„Onhaalbaar komt niet meer
in mijn woordenboek voor"
De erfenis van het jansenisme
kerk
wereld
CcidocSotLtcmt
>weer
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
£eid&iQowitmt
ZATERDAG 1 OKTOBER 1988 PAGINA
Geen goedkeuring benoeming Tilburgse theoloog in Bonn
TILBURG Het Vaticaan heeft de be
noeming van dr. K.W. Merks tot hoogle
raar katholieke moraaltheologie aan de
Universiteit van Bonn verhinderd. De
Westduitser Merks (49) is sinds 1981
hoogleraar moraaltheologie aan de Theo
logische Faculteit Tilburg. Het Vaticaan
heeft bezwaren tegen de opvattingen
van Merks over de invloed van de cul
tuur op de ethiek en de positie van het
kerkelijk gezag in ethische kwesties.
Merks stond als aanvankelijk als tweede
op de voordracht voor de opvolging van
de vermaarde moraaltheoloog Franz
Böckle, maar schoof een plaats op toen
de eerste kandidaat Gerfried Hunold
zich had teruggetrokken.
Het Vaticaan heeft onder meer kritiek
op Merks' opvatting dat in kwesties van
goed en kwaad altijd argumenten de
doorslag moeten geven. Als het kerkelijk
gezag iets goed of kwaad noemt, zal het
dat met argumenten moeten omkleden.
De bezwaren zijn, zo zegt Merks, het ge
volg van misverstanden en van het feit
dat citaten uit hun verband zijn gehaald.
„Het Vaticaan heeft mij onrecht aange
daan." Hij heeft schriftelijk de bezwaren
weerlegd, maar dat heeft niets aan de
houding van de leiding van de RK Kerk
veranderd. Merks is indertijd gepromo
veerd op een proefschrift over Thomas
van Aquino dat door internationale Tho
mas-experts zeer wordt geprezen.
Wie in een twist
het eerst zwijgt,
is van goede familie
door Marinui van der Berg
Zondag
„Met het oog op morgen" laat
al z'n bekende en ook bekriti
seerde afscheidsklanken ho
ren. als ik nog terugzie op één
van de 52 zondagen die een
jaar telt. Een mooie zondag,
ondanks het weer.
De zondagmorgen is de meest
stille morgen van alle weekda
gen. Ik luister naar religieuze
muziek gezongen door het
koor van de Universiteit voor
Theologie en Pastoraat en be
reid me voor op de kerkdienst
van deze zondag. Het is de
zondag van de machtsstrijd:
„Wie is er de eerste?" Jezus
zet een kind in het midden! De
kwetsbare is de eerste.
Vandaag is Gerard jarig. Hij is
klein van gestalte en zijn ver
mogen om te leren is beperkt,
Zijn oma is in het verpleeghuis
en daarom komt Gerard er
ook. De oude bewoners ken
nen hem en er verschijnt een
glimlach op hun gerimpelde
gezicht, als ze zijn vrolijke
stem horen. Ik heb geen ka-
dootje, want ik hoor pas vijf
minuten voor het begin dat hij
jarig is. Maar gelukkig is er
nog een klein waxine-lichtje in
een glaasje. Hij mag het aan
steken en plaatsen op de Ta
fel van de Liefde. Het gaat
vandaag in de verkondiging
over de vraag: waarvoor kies
ik in mijn leven: „carrière,
geld maken, of voor een ande
re rijkdom: écht leven, aan
dacht voor anderen, omzien
naar de schepping"? Als de
viering bijna voorbij is, zetten
we Gerard op een stoel en we
zingen: „Lang zal hij leven".
Met de handen in de zij, hoort
hij het aan.
Een gesprek met iemand die
zegt: „Je kunt inderdaad in je
leven steeds meer willen, altijd
weg zijn van huis, maar je
kunt ook kiezen voor minder,
meer thuis zijn en dan merken
dat je kinderen graag thuisko
men, omdat er warmte is en
aandacht". Aan de koffie pra
ten we nog over grote dure
cadeau's of dat kleine mooie
zakdoekje dat een veel kost
baarder geschenk blijkt te zijn
van oma.
Enkele uren later gaat een
oude wens in vervulling: een
bezoek in het Friese Workum
aan het museum van Jopie
Huisman. Jopie Huisman heeft
een moeilijk leven achter de
rug: werkkamp in de oorlog,
een vastgelopen huwelijk, ar
moede. Hij is „oude rommel"
gaan verzamelen, zoals we
vroeger wel die voddenman
nen kenden, die met een
handkar langs de deur kwa
men. Uit zichzelf is Jopie Huis
man gaan schilderen: oude
voor de afvalhoop bestemde
dingen, zoals een suikerpot en
een botervloot van rood
emaille. Twee poppen in oude
rieten stoelen, die elkaar om
armen: vriendschap.
Het is niet goed met woorden
te beschrijven wat Jopie Huis
man heeft geschilderd. Je
moet het zien. Er spreekt een
diepe liefde uit voor het oude,
het veelgebruikte en voor de
schroothoop bestemde din
gen. In die liefde laat Jopie
Huisman een ontroerende en
diepe eerbied voor alles wat in
het leven kwetsbaar is, zien.
Zijn schilderijen en tekeningen
zijn zo dichtbij het leven dat
iedereen zichzelf kan herken
nen.
In de tekening van zijn moe
der, met een schort voor, en
het breiwerk in de handen, zie
je je eigen moeder. Wie zich
laat aanspreken, wordt getrof
fen door het vogelnestje met
twee eieren van een merel. Ja
renlang vloog de merel door
het raampje van een oude
schuur en legde er eieren in
een nest. Totdat de oude man
naar een rusthuis ging en het
schuurtje dichtging. De merel
kan het ei dat nog niet is ge
broken, niet uitbroeden. Jopie
Huisman heeft het nest met
het gebroken en het nog niet
gebroken ei geschilderd.
Ik moest denken aan Pasen,
aan die Ene die is doorgebro
ken in het Nieuwe Leven. Die
Kwetsbaarste van allen. De
schilderijen van Jopie Huis
man brengen me dichterbij
het evangelie van deze zon
dag: de meest kwetsbare zal
de eerste zijn. Ik ben twee
maal naar de kerk geweest
deze zondag: in het verpleeg
huis en in het museum in Wor
kum. Terecht is dit museum
op zondag geopend.
CONCILIAIR PROCES BRON VAN INSPIRATIE VOOR JELTE HUIZINGA
ZOETERMEER „Het
woord onhaalbaar" komt
niet meer in mijn woor
denboek voor. Hoe langer
ik mij bezighoud met het
Conciliair Proces (CP),
hoe optimistischer ik te
gen het leven aankijk.
Gewoon beginnen en ge
loven dat het goedkomt.
Niet bij de pakken neer
zitten of denken: „er is
toch niets aan te doen".
Voor Jelte Huizinga uit Zoe-
termeer is het Conciliair Pro
ces van de Wereldraad van
Kerken een geloofszaak ge
worden. Hij is vice-voorzitter
van een stuurgroep die in
Zoetermeer voor aanstaande
zaterdag een informatie-dag
rondom het Conciliair Proces
heeft georganiseerd. Naarma
te hij dieper in de achtergron
den van het CP dook, werd
zijn enthousiasme groter.
„Al lezend in het materiaal
van het Conciliair Proces ging
ik steeds meer beseffen dat
het geloof in God en het wil
len aanvaarden van zijn op
dracht, mensen in beweging
moet zetten. Kern voor het
CP is voor mij het begrip
„verbond". God heeft met
mensen een „contract" geslo
ten en dat heeft z'n conse
quenties. Bijvoorbeeld voor de
verhouding van mensen on
derling en van de mens tot de
aarde. Heel concreet betekent
dat verbond van God en men
sen voor mij dat ik anders ben
gaan kijken naar mens en we
reld. Het verbond verplicht
mij tot het doen van gerech
tigheid, het streven naar
vrede en naar „heelheid" van
de schepping, ingekaderd in
de trits: gebed, beraad en be
slissing. De omgang met men
sen wordt er anders door, je
bekijkt de praktijk van alle
dag met andere ogen. 't Gaat
vaak maar om kleine dinge-
Jelte Huizinga.
tjes, maar ze zijn erg belang
rijk denk ik. Bijvoorbeeld: ik
let nu op het gebruik van
plastic zakjes voor het boter
hammetje op het werk.
Je kunt moedeloos worden
van de enorme milieuproble
matiek die een bedreiging is
voor het leven op aarde. Maar
wie de opdracht van God se
rieus neemt, namelijk de we
reld te behoeden en te dienen,
die vindt het een daad van
geloof om te letten op dat
kleine plastic zakje. Moede-
FOTO: MILAN KONVALINKA
loosheid wordt omgezet in een
positieve ervaring van iets
dóen. En dat is een heel
vreugdevolle ervaring. Ieder
een kan afhankelijk Van „ta
lenten" en omstandigheden
aan de slag.
Je kunt hetzelfde zeggen over
zo'n actie als die voor „zuive
re koffie". We worden opge
roepen om rechtvaardig met
elkaar om te gaan, dus ook in
handelsverhoudingen. Zo'n
actie die probeert de kleine
koffieverbouwers in de derde
wereld een reële prijs te bie
den voor hun produkt, is een
heel goede mogelijkheid om
vorm te geven aan de overtui
ging dat je iets moet en kunt
doen".
Viering
De stuurgroep in Zoetermeer
is samengesteld uit vertegen
woordigers van een groot
aantal kerken en groepen.
Theologisch zijn er heel wat
verschillen en in het officiële
kerkelijke verkeer hebben ze
lang niet allemaal contact met
elkaar. Huizinga: „Het was
een fantastische ervaring om
in die stuurgroep elkaar te
vinden in het werk voor dat
Conciliair Proces. Je herkent
elkaar in je geloof dat het an
ders moet en kan. Sommige
kerken hebben laten weten
niet méér met ons -mee te
doen; in eigen kring gaan ze
aandacht geven aan de uit
gangspunten van het Conci
liair Proces. Met hun verte
genwoordigers die eerst wel
met ons meededen, hebben
we toch die positieve geza
menlijke ervaring van elkaar
herkennen beleefd".
De stuurgroep ervaart de be
hoefte om die gemeenschap
pelijke geloofsgrond te vieren.
„We proberen op een eigen
manier vorm te geven aan die
geloofsbeleving. We zingen
andere liederen dan zondags
in de kerk en er worden an
dere gebeden gezegd. Daar
mee is niets miszegd over die
zondagse kerkdienst. Integen
deel. Ik denk wel dat als veel
mensen betrokken raken bij
het CP, dat een oecumenisch
proces is, die zondagse kerk
dienst anders wordt. Dat moet
wel, je wordt zelf immers an
ders, is mijn ervaring en die
van anderen".
Vandaag houdt de Stuurgroep
in het gebouw van de Em-
maüs-Mavo aan de Kurt
Weilrode een informatie-dag.
Op allerlei manieren worden
de bezoekers geinformeerd
over wat het Conciliair Proces
wil zijn en hoe je daar vorm
aan kunt geven. Er zijn ook
sprekers uitgenodigd, onder
meer Jan ter Laak van Pax
Christi, Hans Bouma (dichter
en theoloog) prof. dr. Harry
de Lange en mevrouw A.M.G.
Matti, adviseur Raad van
Kerken.
De Stuurgroep heeft nog an
dere plannen. Een daarvan is
het vaststellen van knelpun
ten in de Zoetermeerse sa
menleving en het uitzetten
van een strategie om die pro
blemen op te lossen. Huizinga:
„Het Conciliair Proces richt
zich op mens en wereld. Niets
en niemand is uitgesloten. Dat
kan ook niet, want bij God is
niets en niemand buitengeslo
ten. De kerk is er toch niet
voor zichzelf, maar ze is toch
kerk in de wereld?
We proberen na te gaan met
allerlei organisaties op het ni
veau van onze plaatselijke sa
menleving waar problemen
zijn. Criminaliteit zou zo'n on
derwerp kunnen zijn, maar
net zo goed een gevaarlijk
kruispunt. Het is een ken
merk van het CP dat mensen
verplichtende afspraken ma
ken tot verandering. Wij ho
pen dat op deze manier te
kunnen doen ten dienste van
de Zoetermeerse samenle
ving"
LÜTSEN KOOISTRA
In Frankrijk houden de
protesten tegen de film
De laatste verzoeking van
Christus aan. De rechter
heeft een naschrift bij de
film laten opnemen
waarin gewezen wordt op
het feit dat de film de ka
tholieken in hoge mate
kan kwetsen.
Het is eigenlijk niet zo verwon
derlijk dat uitgerekend in
Frankrijk de film van Scorsese
op zoveel bezwaren stuit, ter
wijl er hier getuige de bezoek
cijfers minimale belangstelling
voor bestaat. Meer dan in enig
ander land is immers in het
Franse katholicisme nog steeds
de invloed van het jansenisme
merkbaar, die zeventiende-
eeuwse doctrine die samengaat
met kuisheid en een onberispe
lijke levenswandel. Er zijn il
lustere namen aan verbonden
als die van Pascal en Racine,
hetgeen al aangeeft dat het
jansenisme geen louter clerica-
le aangelegenheid was. Het
jansenisme werd als doctrine
door de kerk verboden - met
name de jezuïeten hadden
daarop aangedrongen omdat zij
in deze geloofsijveraars ge
vaarlijke concurrenten zagen -
en het belangrijkste jansenis
tenklooster, dat van Port Royal
bij Parijs, werd in 1710 zelfs
door Lodewijk de Veertiende
met de grond gelijk gemaakt
omdat het gezien werd als een
bedreiging voor de staat. Toch
zou het jansenisme als mentali
teit doorwerken. Het bleek een
dam én een antwoord op de
steeds wijder om zich heen
grijpende morele en intellec
tuele vrijdenkerij.
Grote delen van de katholieke
Franse bourgeoisie zijn zeer
lang gestempeld geweest door
dit jansenisme. De zonde van
het vlees was de ergste zonde
die begaan kon worden, zo
merkt de Franse auteur Yves
Leroux op in een recent artikel
over het jansenisme bij Fran
cois Mauriac dat onderdeel
vormt van een bundel met stu
dies naar het geloof van deze
grote katholieke romanschrij
ver. Als kuisheid voor de gelo
vige een absolute deugd is hoe
veel te meer geldt dat dan voor
Christus zelf, in de jansenisti
sche optiek het symbool van
zuiverheid en opofferende lief
de bij uitstek.
Daarom: de protesten tegen
een film waarin diezelfde
Christus wordt voorgesteld als
een man met seksuele harts
tochten, zijn zeker invoelbaar.
Pascal
Interessant in dat verband is
een soortgelijk conflict in het
leven van Mauriac waarin dat
jansenisme een grote rol speel
de. Voor Mauriac zijn jansenis
me en Pascal onscheidbaar en
de laatste fascineerde hem. Met
zijn Pensées heeft Pascal de
meest indrukwekkende, men
selijke en nog steeds moderne
verdediging van het christen
dom geschreven die er waar
schijnlijk bestaat. Het beperkt
zich zeker niet tot een apologie
van de onthouding of van een
restrictieve moraal, in de ver
ste verten niet. Mauriac heeft
op zijn eigen wijze in Pascals
sporen willen treden. Niet van
uit de theologie maar geba
seerd op zijn eigen ervaringen
(onder meer met de Schrift)
heeft Pascal de vrijdenkers
van zijn tijd hun plaats willen
wijzen. Het is een groots, on
ontkoombaar maar niettemin
ook kwetsbaar antwoord.
Toch zou datzelfde jansenisti
sche christendom toen Mauriac
aan het begin van deze eeuw
als jonge literator was neerge
streken in Parijs hem in de
problemen brengen. Hij is dan
al in grote lijnen vertrouwd
met de rationalistische kritiek
van de negentiende eeuw op
het christendom, zij brengt
hem niet van zijn stuk. Èven-
min kan daar het bangelijke
integralisme voor zorgen dat
heerste in het begin van deze
eeuw onder het pontificaat van
Pius X en dat iedere toenade
ring tot de moderne denkwe
reld uitsloot. En ook het milieu
waaruit hij afkomstig is, dat
van rijke landeigenaren en
succesvolle zakenlieden, voor
wie naast kuisheid bezitsver
werving de grootste deugd is,
vervreemden hem niet van het
christendom.
Gehechtheid
Verhelderend voor Mauriacs
positie zijn de debatten die de
jonge Alain Cajac, het alter ego
Frangois Mauriac.
van Mauriac voert met Simon
Duberc in zijn laatste in '69,
een jaar voor zijn dood ver
schenen roman Un Adolescent
d Autrefois (Een adolescent
van vroeger). Alain is de gefor
tuneerde jongeman die al op
jonge leeftijd de contradicties
onder ogen ziet van zijn eigen
christelijk milieu (diep vroom
en preuts, en tegelijk vol be
zitsdrang) en zijn tegenspeler
de arme Simon Duberc die het
seminarie voortijdig verlaat.
In zijn verdediging van de
kerk tegenover Simon verge
lijkt Alain - Mauriac dus - haar
met een oud pijpleidingenstel
sel. Sommigen (zijn moeder
maar ook de plaatselijke pas
toor) zien in die volgens Alain
antieke constructie de waar
heid voor eens en altijd beli
chaamd, de anticlericalen drij
ven er de spot mee. Maar wat
is het voor Alain? Ondanks al
FOTO: FLAMMARION
zijn verstoppingen en omlei
dingen die er in de loop van de
kerkelijke geschiedenis zijn
aangegroeid, is het toch door
dit stelsel dat de woorden van
het eeuwig leven stromen.
De kerk wilde Mauriac dus
niet loslaten, maar in Parijs
zou hij, toen hij al geruime ja
ren was getrouwd, in een crisis
terecht komen precies op basis
van dat jansenisme waarin hij
was opgegroeid. In zijn op het
eind van zijn leven gepubli
ceerde getuigenis Ce que je
crois schrijft hij over die crisis
„Ik dwaalde door Parijs als een
aan zijn lot overgelaten hond."
De wrede keuze te moeten kie
zen voor de ziel óf voor het
vlees, spleet hem als het ware
door midden. En in een ander
stuk zei hij daarover: in de
voorstelling van het jansenis
me wordt alles ontnomen aan
de mens om het te geven aan
God. Maar hoe zou dit kunnen
als God liefde is? Volgens zijn
tijdgenoot Georges Hourdin,
die in bovengenoemde bundel
over Mauriacs geloof eveneens
aan het woord komt, was het
de seksualiteit in de grote zin
van het woord die hem kwel
de, die welke bezield wordt
door de geest, en die zich ver
taalde in de aantrekkings
kracht voor mensen aan wie
hij zich bijna op het wanhopige
af toe voelde aangetrokken.
In de vorm van een paradox
gaf Mauriac er in zijn Ce que
je crois deze oplossing aan:
welke man of vrouw zou waar
Liefde het spel bepaalt, zelfs
wanneer deze tegen alle wet
ten en regels ingaat, achteraf
het moment betreuren waarop
zij of hij misschien in haar of
zijn bestaan werkelijk ten volle
heeft geleefd? Niets in deze
wereld tplt immers zozeer als
de liefde. Maar juist uit naam
van de liefde moeten wij zui
ver zijn: „het is voor ons chris
tenen de enige reden voor onze
dwaasheid".
Hoe rijk en succesvol het leven
voor Mauriac ook was - tijdens
zijn leven was hij overladen
met roem, hij was christen én
deelnemer aan zijn tijd, aanwe
zig in alle belangrijke debatten
die er zijn gevoerd, toch, zo
mag men wel concluderen,
ging zijn leven als christen be
paald niet over rozen. Over te
gemakkelijke schikkingen
heeft hij zich zijn leven lang
het hoofd gebroken.
Het is wellicht gemakkelijk
wat schouderophalend aan dit
conflict tussen geest en vlees
voorbij te gaan, het te zien als
iets dat tot het verleden be
hoort, maar Mauriac was - hoe
zeer hij zich ook engageerde,
niet slechts een horizontale
christen zoals de meeste chris
tenen nu. De relatie naar „bo
ven" bepaalde tevens de relatie
tot zijn tijdgenoten, zijn mede
mensen. Misschien is er daar
om wel aanleiding met de er
varingen van Mauriac in het
achterhoofd het conflict van
Franse katholieken - en zij niet
alleen - met wat meer toege
vendheid te bezien.
PAUL VAN VELTHOVEN
La foi de Frangois Mauriac
(Het geloof van F.M.). Ca
hiers Frangois Mauriac.
Uitgave Grasset, Parijs.
Succes in Seoul?
NiEMAND zal zich erover hoeven te verbazen als de slotce
remonie van de Olympische Spelen in Seoul morgenochtend
net zo'n boeiend en kleurrijk schouwspel wordt als de ope
ningsceremonie op 17 september. Maar een dag voordat in
het stadion de vlam wordt gedoofd, de vlag wordt gestreken
en de atleten de koffers gaan pakken, kan al een eerste voor
zichtige balans worden opgemaakt. Niet alleen van de Spelen
als sportief evenement, maar evenzeer van de politieke bete
kenis van deze Olympische Spelen.
VOORGAANDE edities van de Spelen werden steeds aan
geduid met een kenmerkende toevoeging, bijvoorbeeld: de
Commerciële Spelen van 1984. Seoul 1988 kan worden gety
peerd als de Spelen van de Doping. Niet minder dan tien at
leten werden betrapt, van wie vooral de gewichtheffers het
wel erg bont hebben gemaakt. De Bulgaren trokken niet
voor niets de hele ploeg terug, nadat hun eerste in actie ko
mende spierbundel was betrapt.
HeT heeft er de schijn van dat de controlerende instanties
de achtervolging hebben ingezet op de medische begeleiders
van de atleten. Die zijn uiteindelijk in hun laboratoria dege
nen die aan de hand van de lijsten met verboden middelen
het plan trekken. Of die inhaalrace ooit met goud zal worden
bekroond is de vraag, maar de Doping Spelen van 1988 heb
ben wel aangetoond dat er nu iets drastisch moet gebeuren,
of de hele olympische beweging valt in de kuil die medici
hebben gegraven. De massaliteit maakt een volslagen water
dichte controle vooraf en een bevredigende testmethode tij
dens het evenement onmogelijk.
In Seoul kon je er bijna de klok op gelijk zetten: elke dag
werd wel een géval van doping-gebruik bekendgemaakt.
Behalve de doping, heeft ook de politiek een stempel ge
zet op de Spelen. Sport en politiek zijn immers niet van el
kaar te scheiden. Zo is het altijd geweest en zo zal het ook
altijd wel blijven. De landenploegen, vlaggen en volksliede
ren dragen daar allemaal toe bij. Er zijn voorbeelden te over
van sportontmoetingen die een substituut zijn geworden van
de elders verloren gegane strijd om nationale eer en prestige.
We hoeven daarbij alleen maar te denken aan onze eigen re
acties na de overwinning op West-Duitsland tijdens het re
cente toernooi om het Europese voetbalkampioenschap.
Er zijn ook voorbeelden van landen die sporters misbrui
ken als pionnen in het internationale krachtenspel. En lan
den waar sportprestaties ondergeschikt worden gemaakt aan
de menselijke waardigheid. Tenslotte zijn er steeds ook weer
de politici en bobo's, die volstrekt schaamteloos het succes
van sporters aan zichzelf toerekenen.
MAAR met deze negatieve constateringen alleen wordt de
sport groot onrecht aangedaan. Sport kan ook een positieve
politieke werking hebben. Grenzen doorbreken, zoals ge
beurde met de tafeltennis-diplomatie tussen Amerika en Chi
na. Of in de sportwereld onbeduidende landen in het middel
punt van de aandacht plaatsen, zoals gebeurde door de vol-
leybalsters uit Peru, een zwemmer uit Suriname en hardlo
pers uit Afrika.
HeT sterkst in de aandacht stond echter Zuidkorea zelf.
Voor het land zijn de Olympische Spelen zonder meer een
succes geworden. Nog nooit namen er zoveel landen aan de
Spelen deel. Aanvankelijk werd gevreesd voor rellen met de
radicale studenten, maar dat is tot enkele incidenten beperkt
gebleven. Bovenal heeft Zuidkorea gewonnen aan politiek
prestige. Het heeft zich voor het oog van de wereld kunnen
presenteren als een land in opkomst. Er zijn voor het eerst
diplomatieke contacten gelegd met het Oostblok en zelfs in
het ijzige conflict met het vijandige buurland Noordkorea is
een lichte dooi te bespeuren.
De grote vraag die overblijft zodra het vuur in Seoul is ge
doofd is evenwel wat in Zuidkorea gebeurt zodra het sport-
circus eenmaal is verdwenen. Of de regering bereid is het
succes van de Spelen te vertalen in meer democratie en meer
economische en sociale rechten: kortom, of de Zuidkoreaanse
bevolking er uiteindelijk beter van wordt. Als dat niet ge
beurt, hebben de sporters en de miljarden tv-kijkers, die al
len op hun manier hebben bijgedragen aan het succes van
Seoul, alle reden zich ernstig bedrogen te voelen: net zo'n ge
voel als toen bekend werd dat de super-sprint van Ben John
son gebaseerd was op leugens en bedrog.
Rustig herfstweer
DE BILT (KNMI) Na een
nacht en ochtend met plaatse
lijke mistbanken en mini-
mum- temperaturen rond het
vriespunt wordt het vandaag
een overwegend zonnige dag
waarbij de middagtemperatu-
ren tot waarden rond de 15
graden oplopen. Buien worden
niet meer verwacht. Het zal
vrijwel windstil zijn. Er mag
dus gesproken worden van
een fraaie, rustige, enigszins
nevelige vroege herfstdag. Dit
weerbeeld wordt veroorzaakt
doordat het centrum van een
omvangrijk hogedrukgebied
vrijwel recht over ons land
trekt. Zo'n tweeduizend kilo
meter naar het westen gaat
het er op de Atlantische
Oceaan heel wat onstuimiger
toe. Daar koerst de voormalige
tropische cycloon Helen nu als
een zeer aktieve depressie van
gematigde breedten langzaam
naar het noorden en veroor
zaakt in een gebied dat een
groot deel van de noordelijke
Atlantische Oceaan beslaat,
winden van orkaankracht.
Weersvooruitzichten voor diverse eu-
ropese landen, geldig voor zondag en
maandag:
Zuid-Noorwegen en zuid-Zweden:
Veel bewolking met aan de Noorse
westkust af en toe regen. Maandag in
zuid-Zweden ook af en toe zon. Mid-
dagtemperatuur van 12 graden aan
de westkust tot 16 graden elders.
Denemarken: Droog, wolkenvelden,
ook af en toe zon en kans op- och
tendmist Middagtemperatuur rond
16 graden.
Britse Eilanden: Wolkenvelden met
in Ierland en Schotland wat regen of
motregen. In Engeland kans op mist.
Middagtemperatuur 13 tot 17 graden.
Beneluxlanden, Duitsland: Droog,
ochtendmist en wolkenvelden. Mid
dagtemperatuur rond 17 graden.
Frankrijk: Aan de westkust in het al
gemeen bewolkt. In het noorden en
middag kans op mist. Aan de zuid
kust flinke zonnige perioden. Mid
dagtemperatuur van 16 graden in het
noordwesten tot 25 graden in het zui
den en zuidoosten.
Spanje en Portugal: Zondag aan de
oostkust nog kans op een bui. Maan
dag in de noordwesthoek bewolkt, el
ders zonnige perioden. Middagtempe
ratuur van 19 graden in het noord
westen tot 30 graden in Andalusie.
Italië, Joegoslavische kust In het
noorden eerst nog enkele wolkenvel
den. Overigens flink wat zon. Mid
dagtemperatuur rond 25 graden.
Alpenlanden: Geleidelijk meer zon.
maar wel kans op mist of nevel. Mid
dagtemperatuur in de dalen rond 20
!;raden, in hardnekkige mistgebieden
ager.
De Bilt
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Vlisslngen
Aberdeen
Klagenfurt
Kopenhagen
Damascus onbew.
Los Angeles mist
New York zw. bew.
New Orleans zw bew.
Paramaribo I. bew.
Palm Beach onweer
Pretoria onbew.
Rlo de Janeiro zw. bew.
San Frandsco onbew.
Singapore zw. bew.
Tel A
