TJA,MS
HETUNIET
Presidentschap als kroon
op machtsgreep Gorbatsjov
7 "BUITENLAND
SChilenen ondanks traangas
jJal in een overwinningsroes
Estland zet zich
af tegen Moskou
Challenger in
ruimte herdacht
CeidócSou/ua/nt
MAANDAG 3 OKTOBER 1988 PAGINA 5
Boer zat vijf jaar
aan boom geketend
HARARE De Zimbabwaanse overheid
«heeft zich ontfermd over een 45-jarige
boer, die door mede-dorpsbewoners vijf
rjaar lang aan een boom geketend was ge-
ihouden omdat hij agressief en oneven
wichtig gedrag aan de dag legde. Wairos
Dube was vijf jaar geleden onder behan-
jdeling van medicijnmannen. Toen deze
•)behandeling geen verbetering opleverde
•werd besloten hem aan een boom vast te
ketenen. „Hij was gewoon te gewelddadig
-geworden en kon alleen zo in bedwang
^worden gehouden", zei Frank Dube, de
broer van het slachtoffer, dat nu in een
verzorgingstehuis in de hoofdstad Harare
verder wordt verzorgd. Hij is onder toe
ven .«icht van de overheid geplaatst.
Kinnock herkozen
als leider Labour
BLACKPOOL Neil Kinnock
(46) is met een grote meerderheid
herkozen als voorzitter van de
Britse Labour-partij. Dat gebeurde
op de openingsdag van het zes
daagse congres van de partij in
Blackpool, in zuidwest Engeland.
Kinnock is sinds vijf jaar leider
van de oppositiepartij. Kinnock
was zeker van zijn' overwinning
nadat hij de steun had weten te
krijgen van de vakbonden, van
ouds de geldschieters en mogelijke
machtsbrekers van de Labour-par
tij. Kinnock zal zijn overwinning
vrijwel zeker gebruiken om verder
te werken aan een gematigder
koers voor Labour.
Partijen toegestaan in
verkiezingen Pakistan
RAWALPINDI Het Opperste Gerechts
hof van Pakistan heeft bepaald dat de poli
tieke partijen wel mogen meedoen aan de
algemene verkiezingen van 16 november.
Het Hof vernietigde met die uitspraak een
wet, waarmee president Mahammad Zia
Ul-haq, die anderhalve maand geleden bij
een vliegtuigongeluk om het leven kwam,
de oppositie buiten de deur probeerde te
houden. De uitspraak maakt de weg vrij
voor de eerste verkiezingen met partijen
sinds ruim elf jaar. Volgens de meeste poli
tieke waarnemers zal de oppositionele Pa-
kistaaanse Volkspartij van Benazir Bhutto
het meest van het vonnis profiteren. Sinds
de dood van Zia lijkt in Pakistan de demo
cratie een steeds grotere kans te krijgen.
Walvissen in nood
Met dekens en em
mers zeewater probe
ren honderden vrijwil
ligers de walvissen in
leven te houden die
dit weekeinde aan
spoelden bij de kust
van het Australische
Augusta. De walvissen
waren al zo zeer ver
zwakt dat de pogin
gen van de hulptroe
pen vergeefs waren.
Op een nabijgelegen
strand waren de vrij
willigers er eerder in
de week wel in ge
slaagd 33 walvissen te
redden.
FOTO: AP
Beul van Haïti
met pensioen
PORT-AU-PRINCE Kolonel Jean-
Claude, de bataljonscommandant van de
Haïtiaanse Dessalines-elitetroepen en tot
voor kort een van de machtigste mannen
in het Haïtiaanse leger, is met pensioen
gestuurd. Tegen Paul, die nauwe banden
onderhield met de verdreven dictator
Duvalier, loopt in de VS een aanklacht
wegens drugssmokkel en de VS zullen
waarschijnlijk om zijn uitlevering vragen.
Volgens sommigen zou Paul met pen
sioen zijn gestuurd om uitlevering for
meel mogelijk te maken en de Amerika
nen in één klap ook een reden te geven,
hun financiële hulp van ongeveer 100
miljoen dollar aan Haïti te hervatten.
^Noodweer treft
Zuid-Spanje
dDe eigenaren van
deze auto kunnen
op zoek gaan naar
een nieuwe. De auto
werd in de nacht
van vrijdag op za
terdag meegesleurd
het water, dat
onfaan de Spaanse
ter^u'dkust plotseling
ijmet bakken omlaag
ikwam en rivieren
rnbuiten hun oevers
lba'deed treden. Zeker
laaivijf mensen kwamen
renjom het leven toen
jzij door het water
ien|verrast werden. De
aaitP,otse,inge re9enva'
^trof onder meer toe
ristische plaatsen
Malaga, Fuengi-
rola en Mijas. Ook
in andere delen van
ver Spanje was het
rinfzwaar weer.
)ijnt FOTO: AP
ben
end! I
(ADVERTENTIE)
Zaterdag 8 oktober verschijnt bij deze krant de special
Innovatie.
Informatie over de adverteermogelijkheden in deze
special wordt u graag verstrekt door Aernoud Lipp-
mann, bereikbaar onder telefoonnummer 071 -122 244.
(Vervolg van de voorpagina)
TALLIN De vergadering van het Volksfront in Tallin werd
geopend door de partijleider van Estland, Vajno Vjaljas. Hij
geldt als een van de krachtigste aanhangers van het beleid van
partijleider Gorbatsjov. Uit deze officiële sanctionering van het
congres bleek de veranderende houding van de autoriteiten, die
tot voor kort een ieder met nationalistische ideeën gevangen
zouden hebben gezet. De kwestie van de etnische betrekkingen
is van groot belang voor Gorbatsjov, die kampt met onrust onder
de meer dan honderd verschillende bevolkingsgroepen in de
Sovjetunie. Een Estlandse boer zei gisteren op het congres dat
„wij zijn vervallen tot slaven in een landhuis." Hij zei dat hij al
34 jaar in een collectief werkte en verontwaardigd was dat de
Sovjet-leiders nu de produktiviteit willen verhogen door staats-
grond aan boeren te verpachten.
Verder werden op de tweedaagse bijeenkomst oproepen gedaan
de immigratie uit de andere Sovjetrepublieken aan banden te
leggen en Estse recruten de gelegenheid te geven hun militaire
dienst in Estland te vervullen. In een andere resolutie werden
de autoriteiten gevraagd de deportatie en executie van tiendui
zenden Esten onder partijleider Jozef Stalin officieel te bestem
pelen als „misdaden tegen de menselijkheid".
CAPE CANAVERAL
De astronauten van het
ruimteveer Discovery
hebben gisteren hun col
lega's herdacht die in ja
nuari 1986 bij de ontplof
fing van het ruimteveer
Challenger om het leven
kwamen.
De vijf bemanningsleden lazen
op het middendek, voor een
foto van de bemanning van de
Challenger, om beurten een
deel voor van een verklaring.
„Op dit moment, voelen wij
ons door onze plek in het uit
spansel nader tot hen dan ooit
tevoren... Lieve vrienden, wij
hebben de reis hervat die we
hadden beloofd voor jullie
voort te zetten", luidde de ver
klaring. Vooralsnog noemt het
Amerikaanse ruimtevaartbu
reau NASA de vlucht van de
Discovery een „volledig suc
ces". De bemanning heeft zich
vandaag de gehele dag voorbe
reid op de „warme" landing,
die rond half zes vanmiddag
zou plaats vinden op de vlieg
basis Edwards in Californië.
Doordat het koelsysteem aan
boord van het ruimtevaart-
schip buiten werking bleef,
zou de temperatuur aan boord
bij het binnengaan van de
dampkring oplopen tot meer
dan 35 graden.
(ADVERTENTIE)
Rust in Burma
teruggekeerd
BANGKOK Tienduizenden
stakers hebben vandaag in
Burma gehoor gegeven aan
het bevel van het nieuwe mili
taire regime om weer aan het
werk te gaan. Volgens een op
positielid is negentig procent
van de stakers teruggekeerd
naar de kantoren en fabrie
ken. Hiermee lijkt een einde te
zijn gekomen aan zes weken
van stakingen en anti-rege-
ringsbetogingen. Voor het
eerst sinds weken rijden er
weer bussen naar de industrie
gebieden. Ambtenaren en
werkers riskeren ontslag of
vijf jaar gevangenisstraf als ze
niet op hun werk verschijnen.
OveraJ in de hoofdstad Ran
goon hangen nog posters
waarin studenten de arbeiders
oproepen opnieuw het werk
neer te leggen of op hun post
te blijven zonder te werken
fraude verloren gaan, als tege
lijkertijd meer dan een miljoen
Chilenen deelnemen aan een
manifestatie tegen Pinochet?
Midden op de brede betonbaan
van de Panamerikaanse snel
weg heeft de oppositie een po
dium gebouwd. Zangers en
dichters brengen de mensen
massa tot een uitzinnige
vreugde. „Geen moeder zal
meer huilen om haar kinderen
die verdwenen zijn. Geen
schrijver zal meer vrezen dat
zijn boeken worden verbrand.
Vandaag begint de Chileense
lente", kondigt een van de
sprekers hoopvol aan. En de
massa heft spreekkoren aan:
„Chi, Chi, Chi, Je, le, le. Dat
hij weggaat Pinochet!"
Tot aan de horizon ziet men
mensen wild enthousiast met
vlaggen zwaaien. „Hij gaat
vallen. Hij gaat vallen", zingt
men nu. Slechts even valt er
een doodse stilte. Dat is wan
neer een tiental in het zwart
geklede vrouwen op het podi
um verschijnt. Allen houden
het portret vast van hun ver
dwenen man, zoon of broer.
Dan dansen zij de traditionele
„cueca", de volksdans van
Chili. Zij hebben geen geliefde
meer met wie zij kunnen dan
sen, daarom dansen zij slechts
met in hun hand het portret
van hun naaste, die nimmer
terugkeerde uit de gevangenis
cel.
Everï later wordt het feest van
de oppositie weer vrolijk. „Om
tegen Pinochet te stemmen,
heb je een enorme blijdschap
nodig en een klein streepje",
zingt een artiest die zojuist in
Chili is teruggekeerd na een
ballingschap van vijftien jaar.
Een ander zingt: „Ik schrijf je
naam op de muren van mijn
stad: Vrijheid". Gebalde vuis
ten gaan massaal omhoog. Er
weerklinkt het dreigende lied
„Een volk verenigd, zal nim
mer overwonnen worden", dat
de militaire potentaten van
Zuid-Amerika zo bijzonder
veel angst inboezemt.
Allende
Vlak voor het einde van de
manifestatie arriveert de we
duwe van ex-president Allen
de. Omstanders schreeuwen
dat zij het woord moet voeren.
Maar Hortencia Allende glim
lacht slechts. Het volk mag
dan wel in een euforie verke
ren, de militairen hebben nog
de werkelijke macht. En dat
weerhoudt mevrouw Allende
ervan het woord te voeren.
Haar dochter, Isabel Allende,
spreekt namens haar: „Dit is
het grootste moment uit mijn
leven. Wij Chilenen staan
weer rechtop om onze rechten
te verdedigen. Ik voel geen
haat of wraakgevoelens tegen
de martelaars en de tirannen.
Ik wil slechts rechtvaardig
heid", laat de echtgenote van
de vermoorde president we
ten.
De voorzitter van de christen
democratische partij Patricio
Aylwin spreekt van „het einde
van het keizerrijk van de
angst". Maar niet iedereen is
zo optimistisch. „Ik geloof niet
dat de militairen zomaar met
de oppositie zullen onderhan
delen over een werkelijke de
mocratie. Zelfs niet als wij het
referendum met een grote
meerderheid winnen", zegt la
ter Fabiola Letelier, voorzit
ster van het Comité voor de
verdediging van de rechten
van het volk.
Traangas
Tegen de avond laten vele
duizenden jongeren zich op
nieuw meeslepen in de over
winningsroes. De Avenida
O'Higgens in het centrum van
Santiago is nu het toneel van
de feestvreugde. Als de beto
gers de weg trachten te ver
sperren, rijdt een lichtblauwe
Volvo pardoes op de menigte
in. Een jongeman komt op de
motorkap terecht, probeert
zich wanhopig aan iets vast te
klampen, terwijl de auto met
een razende vaart verder rijdt.
Dan verschijnen de waterka
nonnen en de traangaskanon
nen van de militaire politie.
Persfotografen dragen gasmas
kers. Met een collega uit Uru
guay vluchten we e.en huisje
binnen, waar een vriendelijke
vrouw azijn op onze zakdoe
ken sprenkelt. Dat is de beste
remedie tegen de brand die
het traangas op je gelaat heeft
aangericht. Op straat wordt
een Amerikaanse persfoto
graaf van achteren aangeval
len door een politieman met
een knuppel. Voor het huis
waarin wij schuilen verschijnt
een politieauto. „Aan tafel
gaan zitten en net doen of je
hier gewoon zit te praten,"
zegt onze gastvrouw angstig.
„Niets respecteren ze. Hoeveel
moorden hebben zij al begaan
in deze vijftien zwarte jaren?".
Wie slim is koopt meteen een lot. Want ook deze maand zijn er meer dan 1 miljoen prijzen te winnen tegenover
zo n 2 miljoen loten. Verdeeld over 3 trekkingen. Alles bij elkaar ruim 33 miljoen gulden aan prijzen. Van een tientje
king volgende week woensdag MÉÉR KANS IN DE STAATSLOTERIJ
MOSKOU Drie kwar-
tier slechts duurde zater
dag de buitengewone zit
ting van de Opperste Sov
jet, het parlement van de
Sovjetunie. De 1.500 leden
ervan waren met de
groötste spoed uit alle de
len van de Sovjetunie
naar Moskou gekomen om
partijleider Michail Gor
batsjov tot staatshoofd te
kiezen. Die verkiezing
vormde het sluitstuk van
de „machtsgreep", waar
mee de partijleider zich
binnen 48 uur wist te ont
doen van de voornaamste
tegenstanders van zijn
hervormingsbeleid.
Gorbatsjov werd met algeme
ne stemmen door de 1.500 le
den van de Opperste Sovjet
gekozen, nadat Andrej Gro-
myko zijn ontslag had inge
diend. De 79-jarige Gromyko
had vrijdag al zijn plaats in het
Politburo verloren bij een
„schoonmaak" in de partijtop,
die ook een aantal andere con
servatieven hun post kostte.
De Opperste Sovjet ging ver
der akkoord met de benoe
ming van de 64-jarige Vladi
mir Kijoetsjkov tot chef van
de geheime dienst KGB. Hij is
de opvolger van Viktor Tsje-
brikov, een van de vertegen
woordigers van de behouden
de vleugel van de partij, die
vrijdag tot partijsecretaris voor
justitiële aangelegenheden
werd benoemd.
Gezag Sovjets
In een korte toespraak voor
het Sovjet-parlement zei Gor
batsjov dat hij vastbesloten is
het tempo van de hervormin
gen te versnellen en sprak hij
zich uit voor versterking van
de rol van de „sovjets", de ge
kozen raden. De kersverse
president zei het als zijn taak
te zien „alles te doen om het
gezag van de sovjets te bevor
deren en te vergroten".
Gorbatsjov zette verder het
tijdschema voor de door hem
nagestreefde politieke hervor
mingen nog eens uit. In no
vember moet de Opperste Sov
jet de grondwet herzien, zodat
begin volgend jaar verkiezin
gen kunnen worden gehouden
voor een nieuw parlement, dat
meer bevoegdheden krijgt dan
het oude. Dit „Congres van
Volksafgevaardigden" moet
verder een president met vrij
uitgebreide bevoegdheden kie
zen.
De woordvoerder van het Sov
jetministerie van buitenlandse
zaken, Gennadi Gerasimov,
zei dat de wijzigingen in het
Politburo bedoeld zijn om de
economische hervormingen te
versnellen. „De oude garde
treedt af en de nieuwe genera
tie doet haar intrede", aldus
Gerasimov, die waarschuwde
dat het wel twee tot drie jaar
zal duren voordat blijkt of de
hervormingen vrucht afwer
pen.
Niet onaantastbaar
Deskundigen zijn het erover
een dat Gorbatsjov zijn positie
aanzienlijk heeft versterkt met
de schoonmaak in het Politbu
ro. Maar sommige deskundi
gen, zoals prof. Marshall Gold
man van Harvard, waarschu
wen dat Gorbatsjovs positie
nog lang niet onaantastbaar is.
Het afscheid van Andrej Gromyko: de leden van het Politburo aanvaarden zijn ontslagaanvraag. Op
de foto rechts Gromyko's opvolger, Michail Gorbatsjov.
FOTO: AP
Een andere Amerikaanse Sov
jet-deskundige, Stephen Co-
hen, verklaarde dat Gorbats
jov kennelijk geen volledige
zege heeft behaald, omdat zijn
voornamaste opponent Ligats-
jov de supervisie heeft gekre
gen over de landbouw. Dat is
nu juist een sector van de eco
nomie die door Gorbatsjov als
cruciaal voor zijn hervormin
gen wordt beschouwd. Cohen
sprak van een „ingewikkeld
compromis" dat volgens hem
uit de bus was gekomen, en
vergeleek de zeggenschap van
Ligatsjov over de landbouw
met „en vos op het kippenhok
laten passen".
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken George
Shultz verklaarde dat het
moeilijk was de veranderingen
onmiddellijk op hun waarde te
schatten. Maar, zei hij, „de
heer Gorbatsjov is een krach
tig en vastberaden persoon. Hij
werkt aan een belangrijk her
vormingsprogramma, en als er
één ding valt op te maken uit
deze gebeurtenissen dan is het
Oosteuropese leiders waren er
zaterdag snel bij met felicita
tietelegrammen aan Gorbats
jov. Er waren er van de Hon
gaarse partijleider Karoly
Grosz en president Bruno
Straub, de Tsjechoslowaakse
president Gustav Husak, de
Poolse leider Wojciech Jaru-
zelski en de Roemeense leider
Nicolae Ceausescu, die Gor
batsjov volgende week in Mos
kou komt opzoeken.
Het scheepsjournaal van Peer Den Schuymer
Op de Spaanse vloot heerst grote verwarring. Reeds zijn
schepen geheel in vlammen opgegaan en nu naderen ook
het langzaam, de Hollandse schepen. Snel worden de en-
gehesen, maar dan ploffen van links en rechts de fles-
met kruit neer op de dekken van de Spaanse schepen, met
knal uit elkaar spattend. Er dreigt een paniek uit te breken
de vijand en daar moet Robert Janszoon het van hebben,
beveelt het grootste Spaanse schip te-enteren. Vlug springen
de Hollandse matrozen over en aan dek ontstaat een hevig
gevecht, waarbij de Spanjolen zich echter goed weren. Robert
Janszoon, die de strijd van de campagne van zijn schip af gades
laat, merkt, dat de overige Spaanse schepen zich nu in slagorde
opstellen en hij beveelt zijn mannen, terug te trekken en aan
boord te komen. Zal hij de strijd, die zo gunstig verliep, nu nog
verliezen?
j(Van onze speciale verslagge-
Eric Vrijsen)
1ANTIAGO Het Chi-
eense volk heeft zijn
ingst verloren. De bevol-
ïxaciking van Santiago en an-
;oedWere grote steden demon-
ddt^treert massaal tegen ge-
eraal Pinochet, die het
ind vijftien jaar lang in
n ijzeren greep heeft ge-
mahouden. Groepen jongelui
nnetrekken schreeuwend
nc*«Hoor de straten van de
ïoofdstad. Pas overmor-
lgat {en wordt het referendum
ivoi gehouden, maar reeds nu
An viert de oppositie de over-
Ro winning van de democra-
"oU tie.
,Hij gaat vallen. Hij gaat val-
en", gillen de demonstranten.
In de deuropening van haar
ïuisje staat een oude vrouw
lie telkens de armen om zich
als wil zij alle beto-
even persoonlijk omhel-
Het is een onvergetelijk
De vrouw huilt van
De betogers lachen
en applaudisseren,
proberen leden van
gehate militaire politie
aan te bieden,
meisje plakt een sticker
caJwpo met Pinochet" op op de
een carabinero. Ze
hardhandig ingerekend,
menigte reageert furieus,
carabineros laten hun
va lachtoffertje gaan en smeken
Kun u/aiw talky om ver-
later arriveert
van carabine-
die met de wapenstok alle
uit elkaar drijft.
Chilenen verdragen de
niet langer. Daarom
we niet meer bang voor de
zegt een van de mede
van het Commando
het Nee, waarin alle par-
van de oppositie zich heb-
verenigd. Nog slechts een
beheerst de Chilenen:
gevaar dat de carabineros
identiteitskaart in beslag
Want als dat gebeurt,
men woensdag niet stern
en heeft men geen kans
uit te spreken tegen Pino-
wat maakt het uit, die
stemmen die door deze
