PLEIN
Zuidafrika uit isolement
Franz Josef Strauss
blijft in levensgevaar
Protest tegen „valse"
voorlichting Flevohof
Hogere koffie
prijzen op komst
Italianen „dartel"
naar volgende zomer
Laatste sultan
Yogya overleden
BINNENLAND/BUITENLAND eeidóeSou/wmt MAANDAG 3 OKTOBER 1988 PAGINA 4
Kosmos boven
Afrika verbrand
LONDEN De Russische satelliet
Kosmos-1900, die uit zijn baan om de
aarde was geraakt, is eergisteren bo
ven het westen van Afrika in de
dampkring verbrand. De Kosmos-
1900 werd op 12 december gelanceerd
om de oppervlakte van de oceanen te
bestuderen, maar in april viel het ra
diocontact met de satelliet weg. Het
Sovjet-persbureau Tass berichtte dat
de kernreactor van de satelliet zater
dag in de loop van de dag was losge
koppeld en naar een hoge baan om
de aarde geschoten, om te voorkomen
dat zich eventueel radioactieve deel
tjes over de aarde zouden versprei
den.
Palme-prijs naar
Verenigde Naties
STOCKHOLM De stieh-
ting ter herdenking aan
Olof Palme heeft besloten
dit jaar de Verenigde Naties
de Palme-prijs toe te ken
nen. Later dit jaar zal secre
taris-generaal Javier Pérez
de Cuéllar de prijs namens
de VN in ontvangst kunnen
nemen. Het geld dat met de
prijs gemoeid is, bedraagt
100.000 kronen (ongeveer
33.000 gulden). Verleden
jaar werd de Palme-prijs
voor het eerst toegekend,
aan Cyril Ramaphosa, de
leider van de nationale
mijnwerkersbond in Zuid-
afrika (NUM).
Weer markt op
Waterlooplein
Het was zaterdag weer feest
in Amsterdam, nadat burge
meester Van Thijn de beken
de Waterloopleinmarkt offi
cieel had geopend. Het Wa
terlooplein, rondom het nieu
we stadhuis-muziektheater,
bood daarmee de aanblik van
elf jaar geleden, vóór de „tij
delijke" verhuizing van de be
kende markt: een lange rij
stalletjes met nieuwe en stok
oude spullen.
FOTO: ANP
Fransen zijn
stembus beu
PARIJS De Franse kiezers lijken de
stembus beu. Op de tweede dag van dp
kantonale verkiezingen, gisteren, was
de opkomst lager dan 48 procent. Sinds
de Tweede Wereldoorlog waren bij ver
kiezingen nog nooit zoveel mensen
thuisgebleven. Dit jaar alleen al moes
ten de Fransen zes maal naar de stem
bus twee maal voor presidentsver
kiezingen, twee maal voor parlements
verkiezingen en nu twee keer voor de
kantons. Maar het was gisteren nog niet
de laatste keer. Op 6 november wordt
een referendum gehouden over de toe
komst van Nieuw-Caledonië. Overigens
brachten de verkiezingen van gisteren
geen verandering in de rechtse meer
derheid in de kantonale raden.
Opnieuw etnisch
geweld Pakistan
KARACHI Aan de gewelddadige
botsingen tussen leden van verschillen
de etnische groeperingen in het zuiden
van Pakistan is ook gisteren geen einde
gekomen. In de stad Hyderabad kwa
men vijf mensen om het leven, toen ge
wapende mannen vanaf een dak hel
vuur openden op een groep mensen die
in de rij stonden om levensmiddelen te
kopen. Het bloedige geweld tussen Mo-
jahirs, mensen die in 1947 uit India emi
greerden, en Sindhi's, de oorspronkelij
ke bewoners van de zuidelijke Paki
staanse provincie Sindh, heeft de afge
lopen dagen al aan minstens 245 men
sen, voornamelijk Mojahirs, het leven
gekost.
JOHANNESBURG On
der grote afkeuring van
de zwarte oppositie heeft
president Botha van'Zuid-
afrika eergisteren een on
derhoud gehad met presi
dent Mobutu Sese Seko
van Zaïre. Het was Bot
ha's derde onderhoud met
een zwarte Afrikaanse lei
der in drie weken.
City Press, de grootste zwarte
krant in Zuidafrika, beschreef
het bezoek aan Zaïre als „lou
ter hypocrisie". Stanley Mabi-
leza, ANC-vertegenwoordiger
in Zimbabwe, zei dat geen en
kele zwarte leider contact zou
moeten hebben met Botha zo
lang in Zuidafrika het apart
heidsregime bestaat. „Afrika
praat met Zuidafrika", ver
klaarde Botha evenwel na af
loop van zijn besprekingen.
Beëindiging van de oorlog in
Angola en de onafhankelijk
heid van Namibia waren de
belangrijkste onderwerpen
van gesprek.
De Zuidafrikaanse regering
toonde zich zeer verheugd
over Botha's diplomatieke of
fensief in zwarte Afrikaanse
landen. Botha is van plan va
ker naar Afrikaanse landen te
gaan en heeft Mobutu uitgeno
digd voor een tegenbezoek aan
Zuidafrika. Drie weken gele
den had Botha op een bezoek
aan Mozambique president
Chissano ook voor een tegen
bezoek aan Zuidafrika uitge
nodigd. Zowel Chissano als
Mobutu hebben de uitnodiging
aanvaard, maar een datum
voor hun komst is nog niet
vastgesteld.
Concessies
Een van Botha's belangrijkste
doelstellingen in zijn buiten
lands beleid is de banden met
zwarte Afrikaanse landen te
versterken, zonder concessies
te hoeven doen aan de stemlo
ze zwarte meerderheid in zijn
eigen land.
De zwarte leiders van Mozam
bique, Zaïre en Malawi hebben
zich toen Botha bij hen op be
zoek was, niet in het openbaar
uitgesproken ten gunste van
de zwarten in Zuidafrika, en
hun kritiek op de apartheid is
ook altijd mild of afwezig ge
weest. Niettemin maakte Mo
butu duidelijk dat hij bij Botha
had aangedrongen op de vrij
lating van ANC-leider Nelson
Mandela. Mobutu zei dat hij
tijdens het overleg met Botha
„de spoedige, onvoorwaardelij
ke vrijlating van Nelson Man
dela" gedaan heeft gekregen.
Botha heeft nog geen enkele
officiële mededeling over
Mandela gedaan.
Volgens westerse diplomaten
is Botha van plan om over
morgen president Kenneth
Kaunda van Zambia te bezoe
ken. Kaunda, de oud-voorzit
ter van de Organisatie van
Afrikaanse Eenheid, is een
van de bekendste tegenstan
ders van Botha. Hij heeft her
haaldelijk verklaard dat hij
Botha niet wil ontmoeten tot
dat ANC-leider Nelson Man
dela en andere politieke ge
vangenen zijn vrijgelaten.
Angola
Terwijl Botha en Mobutu in
Zaïre praatten, vond duizend
kilometer verderop in Gabon
een gesprek plaats tussen de
Angolese president José Edu-
ardo dos Santos, president
Omar Bongo van Gabon en
president Denis Sassou-Ngues-
so van Congo over de oorlog in
Angola. In een gezamenlijke
verklaring riepen zij op tot een
spoedige vredesregeling voor
Zuidelijk Afrika. Morgen zijn
er in Lusaka nieuwe bespre
kingen tussen Kaunda en de
leiders van Angola, Zaïre en
Gabon over de Angolese oor
log. In een interview met de
Zuidafrikaanse staatsomroep
heeft president Mobutu van
Zaïre gezegd dat hij morgen
deel zal nemen aan deze be
sprekingen. De Sunday Mail
schreef in een commentaar dat
de recente besprekingen in de
regio Botha in de kaart spelen.
Hij zou via diplomatieke we
gen de mogelijkheid krijgen
om de nederlaag van Zuidafri
ka in Angola te veranderen in
een politieke overwinning.
Als gevolg van onderhandelin
gen tussen Angola, Cuba,
Zuidafrika en de Verenigde
Staten heeft Zuidafrika alle
troepen uit Angola terugge
trokken. Verdere onderhande
lingen over de terugtrekking
van de Cubaanse tronen uit
Angola worden nog gevoerd.
President Mobutu Sese Seko van Zaïre begroet de Zuidafrikaanse president Pieter Botha die eer
gisteren een bezoek bracht aan zijn land.
FOTO: AFP
Ondanks zijn
zwaarlijvig
heid was
Strauss ge
zond en leg
de hij een
bewonde
renswaardige
vitaliteit aan
de dag.
FOTO:AP
(Van onze correspondent
Rink Drost)
REGENSBURG Na een
zware hartaanval verkeert de
ministerpresident van de
Zuidduitse deelstaat Beieren
en voorzitter van de partij
CSU. Franz Josef Strauss, al
drie dagen in levensgevaar.
De 73-jarige pqliticus is nu al
gedurende veertig uur buiten
bewustzijn. Strauss wordt nog
altijd kunstmatig beademd en
krijgt medicijnen om zijn long
en nier-functies op gang te
houden Volgens zijn medische
staf is gisteravond een begin
geconstateerd van bloedvergif
tiging. De Beierse eerste-mi-
nister is al vele jaren suikerpa
tiënt.
Ondanks zijn zwaarlijvigheid
was Strauss altijd redelijk ge
zond en legde hij een bewon
derenswaardige vitaliteit aan
de dag. Zo ook zaterdag. Nadat
hij te gast was geweest op het
oktoberfeest in München, reis
de hij naar een landgoed in de
Oberpfalz om deel te nemen
aan een jachtsessie. Kort na
aankomst zakte hij ineen. Na
reanimatie werd hij ijlings per
helikopter overgebracht naar
de afdeling intensive-care in
het ziekenhuis in Regensburjg.
De kritieke toestand van zijn
gezondheid maakt het momen
teel onmogelijk de Beierse pre
mier over te brengen naar het
academisch ziekenhuis van
München.
Zonder haar leider Franz Jo
sef Strauss is de CSU, de
Christlich Soziale Union, ern
stig onthand. Strauss' leider
schap is sedert 1961 als derma
te vanzelfsprekend geaccep
teerd, dat over zijn opvolger
als partijleider nauwelijks is
nagedacht. Geen van de ande
re vooraanstaande CSU-politi-
ci heeft een gezag dat ook
maar in de schaduw kan staan
van dat van Strauss. Dat gezag
geldt in de eerste plaats voor
de „Freistaat Bayern", maar
zeker ook daarbuiten.
BIDDINGHUIZEN De
Stichting Lekker Dier heeft de
Flevohof gisteren symbolisch
een legbatterij aangeboden.
Middels een hoogwerker wer
den de kooien over de ingang
gehesen, terwijl medewerkers
van de Stichting bezoekers
pamfletten overhandigden
waarin de Flevohof wordt
verweten dat zij valse voor
lichting geeft met betrekking
tot de Nederlandse veehoude-
„De Flevohof is opgericht om
het publiek te informeren
over de Nederlandse land
bouw en veehouderij. De be
zoekers wordt een zonnig
beeld van de Nederlandse vee
houderij voorgeschoteld, com
pleet met koddige, houten var
kentjes die vertellen hoe fijn
ze het tegenwoordig toch heb
ben. Wat echter niet getoond
wordt, zijn kippen in legbatte
rijen (de huisvesting van 95
procent van de kippen in Ne
derland, aldus Lekker Dier),
kistkalveren, biggen-batterijen
en aangebonden zeugen," al
dus L. Westeijn van Lekker
Dier. „De indruk die men op
de Flevohof krijgt van de bio-
industrie is uiterst eenzijdig en
daarmee vals".
Canada naar
de stembus
OTTAWA De Canadese
premier Brian Mulroney
heeft voor 21 november alge
mene verkiezingen uitge
schreven. Het parlement is
in verband hiermee ontbon
den. Slaagt de Progressieve
Conservatieve Partij van
Mulroney er niet in een
meerderheid te veroveren
dan betekent dat een einde
aan het nog niet geratificeer
de vrijhandelsakkoord met
de Verenigde Staten. De Li
beralen en Nieuwe Democra
ten zijn tegen het akkoord.
LONDEN - De consument zal
rekenen moeten houden met
hogere koffieprijzen in de
winkel nu de 24 producerende
en vijftig verbruikende landen
van de Internationale Koffie-
Organisatie (ICO) het gisteren
in Londen eens zijn geworden
over beperking van de koffie-
export om de prijzen te steu
nen. Het akkoord is er op ge
richt de wereldprijzen te stabi
liseren en er voor te zorgen
dat afnemende landen de door
hen gewenste soort koffie
kunnen krijgen, meestal de
Latijns-Amerikaanse arabica.
Door het akkoord zal de ge
middelde prijs van koffie, nu
1,14 dollar per pound (453
gram) bedraagt, voor het boek
jaar 1988-1989 komen te liggen
tussen de 1,15 en 1,45 dollar
per pound. Voor de koffiepro-
ducerende ontwikkelingslan
den is dit goed nieuws, maar
de prijzen in de winkel zullen
stijgen. Over de hoogte van de
prijsstijgingen valt momenteel
nog weinig te zeggen.
De herfst is nog maar net be
gonnen, maar de Italiaanse
mode-ontwerpers denken al
weer aan volgend jaar. Giorgio
Armani en Romeo Gigli beten
gisteren op dartele wijze de
spits af van de Milanese ready-
to-wear modeshows voor ko
mend voorjaar /zomer. Om het
jeugdige karakter van hun col
lecties te benadrukken maak
ten beide ontwerpers gebruik
van tienermodelletjes om hun
creaties te tonen. De meisjes
van Gigli leken zo weggelopen
uit een ballettafereel van De-
gas (foto rechts). Armani zocht
het meer in de pittige meiden
met korte, wnde rokjes (foto
Jinks) en „binkies", met stoere
jeans en sweatshirts vol kreten
en motieven vandaag de dag
jé van hét onder de Italiaanse
jeugd. Armani zou Armani
niet zijn als hij die trend met
zou oppikken. De leuzen „100
Percent Summer" en „For
Men Only" verlevendigden T-
shirts, overhemden en zelfs
oorbellen Daarnaast kwam
Armani met een nieuwe fol-
klore-look. Dieren en geome
trische figuren geborduurd,
geprint of geappliccerd op
jasjes, tunieken, sari-achtige
rokken en zwierige broeken
deden Indiaas en Peruaans
Aruba wil
landgenoten
uit Nederland
terug
ORANJESTAD Eeip
Arubaanse delegatie on a
der leiding van minister
president Henny Eman
gisteren in Nederland
aangekomen om Aruba J
nen aan te sporen naaiVi
hun eiland terug te keren,c
z
Aruba voorziet de komenivi
de jaren een overschot aaifP
vacatures en wil die graatfj
opvullen met eigen menta;
sen. rc
llr
In de hotelsector alleen al vers
wacht de Arubaanse regering
de komende twee jaar bijni
3.500 mensen nodig te hebbehi-
na voltooiing van talrijke ho>
telprojecten die nu wordefJ
uitgevoerd of nog dit jaar vaf^
start zullen gaan. De werk'
loosheid op Aruba bedraagt nt
minder dan vijf procent en zal
naar verwachting de komend)
jaren volledig verdwijnen. Iltf
Nederland wonen naar schat{
ting zo'n zesduizend Aruba
Informatie
Premier Eman verklaarde n<
niet te kunnen schatten h'
veel Arubanen daadwerkelij|
terug willen naar hun gebooi
te-eiland. „Dat is één van c'
redenen waarom we naar N<
derland gaan om een exa<
beeld te krijgen én om goet'
informatie te geven", aldi
Eman. ,in(
Het gaat volgens de Arubaansjj
premier om functies op alle r
veaü's in de horeca. „Van mdl
nagers tot aan tuinmanneltr
toe". De afgelopen maande£|(
was reeds een lichte oplevin l
te zien in het aantal Arubane
dat terugkeert. De delegat lf
zal negen voorlichtingsavoi
den geven in Den Haag, Anvi
sterdam, Utrecht, Breda, Row
terdam, Groningen, Zwoll
Weert en Nijmegen.
JAKARTA De voormalige
Indonesische vice-president en
de laatste sultan van Yogya-
karta, Hamengkubuwono IX,
is in een ziekenhuis in Was
hington aan een hartaanval
overleden. De sultan, die 62
jaar is geworden, was de laat
ste bestuurder van koninklijke
bloede die overgebleven was
uit het feodale Indonesië. Met
hem sterft het sultanaat in In
donesië uit.
Hoewel hij 19 kinderen heeft,
van vier vrouwen, is er geen
opvolger aangewezen. Ha-
mengkubuwnon dankt zijn
faam uit de periode van de
strijd tegen de Nederlanders.
Als enige vorst koos hij des
tijds de kant van de nationalis
ten onder Soekarno en macht
na de machtsoverdracht blij
ven. De sultan was vooral in
Yogyakarta, waar het hart van
het oude Java klopt, een zeer
geëerd man tegen wie de be
volking opkeek als tegen een
heilige. Als de sultan een bad
had genomen, werd het bad
water niet weggespoeld maar
verdeeld onder zijn onderda
nen. De begrafenis belooft dan
jel
ili
ook een grootse gebeurtenis
worden waarvoor de nodigloi
voorbereidingen worden gfle
troffen. In 1978 trok Hamen; >lc
kubuwono IX zich terug uit c Ce
actieve politiek. SindsdieJ.^
heerste hij als het ware als eefuj
absoluut vorst in „zijn" gebietvo
met de eretitel van gouvepe
neur. Hamengkubuwono konPe
voort uit het vorstenhuis vaMa*
de Mataram dat eeuwenlarjn
regeerde voordat de Nederlapte
ders in de 16e eeuw Indonesiër
koloniseerden. Hamengkubvos
wono studeerde in Leiden Iwet
dologie, zoals vele vooraaiiW
staande Indonesiërs in <fic
vooroorlogse jaren, maar zijijr
hart lag bij de nationalistejirc
Hamengkubuwono maakte oiFe
der meer deel uit van de'delfoc
gatie die met de Nederlandse
regering onderhandelde ovéer
de machtsoverdracht. De laa|n£
ste tijd kwakkelde de sultoet
met zijn gezondheid. Hij wiur
op 14 september voor eaier
prostaat- en een oogoperathaj
opgenomen in de kliniek v»ei
de George Washington univeficl
siteit in de Amerikaanihe
hoofdstad, waar hij overleed!»
SUSKE EN WISKE DE DAPPERE DUINDUIKERS
(ADVERTENTIE)
Wat doet Beethoven
op de nieuwe
Euro cheque-pas?
Toenemende
schending
mensenrechten
Salvador
SAN SALVADOR Het
aantal politieke moorden
in El Salvador is „drama
tisch" toegenomen. Dat
schrijft de organisatie voor
de mensenrechten Ameri
cas Watch.
Volgens de gerenommeerde, in
de VS gevestigde organsatie is
de Amerikaanse regering van
president Ronald Reagan
„blind" voor het geweld van
de Salvadoraanse regering.
Americas Watch heeft ook
kritiek op het Salvadoraanse
verzet, het Nationale Bevrij
dingsfront Farabundo Marti
(FMLN). De verzetsstrijders
maken zich schuldig aan exe
cuties van burgemeesters en
.vermeende informanten van
het leger
(ADVERTENTIE)
museum
FNV
De werknemers van V&D gaan zaterdag
8 oktober ook naar Amsterdam.
En ze nemen Arie van der Zwan mee.
Kom ook om te horen hoe de FNV met haar plannen voor werk.
gezondheid, milieu, bereikbaarheid en jongeren bewijst dat het
anders, beter kan. Vanaf 11.00 uur verzamelen op de Dam. Aanvang
manifestatie op het Museumplein in Amsterdam 13.00 uur.
