OOBSÜMS
Badkamer
in vinyl of
liever
natuursteen?
Je kunt
een matras
niet
blijven
keren
ËeidóeSouttMit
HET KOENEHUIS=TRENDSETTER
Sphinx
100 jaar
in tegels
Verf houdt
straling
in huis
niet tegen
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1988
KEUKENS BADKAMERS SANITAIR OPEN HAARDEN MARMER, TEGELS PLAVUIZEN
Badkamers - zo luidt de klacht
van veel ontwerpers - zijn lan
ge tijd een achtergebleven ge
bied geweest. Woonkamers en
keukens hebben altijd de voor
keur genoten als mensen geld
in hun huis staken. Maar lang
zamerhand krijgt ook in onze
Hollandse cultuur de lichame
lijke hygiëne en ook de luxe
van het baden een belangrijker
plaats.
Veel .mensen durven de stap te
zetten zichzelf wat meer te verwennen. Dat gebeurt bij
het kiezen van de inrichting van de badruimte, die in
veel nieuwe huizen wat ruimer is dan de douche die
vroeger in een muurkast moest worden ingebouwd, maar
ook bij het toepassen van materialen. De ontwerpers heb
ben de laatste jaren danook niet stilgezeten. Gespeciali
seerde bedrijven bieden een keuze aan sanitair en tegels
waarmee een ware 'badkamer-architectuur' te bedrijven
is.
GEPOLIJST
Toppunt van luxe is het gebruik van natuursteen. Ieder
denkt dan gelijk aan marmer, het liefst dan verwerkt in
grote wandplaten en vloertegels. Dat kan, maar de poreu
ze soorten moeten dan afvallen. Uitsluitend kristallijne
soorten kunnen worden gebruikt en een vakman is nodig
om dat moeilijke karwei te klaren. Maar voor wie de vele
honderden guldens per vierkante meter materiaal graag
wil betalen, moeten de arbeidskosten ook geen probleem
zijn.
Voor wie goedkoper uit wil zijn is er de mogelijkheid pla
ten toe te passen waarin marmerschilfers in epoxyhars
zijn gevat.
Puur natuur zijn ook steensoorten als kwartsiet en lei
steen, te koop in prachtige kleurschakeringen die variëren
van grijzen en groenen tot tinten van geel en rood. Ze
hebben een mooie natuurlijke uitstraling als ze in niet-
gepolijste uitvoering worden verwerkt. Ook dat is trou
wens werk voor de vakman. Een prettige eigenschap van
deze steensoorten is dat zij
goed warmte vasthouden en
dus uitstekend kunnen worden
toegepast bij vloerverwarming.
Er zijn ook steensoorten die
een compleet glad oppervlak
opleveren. Terrazzo bijvoor
beeld, dat een naadloze vloer
oplevert. Terrazzo, bestaande
uit splinters van nauursteen,
wordt immers gestort in een
I bed van cement of kunsthars en
vervolgens gepolijst. Het levert
een schitterende gemêleerde
vloer op die voor het onderhoud slechts een dweil vraagt.
Een bijkomend voordeel is dat terrazzo zo hard is dat het
in een dunne laag gelegd kan worden.
Graniet levert een vergelijkbaar resultaat, is eveneens
keihard, wordt gepolijst afgeleverd, en is in allerlei spik
kel-, streep- of vlam motieven, zelfs in allerlei tinten te
koop. Ook hier is nauwelijks onderhoud nodig.
ZWAAR
Stenen vloeren als deze zijn zwaar. Een niet al te beste
houden vloer kan dus problemen opleveren. Daar komt
bij dat een planken vloer een voorbewerking vereist die
erin bestaat dat een ondergrond van beton of epoxyhars
moet worden aangebracht om te voorkomen dat de vloer
gaat werken. Een controle van de vloer vooraf door een
deskundige kan dus geen kwaad.
Voor het geval die controle uitwijst dat een natuurstenen
vloer te veel van de constructie zou vergen, zij er andere
en tevens veel goedkopere oplossingen die op het oog
ook een mooi resultaat kunnen opleveren. U kiest dan
een vinylsoort met dezelfde marmer- of terrazzomotie-
ven als de door u bewonderde stenen uitvoering. Kunst
stoftegels aan de wand maken dan van uw badkamer
eveneens een fraai ogend geheel. Allerlei voordelen heeft
zo'n oplossing: een financieel, een qua behaaglijkheid -
een vinylvloer voelt ook zonder vloerverwarming warm
aan - en een voor de doe-het-zelver: hij of zij kan daar
mee zelf aan de slag.
Wie mooie badkamers wil bewonderen
kan in de Randstad in tal van toonka-
mers terecht. Maar in het bijzonder is de
showroom van Sphinx in het centrum
van Maastricht een bezoek waard. Bij
het honderdjarige bedrijf zijn complete
badkamers in klassieke, moderne en
zelfs avantgardistische stijl ingericht.
Sphinx lanceert weer tal van nieuwtjes.
Op technisch gebied zijn er mogelijkhe
den van minder spatten, minder geluid
en toch beter spoelen in het sanitair in
gebouwd. Maar ook zijn er compleet
nieuwë produkten te bewonderen. Zo is
er een closetcombinatie, voorzien van
een geruisloze afzuiginrichting die via de
spoelkanalen ook de 'vuile luchtjes'
meeneemt. Een schoon milieu dus voor
de badkamer, zonder dat in de winter de
ramen elke keer open moeten. En spe
ciale bouwkundige voorzieningen zijn
niet nodig.
Sphinx is vooral bekend als fabrikant
van tegels. Het Maastrichtse bedrijf is
een van de grootste fabrieken in Europa
van keramische produkten. In de huidi
ge collectie valt op hoe de badkamer-
'objecten' in kleur prachtig kunnen har
moniëren of contrasteren met de tegel-
of spiegelwanden. Er zijn talloze combi
natiemogelijkheden in kleur, vorm en
design. Actueel daarbij is, zegt Eelco
Wepster, pr-man van Sphinx, het spelen
met accentkleuren. „Hetzelfde badka
merplan met hetzelfde sanitair kan er
volkomen anders uitzien door een sim
pele ingreep die niets extra kost: door te
spelen met kleuren en tegels. U hebt de
keuze uit 'trendy', modern of klassiek.
Alles kan op de mensen worden afge
stemd. Bij een puur witte klassieke tegel
hoort een andere mens dan een zwaar
gedecoreerde tegel in donker grijs".
Enkele keuzevoorbeelden ij Sphinx:
Phoenix is klassiek in wit en beige; Hel- -
sinki is zo fris en helder als de wolken
hemel boven de Finse hoofdstad; Bogota
straalt sfeer en vriendelijkheid uit in wit,
aqua en grijs; Kampala onthult een hart
stochtelijke natuur door de sprekende
zebra-structuur in uitdagend wit en ant-
hraciet; Sydney is opwindend en vrijpos
tig in giraffestructuur (wit, grijs en bei
ge); Atlanta met kleuren 'die dansen
door de badkamer': wit en anthraciet;
Rangopn met een structuur van tere bla
deren in vier tinten: rose, aqua, wit en
beige.
Een eigentijdse, frisse badkamer
waarin zich beige en groene tegels
fraai laten combineren met oranje
gordijnen (Sphinx)
Luxe in
klassieke stijl
(zie de donkere
tegelranden)
met toepassing
van eigentijdse
lijnen in het
sanitair.
Per nacht verliest
een mens gemid
deld een kwart li
ter vocht en draait
hij zich dertig keer
om. Per jaar moet
een matras dus
tienduizend om
wentelingen ver
duren en honderd
liter vocht verwer
ken. Ofwel tien tot
de rand toe gevul
de emmers. Na tien jaar is de rek er dan
ook uit en geven zelfs de sterkste ma
trassen de strijd op.
Kennelijk liggen de Nederlanders daar
niet bepaald wakker van. Bijna eenderde
van de Nederlanders doet vijftien jaar of
langer met zijn matras. Zelfs een gebruik
van 25 jaar is geen uitzondering. Veel te
lang, vinden de Nederlandse matrassen-
fabrikanten. Regelmatig luchten en ke
ren verlengen weliswaar de levensduur
van een matras, maar je kunt een matras
niet blijven omdraaien. Om de consu
ment „bedbewuster" te maken - ieder
een brengt immers gemiddeld een derde
deel van zijn leven in bed door - zijn zij
vorige maand een promotie-campagne
begonnen met de slogan: „Echt slapen
doe je pas op een nieuwe matras".
SLIJTAGE
Anders dan bij een koffiezetapparaat of
een auto is de slijtage van een matras
nauwelijks merkbaar. Pas als de nek- en
rugklachten ondraaglijk worden, zal de
consument ertoe overgaan een nieuw
matras aan te schaffen. Tenzij er een
nieuwe auto of nieuw bankstel op het
verlanglijstje staan. Met een bankstel
kun je immers nog pronken, maar aan
een saai, onopvallend matras is geen eer
te behalen.
„Een volkomen verkeerde instelling",
vindt J.A. Koornwinder, vertegenwoor
diger van de matrassenfabrikanten. „Te
lang doorslapen op een oude matras is
uit medisch en hygiënisch oogpunt vol
komen fout. Na tien jaar intensief ge
bruik is het ventilatievermogen van een
matras aanzienlijk verminderd. De veer
kracht is afgenomen en langzamerhand
ontstaat een kuil in het midden van het
matras die de wer
velkolom onvol
doende onder
steunt. De wervel
kolom zakt door
zodat spieren en
gewrichten
's nachts niet meer
aan ontspanning
toekomen. Ge
volg: onrustig sla
pen, prikkelende
armen en benen,
pijn in nek en
schouders. Wie die problemen wil voor
komen, doet
er goed aan na tien jaar zijn oude matras
bij het groot vuil te zetten en een nieuwe
te kopen".
LATTENBODEM
De keus van een nieuwe matras en ma
trasdrager is strikt persoonlijk en zeer af
hankelijk van individuele factoren als li
chaamsgewicht, lichaamsvorm en leef
tijd. Koornwinder: „Een sterke toename
of vermindering van gewicht kan alleen
al de noodzaak vormen tot de aanschaf
van een nieuw bedsysteem".
Het grootste marktaandeel hebben de
polyether matrassen (53 procent), ge
volgd door respectievelijk binnenvering
(28 procent) en schuimrubber matrassen
13 procent). Waterbedden en kapokma
trassen hebben een zeer beperkt aandeel
van drie procent.
Bij een nieuwe matras hoort een passen
de matrasdrager. De planken- of board
bodems zijn de goedkoopste, maar zijn
volgens Koornwinder voor de meeste
matrassen ongeschikt. „Ze veren niet,
ventileren slecht en hebben een ongun
stige invloed op de levensduur van het
matras. Spiralen daarentegen geven een
gelijkmatige ondersteuning en hebben
een elastische veerkracht. Steeds popu
lairder wordt de lattenbodem variërend
van eenvoudige tot zeer ingenieuze con
structies met automatische hoofd-, rug-
en voetendeelverstelling".
Jaarlijks gaan er in ons land zo'n slordi
ge 700.000 matrassen over de toonbank.
„Een niet gering aantal als je in aanmer
king neemt dat de gemiddelde Nederlan
der slechts twee maal in zijn leven een
nieuwe matras aanschaft", aldus Koorn
winder.
De doorsnee huishoudverven bie
den geen enkele bescherming tegen
het radioactieve edelgas radon dat
bouwmaterialen uitademen. Er zijn
echter professionele verven, be
stemd voor speciale doeleinden, die
radon voor een groot deel wel te
genhouden.
TNO in Delft heeft op verzoek van de
ministeries van volkshuisvesting
(VROM), volksgezondheid (WVC) en
economische zaken (EZ) onderzocht
hoe veel bouwmaterialen bijdragen
aan de stralingsbelasting van de bevol
king en wat daar eventueel tegen ge
daan kan worden. Volgens TNO is het
in principe mogelijk een verf te ont
wikkelen die radon tegen houdt.
Radon is een radioactief gasvormig
vervalprodukt dat in de natuur wordt
•aangetroffen bij mineralen die urani
um en thorium bevatten. Het komt
voor in twee vormen: radon-222 met
een vervaltijd van 3,8 dagen en radon-
220 (ook wel thoron genoemd), dat in
55 seconden vervalt.
Op zich is radon niet schadelijk voor
de volksgezondheid, omdat het geen
reacties aangaat met het lichaam. „Het
edelgas is echter in die zin gevaarlijk
dat de vervalprodukten zich gemakke
lijk aan stofdeeltjes hechten. Door ina
deming kunnen de radioactieve deel
tjes bij het inademen in de longen te
recht komen", zo legt ir. P. de Jong
van de afdeling Analytische Chemie
van TNO uit.
HELE JAAR
De mens loopt het hele jaar door stra
ling op vanuit de ruimte, vanaf de
grond, binnenshuis door bouwmateri
alen, bij bestraling in ziekenhuizen en
als gevolg van kernexplosies en nucle
aire ongelukken. De hoeveelheid ra
dioactiviteit die een mens op die ma
nier per jaar oploopt, is afhankelijk
van de plaats waar hij woont of ver
blijft. In bergachtige gebieden en hoog
gelegen gedeelten loopt de bevolking
meer straling pp dan in laag gelegen
landen met weinig gesteenten.
„Tegen de steeds wisselende kosmi
sche straling en straling vanuit de bo
dem kan de mens niet worden be
schermd, maar radon en thoron die
uit kruipruimten onder huizen en uit
de muren van woningen komen, zijn
wel beheersbaar", aldus De Jong.
Bij de meting door TNO is gebleken
dat tien centimeter dik beton per vier
kante meter twee tot zes becquerel per
uur uitstraalt. Bakstenen stralen wei
nig uit, evenals gewone gipsplaten.
Een gipsplaat van één centimeter dik
levert minder dan 0,02 becquerel per
vierkante meter per uur op. Erg hoge
waarden (tot zestien becquerel) trof
TNO aan bij fosforgipsblokken van
zeven centimeter dik.
„Opvallend" is volgens de TNO-on-
derzoeker dat een vochtige lucht sterk
van invloed is op de snelheid waar
mee radon vrijkomt. Bij gips bijvoor
beeld is die in dergelijke omstandighe
den zelfs twee keer zo hoog. Bij beton
heeft de luchtvochtigheid het tegeno
vergestelde effect: minder uitstraling.
„Het is ons niet helemaal duidelijk
hoe dit komt", aldus De Jong.
DOORLATEND
TNO testte verschillende soorten van
de meest gangbare huishoudverven
om te zien of deze radon konden te
genhouden. De resultaten van de
proefnemingen waren alle negatief: de
verven lieten alles door.
Gebleken is echter dat verven die
voor speciale toepassingen zijn ont
wikkeld, de uitademing van radon wel
verminderen. Polyurethaanverven bij
voorbeeld houden thoron voor hon
derd procent tegen en radon voor zes
tig tot vijfenzeventig procent, wanneer
bouwmaterialen daarmee aan twee zij
den zijn behandeld. Als dit soort verf
op één kant van het bouwmateriaal is
aangebracht, komt slechts vijf tot tien
procent radon aan deze zijde naar bui-
tén. De resuverlaat het bouwmateriaal
aan de andere, onbeschilderde kant.
Het moet, zo concludeert De Jong,
mogelijk zijn een algemeen bruikbare
verf te ontwikkelen die de uitwase
ming van radon en zeker van thoron
tegenhoudt, zodat de stralingsbelasting
binnenskamers zoveel mogelijk ver
laagd kan worden. Gericht onderzoek
naar dergelijke verven heeft TNO nog
niet gedaan.
(ADVERTENTIE)
ALKURA
ALUMINIUM «n
KUNSTSTOFRAMEN
Ramen, deuren en
balkonhekken
Beukstraat 29. 2565 XT
Den Haag, tel.: 070-63.28.65
