Patiënt mondiger door
gerichte voorlichting
BIJ ANDEREN
HEET HET
STATIEGELD,
BIJ ONS
KUNSTUITLEEN.
EU
I
deOHJtal
uit de weekblad
„Als eerste leg ik
altijd een
ELSEVIER
Htf
Nieuwe Europese richtlijn
voor veevervoer op komst
DE TIJD
BINNENLAND/BUITENLAND
Ceicbe Soiwmit
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1J88 PAG^ T
i
Ach, het waren mooie tijdeft
WD-kamerlid en
oorlogsveteraan
Ad Ploeg terug In
Seoul.
Korea -
veteraan
Ad Ploeg
zonder
trauma
in Seoul
SEOUL De Olympische
Spelen zijn niet slechts
een podium voor sportlie
den. Zoals bij elk groot
toernooi houden zich in de
luwte vogels van verschil
lend pluimage op. Zelfs
Nederlandse kamerleden,
zo blijkt.
Tijdens de laatste week van de
Spelen verblijven kamervoor
zitter Dolman en oud-staatsse
cretaris Ad Ploeg in Seoul. De
links-liberale combinatie ver
enigt het nuttige met het aan
gename. En - in het geval
Ploeg - om oude banden aan
te halen. Het VVD-kamerlid is
een Korea-veteraan, die aan
het Aziatische schiereiland be
paald meer dan vervlogen
herinneringen heeft overge
houden.
Geen trauma, ontkent hij met
klem. Ad Ploeg beweert psy
chisch ongeschonden uit de
Korea-oorlog te zijn gekomen,
terwijl velen van zijn toenma
lige strijdmakkers hun leven
lang een litteken op hun ziel
blijven dragen. „Bij onze jaar
lijkse reünie blijft ook altijd
een aantal weg, om niet met
de herinneringen te worden
geconfronteerdgeeft Ploeg
de gevoeligheid van de „ver-
teten oorlog" weer. „Velen
onden bij terugkeer hun ver
halen niet kwijt; voor lang
niet iedereen was er een
klankbord. Weer anderen
voelden zich miskend en
vluchtten in misdragingen. Er
waren in die tijd nogal wat
kriigsraadzaken. Dat mag je
welzeggen, ja".
De Nederlandse militairen, die
allen vrijwillig naar Korea
trokken om onder de vlag van
de Verenigde Naties ten strijde
te trekken tegen de Noordko-
reanen en de Chinezen, kre
gen de grootst mogelijke ellen
de over zich uitgestort. Of zo
als Ad Ploeg het uitdrukt:
„Het was een fighting war".
Hij gaat liever niet op details
in, maar dat de verschrikkin
gen groot zijn geweest, laat hij
duidelijk blijken. „Vóór mijn
Koreaanse tijd heb ik twee
jaar in Nederlands-Indië ge
diend. Dat stelde in vergelij
king met Korea weinig voor.
In Indië was het ten eerste al
tijd warm, terwijl de winters
in Korea bitter koud waren.
Het vroor er vlot 30 graden.
En in onze voormalige kolonie
was het meer patrouille lopen,
terwijl we in Korea daadwer
kelijk een stellingoorlog uit
vochten; we zaten doorlopend
aan de frontlinie. En altijd
werd er 's nachts gevochten.
Op pad gaan zonder helm of
pantservest was ondenkbaar.
Na een paar weken in Korea
was ik dodelijk vermoeid. Ik
heb ook regelmatig gedacht:
mijn God, waar ben ik aan be
gonnen?"
Dierbaar
Pas 21 jaar na de Koreaanse
oorlog, waarvan de demarca
tielijn op de 38e breedtegraad
een grimmige getuige vormt,
keerde Ad Ploeg voor het
eerst terug naar het land dat
hem immer dierbaar zal blij
ven. „Ik wist niet wat ik zag,
zoveel was er veranderd", her
innert Ploeg zich nog als de
dag van gisteren. „Seoul was
pool. Het Korea zoals ik dat
kende, trof ik aan bij de grens
met Noordkorea. Daar zie je
nog de stellingen, die nooit zijn
opgeruimd".
Ploeg is later nog vijf keer te
rug geweest, ook in gezelschap
van andere oorlogsveteranen,
onder wie oud-soldaten die in
Korea ernstig gewond waren
geraakt. Voor die mensen was
het een emotioneel bezoek. „Ik
ben er met een man terug ge
weest die in Korea blind is ge
worden. Hij rook het land
weer, dat voelde je. Om stil
van de worden", vertelt Ploeg,
die in de Koreaanse oorlog als
eerste-luitenant het bevel
voerde over een peloton.
Het 60-jarige, geharde kamer
lid heeft voor zijn aandeel in
de oorlog verschillende Zuid-
koreaanse onderscheidingen
gekregen. De waardevolste
voor Ploeg is wel het erebur
gerschap van Seoul. Toen hij
in 1976 kennis maakte met het
nieuwe Korea, kreeg hij de
gouden sleutel van de stad uit
gereikt. De oud-staatssecreta
ris is daarmee de enige Neder
lander.
Geen naamloze
Hij is in Seoul ook bepaald
geen naamloze. Toen de auto
riteiten merkten dat de ere
burger aanvankelijk was on
dergebracht in het olympisch
familiedorp, werd in een oog
wenk een kamer voor hem ge
regeld in het sjieke hotel Lot
te. Zo ga je immers niet met je
beste vrienden om, redeneren
de gastvrije Zuidkoreanen. Bo
vendien hebben Ploeg en Dol
man doorlopend een limousi
ne, voorzien van een banier
met de Nederlandse vlag, tot
hun beschikking.
Beiden zijn ook niet zomaar in
Seoul. Dolman is er op uitno
diging van zijn Zuidkoreaanse
collega-parlementsvoorzitter
en Ploeg is te gast als voorzit
ter van de vaste kamercom
missie voor defensie. Tussen
de werkzaamheden en be
leefdheidsbezoeken door vindt
het tweetal nog tijd om wat
van de Olympische Spelen
mee te pikken. Ploeg zag on
der anderen de Nederlandse
hockeyheren en was aanwezig
toen Regilio Tuur zijn Water
loo in het bokstoernooi vond.
En uiteraard dineerde hij sa
men met partijgenoot Henk
Vonhoff, de NÖC-voorzitter.
Ploegs eerste daad na aan
komst in Zuidkorea was echter
een bezoek brengen aan Hong-
song, waar een molen als mo
nument is ingericht voor de
Nederlandse slachtoffers van
de Koreaanse oorlog. In aan
wezigheid van de Nederlandse
ambassadeur legde Ad Ploeg
een krans. „Altijd als ik in
Zuidkorea kom, doe ik dat als
eerste", stelt hij met grote van
zelfsprekendheid.
HENK STOUWDAM
STICHTING MAAKT FILM OVER BAARMOEDEROPERATIE
DEN HAAG De tijd dat
een patiënt zich lijdelijk
onderwierp aan het gezag
van de huisarts of specia
list lijkt voorbij te zijn. Pa
tiënten zijn mondiger ge
worden, komen meer voor
zichzelf op en willen we
ten wat hen bij een even
tuele operatie te wachten
staat. Een hele vooruit
gang, die vooral te dan
ken is aan meer voorlich
ting, zowel van de kant
van de ziekenhuizen als
door de patiëntenvereni
gingen.
Maar toch kan het nog beter,
vindt de Stichting Voorlich
ting Patiënten (SVP). Deze in
1986 opgerichte stichting
houdt zich bezig met de pro-
duktie en distributie van voor
lichtingsfilms (video) voor pa
tiënten en hun familieleden.
Gistermiddag werd het eerste
resultaat, de videofilm „Zon
der baarmoeder verder?" in
Den Haag aangeboden aan het
VVD-Tweede-Kamerlid Erica
Terpstra. De films zullen uit
eindelijk de aanzet moeten ge
ven tot de oprichting van af
delingen patiëntenvoorlich-
tings in alle Nederlandse zie
kenhuizen. Een plek waar pa
tiënten informatie kunnen op
doen, films en brochures bekij
ken of gewoon eens wat na
praten met een voorlichter.
Volgens SVP-voorzitter mr.
W. Renardel de Lavalette
wordt goede patiëntenvoor
lichting steeds belangrijker.
„Door de voortschrijdende me
dische kennis kan de arts
steeds vaker verschillende al
ternatieven met steeds wisse-
btfP 4
lende neveneffecten aan de
patiënt voorleggen. Maar de
laatste kan alleen dan een ver
antwoorde beslissing nemen,
als hij voldoende informatie
heeft".
Voor sommige ziekenhuizen
en patiëntenorganisaties was
dat in het verleden al aanlei
ding om zelf filmpjes of fol
ders te maken. „Maar dat wa
ren eenmalige, verbrokkelde
initiatieven", aldus mr. Renar
del. „De SVP werd opgericht
om tot een gestructureerde,
landelijke aanpak van de
voorlichting te komen".
Sponsoring
„Zonder baarmoeder verder?"
is een twaalf minuten durende
videoproduktie over het ope
ratief verwijderen van de
baarmoeder. Er worden geen
moeilijke woorden gebruikt en
de beelden, veelal animatie,
zijn informatief.
„De kracht van de filmpjes is
dat de SVP kan steunen op het
brede draagvlak van de op
richters van de Stichting, na
melijk de Landelijke Specialis
ten Vereniging en de Vereni
ging Van Artsen-Automobilis
ten", aldus huisarts S. van
Binsbergen. „Over alle onder
werpen die aan bod komen be
staat een eensluidende me
ning. Er is dus geen plaats
voor medische stokpaardjes".
De SVP wil jaarlijks drie films
gaan maken, die per stuk on
geveer zeventigduizend gulden
kosten. Voor de eerste film
kreeg de Stichting een subsidie
van de overheid (preventie-
fonds) en zorgde het bedrijfs
leven voor sponsoring, het
geen werd „beloond" met een
vermelding op de aftiteling.
Ziekenhuizen kunnen de films
tegen kostprijs kopen of, het
geen de SVP hoopt, een abon
nement nemen.
Voor elk onderwerp wordt een
aparte werkgroep samenge
steld. Hierin zitten onder meer
twee specialisten, een huisarts,
een verpleegkundige en verte
genwoordigers van de betref
fende patiëntenvereniging. Zo
was de organisatie Vrouwen
Zonder Baarmoeder (VZB) be
trokken bij de produktie van
de eerste film. Nieuwe films
die op stapel staan, hebben als
onderwerp de overgang en
hoge bloeddruk.
De stichting vindt overigens
wel dat er in de film te weinig
aandacht wordt besteed aan
het seksuele aspect van een
baarmoederoperatie. Erika
Bosch: „Er wordt alleen ge
zegd dat een operatie niets
hoeft te veranderen aan de
seksuele beleving van de
vrouw. Dat hoeft ook niet.
maar ik zie in de praktijk dal
zowel vrouwen als hun part
ners in hun seksleven licha
melijke en geestelijke proble
men kunnen krijgen".
Hulpmiddel
Voor de SVP is het uitgangs
punt dat de films slechts een
hulpmiddel zijn. „Het is niet
de bedoeling dat de film in de
plaats komt van de voorlich
ting door de arts", aldus Van
Binsbergen. „Ze zijn een aan
vulling daarop, om de patiënt
mondiger te maken. De pa
tiënt moet een betere ge
sprekspartner worden van de
arts".
Kamerlid Terpstra noemde de
initiatieven van de Stichting
Voorlichting Patiënten „een
geweldige stap vooruit" en
deed de suggestie ook biblio
theken en videotheken de
films in hun pakket te laten
opnemen. Naar aanleiding van
de tweede voortgangsnota pa-
tiëntenbeleid, die nog in de
Tweede Kamer besproken
moet worden, zei ze toe zich
sterk te zullen maken voor
een uitbreiding van het budget
voor patiëntenvoorlichting.
(ADVERTENTIE)
Al sinds jaar en dag beschouwen we
statiegeld voor bierflesjes als de gewoonste zaak
van de wereld. Maar soms is het meer dan dat.
In één geval zou je zelfs kunnen spreken van een
bescheiden vorm van kunstuitleen.
Een mooie traditie, die het beugelflesje
en het bier van Grolsch met ere voortzetten.
Al meer dan 300 jaar brouwt Grolsch haar bier
op natuurlijke en ambachtelijke wijze.
f/ioékcA
VAKMANSCHAP IS MEESTERSCHAP
SUSKE EN W1SKE DE DAPPERE DUINDUIKERS
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp
DEN HAAG Er wordt
gewerkt aan een nieuwe
Europese richtlijn voor
het vervoer van vee, die
een verbetering in de be
staande praktijk moet
brengen. Óm het welzijn
van dieren tijdens hun
transport beter te garan
deren zal de nieuwe richt
lijn meer dan tot nu toe
uitgaan van de verant
woordelijkheid van de lid
staat waaruit het transport
afkomstig is.
Mr. J.P. van Zutphen, direc
teur-generaal landelijke gebie
den en kwaliteitszorg van het
ministerie van landbouw en
visserij wees hier gisteren in
Den Haag op nadat hij het rap-
6>rt van de Stichting Lekker
ier over misstanden bij het
veevervoer in ontvangst had
genomen. Volgens Van Zutp
hen valt het te respecteren dat
Lekker Dier voor het welzijn
van het dier op komt, maar
moet zijn departement een af
weging maken van alle belan
gen, zoals de economische
waarde, 1,3 miljard gulden,
van de export van levende
have. Nationale maatregelen -
zoals het idee van Lekker Dier
om al het vee hier al netjes te
slachten en ingevroren te ex
porteren - zouden door andere
landen niet geaccepteerd
worden, aldus Van Zutphen.
Hi ziet meer in betere controle
op de naleving van bestaande
en nieuwe regels.
zaterdags tussen 14.00
Verdronken man
blijkt vermoord
LEUSDEN De in de nacht
van 10 september in de haven
van Amersfoort verdronken
autohandelaar M. Drenth (29)
blijkt te zijn vermoord. Het
onderzoek van het gerechtelijk
laboratorium van de politie in
Rijswijk naar de dood van het
slachtoffer heeft aangetoond
dat in zijn bloed bestanddelen
van een slaapmiddel zijn aan
getroffen. Inmiddels zijn de
ex-vrouw van het slachtoffer
en twee andere familieleden
door de politie gearresteerd op
verdenking van moord dan
wel doodslag. Uit het onder
zoek is vast komen te staan dat
het slachtoffer zich op de ach
terbank van de wagen bevond
toen deze te water raakte.
Verder is uit een anonieme ge
tuigenverklaring gebleken dat
verscheidene mensen hebben
gezien dat de wagen door een
drietal personen over de kade
van de Amersfoortse haven
werd geduwd.
Zo zijn daar de jaren tachtig.
Komt niet meer goed. Ze
zullen als een onbetekende
periode in de geschiedenis
boeken verdwijnen. Zegt
een Amerikaanse professor
in De Groene. Over Ameri
ka. En hier dan? Hier lezen
studenten minder dan tien.
twintig jaar geleden men
leze De Tijd. Hier draagt een
aanhanger van de Centrum
partij de Nederlandse vlag
het stadion van Seoul bin
nen. Hier wordt een mega-
ego minister zie HP. Hier
lijkt alleen Van Mierlo nog
een kater te kunnen krijgen
(Elsevier). Hier herdenkt
men alleen rebellen.
Uit de speakers klinkt tus
sen het applaus boegeroep
en geloei, Vlaanderen is boos
want zijn dochters worden
beledigd. „Ach, het waren
mooie tijden", zegt Caillau,
vriend van het eerste uur
van Jaques Brei, in De Tijd.
Op 9 oktober tien jaar gele
den overleed de zanger,
tekstdichter, acteur en regis
seur. „Hij was een vriend.
Een rebel. Iemand met zo n
buitengewone persoonlijk
heid heb ik nooit meer ont
moet".
De student van nu? „Die
leest minder dan die van
twintig jaar geleden. De bes
te student is niet meer dege
ne die het meest heeft gele
zen, maar degene die met
wat hij heeft gelezen het
meest kan uitrichten. Prak
tische kennis is nu voor een
academicus belangrijker dan
boekenwijsheid".
Volgens sociale zaken is er
geen armoede in Nederland.
Niemand die het kan contro
leren, want: „Het is bijna
obscuur, niemand heeft er
enig zich op". Zegt een offi
ciële regeringscommissie die
de ernst van de armoede on
derzocht. Want die is er dus
wel. Het rapport wordt aan
geboden aan de vaste ka-
merc'ommissie van welzijn,
niet aan die van sociale za
ken.
Geen geld over om naar
Lesbos te gaan, het eiland
waar Dukakis zijn roots had?
Ben Haveman was er en
schrijft daar over. Dat zegt
genoeg. „De klacht van zijn
gasten dat er tijdens het dou
chen elektrische schokjes
werden gevoeld, wimpelde
hij glimlachend af met de
geruststelling dat zulks „no
problem" was en juist „very
good for the heart". Alleen
wanneer het wc-papier op
was, brulde hij boven zijn
chocolade-ijsje iets in de spe
lonk waar meestal het ge
snurk van zijn hoogbejaarde
moeder onbevoegden op eer
biedige afstand hield".
norm is die boven het.
lang van de macht ui
Frits Bolkestein wilde graag
eerst weten hoeveel hij kon
vangen voor een bijdrage in
de Haagse Post, daarna
vroeg hij waarover het
moest gaan. HP deed het
maar zelf. Pech voor de
nieuwe man op Defensie, die
de rest van zijn politieke le
ven wel achtervolgd zal
worden met de typering
mega-ego. HP is in de kleine
stukjes trouwens toch venij
nig; in een bijna onopval
lend kadertje wordt bewezen
dat Eric Swinkels, vlagdra-
ger in Seoul, wel degelijk lid
is geweest van de Centrum
partij en vergaande sympat
hieën heeft voor de huidige
CP van Danny Seegers. Men
gelieve vervolgens het essay
te lezen over München '38.
Nu het dan toch, weer, over
fascisme gaat, Alberto Fran-
ceschini weet er alles van.
De leider van de Rode Bri
gades komt over twee jaar
vrij na een gevangenisstraf
van veertien jaar. Een her
innering: „Ik was dertien.
De neo-fascisten waren in
het parlement gekozen en
een steunpilaar van de chris
tendemocratische regering
geworden. Hun partij, de
MSI, had een congres in Ge
nua gehouden, waarbij het
tot gevechten was gekomen
met havenarbeiders. In Reg-
gio ging de communistische
vakvereniging GGIL de
straat op om te protesteren.
De politie opende het vuur.
Vijf mensen werden gedood,
onder wie een vriendje van
me. Dat beeld van schieten
de politie-agenten op vreed
zame demonstranten ik
kan het niet verdringen".
Nee, blij is-ie niet met de val
van Van Eekelen en Van
der Linden. Van Mierlo, op
positie toch, heeft eerder het
gevoel alsof-ie te veel whi
sky's op heeft. In Elsevier:
„Het begint er griezelig op te
lijken of het gaat om het af
schieten van mensen. Met
name de regeringspartijen
wekken de indruk. Kijk een
hier, roepen ze, we hebben
twee dooien! -dat hebben we
er toch maar voor over.
Daarmee zijn we op gevaar
lijk terrein gekomen. Want
het ging bij al die affaires
niet over de vraag of er
dooien vallen, maar over de
vraag of er een politieke
die vraag aan de
nokken de regeringsfr?*
af. Ik vind dat ze zich i ll.
hoekje moeten gaan nsc
schamen". ^nt
Dat vind Koos Postem^}^
van heel veel „collega'
Aad van den Heuvel
televisie een afschuv
medium. Ondertussen
de slag om het nieuws
der: wie heeft de best/i
bekeken actualiteil
briek? De VARA mi
teel; Ron Witteman sl
waar Jan Nagel faalde,
en Nu is nog altijd he
genkindje en Nieu
wordt het meest aang
len. Als Elsevier aan
Daalmeijer vraagt of
geen schooltelevisie i[]}^
als er geen „instapdrei(
is, ontploft de redacteu
Veronica. „Dit neem ik
Opgedonderd! Eruit!
wezen! Nu!". Na vijf
ten is de woede van
meijer wat bekoeld.
maar ik word hier altij
emotioneel van".
Het enige dat Elsevier
kan aanvullen op de
van den Ende story va
Tijd vele weken gel
zijn wat opmerkingen
de amusementskoning
Want dat had hij het bl
enige gegund. „Ach, ill
eraan gewend dat mi
tegen me zijn. Ik zet mr
af tegen de intellect!n0^
dat is alleen andersom
ben vóór Nederland 3.
prima dat je daar ci,e
kunt opdoen. Maar ik
tegelijktertijd dat die
intellectuelen dan niet
zeuren over de amuse 5
gedeelten van de ander?
derlanden".
lop
reili,
hel
ig.
Misschien hebben scho te
hier iets aan: een litfae
boekengids in Vrij N ali
land. Aan de hand van
zes door bekende (iaiap""
derlanders en dan m^.
thema „jong zijn en vcT
sen worden". Veel jareJ
tig natuurlijk; Salinger 1-1
op.
van Albert Goldman;
braak van een rebel,
de Bondsrepubliek wi
hevige discussie over
voor RAF-leden, waai
erst links en uiterst
het helemaal met
eens zijn.
En de muziek dan, g<
daar tegenwoordig
niets? De beroemdste vim!
landse musicoloog, proces
Reeser, heeft een leuJ
werk gemaakt van Di<" t
borck, maar die overlep
1921. En dan nog, hetj%
Reeser voornamelijk
brieven van de com],
„Die muziek Ach, il
een paar platen gel
Maar om nou te zeggel
die me geweldig bri,
nee". Willen de stud^tl;
even goed naar de fotqale
Reesers kamer kijken
ken, boeken en nog
boeken).
ite
!tgl
De school kan heel goednn;
hel zijn voor kinderen.jger
van der Meer laat daar M
misverstanden over beh d
in zijn boek „De zondjva
van de klas" noch in pn.
vormd Nederland. Qger
van een meisje van 15 ptti
„Zonder huisdieren halnn
misschien wel zelfmoorge
pleegd". Uit onderzoek f St
dat kinderen die pesterlnni
vaak spijbelen, voortijdji a
school verlaten, zich stam
dig maken aan vandalrn
en later vaak criminee|rle
drag vertonen.
Verzet. Piet Wijbenga,!
KP-leider in Friesland,io<
er wel raad mee. „Mijn é®1,
tuiging houdt in dat
moeten vechten tegeiij^
duivel, de boze geesten t
hemelse gewesten,
strijd".
Voor prof. Arthur Sell
ger jr., gezeteld op defl
gressieve vleugel van
Amerikaanse democrat!
partij, zal Reagan zelfs1
welijks rimpeltjes acht
ten in de geschiedenis
acht jaar reaganisme zj
uiteindelijk onbeteken®
ken. Schiesinger is eni
overtuigd dat zijn lantf
de vooravond staat vanj
nog een paar jaar te vrl
De nestor van de Nedeif
se psycho-analyse, prt^
Kuiper, kreeg zelf zes^^
geleden een klassiekep=
chotische depressie. VijjMi
was hij uit de runningjj^"
weer genezen, tegenov^ji
Groene: „Wat je dan bagj
is paniek, continue pa1
Als er een hel is, is die
Hij houdt van Platoi
Nietzsche, van menseir© I
de grote vergezichten. Pn-
nialiteit vind ik ietsr1
ontroerends. Het slotP®'1
Mozarts Figaro, isIS 'e
nieteen Godsbewijs*1
DICK HOFLPnd
