Noodtoestand
in Algerije
NEiEMHET
LOTIN EIGEN
Chileense oppositie staat
voor moeilijke overgang
^Labour houdt vast aan eenzijdige ontwapening
YAKKIES
BUITENLAND
w.
EeidócSommit
VRIJDAG 7 OKTOBER 1988 PAGINA 5
(frika bouwt gedenk-
"Ko. eken voor slaven
ichip t.
EW YORK Afrikaanse landen hebben
£tv.internationale competitie uitgeschreven
keen oor een ontwerp van een één miljard gul-
Tnt en kostende gedenkplaats in Senegal voor
Cai je als slaven weggevoerde Afrikanen. Een
c ^1 van de gedenkplaats, een monument,
ordt gebouwd op het eiland Goree (Goe
ie) voor de kust van de Westafrikaanse
lat. waar onder andere Nederlandse sla-
jnhandelaars hun depots hadden. Het pro-
ct omvat verder een theater, een conferen-
Dy »zaal, een museum en een instituut voor
ht isfudering van de slavernij. Naar schatting
vintig miljoen Afrikanen werden tijdens
"Hegentiende eeuw in volgepakte schepen
s'Slaaf vervoerd naar de Westindische ei
nden, Caribische eilanden en naar Noord-
Zuidamerika.
Stalin-graven in
Rusland ontdekt
MOSKOU Bij opgravingen in de
buurt van het dorp Kuropaty in de
Sovjetrepubliek Witrusland zijn 510
massagraven ontdekt waar ten min
ste 102.000 slachtoffers van de ter
reur van Stalin begraven zijn. Vol
gens de krant „Moskou Nieuws"
heeft de Sovjetrussischegeheime
dienst, die toen Volkscommissariaat
voor binnenlandse aangelegenheden
(NKVD) heette, tussen 1937 en 1941
deze massale executies uitgevoerd.
Sovjetrussische archeologen en offi
cieren van justitie hebben de graven
ontdekt. Verschillende graven liggen
onder een autoweg.
MAFFIA-BAAS LAAT STRAAT
AFZETTEN
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
ROME De schrik zit er goed in bij een aantal ba
zen van de Camorra, de georganiseerde misdaad van
Napels. Luigi Forcella, de bejaarde baas van de ge
lijknamige familie, is zo bang voor een moordaanslag
dat hij de straat voor zijn huis af heeft laten zetten.
Leden van de familie plaatsten een grote toegangs
poort aan de ingang van de straat. Dat deden ze, zo
werd er gezegd, om te voorkomen dat omwonenden
vuilnis in de straat zouden deponeren. De politie van
Napels die de versperring opruimde, weet echter wel
beter. De bejaarde Luigi Forcella, die ernstige hart
klachten heeft, vreest voor zijn leven. Forcella is een
prominent vertegenwoordiger van de zogenaamde
oude Camorra in Napels. De laatste jaren is er echter
een nieuwe Camorra gevormd onder leiding van
Raffaele Cutolo. De mannen van Cutolo, die zelf ge
vangen zit, zijn verwikkeld in een meedogenloze
strijd met de oude garde.
Geen kans voor
Solidariteit
WARSCHAU De Poolse commu
nistische partij heeft iedere moge
lijkheid uitgesloten dat het verboden
vakverbond Solidariteit gelegali
seerd wordt. In een vertrouwelijk
partij-document, dat vorige week
naar fabrieken in heel Polen werd
gestuurd, worden de partijleden op
geroepen alle illegale cellen van So
lidariteit te melden aan het Centraal
Comité en het openbaar Ministerie.
De enige toegestane verandering is
dat leiders van Solidariteit mogen
worden opgenomen in de gelederen
van de door de communisten geleide
OPZZ-vakbonden.
Sovjetunie gaat
meer drank maken
MOSKOU In weerwil van de door Sov
jet-leider Michail Gorbatsjov gestarte anti
alcoholcampagne heeft het Kremlin beslo
ten dat de Sovjetunie volgend jaar meer
bier, wijn, cognac en champagne moet gaan
produceren. Op die manier hoopt men iets
te kunnen doen tegen de enorme toename
van het illegale alcoholstoken, waardoor de
vraag naar suiker dermate groot is gewor
den, dat dit produkt in veel steden op de
bon is gegaan. Met behulp van suiker wordt
een thuis gebrouwen alcoholische drank
vervaardigd, die bekend staat onder de
naam „samogon". De in 1985 van kracht
geworden beperkingen op de produktie van
wodka en andere sterk-alcoholische dran
ken blijft echter van kracht.
ENORME SCHADE BIJ RELLEN EN PLUNDERINGEN
i. 7
Ut i (Vervolg van de voorpagina)
nstsj
dszo ALGIERS Algiers, de
port hoofdstad van Algerije,
ckeljbood vanmorgen de aan-
tedblik van een slagveld.
Tanks, gepantserde pa-
aatsj trouillewagens en tot de
>lksj| tanden bewapende mili
tairen waakten over de
sch rokende puinhopen van
'"de'iri brand gestoken over-
S^jheidsgebouwen, verniel-
i^fjjde staatsbussen, honder-
|n. vden autowrakken en in-
rdt di geslagen etalages. On-
jadanks het uitroepen van
de noodtoestand weer-
klonk in de nauwe
jaafjljxaatjes van de hoofd-
oor-i stad nog geweervuur,
irs v-
i7aiv|.De schade van de „brood-
bij.j rellen" van de afgelopen
jr fdagen moet in de honder-
miljdden miljoenen guldens lo-
Brfeljpen. Om de onrust de kop
'k in te drukken stuurde pre
sident Chadli Bendjedid gis-
teren voor het eerst sinds
de onafhankelijkheid 26
!ne jaar geleden, het leger de
straat op. Officieel heette
het dat alle administratieve
en veiligheidsdiensten in
het land onder militair ge
zag geplaatst zijn. Toen het
onrustig bleef, werd tevens
een avondklok ingesteld.
De rellen braken vorige
week op verspreide plaat
sen in het land uit, nadat de
regering besloten had de
subsidies op voedselproduk-
ten drastisch terug te
schroeven. Aangezien de lo
nen in Algerije al maanden
bevroren zijn, liep de koop
kracht van de burgers in
één klap fors terug. Het
protest tegen deze economi
sche maatregelen begon
met een serie stakingen bij
bedrijven, de PTT en de
luchtvaartmaatschappij Air
Algerie. Dinsdag gingen
schoolkinderen en studen
ten de straat op.
Provocatie
Fundamentalistische provo
cateurs, gewapend met ijze
ren staven, probeerden
munt te slaan uit de onrust
en de demonstraties een
godsdienstige toon te geven.
Uiteindelijk won echter de
volkswoede en werd grote
schade aangericht aan over
heidsgebouwen en werd op
grote schaal geplunderd.
Door heel Algiers waren
rookwolken te zien. Het mi
nisterie van onderwijs en
jeugdzaken, een gebouw
van de voetbaltoto, een ge
meentehuis en een staatssu-
permarkt brandden volle
dig uit. Buiten het ministe
rie lag een groot aantal dos
siers over straat.
De rellen van deze week
vormen het voorlopige
hoogtepunt van de eerste
ernstige politieke crisis in
het land sifids Bendjedid
tien jaar geleden aan de
macht kwam. Voor zover
bekend zijn er geen doden
gevallen, hoewel gemeld
werd dat het leger met
scherp heeft geschoten. Wel
is een groot aantal mensen
gearresteerd.
Algerije heeft te maken
met grote economische pro
blemen. De inflatie loopt in
de 20 procent en liefst veer
tig procent van de stadsbe
volking, voornamelijk jon
geren, is werkloos.
t begint natuurlijk allemaal met die prachtige ivoren oorbellen, dat leuke ivoren hangertje
dat fraaie gepolijste beeldje, door een oom uit Afrika meëgebracht. Maar het gevolg is
inder charmant en sierend: een gezonde olifant, neergelegd en in stukken gehakt omdat de
JJarkt goud betaalt voor zijn slagtanden. Gisteren werden elf woudreuzen zo aangetroffen in
|n natuurpark van Kenya. foto: ap
Met traangas en waterkanonnen werd tevergeefs getracht de overwinningsroes van de Chilenen te smoren. foto: ap
POLITIE SMOORT OVERWINNINGSFEEST IN TRAANGAS
(Vervolg van de voorpagina)
SANTIAGO Met be
hulp van wapenstok,
traangas en waterkanon
nen heeft de Chileense
oproerpolitie gisteren in
de hoofdstad Santiago een
einde gemaakt een het
feest over de uitslag van
het woensdag gehouden
referendum. Het kwam
tot een treffen toen de
feestende betogers opruk
ten naar het presidentiële
paleis, om het aftreden te
eisen van de verslagen
dictator Pinochet.
Aanvankelijk hadden de Chi
lenen gehoor gegeven aan de
oproep van de oppositie zoveel
mogelijk binnen te blijven,
daarmee het leger geen enkel
excuus gevend om in te grij
pen. Maar toen de regering
haar nederlaag had toegege
ven, kwam tot alsnog tot een
een uitbarsting van vreugde,
gevolgd door het treffen met
de politie.
Later vandaag houdt de oppo
sitie een grote overwinnings
manifestatie in een van de
parken van Santiago. De
vreugde op dat „Feest van de
democratie" zal echter niet de
onzekerheid kunnen verhul
len over de toekomst van Chi
li. De dictatuur heeft immers
weliswaar een slag verloren,
maar is nog lang niet uitge
schakeld. En Pinochet is, zoals
hij zelf heeft verklaard, voor
lopig nog niet van het toneel
verdwenen.
Grondwet
Volgens de grondwet blijft hij
tot 1990 president, waarna een
burger hem kan opvolgen. De
regering moet volgend jaar
vrije parlementsverkiezingen
organiseren. Pinochet kan
echter ook na zijn aftreden als
Kresident aanblijven als bevel-
ebber van het 57.000 man
sterke leger. Maar het belang
rijkste is zijn zetel in de Natio
nale Veiligheidsraad, een or
gaan dat ervoor zorgt dat de
militairen een belangrijke rol
in de politiek blijven houden.
Dat is allemaal in de door de
militairen doorgedrukte
grondwet van 1980 geregeld.
In die constitutie heeft de re
gering van Pinochet in feite de
militaire alleenheerschappij in
Chili tot het eind van deze
eeuw verankerd.
De burgerlijke politieke macht
bestaat uit de president en het
Congres. Maar ook al zou de
oppositie straks na de verkie
zingen van 1989 een meerder
heid hebben in het parlement,
dan nog is de kans uiterst
klein dat zij de grondwet kan
veranderen. Voorstellen daar
toe hebben een twee derde
meerderheid nodig. Maar om
dat de militairen een aantal
parlementsleden mogen be
noemen, kan die twee derde
meerderheid moeilijk worden
gehaald.
Ook op andere terreinen is de
macht van het parlement in de
grondwet sterk aan banden
gelegd. Zo mag het Congres
zich niet bemoeien met ar-
beids- en andere sociale con
flicten en geen voorstellen
doen op sociaal-economisch
gebied. Het parlement moet
verder zijn mond houden over
mensenrechtenzaken. Ook
heeft het nauwelijks iets te
zeggen over het uitroepen of
beëindigen van zo'n uitzonde
ringstoestand. Dat is de exclu
sieve bevoegdheid van de pre
sident samen met de Nationale
Veiligheidsraad.
Veiligheidsraad
Tegenover het parlement is de
president een machtig man,
maar tegenover de militairen
heeft hij niet veel in te bren
gen. De strijdkrachten, die in
een democratie ondergeschikt
zouden moeten zijn aan de ge
kozen politieke macht, zijn
volgens de grondwet een zelf
standige, politieke factor. In de
Nationale Veiligheidsraad zit
ten de bevelhebbers van leger,
luchtmacht, marine en militai
re politie, de president en de
voorzitters van het Hoogge
rechtshof en de Senaat. De
vier topmilitairen vormen dus
een meerderheid in de Raad
en kunnen krachtens de
grondwet elke regering de
wacht aanzeggen als zij vinden
dat de „nationale veiligheid"
in gevaar is. De Veiligheids
raad kan zelfs de staat van be
leg afkondigen.
Waarnemers zijn het erover
eens dat de toekomst van Chili
daarom grotendeels afhangt
van de opstelling van de mili
tairen. De oppositie moet het
vertrouwen van de strijd
krachten zien te winnen om zo
snel mogelijk met hen in dia
loog te kunnen treden. Het
„Commando voor het Nee",
waarin zestien oppositiepartij
en samenwerken, is bereid al
les op alles te zetten om de mi
litairen gunstig te stemmen en
hen los te maken van Pino
chet. „Een verslagen generaal
(Pinochet) is niet betzelfde als
een triomferende", aldus de
christendemocratische leider
en woordvoerder van het
„Nee-Commando", Aylwin.
Maar het is waarschijnlijk dat
de militairen eerst eens af
wachten hoe de gematigde op
positiepartijen zich zullen op
stellen tegenover extreem
links en vooral de communis
ten. Nu de vijand de eerste
slag is toegebracht, is het
geenszins zeker of de eenheid
van de oppositie behouden
blijft. En juist die verdeeldheid
binnen de oppositie wordt be
schouwd als één van de be
langrijkste oorzaken van het
langdurige bewind van Pino
chet en de zijnen.
LACKPOOL De leider van de Britse Labourpartij heeft op
ft partijcongres in Blackpool een bittere pil te slikken gekre
un, Een meerderheid van het congres sprak zich uit voor on-
borwaardelijke eenzijdige ontwapening. En dat was nu juist
at Kinnock en zijn hervormingsgezinde volgelingen hadden
lillen voorkomen.
"linnock had het partijbestuur ervan kunnen overtuigen dat La-
bur af moet stappen van de politiek van eenzijdige afschaffing
InTfe Britse kernwapens, om aanvaardbaar te zijn voor een
pofér kiezerspubliek. Het was echter met name dank zij de
steun van de in de Labourpartij uiterst machtige vakbonden, dat
dat voorstel aan de kant werd geschoven. De vakbonden moeten
niets hebben van een koersverandering van Labour naar meer
gematigde en pragmatische standpunten op velerlei terrein.
De uitslag van de stemming wijst er dan ook op dat de uiterst
radicale linkervleugel van de partij zich nog niet gewonnen
heeft gegeven in de strijd om de macht over Labour. Uok al be
sliste Kinnock eerder deze week enige belangrijke kwesties wél
in zijn voordeel. De Labourleider is overigens niet van plan het
erbij te laten zitten.
E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Het scheepsjournaal van Peer Den Schuymer
17)-Robert en zijn mannen vervolgen hun tocht, maar ontdek-
ln verder niets bijzonders. De inboorlingen laten zich niet zien,
I opeens een troep onder wild gekrijs tevoorschijn springt uit
Jen hinderlaag en de vreemdelingen de pas probeert af te snij-
HlHllfn> Ze zijn beschilderd met felle kleuren en zijn gewapend met
isèn fer-en- boaem blaasroeren en messen, maar enkele musketko-
Ida Jp's jagen hen gauw weer op de vlucht. Robert heeft echter geen
In verdere schermutselingen uit te lokken en de Hollanders
gaan aan boord. Het wordt trouwens ook tijd want aan de hori
zon pakken zich dikke wolken samen. Er is noodweer op komst
en een storm kunnen de schepen beter afwachten in volle zee
dan hier, op de rede van een rotsig eiland. De schepen kiezen
dan ook snel zee en vluchten weg, voor de wind uit. Dan breekt
plotseling een verschrikkelijke orkaan los. Huizenhoge golven
storten zich over de schepen; het is stikdonker en de regen valt
bij stromen
ADVERTENTIE
Wie slim is koopt meteen een lot. Want ook dezé maand zijn er meer dan 1 miljoen prijzen te winnen tegenover
zo'n 2 miljoen loten. Verdeeld over 3 trekkingen. Alles bij elkaar ruim 33 miljoen gulden aan prijzen. Van een tientje
kmg volgende week woensdag. MÉÉR KANS IN DE STAATSLOTERIJ
door Roger Simons
LONDEN De Engelse taal
wordt iedere dag rijker. Het
nieuwste woord is „yakkies".
Het betekent young, able
Kinnockites" ofwel
intelligente jonge volgelingen
van Labourleider Neil
Kinnock. Kinnock is de man
die er alles voor over heeft
om premier te worden en
wanhopige pogingen doet om
de Britse socialistische partij
te moderniseren.
Sedert Labours derde
achtereenvolgende nederlaag
in de Britse
parlementsverkiezingen heeft
hij zich omringd met een
aantal nieuwlichters, de
„yakkies". Eén van hen is
Bryan Gould, een welgestelde
49-jarige Nieuwzeelander die
vroeger in de diplomatie
stond. Samen vormen de
„yakkies" de voorhoede van
Kinnocks campagne tot
modernisering van de partij.
Binnen de Labour ontmoeten
ze echter grote tegenstand.
De partij zit boordevol
dinosaurussen die weigeren
mee te gaan met de tijd.
Vakbondsbaas Ron Todd (61)
is er zo eentje. Todd staat
sinds 1985 aan het hoofd van
de Transportarbeidersbond,
met 1,25 miljoen leden de
belangrijkste vakvereniging
van Groot-Brittannië. Hij
verdient 30.000 pond per jaar,
verplaatst zich altijd in een
peperdure Jaguar met
chauffeur en troont op
Londens Smith Square in een
fraai kantoor, voorzien van
de laatste nieuwe data-
apparatuur, draadloze
telefoons en piepers. Door de
ramen van zijn bureau kan
hij het conservatieve „Central
Office" bespieden. Dat is het
hoofdkwartier van Margaret
Thatchers regeringspartij.
Elke blik die hij werpt in de
richting van Fort Thatcher
herinnert hem eraan (zo zegt
Ron zelf) dat hij een volbloed
socialist is van de oude
stempel. Ofschoon hii
tegenwoordig in weelde baadt
en al twintig jaar niet meer in
de fabriek heeft gewerkt,
geeft Ron zich nog wat graag
uit voor een echte arbeider.
In sjofele kleren en met een
ordinaire pet op. Wat hem
betreft zijn de socialistische
partijpolitieke inzichten van
weleer volkomen
onaantastbaar en heilig.
Labourleider Kinnock is een
levenslustige Welshman, zijn
vader werkte in een van de
Welse mijnen. Ron Todd is
een sluwe Eastender wiens
ouders marktkramer waren.
Omdat er tot de tweede
wereldoorlog zoveel ellende
heerste in de krottenwijken
van het Eastend van Londen,
beschouwen de bewoners van
dit stadsdeel zich nog steeds
als de enige ware socialisten.
Politicus Neil Kinnock genoot
universitair onderwijs;
vakbondsbaas Ron Todd is
compleet selfmade.
Desalniettemin doet hij altijd
graag onbewimpeld zijn zegje.
Kinnock is meer de man van
relativerende benadering.
„Ik doe niet mee met de
yuppies", zei Todd al vóór het
nieuwe woord „yakkies" was
uitgevonden. De yuppies
horen volgens hem thuis bij
de gehate „Tory's" van
premier Thatcher. Met
knorrige vasthoudendheid is
Todd van meping dat Labour
de partij moet blijven van de
kromgewerkte arbeiders van
de oude school en dat Neil
Kinnock ongelijk heeft haar
te willen vernieuwen op leest
van de jeugdige
carrièremakers.
Ron Todd beseft dat Labour
een nieuwe aanpak nodig
heeft, maar hij houdt niet van
yuppies en nog minder van
„yakkies". Als een
Engelsman „yak" zegt, dan
bedoelt hij iets dat erg
onsmakelijk is. Todd probeert
Neil Kinnock politieke
richtlijnen te geven die bij
deze laatste hoogst onwelkom
zijn. Ron Todd heeft
natuurlijk aanhangers, maar
ook veel vijanden, waaronder
het dagblad Daily Mirror dat
met Labour kokketeert. „De
wereld is aan Ron Todd
voorbijgegaan zei de Daily
Mirror nadat Todd het
volgens deze krant al te
gortig had gemaakt op het
jongste Labourcongres. „Hij is
zo modern als een wringer.
Zijn rechterhand weet niet
eens wat zijn stembanden
zeggen Voor Neil Kinnock
is Ron Todd een lastpost die
de Labourleider en zijn
„yakkies" wellicht nog lange
tijd op de vingers zal zien.
