Ontroering bij optreden van sopraan Elly Ameling a 1 Expositie van Jan Roëde één groot liefdeslied Toneeltoernooi der Lage Landen Te ingetogen presentatie violiste Theodora Geraets KUNST £cldóc6oirumt MAANDAG 26 SEPTEMBER 1988 PA< lïDi Zeldzame prenten voor Teylers Museum HAARLEM Het Teylers Museum in Haarlem is uitgebreid met een omvangrijke collectie grafiek, aquarellen en tekeningen. De waardevolle verzameling is afkomstig van de bekende Haarlemmers Hendrik Te- ding van Berkhout sr. en jr. De collectie bevat ongeveer 8000 prenten en 500 tekeningen en aquarellen uit de 16de, 17de en 18de eeuw. De waarde van de kunstwerken loopt in de miljoenen guldens. Onder de verzameling bevindt zich onder meer werk van Rembrandt, Lucas van Ly- den, Albrecht Dürer, Goltzius en de Itali aanse architect Piranesi. Twee dochters van Teding van Berkhout jr. hebben de collectie eind vorig jaar bij Teylers Museum in be heer gegeven. Het is de bedoeling dat de kunstwerken volgend voorjaar voor het eerst ten toon worden gesteld. Han de Vries. Eerste gezinsconcert op de zondag morgen in Diligentia met Han de Vries en Rudoll Jansen. Meesterschap op de hobo Diligentia op de zondagmor gen met een stoep vol spelende kinderen. Men kan zich haast geen vrolijker begin van het nieuwe seizoen indenken. Om half twaalf, bij het begin van het eerste gezinsconcert kwam echter een einde aan dat spel en verhuisden de kinderen naar de zaal. Hoboist Han de Vries wist ze daar zo te boeien dat er ner gens sprake was van de ritse lende onrust die anders nog wel eens de aanwezigheid van dit jonge volkje verraadt. Hij brak meteen het ijs door te zeggen dat hij nog nooit zo in de bloemetjes was gezet. Het hele podium was omgeven met een zee van witte chrysanten. Dit vormde het decor voor het door de televisie op te nemen middagrecital van Elly Ame- ling. De Vries opende het recital met de vrolijke Frans getinte sonate van Röntgen uit 1918. Schumann roept in zijn beken de 3 Romanzen op.94 een wee moedig verlangen op. Geen in strument kan die lichtsmach- tende sfeer beter oproepen dan de hobo. Daar moet dan met een aan worden toegevoegd dat in Nederland Han de Vries nog steeds aan de top staat en als geen ander met zijn hobo weet om te gaan. Ondanks een lichte verkoudheid blies hij de lange vloeiende lijnen bij Schumann even sierlijk en dwingend als de veel kortere bewegingen waarbij de hobo bijna lijkt te gaan praten, zoals in het scherzo van de op Schu mann volgende sonate van Poulenc. Deze sonate is opgedragen aan de nagedachtenis van Prokof- jef en heeft twee langzame hoekdelen waarin de hobo een weemoedige klacht aanheft. Han de Vries deed dat heel overtuigend en op een bijna bezwerende manier. Het reci tal werd weer in majeur afge sloten met twee romantische Fantasiestukken op.2 van Nielsen. Rudolf Jansen was niet alleen een perfekte bege leider die de pianopartij haar fijn afstemde op de hobopartij, hij kreeg ook de kans zich als solist te laten horen. Hij deed dat in een heel romantisch ge speelde Impromptu in Ges van Schubert, waar ik alleen moei te had met sommige onevenre dig luid opgezette melodiefrag menten in de linkerhand. ERIK BESIER PRIJS VOOR JULES BEKKER Kunstenaar Jules Bekker (links) ont ving afgelopen zaterdag bij de ope ning van de najaarstentoonstelling van Pulchri Studio voor zijn werk de Van Ommeren-De Voogt-prijs, be staande uit een glazen bol en een bedrag van vierduizend gulden. De prijs wordt uitgereikt door de jubile rende Van Ommeren-de Voogt- stichting, vernoemd naar het reder sechtpaar dat vijftig jaar geleden een stichting in het leven riep voor sociaal en cultureel werk. In het midden prof. dr. H.J. de Voogt, voorzitter van de stichting. Een amateurfilmer filmt het glazen object dat bij de prijs hoorde. FOTO: PETER VAN MULKEN ELSLOO Na een jaar onderbreking in verband met financiële problemen kan de reeks van toneeltoernooien der Lage Lan den in het Zuidlimburgse Elsloo (gemeen te Stein) thans weer worden hervat. De geldelijke moeilijkheden werden veroor zaakt door het niet doorgaan van subsi dies van het Vlaamse ministerie van cul tuur. Maar dit jaar verleent de Vlaamse overheid weer financële steun zodat het 36ste toernooi der Lage Landen gehouden kan worden. Voor het toernooi bestaat een verheugend grote belangstelling, aldus secretaris W. Cremers. Er hebben zich 52 toneelgezel schappen voor aangemeld. Voor het eerst ook uit Groningen en Friesland. Uit de gezelschappen zijn er zeven geselecteerd, vier uit Vlaanderen en drie uit Neder land. Dat zijn het Haarlems toneel uit Haarlem, R'71 uit Rotterdam en het Lim burgs toneel uit Sittard. De voorstellingen vinden plaats op zeven zaterdagen tussen 15 oktober en 10 december telkens om 20.00 uur in het Maaslandcentrum in Els loo. De prijsuitreiking is voorzien op 17 december. Voor de winnaar bestaat de prijs uit een bedrag van 2.000 gulden. De tweede en derde prijs belopen 1.500 respectievelijk 1.000 gulden. Liederenrecital door de sopraan Elly Ameling en pianist Rudolf Jansen bij de opening van het in ternationaal liederenconcours. Di ligentia, Den Haag, gisteravond. Elly Ameling, ambassadrice van het lied, heeft haar naam gegeven aan het internatio naal liedconcours dat van daag in Diligentia van start is gegaan en dat tot en met ko mende zondag duurt. Zij heeft geweigerd zitting te ne men in de jury - „toekomsti ge collega's wil ik niet jure ren" -, maar wel heeft zij gis termiddag op het fraai met bloemen versierde podium van een uitverkocht Diligen tia (met vijftig extra podium plaatsen) met Rudolf Jansen, als opmaat van het concours én als opmaat van het sei zoen, een liederenrecital ge geven. Haar door de televisie opge nomen en gisteravond uitge zonden optreden bevatte lie deren van niet minder dan achttien componisten. Van de eerste noot tot en met de laatste en derde toegift heeft mevrouw Ameling het pu bliek weten te boeien, weten te ontroeren en tot uitbundig enthousiasme weten te bren gen. Vanaf haar debuut - haar Di- ligentia-optreden was toen niets minder dan een sensatie - heeft zij een internationaal publiek in verrukking ge bracht met haar gouden vo- caliteit, haar fascinerende af finiteit met poëzie en haar indringende voordracht. Kwaliteiten die haar tot de verste uithoeken van onze aardbol brachten. Na een dertigjarige carrière gaan on herroepelijk de jaren mee spreken, maar haar optreden van gistermiddag bezat de zelfde emotie, dezelfde ver rukking, dezelfde bewonde ring als het wandelen in een bos met de kleurenpracht van de herfsttooi. Zoals de wandelaar in stille bewonde ring kan kijken naar een met zon overgoten bospad met al die wonderschone kleuren, zo kan de toehoorder bij me vrouw Ameling luisteren naar een veelzijdig, kleurrijk programma overgoten door tederheid en romantiek, door humor en ontroering, door weemoedigheid en verfij ning. Wie zoveel schoonheid wil analyseren komt tot de ontdekking dat gevoelens zich zo slecht laten vangen in woorden. Toch een poging daartoe. De opening van de liederen- middag stond in het teken van de voorzichtigheid, het aftasten van mogelijkheden. De open klank van de Bösen- dorfervleugel dreigde de vo- caliteit te overstemmen, maar Rudolf Jansen (deze week wél jurylid) legde een klankbodem waarop me vrouw Ameling zich op vo- caal-koninklijke wijze kon bewegen. Na het eerste pro- gramma^edeelte met de Duitse inbreng van onder an deren Haydn, Mozart, Schu bert, Brahms, Mendelssohn en Schumann was er de be wondering: wat is de vocali- teit nog altijd schitterend. Bij het Franse aandeel met Gou nod en dat meeslepende lied „Viens, les gazons sont verts", met Fauré, Caplet en zijn „Le Corbeau et le Re- nard", met Poulenc en Du- parc werd aan die bewonde ring nog het meebeleven, het meegenieten toegevoegd. Want daarin ligt de kracht van Elly Ameling, het pu bliek gebruikt zij als klank bord en als inspiratiebron en het publiek dat daarvoor open staat wordt nadrukke lijk betrokken bij haar muzi kale verhaal. Lichtvoetig en humorvol als bij Caplet, wee moedig en ontroerend als bij „Think on me" van Lady John Scott. In de tweede van de drie toe giften („Auf Flügeln des Ge- sanges" van Mendelssohn) wendde mevrouw Ameling zich met een charmant ge- Elly Ameling. baar naar het publiek op het podium dat tot dat moment genoegen moest nemen met een indirecte presentatie. Zo -ooit dan waren de kussen FOTO: PR van de zangeres voor haar begeleider na dit recital ver diend, Rudolf Jansen leidde haar naar grote hoogten. ADRIAAN HAGER Theodora Geraets. Violiste Theodora Geraets en pianist Carlos Moerdijk in de serie „Jonge Meesters aan Zee". Circustheater Scheveningen, gisteren. Niet alleen in zakelijk maar ook en vooral in artiestiek op zicht is de concertserie „Jonge Meesters aan Zee" in het Cir custheater een succes. Dankzij de samenwerking tussen stich ting Scheveningen Bad, TROS en Nationale Nederlanden heeft het publiek de afgelopen weken voor een entreeprijs van slechts elf gulden kunnen luisteren naar Jaap van Zwe den, Karin Lechner, Sergio Tiempo en Andrei Nikolsky. Gistermiddag werden door Aukelien van Hoytema de vio liste Theodora Geraets en pia nist Carlos Moerdijk gepresen teerd, komende zondag zal pi anist Daniel Blumenthal met Schubert en Chopin de serie besluiten. Theodora Geraets won reeds als leerlinge van Davina van Wely enkele prijzen, ging na het winnen van het Oskar Back Concours naar de Juilli- ard School in New York en werd in 1986 toegelaten tot de studie voor de Nederlandse Muziekprijs. Voor haar Sche- veningse recital met haar vas te begeleider Carlos Moerdijk koos zij werken van Mozart, Richard «Strauss en Vieux- temps, een compact visitekaar tje voor een recital in kort be stek. Met zijn sonate KV 380 richt Mozart de schijnwerper op de pianist. Het spel van Moerdijk kan zeker in dat licht geplaatst worden, maar voor een violiste die tot nu toe nog bescheiden aan de weg timmert is die „opofferingsge zindheid" wel groot. Violis- tisch valt meer eer te behalen aan de sonate opus 18 van Strauss, maar ook hierin stelde Theodora Geraets zich in de sfeer van intimiteit op. Zij be schikt over een warmbloedige toonvorming en een romanti sche geest, maar die kwalitei ten gevoegd bij haar op perfec tie ingestelde techniek zou zij meer kunnen „etaleren", met meer glansrijkheid ten toon kunnen spreiden. Zij wekt de indruk nog zo aan de materie gebonden te zijn dat zij aan het vertolken nog te weinig toe komt. Virtuoos was de weerga ve van Rondino opus 32 nr. 2 van Vieuxtemps, maar ook deze interpretatie zou met meer allure en meer welspre kende expressiviteit een grote re indruk gemaakt hebben. ADRIAAN HAGER SUSKE EN WISKE DE DAPPERE DUINDUIKERS (c) Standaard Uitgeverij. Antwerpen-Weesp DEN HAAG Een groot liefdeslied, zo zou ik de schitterende over zichtstentoonstelling van de 74-jarige Haagse kun stenaar Jan Roëde willen kenmerken. De expositie ging het afgelopen week end in het Haags Ge meentemuseum van start. Jan Roëde beleefde reeds op jonge leeftijd internationale faam, maar kwam steeds meer in de schaduw van, door kunsthistorici bedachte, stromingen te staan doordat hij zich nergens bij aansloot, maar trouw bleef aan zijn ei gen weg. Al voordat de term Cobra werd uitgevonden, schilderde Jan Roëde op de voor deze groep kenmerken de kinderlijke, naïeve, spon tane wijze. Zo exposeerde Roëde zijn „kindertekenin gen" reeds in het voorjaar van 1946 in het Stedelijk Mu seum van Amsterdam. Hij deed dit met de groep „Vrij Beelden", die ongeveer ge lijkgestemde ideeën over kunst had. Twee jaar later, toen Roëde inmiddels met zijn werk in Parijs naam pro beerde te maken, werd in Nederland de „Experimente le Groep Holland" opgericht met daarin onder meer Ap pel, Corneille en Constant. Korte tijd later sloot deze groep zich aan bij gelijkge stemde kunstenaars uit De nemarken en België (Cobra is een samenvoeging van Co penhagen, Brussel en Am sterdam). Deze kunstenaars, die het werk van Roëde za gen, vroegen of deze zich bij de Cobra-groep wilde aan sluiten, maar Roëde bedankte voor de eer. Hij kon zich niet verenigen met hun ideeën en manier van presenteren. Door het tumult dat Cobra veroorzaakte, werd alle aan dacht op het werk van deze Cobra-kunstenaars gericht. Anderen, die in dezelfde geest bezig waren, werden min of meer buiten spel ge zet. In 1948 kwam Roëde in Parijs tot het besef dat hij zijn kleuren op een traditio nele manier gebruikt, dat wil zeggen de warme kleuren op de voorgrond en koele op de achtergrond. Ook die traditie moest volgens hem om en dat werd de grondslag van zijn volgende werken. Integer Op de overzichtstentoonstel ling in het Gemeentemu seum, waarbij vroeg en re cent werk op toepasselijk speelse wijze door elkaar heen hangt, is de uitwerking van dat voornemen heel dui delijk zichtbaar. Bovenal is echter de liefdevolle en inte gere intentie waarmee de schilder door de jaren heen bezig is geweest, voelbaar. „Jan Roëde familie" van Jan Roëde in het Haags Gemeente museum. FOTO: PR Ook in zijn recente schilderij en, waarbij hij zijn „omge keerde kleurenperspectief" steeds meer uitwerkt, blijft het verstilde, kinderlijk ont wapenende, dat zijn vroeger werk karakteriseert, aanwe zig. Nog altijd creëert hij lief devolle verstilde werelden, waarin hartstochtelijke emo ties van welke aard dan ook ontbreken. Zijn werken glimlachen met de vrijblij vendheid van een kind. Schitterend vind ik in dit ka der de schilderijen die hij in de zestjger jaren maakte en die mij diep ontroerden. Worden achteraf de uit gangspunten van Cobra nog eens op een rijtje gezet, dan kan wellicht geconcudeerd worden, dat van alle Cobra kunstenaars, Jan Roëde tot de enkeling behoort, die aan het oorspronkelijke idee trouw is gebleven. Dit terwijl hij niet heeft geschroomd nieuwe wegen in te slaan en niet in een herhaling van zichzelf is vervallen. Erik Pape Gelijktijdig met de overzicht stentoonstelling van Jan Roë de, werd in het Haags Ge meentemuseum een expositie met werk van de Delftse kunstenaar Erik Pape geo pend. Op deze expositie zijn aquarellen en schilderijen te zien. De aquarellen bestaan voornamelijk uit lijnen die in één streek neergezet lijken te zijn, met hier en daar een vlek. De aquarellen zijn sen sitief en toch ook krachtig. Ongeveer dezelfde lijnen zijn herkenbaar in de grote schil derijen van Pape. De schilde rijen zijn verder over het ge hele vlak opgebouwd in kor te verfstreken die in vele richtingen gaan, waardoor een ragfijn weefsel van tin ten ontstaat. Dit over elkaar heen werken van kleur, wordt nergens „vies*. De schilderijen blijven „open" en tonen alle onderliggende lagen. De aquarellen en schilderijen van Pape zijn ge baseerd op de natuur en di rect resultaat van waarne mingen in het landschap. Vooral de sfeer, atmosfeer, beweeglijkheid en de eenheid van aspecten in een land schap, lijkt Pape in zijn werk te willen vatten. Voor de werken in het Haags Ge meentemuseum vormden de Tuileriën van Parijs het on derwerp. Chadwick Bij galerie Nova Spectra is een tentoonstelling ingericht met beelden van de 74-jarige bekende Engelse beeldhou wer Lynn Chadwick. De ex positie toont vroeg en recent werk. De beelden van Chad wick tonen een gestileerd mensbeeld, waarin zekere kubistische invloeden te her kennen zijn. Vaak is sprake van twee beelden (mensen) die op de een of andere ma nier aan elkaar geklonken zijn. De wijze waarop de twee beelden zich tot elkaar ver houden, roept vaak een span ning op. Zo wordt bijvoor beeld een grote spanning ge creëerd in het beeld „Dan cing Figures" uit 1956, be staande uit twee geabstra heerde menselijke figuren, die door hun houding en vorm een grote kracht uit stralen. In het werk van Chadwick lijkt ook soms de invloed van Afrikaanse volkskunst zichtbaar. Zoals in enkele meer abstracte beelden als bijvoorbeeld „ïrigon III" of „High Hat Man" en een „High Hat Wo man", die zich in de schitte rende tuin achter de galerie bevinden. Bij deze laatste beelden steken gepolijste stukken brons af tegen zwar te delen, alsof daarmee het innerlijk en het uiterlijk ge stalte krijgt. Wat verder op valt is het contrast tussen de vaak stijve, stramme figuren en hun zwierige kledingstuk ken die in de wind meege voerd lijken te worden. Ook de hoofden van de figuren, die bij de mannen vaak uit een rechthoek en bij de vrou wen uit een driehoek bestaat, vallen op. Toch werd ik, op enkele uitzonderingen na, .niet echt getroffen door dit werk, waarbij volgens mij de kunstenaar zichzelf maar lijkt te blijven citeren. Wel erg goed vond ik zijn teke ningen van enkele beelden. SYLVIA VAN LEEUWEN Haags Gemeentemuseum, Stadhouderslaan 41, Den Haag: T/m 6 november, overzichtstentoonstelling met schilderijen van Jan Roëde en t/m 13 november werk van Erik Pape. Gale rie Nova Spectra, Laan van Mecrdervoort 41, Den Haag: T/m 16 oktober bronzen beelden van Lynn Chadwick. Geopend di-za 11-18 uur. >r Voor een agenda, ook voor mende dagen, raa men „UIT", de gra kelijkse bijlage va krant. >tzu' tkl. lschi ■iferda ALPHEN AAN DEN PI ROCINEMA I {Van B straat 6. tel. 017 Good morning Viet 18.45, 21.30. wo. o EUROCINEMA II: Hi gum op vrijersvoel 18.30, 21.00. Benji 14.00. EUROCINEM/ codile Dundee II 21.15. wo. ook 13.45. CINEMA IV: Salsa 21.00. wo. ook 13.30. ii en. t neus kl ,0 nodi ,tV»en 125 i LEIDEN LUXOR (Sl 19. tel. 071-121239): (al); 19.00, 21.15. w LIDO en STUDIO (Sl 39. tel. 124130): De lichtheid van het bei The last temptation (12); 20.00. Good moi nam (al); Crocodile (al); Nico (al); 14. 21.15. Junglebook 14.30. TRIANON (Bree tel. 123875): The last (al); 20.00. REX (Hai straat 52, tel. 071-12T Friends (16); 14.30, 19. aunt l (i forct prx 'onbl KATWIJK CITY Tl (Badstraat 30, tel. 0171 Raw (16); wo. 1 21.15. ma. di. 1 CITY THEATER academie (al); 19.00. ponnetje (al); 21.15. Jerry festival (al); wo. 1 k tyoen mt stro watt :huir pan jsjte sp 'neen H 'mtig jet t (he Gt amel V di *°'n ii Bal lich VOORSCHOTEN (tel. 01717-4354): Rami wo. 15.45. Honneponi ma. t/m wo. 20.15. 15.45. Color purple (al] wo. 20.00. KINDERVOORSTELLINI De reddertjes; wo. 1( en little pony; wo. 14.00. WASSENAAR 01751-13269): Jean del (12); ma. t/m wo. 20.00® gi baar OEN HAAGASTA 1 (Spèefer 463500): GoodmorningL (al); 14.00, 18.45, 21.30£ 2: Masquerade (al); 14.(r 21.30. AST A 3: (al); 14.00, 18.41 BABYLON 1 (Winkei Babylon, tel. 471656): T temptation of Christ (12 18.00, 21.00. BABY* The milagro beanfield en 15.15, 17.15, 19.15,, SCl BABYLON 3: De ond,spa< lichtheid van het best., k 15.30, 20.00. CINEAC^ a tenhof 20. tel. 630637):au' aido (12); 14.00, 18.410vei CINEAC 2: Poltergeil bloe 14.00, 18.45, 21.30. •wpir. 3: Rambo 3 (12); 18.4^ ma. di. ook 14.00. ME 1 LE 1 (Carnegielaan, tel.? me Frantic (al); 14.00, 18.4waf METROPOLE 2: Tef r temptation of christ (1>_ 20.30. METROPOLE pursuit (12); 14.00, 18.4» METROPOLE 4: Cn en dundee 2 (al); 14.0ÖJc c 21.30. METROPOLE met last emperor (al); 20.3C ook 14.00. ODEON gracht 13. tel. 462400)^H Seagal is „Nico" (l^f^T 18.45, 21.30. ODEOil H I tion Jackson (16): 13.4MM 21.30. ODEON 3: Evfcirrt (16); 13.45, 18.45, 21.30, van ON 4: Three men ancLn w (al); 13.45, 18.45, 21.30. waa, 20.00. STUDIO 2: A|AM I love (16); 19.00, 21.£,DE 14.45. STUDIO 3: PoC Ac (al); 19.00. Oei ciorft dir 21.30 wo. 14.30 eïjou FILMHUIS: Zaal 1: lrma,el che; 20.00. Zaal 2: Ma en sources; 19.30, 21.45.L ma. di. do. vr. 19.30, 2r 19.30, 22.00. Vertigo, noia; di. Vrouw in het z KINDERVOORSTELLINI CINEAC 3: De redder 14.00. METROPOLE book; wo. 14.00. De speurneuzen; wo. 1 jdderip 3.LI>- GRATIS ELKE WOENSDAf BULAGE BIJ UW KRANT INFORMATIE OVER FILMS, THEATER, RECREATIE.EXP EN EEN COMPLETE AGE Nederland lond schilders nSi tonen wer^j in Japan EINDHOVEN Tiei landse kunstenaars melijk uit Noord-Br; één Japanse collega tig jaar in ons land woond, zullen vanaf ber ongeveer een jaai Japanse steden hun ten zien. Zij hebben hi tief „Deshima" geno daarmee een culture» gehoofd te symboliseil eenkomstig de historË die het eilandje Desf Nagasaki in het speelde in de Japan landse betrekkingen"UR De elf deelnemende Hm naars zijn Jan van dl ms Bert Hermans, Frank £av; Heuvel en Dick Verd uit Eindhoven), Leoefte aans, Paul van Dijk Jpcht Heyden en Anneli ®J.m (Den Bosch), Richard en Jacqueline Peete assi sterdam) en Koji Ogkon zich de laatste tijd tu '"iö» derland en Japan bev De organisatie is in vc van de Stichting Tran }g, le Perspectieven, die^ doel stelt een dialoog ïqon Nederlandse en niet-MBJi culturen te bevordert vorm van uitwisselii !^u, teilen. 811

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 6