-zegels.
De zegels die in 1984 voor de exposi
tie Filacento werden ontworpen,
brachten het verzamelen zelf in beeld.
Nu zou als onderwerp bloemen geko
zen worden (om bloemenzegels was al
vaak gevraagd) en zou bovendien de
nadruk op Den Haag vallen. De com
binatie lag voor de hand: Den Haag
telt veel btoemenstalletjes en veel hui
zen en pleinen zijn met bloemen ge
sierd. Opvallend was wel dat een Rot
terdamse kunstenaar, Rick Vermeulen
van de groep grafische vormgevers
'Hard Werken', ervoor werd aangewe
zen.
Afgesproken werd dat de bloemen iets
meer zouden zeggen dan alleen hun
natuurlijke verschijning: ook iets over
hun plaats in beeldende kunst, litera
tuur en als botanisch object. Een drie
hoekszegel was welkom en het Haagse
element zou worden verbeeld in de
ondergrond voor de drie zegels, een
kaart van Den Haag uit 1270. In het
blokje komen al deze elementen sa
men. De bloemen, een ro<ps uit Aals
meer, eeii narcis en de typisch Haagse
duindistel, werden aangevuld met een
schilderij van Daan van Golden als
driehoekige achtergrond bij de roos en
een gedicht van Jan Hanlo bij de nar
cis. -Bovendien laat het blokje heel
duidelijk postzegels op postzegels zien.
Dilemma's bij het bieden
Uit het internationale oefenweekend
in Den Haag hebben we nog een bied-
probleem openstaan. Het draait om
deze oosthand:
A 8 6 5 2
9 7 6 3
O H V 10 4
Partner opent (kwetsbaar tegen niet,
een belangrijk gegeven), 1 SA en
rechts volgt een doublet (hoeft geen
SA-verdeling te zijn). Wat te doen?
Een redoublet ligt voor de hand. Dan
wordt het spannend:
O/OW
NOORD
4
7AHB
O A 8 6
V B 9 7 5 4
WEST
OOST
H V
A 8 6 5 2
«V105
9 7 6 3
o B 7 3
9 H V 10 4
A H 10
6 3 -
ZUID
B 10 9 7 3
"842
0 9 5 2
8 2
Mogelijk zal zuid tot 2 schoppen be
sluiten en dat wordt een ramp. 3 kla
ver zal ook geen feest worden, want
bij goed tegenspel maken OW zeven
slagen. De Westduitse oostspeelster
had zich kennelijk voorgenomen een
manche te gaan spelen en die bood na
noords doublet 2 SA, de zogenaamde
Baronconventie, die de partner vraagt
om de lengte van beneden af te bie
den:
ZUID WEST NOORD OOST
West moet nu wel: kiezen uit de hoge
kleuren, 4 harten dus en dat ging kans
loos één down.
Op het moment dat de hoge kleuren
geen fit opleveren, had oost misschien
alsnog moeten besluiten tot 3 SA, dat
is vooralsnog niet down. Als OW on
gestoord bieden, eindigen ze ook in
3SA. Dus waarom nu niet?
ESTS
Het ingenieursbureau ESTS blijft z'n
verjaardag vieren. Vorig jaar bij het
2de lustrum was er een enorm viertal-
lentoernooi voor bedrijven en top-
teams en dat sloeg zo aan, dat daar
een vaste plek op de agenda voor
wordt ingeruimd. Dit jaar namen
maar liefst 100 viertallen deel. Net als
vorig jaar werd de A-sectieugewonnen
door Hok 2 (Pol-Kokkes/van Cleeff-
Klaver). Het volgende spel gaf aanlei
ding tot een nogal wilde score. Dit is
de noordhand:
en partner opent 1 schoppen (4+) - 2
harten - 2 SA (12-13). Wat is het beste
vervolg?
De noordspeler bood 3 klaver - 3
schoppen bij zuid, gevolgd door 4 rui
ten (cue). De situatie liep nu lichtelijk
uit de hand.
Misschien had noord simpeler kunnen
bieden, namelijk 3 schoppen na 2 SA.
Dat is 100% forcing (veel sterker dan 4
schoppen) en verplicht partner tot
cuen. Dan wordt er althans een trede
lager met cuen begonnen.
Zo lag dit spel, waar aan de ene tafel 4
schoppen met een overslag werd ge
maakt en aan de andere kant de bie
ding eindigde in 7 schoppen.
Z/-
NOORD
H B 4
A H 8 6 2
O -
♦HB743
WEST
OOST
V 10
7 5 2
V 7 5 4
?B 3
o B 8 6 5
3 o A 9 7 4 2
10 6
V 8 5
ZUID
A 9 8 6 3
10 9
O H V 10
A 9 2
7 schoppen is natuurlijk van de gekke,
al werd het door een tegenspeelfout
wel gemaakt. Het is een normaal klein
slem en als de kaarten niet al te slecht
zitten, wordt het gemaakt.
Een redelijke biedserie met cues, want
noord heeft vanwege de renonce rui
ten weinig aan azen vragen:
ZUID
NOORD
1 Sch
2 Ha
2 SA
3 Sch
4 KI
4 Ru
4 Sch
5 KI
5 Ru
5 Ha
6 Ru
6 Sch
Als een van de zwarte dames zich net
jes gedraagt, komen er 12 slagen bin
nen.
TOT 9 TELLEN
WEST
OOST
♦B83
V 7 6 5
^H 8
<5 B 9 4 2
oH B 9 2
O A V 10 3
HB93
A
Op dit spel scoorde het Hok-team te
gen het jourrialistenteam fors. Aan
beide tafels eindigde oost in 3 SA.
Zuid startte met een kleine harten, via
de 8 voor noords aas en die speelde
harten na voor de heer. Welke kansen
zijn er?
De start lijkt erop te wijzen dat zuid
met een vijfkaart harten is begonnen.
Dat zou betekenen dat noords hartens
voorlopig op zijn.(Oplossing vol
gende week).
Correspondentie: p/a Leharstraat 10,
2162 AC Lisse.
Nogmaals
Nederland-Rusland
Na een onderbreking van twee weken
kom ik nu nog één keer terug op de
landenontmoeting Nederland-Rus-
land. Is deze wedstrijd, die gespeeld
werd in het kantorencomplex van de
sponsor, het Rijksinkoopbureau te
Zwolle, voor het Nederlandse team
bepaald teleurstellend verlopen, spel-
technisch is het treffen daarentegen
een groot succes geweest. Van de vele
belangwekkende partijen die deze in
terlandwedstrijd opleverde, volgen
hier twee partijen uit de Keiler-ope
ning die een verrijking betekenen van
de theorie.
W.WIRNI-R.CLERC
Eèrste ronde Nederland-Rusland 1988
bord 6.
1.33-29 17-22 2.39-33 11-17 3.44-39 fi
ll 4.50-44 1-6 5.31-26 16-21 6.32-28
19-23 7.28x19 14x23 8.35-30 10-14
9.30-24 5-10 10.33-28. Wit speelt de
Van Westerloo-variant. Vaker ziet
men hier 10.37-31, een zet die ook in
de volgende partij wordt gedaan.
10...22x33 11.39x19 14x23 12.38-32
20-25 13.42-38 11-16 14.37-31 9-14
15.40-35 14-19 16.44-39 19x30
17.35x24 10-14 18.38-33 14-19 19.45-
40 19x30 20.40-35 7-11 21.35x24 23-
28 22.33x22 18x38 23.43x32. Zie het
diagram.
K
I E
n i,i
In „nn
p II
is 'o 'W''i
In de voorgaande zettenreeks moet er
gens iets verkeerd zijn gegaan voor
wit, want de nu ontstane positie kan
niet de bedoeling zijn. Toch valt het
zoals uit het vervolg zal blijken niet
mee voor zwart om werkelijk van de
kwetsbaar ogende witte stand te profi
teren.
23...4-10 24.49-44. In de partij Van
Westerloo-Bastiaannet onderlinge
VAD 1987 deed wit hier 24.31-27
waarna het spel als volgt verder ging:
24... 12-18. (Wit dreigde met 25.37-32
enz.) 25.49-44 10-14? 26.32-28 21x23
27.24-20 15x33 28.39x10 en wit won
later de partij. Speelt zwart in dit ver
loop in plaats van 25... 10-14? de zet 3-
9, dan is de volgende geforceerde spel-
gang aannemelijk: 26.44-40 10-14
27.47-42 14-19! 28.40-35. (Wit mag
niet combineren: op 28.41-37 19x30
29.39-33 30x28 30.32x14 21x41
31.46x37 volgt 15-20 enz., en na
28.42-37 19x30 29.39-33 30x28
30.32x14 21x32 31.37x28 komt 17-21
enz.) 19x30 29.35x24 9-14 30.41-37 8-
12. (Op 30...2-7 volgt 31.39-33!) en wit
moet afwikkelen met 31.29-23 18x40
32.24-20 15x24 en nu direct 33.27-22
enz. of eerst nog 33.39-34 40x29 en
dan 34.27-22 enz.
24...10-14 25.31-27. Ook nu ontstaat
er een zeker scherp verloop: omdat
26.37-32 dreigt en 12-18 dus niet mag
is de komende spelgang logisch.
25...14-20 26.44-40 13-18 27.41-37 2-7
28.46-41 25-30. Dit ziet er goed uit
maar deze actie zal in wits voordeel
blijken te zijn. Beter was daarom wel
licht 28... 18-23 29.29x18 12x23 en na
30.36-31. (Niet 30.32-28? wegens
20x29 31.28x19 21x32 32. n.k. 15-20
enz.) 20x29 31.39-33 enz. zijn de
zwarte problemen minder groot dan in
de partij.
29.34x14 18-22 30.27x18 12x45 31.24-
20 15x24 32G4-10.
Hoewel wit een schijf achter staat is
het eindspel toch zeer gunstig voor
hem. Zo volgt nu op 45-50 de zet
33.10-4 waarna de zwarte dam van het
bord verdwijnt.
32...7-12 33.10-4 24-30 34.4-31 30-35
35.31-27 35-40 36.27-31 17-22.
Om dam te kunnen nemen offert
zwart twee schijven. Het slot van deze
partij, waarin zwart nog juist remise
weet te maken, volgt nu zonder com
mentaar: 37.31x1 21-27 38.31x21
16x27 39.39-34 40x29 40.1x34 45-50
41.34-30 8-12 42.30-2 11-16 43.26-21
50-44 44.21x32 44-35 45.32-28 3-9
46.2-24 35x32 47.37x28 12-18 48.47-
42 9-13 49.48-43 13-19 50.43-39 6-11
51.39-34 11-17 52.42-38 16-21 53.36-
31 18-22 54.38-33 21-26 55.41-37 19-
24 56.37-32 26x37 57.32x41 22-27
58.28-23 27-31 59.23-18 17-21 60.18-
12 31-36 61.41-37 21-27 62.12-7 27-31
63.37x26 36-41 en de spelers kwamen
remise overeen.
In deze partij ontstond, zij het langs
een iets andere weg - de eerste zetten
waren 1.34-29 18-22 -, dezelfde positie
als in de vorige na 9...5-10. Vervolg:
10.37-31 20-25 11.24-20 15x24
12.29x20 14-19 13.20-15 10-14 14.40-
35 11-16 15.44-40. In deze populaire
variant van de Keller-opening is hier
15.34-30 25x34 16.39x30 eveneens een
idee.
15...7-11 16.41-37 2-7 17.33-29 19-24
18.29x20 14-19 19.35-30 25x14 20.40-
35 22-27 21.31x22 17x28 22.26x17
12x21.
Zwart speelt het voorzichtig. In de
partij Baljakin-Wirni Kislowodsk 1987
ontstond na 22... 11x22 een scherpe
strijd. Evenals in de onderhavige par
tij het geval is, kwam zwart ook toen
in het voordeel.
23.36-31. Wellicht is 23.30-24 19x30
24.34x25 in een poging de zwarte lan
ge vleugel te verzwakken, beter.
23...7-12 24.31-26 1M7 25.30-25 17-
22 26.26x17 12x21 27.38-33 21-27
28.34-30 6-11 29.30-24 19x30
30.25x34 11-17 31.35-30 13-19 32.45-
40 8-13 33.40-35 28-32! Zwart zet zijn
aanval overtuigend door.
34.37x28 23x32 35.42-38 17-21 36.30-
24 19x30 37.34x25 21-26 38.33-29 26-
31 39.38-33 31-36 40.39-34 32-37
41.34-30 13-19 42.43-39 16-21 43.29-
24 9-13 44.24-20 3-9 45.30-24 19x30
46.35x24 21-26 47.24-19 13x24
48.20x29 36-41! 49.47x36 37-42
50.48x37 27-31 51.36x27 22x42 52.33-
28 26-31 53.39-34 31-37 54.28-23 42-
47 55.23x12 47x20 56.15x24 14-19
57.24x13 9x7 en wit gaf op.
Wereldbeker
Na de eerste toernooihelft van het der
de wereldbekertoernooi te Reykjavik
heeft oud-wereldkampioen Michail
Tal verrassend de leiding. Door zijn
matige prestaties van de laatste tijd,
zijn gezondheid en zijn soms al te joli
ge levensstijl hadden velen hem al af
geschreven. Hoe hij het klaarspeelt
weet niemand, maar na iedere inzin
king krabbelt hij weer terug naar de
wereldtop en speelt partijen die doen
denken aan zijn g'
van de jaren vijft
In onderstaande partij zien we hem
aan het werk tegen de nummer vier
van de wereldranglijst. Door een origi
nele openingsbehandeling krijgt Tal
enige druk op de zwarte stelling, als
Speelman dan te aktief reageert wordt
hij door een flitsende aanval uitgeteld.
M. TAL-J. SPEELMAN
Pirc-verdediging
l.e4 d6 2.d4 g6 3.Pf3 Lg7 4.Le2 Pf6
5.Pc3 0-0 6.0-0 c5.
Bekend van de fameuze laatste match-
partij Karpov-Kortsjnoj uit 1978. In
de oude theorieboeken wordt deze zet
afgedaan met de opmerking: „Wit
heeft een beter eindspel na 7.dxc5
dxc5 8.Dxd8 Txd8 9.Le3". Latere on
derzoekingen wezen uit dat zwart,
vooral door de gelijke pionnenstruc-
tuur, weinig gevaar loopt na 7.dxc5.
Vandaar dat de meeste witspelers deze
afwikkeling uit de weg gaan.
7.d5 Pa6 8.Tel Pc7 9.Lf4!?
Bekend is hier alleen het voor de hand
liggende 9.a4 om de opmars 9...b5 te
gen te gaan. Tal heeft echter een eigen
aanpak van dit systeem.
9...b5 10.Pxb5!
Normaal is het ongebruikelijk een cen
trumpion tegen een vleugelpion af te
ruilen, maar in deze stelling krijgt wit
daarvoor een sterke druk langs de e-
lijn.
10...Pxe4 ll.Pxc7 Dxc7 12.Lc4 Pf6
13.h3.
Er lijkt weinig aan de hand, de zwarte
stelling ziet er stevig uit en wit heeft
alleen e7 als aanknopingspunt. Voor
een ondernemende speler als Speel
man is dit echter een kwelling, rustig
afwachten met ...h6, ...Kh7 en ...Pg8
komt niet in zijn hoofd op. In plaats
daarvan zoekt hij aktief tegenspel op
de dame vleugel, waarmee hij Tal de
vrije hand geeft op de andere vleugel.
Dertig jaar geleden, toen Speelman het
levenslicht zag, was dat bij Tal gevaar
lijk en nu is dat niet anders.
13...Te8 14.Tbl a5 15.Dd2 Db6
16.Te3 La6 17.Lxa6 Dxa6 18.Tbel
K18 19.Pg5 Db7 20.c4 Db4?!
De dame mocht de verdediging niet
verlaten.
21.De2 h6.
Zie diagram 1.
22.Pxf7! Kxf7 23.Tb3!
Het paardoffer heeft Speelman onge
twijfeld gezien, maar niet deze variant.
Hij zal slechts rekening gehouden heb
ben met 23.Txe7+ Txe7 24.Dxe7+
Kg8 waarna wit niet voldoende com
pensatie voor het stuk zou hebben. Na
de tekstzet dringen de witte stukken
beslissend binnen.
23...Da4 24.De6+ Kf8 25.Tb7 Dxc4
26.Lxd6! Pg8 27.Te3 Lf6 28.Tf3 Kg7
29.Lxe7 Txe7 30.Txe7+ Pxe7.
Niet mogelijk was 30...Lxe7 31.Tf7+
Kh8 32.Dxg6 met ondekbaar mat.
31.Dxf6+ Kg8 32.DH+ Kh8 33.Dxe7
Dxd5 34.Tf7.
Materieel gezien heeft zwart het over
leefd, maar zijn koning staat nog zo
slecht, dat het mat niet meer te dek
ken is. De zwarte dame moet veld f7
dekken vanwege de dreiging Th7+ en
Df7 mat en ook veld f6 om Df6+ en
Dg7 mat tegen te gaan. Zwart geeft het
op.
De wereldkampioen blijkt in dit toer
nooi niet in supervorm te zijn. In goe
de doen regeert hij in dergelijke toer
nooien met harde hand, dit keer blijkt
dat, althans in de eerste toernooihelft,
niet te lukken. Het is prettig te konsta
teren dat deze geniale schaker ook een
mens van vlees en bloed is, die zijn
mindere dagen kent. De volgende stel
ling is daar getuige van.
Zie diagram 2.
I. SOKOLOV-G. KASPAROV
Stelling na de 35ste zet van zwart.
Kasparov had in zijn vooruitbereke
ning nu slechts rekening gehouden
met 36.Tel, waarna hij fraai wint door
36...Pd3 37.Txe2 Txcl! 38.Pxcl Pxf4
enz. Sokoio v had echter een fraaie
redding in petto.
36.Td2! Dxg5?
Met de bedoeling 37.Txe2 Txcl+
38.Pxcl Dxf4, helaas....
37.De3!
Nu dreigt zowel Txe2 als Tf8+, waar
door zwart een stuk verliest. Na nog
enkele zetten gaf Kasparov het op.
Corr. adres: Leo Hofland, C. Fock-
straat 113, 2613 DE Delft.
i x
■Mi
DIAGRAM 2.
£etdóe6ouAa/rit
