„Van terugtredende
overheid geen sprake
Serviërs onrustig door
besluiteloosheid partijtop
„Bescherming Noordzee
vereist meer controle"
£aidM<Bowumt
Verspreiding chemische
wapens bedreigt vrede
Herindelingsplannen vallen bij CDA niet goed
PROF. DE KAM OP CONGRES OVER VERZORGINGSSTAAT
Afbraak ozonlaag
gaat twee keer zo
snel als voorspeld?
Corneille voorkomt veiling
van gestolen gouache
BINNENLAND/BUITENLAND
WOENSDAG 19 OKTOBER 1988 PAGINA U
LONDEN Het afgelopen jaar valt een „uiterst zorgwekken
de" verspeiding te constateren van chemische wapens in het
Midden-Oosten. Het doeltreffende gebruik van deze wapens
door Iraq heeft andere landen er toe gebracht ook dergelijke
wapens te maken of te kopen, zo schrijft het Internationale In
stituut voor Strategische Studies (IISS) in zijn jaarlijkse rapport.
Volgens het IISS beschikken onder meer Libië en Syrië waar
schijnlijk al over chemische wapens en staan Israel en Egypte op
het punt arsenalen aan zenuwgassen en andere chemische wa
pens aan te leggen. Daarmee is de proliferatie van deze wapens,
tot dusverre voorbehouden aan de VS en Sovjetunie, een feit.
Het instituut waarschuwt dat de wapens vanuit het Midden-Oos
ten snel hun weg kunnen vinden naar andere brandhaarden in
de wereld. Om deze reden zijn de VS en Sovjetunie weer serieus
gaan praten over een algeheel verbod op de aanmaak, opslag en
het gebruik van chemische wapens.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG - Het CDA
laat minister Van Dijk en
staatssecretaris de Graaff-
Nauta (binnenlandse za
ken) op het punt van de
gemeentelijke herindeling
volgens VVD en PvdA
„vallen als een baksteen".
Het liberale kamerlid Wieben-
ga en zijn PvdA-collega De
Cloe vroegen zich gisteren, bij
de behandeling van de begro
ting van Binnenlandse Zaken,
af of de staatssecretaris nog
wel het vertrouwen geniet van
haar partij. Wiebenga: „De
desbetreffende passage in de
begroting is aandoenlijk. De
staatssecretaris meldt dat 'de
hoofdlijnen ruim worden ge
steund, maar dat er zo nu en
dan verschil van inzicht is'.
Maar het CDA stemde tegen
bij de herindeling van
Utrecht-West en er waren kri
tische uitspraken van CDA-
kamerleden in de kranten".
CDA-woordvoerder Koetje
stelde vast dat de kleinere ge
meenten de aandacht van zijn
fractie hebben als het gaat om
herindelingsplannen. Hij ver
meed een nieuwe discussie
met de bewindslieden over de
hoofdlijnen van het beleid en
vroeg om een snelle aanpak
van de gemeentelijke herinde
ling voor Midden Zuid-Hol
land, Waterland, Groningen
en de Kop van Noord-Holland.
„Daar duurt de periode van
onzekerheid over de toekom
stige situatie al weer vele ja
ren. Dat is niet goed", aldus
Koetje.
Grote zorgen zijn er bij alle
grote fracties over de trage
gang van zaken bij het sluiten
van bestuursakkoorden tussen
Binnenlandse Zaken en ande
re departementen met de pro
vincies via het Interprovinci
aal Overleg (IPO) en de ge
meenten via de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten
(VNG). De CDA-fractie vreest
op dat punt „een gigantische
mislukking". Koetje vreest dat
er kansen worden gemist door
Binnenlandse Zaken om tot
decentralisatie-afspraken te
komen. PvdA-woordvoerder
De Cloe deelde die kritiek.
Kamerbegroting
Minister Van Dijk zal dit jaar
vooroverleg plegen met het
presidium van de Tweede Ka
mer over de raming van de
uitgaven van de Kamer. Maar
hij is voorlopig niet bereid een
duimbreed te wijken van zijn
opvatting dat ook het parle
ment moet meedoen met de
bezuinigingen die de diverse
departementen worden opge
legd.
Vooral CDA-kamerlid Mate-
man drong er op aan dat het
afgelopen moet zijn met het
jaarlijkse voorstel van de mi
nister af te dingen op de ra
ming van uitgaven van de Ka
mer, waarna voorzitter Dol
man die bezuinigingen weer
ongedaan moet maken door
een wijzigingsvoorstel in te
dienen. „Een hoogst onver
kwikkelijke situatie", aldus
Mateman. Hij verweet de mi
nister dat hij niet bereid bleek
vooraf in overleg de zaak in
der minne te schikken.
Smallenbroek ma [>r
verhuizing van
agenten weigeren
)C
DRACHTEN BurgemeeJ®
mr, A. G. Smallenbroek
Smallingerland mag
hoofdinspecteur en hoofdag "'f'
„in alle redelijkheid" toeste
ming weigeren om buinl
Drachten te gaan wonen,
vindt het Ambtenarengere
in Groningen, die het berir
van beide Smallingerlan
korpsleden dan ook ongegri -
heeft verklaard Volgens
Ambtenarengerecht hebben
korpsleden onvoldoende a jl
getoond, dat het woonge
van het buiten Drachten
nen zwaarder weegt dan
dienstbelang.
LUBBERS:
Laten we
het paleis
maar paleis
houden
DEN HAAG „Laten we
het paleis maar gewoon
het paleis houden". Met
die woorden gaf premier
Lubbers gisteren in de
Tweede Kamer aan dat hij
een studie naar de moge
lijkheid om overheidsge
bouwen, inclusief palei
zen, voor het publiek
open te stellen niet af
wijst, maar ook niet toe
juicht.
In het debat over de begroting
van Algemene Zaken plaatste
hij enkele kritische kantteke
ningen bij het door de kamer
leden Alders (PvdA) en Wie
benga (VVD) gelanceerde idee
om bijvoorbeeld ook het werk
paleis van koningin Beatrix
aan het Noordeinde in Den
Haag gedeeltelijk open te stel
len. Volgens de kamerleden
kan de openstelling van over
heidsgebouwen onder meer de
relatie tussen burgers en over
heid verbeteren. Ook kan zo
de architectonische waarde
onder de aandacht worden ge
bracht van een breed publiek
dat er alleen in de zomerva
kantie terecht zou kunnen.
Volgens Lubbers is een studie
naar de condities waaronder
overheidsgebouwen open kun
nen worden gesteld „uiteraard
altijd goed". Maar hij toonde
zich beducht voor mogelijke
complicaties en vroeg aan
dacht voor het veiligheidsas
pect.
De kamerleden zijn het erover
eens dat het woonpaleis Huis
ten Bosch taboe zou moeten
blijven voor het toerisme.
Maar het werkpaleis aan het
Noordeinde zou volgens Wie
benga best gedeeltelijk toegan
kelijk kunnen worden voor
publiek.
Met premier Lubbers viel niet
te praten over een opwaarde
ring van de positie van staats
secretaris tot onderminister.
Wiebenga haalde het plan
voor versterking van de func
tie van de staatssecretaris weer
eens van stal, refererend aan
de voorstellen van de commis-
sie-Vonhoff over overheidsbe
stuur.
Premier Lubbers.
DEN HAAG „Er is
geen sprake van dat de
overheid de afgelopen ja
ren is teruggetreden. On
danks allerlei gemaakte
afspraken in het regeer
akkoord is er door de
overheid sinds 1983 al
leen maar meer geld uit
gegeven, is het aantal
ambtenaren uitgebreid
en is de regeldichtheid
toegenomen".
Dat betoogde prof. mr. C.A.
de Kam, hoogleraar econo
mie aan de Rijksuniversiteit
Groningen, gisteren in Sche-
veningen tijdens een bijeen
komst, georganiseerd door
het Opleidings- en Onder
zoekscentrum voor Bestuurs-
en Bedrijfsmanagement.
Centraal in de discussie
stond, onder de titel „Nacht
wakerstaat, verzorgings
staat...", de rol van de over
heid.
De collectieve lastendruk (de
overheidsuitgaven in procen
ten van het nationaal inko
men uitgedrukt) is, aldus De
Kam, de afgelopen jaren wel
gedaald conform het regeer
akkoord, maar de overheid is
er desondanks niet kleiner
en beter op geworden. „De
lastendruk kon dalen door
bezuinigingen op uitkerin
gen, ambtenarensalarissen,
subsidies en minder over
heidsinvesteringen. Maar on
danks de afslanking van het
overheidsapparaat is het aan
tal ambtenaren de afgelopen
vijf jaar met enkele duizen
den gegroeid. In plaats van
een terugtredende overheid,
groeit en bloeit de verzor
gingsstaat". Ook nam de re
geldichtheid in die periode
volgens de Groningse hoogle
raar niet af. „Integendeel, de
sociale zekerheid en de belas
tingwetgeving zijn alleen
maar nog ingewikkelder ge
worden".
Volgens De Kam zullen er
nieuwe maatregelen getrof
fen moeten worden om te
voorkomen dat de publieke
sector in de jaren negentig
weer verder uitdijt. Er zal,
aldus de hoogleraar, bij het
aantreden van een nieuw ka
binet in 1990, een nog gede
tailleerder regeerakkoord
moeten worden opgezet. „Er
kan echter niet door worden
gegaan met verdere bevrie-
De Vries: „Het onderzoek naar de studiefinanciering en de
paspoortenquête toonde de noodzaak van een beter manage-
ment bij de overheid aan". F0T0: dijkstra
zing van uitkeringen en er
zullen meer investeringen
nodig zijn ten behoeve van
infrastructuur en milieu. De
financiering zal gezocht
moeten worden in het over
de hele linie afschaffen van
subsidies. Dan blijft er zelfs
nog ruimte over voor belas
tingverlaging", aldus De
Kam.
Bert de Vries
CDA-fractieleider dr. B. de
Vries legde in zijn betoog
vooral de nadruk op de ver
anderende rol van het parle
ment. „Veel meer dan vroe
ger is de Kamer doordrongen
van economische realiteitszin
en politieke nuchterheid. Dat
is wel wat anders dan in de
jaren zeventig, toen het kabi
net Den Uyl met groot elan
probeerde grote beloften
waar te maken".
Het parlement is volgens De
Vries ook aanzienlijk kriti
scher geworden dan in het
verleden. De achtereenvol
gende parlementaire enquê
tes hebben, aldus de CDA-
fractievoorzitter, fors bijge
dragen aan verbetering van
de kwaliteit van het beleid.
„De RSV-enquête bracht het
financiële beleid van de
overheid onder de aandacht.
Het vis-onderzoek en de
bouw-enquête legden de vin
ger op de spanning tussen re
gels en uitvoering. Het on
derzoek naar de studiefinan
ciering en de paspoortenquê
te toonde de noodzaak van
een beter management bij de
overheid aan", aldus De
Vries.
„Maar", zo voegde hij er aan
toe, „eigenlijk zouden deze
enquêtes en onderzoeken niet
nodig moeten zijn omdat de
Kamer toereikend geïnfor
meerd behoort te worden.
Ministeriele verantwoorde
lijkheid is vandaag de dag in
feite een fictie. Het is niet
meer zo als vroeger dat een
minister alleen op zijn depar
tement langskwam om te
vragen of er nog post was.
Politiek wordt steeds meer
een kwestie van verstandig
besturen", aldus de CDA-
fractieleider.
(Van onze speciale
verslaggever Leo van Vlijmen)
BELGRADO Terwijl
de leiders van de Joego
slavische communistische
partij in Belgrado gisteren
maar geen besluiten kon
den nemen over politieke
en economische hervor
mingen, is het conflict
tussen de Serviërs en de
Albanese meerderheid in
de autonome provincie
Kosovo verder geësca
leerd.
De Servische minderheid in
Kosovo heeft nieuwe protest
demonstraties aangekondigd,
uit onvrede over het feit dat
de partijleiding nog niet beslo
ten heeft de provincie in te de
len bij Servië, zoals zij eisen.
Wellicht komt het later deze
week tot een Servische mars
naar Belgrado.
De leden van het Centrale Co
mité van de Joegoslavische
communistische partij, die
sinds maandag vergaderen,
hebben wel overeenstemming
bereikt over een voorstel de
samenleving meer te democra
tiseren en de rol van de partij
terug te dringen.
Politieke einde
Vanmorgen was de verwach
ting, dat in de loop van de dag
beslist zou worden over de
personele wijzigingen in het
Politburo en het Centrale Co
mité. De stemmingen, die voor
het eerst geheim zijn, kunnen
overigens het politieke einde
betekenen van de landelijke
partijvoorzitter Stipe Suvar, op
\fcie vooral Slobodan Milosevic,
de even machtige als omstre
den leider van de deelrepu
bliek Servië, veel kritiek heeft
geuit. Milosevic zelf blijft bui:
ten schot, omdat hij alleen
door zijn eigen achterban uit
het Politburo kan worden ge
zet.
De Joegoslavische president
Raif Dizdarevic waarschuwde
gisteren in zijn rede voor „een
groot gevaar voor het land" als
geen eind wordt gemaakt aan
het geharrewar tussen de ver
schillende leiders over de etni
sche en sociale onrust in het
land.
Hij leek zich te willen distan
tiëren van onder anderen Mi
losevic en Milan Kucan, de
partijleider van Slovenië. Ku
can is eveneens voorstander
van een duidelijk eigen beleid
voor zijn welvarende
deelrepubliek, uit vrees vooral
voor Servische overheersing.
De oproep van Dizdarevic was
echter niet voldoende om de
aandacht af te leiden van de
nationalistische kwesties, die
het debat over de economische
crisis naar de achtergrond
hebben gedrukt.
Milosevic
De uitslag van de stemmingen
in de partijtop zullen vooral
bepalend zijn voor de toe
komst van Milosevic. Geboren
in 1941 behoort hij tot de na-
partizanen generatie. Zijn
vrouw doceert marxisme aan
de universiteit van Belgrado
een collega dus van me
vrouw Gorbatsjov en zij
vervult de rol van ideologische
Cerberus. Na een korte, suc
cesvolle carrière in het zaken
leven hij was onder meer
bankier werd Slobodan Mi
losevic partijsecretaris van
Belgrado.
In die functie ontdekte hij al
gauw dat Servië en naar
zijn mening ook heel Joegosla
vië er alleen maar bij ge
baat zijn indien een radicaal
einde wordt gemaakt aan het
typische politieke handjeklap
van de Balkan. Bovendien be
greep Milosevic dat er einde
lijk een oplossing moest ko
men voor het zwaarwegende,
emotionele Servische pro
bleem Kosovo. En, dat werd
het derde element in zijn stra
tegie, hij had al gauw in de ga
ten dat beheersing van de me
dia van buitengewoon belang
is voor een succesvolle dema
gogische politiek. Dit laatste
kwam hem te stade toen hij in
Servië de partijleiding wilde
overnemen en daarvoor eerst
enkele rivalen uit de weg
moest ruimen.
Inmiddels heeft Milosevic de
Servische media stevig in de
hand gekregen. En de krant
met de oudste traditie in Joe
goslavië, het dagblad Politika,
dat zelf onder Tito nog onaf
hankelijke kritische geluiden
liet horen, fungeert nu als ge
hoorzame spreekbuis van Mi
losevic.
President Raif Dizdarevic leest
zijn toespraak tijdens de zitting
van het Centraal Comité even
als alle andere woordvoerders
van papier. F0T0; Ap
Met name in de noordelijke
republieken Slovenië en Kroa
tië wordt Milosevic als een ge
vaar voor Joegoslavië be
schouwd. In de Kroatische
pers wordt hij al „Vozd" ge
noemd, dè letterlijke vertaling
van „Führer". Dat is in zover
re niet zo vreemd, omdat Milo
sevic in Servië inderdaad als
de grote leider wordt vereerd.
Het gaat hem overigens intus
sen allang niet meer om Koso
vo of om ^ervië. Hij heeft zijn
zinnen op heel Joegoslavië ge
zet. Zover is hij echter nog
niet. Want zowel in de rijkste
republieken Slovenië en Kroa
tië alsook in het leger en bij de
militie heeft Milosevic felle te
genstanders. Maar met de on
voorwaardelijke steun van ze-
.ven miljoen Serviërs en de
hoofdstedelijke media, kan hij
het wel een heel eind schop
pen.
SUSKE EN WISKE EN DE DUINDUIKERS
(c) Standaard Uitgeverij. Antwerpen-Wei
DEN HAAG Na alle
zeerampen van dit jaar is
het duidelijk dat de mi
lieubescherming van de
Noordzee meer controle
vereist.
Dat schrijft de internationale
federatie „Seas at Risk" (SAR)
aan de vertegenwoordigers
van de Noordzee-landen die
vandaag en morgen de agenda
voor de Derde Noordzee Con
ferentie in 1990 samenstellen.
Bij SAR zijn onder meer de
Vereniging tot Behoud van de
Waddenzee, de Werkgroep
Noordzee en het IUCN leden-
kontakt Nederland aangeslo
ten.
In de brief bepleit de SAR de
oprichting van een onafhanke
lijk controlesysteem door de
Noordzee-landen dat de illega
le lozingen en dumping van
afval aanpakt. Er moet ook
Vijf klokken
met reclame
in Leidschendam
LEIDSCHENDAM In
Leidschendam zullen bin
nenkort vijf klokken, voor
zien van reclame, verschij
nen. Dat heeft wethouder
mevrouw J. J. van Nievelt-
Volmuller de leden van de
raadscommissie openbare
werken meegedeeld. Een
landelijke publiciteitsonder-
neming heeft vorig jaar in
Leidschendam al een aantal
plattegronden.
een lijst komen van landen en
bedrijven die direct of indi
rect verantwoordelijk zijn
voor de vervuiling van de
Noordzee. In de Derde Noord
zee Conferentie moet de na
druk liggen op voorzorgsmaat
regelen en niet op herstel van
de schade, aldus de SAR.
Hoewel de Tweede Noordzee
Conferentie van 1987 in Lon
den een stap in de goede rich
ting was, blijken de daar voor
gestelde maatregelen onvol
doende. Veel afspraken die op
deze conferentie zijn gemaakt,
zijn nog niet of nauwelijks uit
gewerkt. De ramp met het gif
schip Anna Broere, de brand
op het olieplatform Piper Al
pha, de algenplaag en de zee
honden-epidemie hebben de
meeste landen er inmiddels
echter van overtuigd dat er
iets moet gebeuren.
Agenten in Hoorn hadden gisteravond voor minister De K<
van sociale zaken een niet alledaagse ontvangst in petto,
de minister arriveerde voor een spreekbeurt voor het CDA, J
den de dienders, gewapend met spandoeken, op hem te waclfl
en zetten vervolgens de dienstauto in een wielklem vast. Ze j,
den hiermee hun grieven kenbaar maken over de afslanking (Ja
het politie-apparaat. i
Ivai
DEN HAAG De zeventig topexperts uit vijfèén
twintig landen die deze dagen in Den Haag overi s
plegen over de afbraak van de ozonlaag, zijn het ijki
elkaar eens: de situatie is ernstiger dan gedacht.
De verandering in de ozonlaag op het noordelijk halfrond gff*
rende de winter bleek twee keer zo groot als aanvankelijk p.J
berekend. De afname bedroeg vier procent, terwijl de deskuf 'r
gen gerekend hadden op een vermindering met twee proeeF'g
Het gat in de ozonlaag boven de Zuidpool was dit jaar nie
diep als vorig jaar. Hieruit mag evenwel niet worden afgel'
dat de situatie zich aan het verbeteren is. Het gat in de ozonwy
was in dit jaar even groot als in 1984 en 1985.
De gegevens waarover de wetenschappelijke onderzoekers]
beschikken, tonen volgens hen onomstotelijk aan dat de cl
die voorkomen in koelsystemen, spuitbussen, blusmiddelen!
gebruikt worden bij de fabricage van kunststofschuim^de v^
naamste oorzaak zijn van de afbraak van de ozonlaag. Daarnl J
aarschijnlijk nog enkele andere stoffen, zoals chlf
strachloride, die een schadelijke invloed hebben op
ozonlaag.
Op grond van deze bevindingen vindt directeur Tolba van
Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) dat ver
gaande maatregelen nodig zijn dan staan vermeld in het Pr
col van Montreal. Dit protocol voorziet in een reductie van c
met de helft. „Met de huidige voorziene maatregelen zal het
in de ozonlaag boven de Zuidpool nooit worden gesloten", a
Tolba.
Er is volgens hem ten minste een reductie met 85 procen
waarschijnlijk wel een complete stop op de uitstoot van sch
lijke stoffen nodig om de ozonlaag te herstellen. „We moeter
rug naar de jaren zestig, toen de situatie nog normaal
Sindsdien is de uitworp van schadelijke stoffen met spror
toegenomen", zegt de UNEP-directeur.
De Europese consumentenorganisaties en milieubewegin
gaan samen de strijd aanbinden tegen het gebruik in de EG
cfk's. Ze willen dat binnen vijf jaar de produktie van deze si
delijke stoffen volledig wordt gestopt. Ze gaan boycotactie
touw zetten in alle lidstaten waar tegen het eind van,dit
geen maatregelen zijn genomen om het gebruik van cfk'
drijfgas voor spuitbussen binnen twee jaar met 90 procen
verminderen.
AMSTERDAM De Utrechtse advocaat mr. Vink heeft
mens de Nederlandse schilder Corneille aan het Lond"
veilinghuis Sotheby gevraagd een gouache van Corn
morgen niet te veilen. „Femme au Chat" is twee jaar gelf
uit het huis van Corneille in Italië gestolen. Volgens
heeft Sotheby nog niet besloten het kunstwerk uit de vei
te nemen, maar zal dat hoogstwaarschijnlijk wel gebeu"
Het stuk vertegenwoordigt een waarde van 10.000 a 2(fc—
gulden. De gouache is volgens Corneille gestolen door de
liaan Franco P. tijdens een bezoek aan hem. Franco P. h
een hoge adviserende positie bij het Italiaanse ministerie
cultuur. De schilder deed aangifte bij de Italiaanse jus
maar de zaak is nog altijd onopgelost. De gouache is niet
de Italiaan op de veiling in Londen ingebracht. Vermoed
heeft P. het werk aan een niets vermoedende verzamelaf^
kunsthandelaar doorverkocht.
Kamer wil extra geld voor noordelijk orlj
DEN HAAG Minister Brinkman (WVC) moet vol^.
Tweede Kamer meer geld uitrekken voor een nieuw noordT
orkest als vast staat dat het door de bewindsman beschik
gestelde bedrag van 10 miljoen gulden niet toereikend is onj
Frysk Orkest en het NFO te laten fuseren. Zo'n nieuw noö
lijk orkest moet volgens CDA en VVD zo goed mogelijk wt»
uitgerust. Minister Brinkman (WVC) moet volgens de Kami
den Beinema (CDA) en Van Heemskerck (VVD) de daaif
benodigde gelden op tafel leggen. In die geest moet de bew
man volgens de Kamer vandaag in Rijswijk het overleg r
Friese en Groninger bestuurders voeren.
