Kosmos op Nederland?
Kans van een op duizend
Korthals Altes
vecht vri jlatin
Stanley H. aan
CNV: netwerk voor
uitkeringsgerechtigden
BERTUS KROON
BESTUDEERT
BAAN VAN
RUSSISCHE
KERNSATELLIET
Aangiftebiljet 19Sbal
in een nieuw jasje
Twintig jaar en tbr
geëist voor moord
Wet vennootschaps
belasting aangenomen
Steeds meer steenkool uit
Zuidafrika aangevoerd
BINNENLAND
CeidaeSowuwt
VRIJDAG 23 SEPTEMBER 1983 PAGIN(JJT]
Pleidooi voor hardere
aanpak alternatieve artsen
UTRECHT De al ruim een eeuw bestaande Vereniging
tegen de Kwakzalverij wil een hardere en openlijke aan
pak van alternatieve artsen. Voorzitter C.N".M. Renckens
heeft de leden daartoe opgeroepen in het blad van de ver
eniging. Vroeger was de strijd tegen de kwakzalverij
vooral een strijd tegen onbevoegden. Nu gaat het om gro
te aantallen artsen die zich bezighouden met alternatieve
geneeskunde. Een naam die, zo schrijft Renckens, vrijwel
uitsluitend fungeert „als dekmantel voor allerlei onbewe
zen theorieën en praktijken". Hij stelt dat veel mensen
een beroep doen op deze „medische kwakzalverij" omdat
er nu eenmaal veel patiënten zijn met onbegrepen, onbe
handelbare of chronische aandoeningen. Het gaat bij hen
niet om een principiële keuze maar om een proef onder
het motto 'baat het niet, het schaadt ook niet'. Maar soms
is er wel degelijk medische schade en financiële schade is
er altijd, aldus Renckens.
Verdachte ontucht
zwaar mishandeld
DEVENTER Als vergelding
voor het plegen van ontucht met
drie kinderen hebben vijf inwo
ners van Deventer op 15 septem
ber 's nachts een 33-jarige man uit
deze gemeente gegijzeld, zware
verwondingen toegebracht en met
moord bedreigd. Hij moest drie da
gen worden behandeld in het zie
kenhuis. In het belang van het on
derzoek in deze zaak heeft de poli
tie van Deventer dat pas vanmor
gen bekendgemaakt. De politie
heeft inmiddels vier van de vijf
verdachten gearresteerd. De ver
dachte van de ontucht met de drie
kinderen is na ontslag uit het zie
kenhuis eveneens ingesloten.
Mogelijk nekkramp
soldaat in Venlo
VENLO Bij een 24-jarige
dienstplichtig soldaat die is ge
legerd op de militaire rijschool
in Venlo, zijn gisteren sympto-
nen geconstateerd die zouden
kunnen wijzen op nekkramp.
De soldaat is opgenomen in
een ziekenhuis. De soldaat
maakt deel uit van het vierde
peloton van de derde rij-in-
structiecompagnie. De 60 mili
tairen die eveneens in dit pe
loton zitten, hebben uit voor
zorg tegen een mogelijke be
smetting door nekkramp het
gebruikelijke anti-bioticum ge
kregen. De zieke soldaat zit
pas achttien dagen in dienst.
Man gedood bij
aardappelen rooien
NOORDOOSTPOLDER
Een 20-jarige man uit Ens is
gisteren bij het rooien van
aardappelen in Kraggen-
burg om het leven geko
men. Het slachtoffer werd
met zijn arm in een rijden
de rooimachine getrokken
toen hij probeerde kluiten
uit het apparaat te halen.
Ondanks snel ingrijpen van
een collega kon niet
worden voorkomen dat de
man tot aan zijn schouders
in de machine werd getrok
ken. Hij overleed ter plek
ke aan zijn verwondingen.
Brand verwoest nieuwe
Porsches en oldtimers
SMILDE Bij een brand in gara
gebedrijf Theo Jansen in Smilde is
voor ten minste één miljoen gulden
schade aangericht. In het bedrijf
stonden tien nieuwe Porsches en
even zoveel oldtimers, waaronder
een paar Chevrolets uit de jaren
vijftig. Alles ging in vlammen op.
Boven het bedrijf was een woon
huis waarin vijf mensen woonden.
Zij schrokken 's nachts wakker
door een hevige explosie. De garage
stond toen al in lichterlaaie. De be
woners konden ongedeerd uit het
huis komen. Jansen was Porsche-
dealer voor de drie noordelijke pro
vincies.
KOOTWIJK Dat de
Russische spionage-satel-
liet Kosmos 1900 op Aar
de valt, is zo zeker als de
theorie van Newton.
Waar en wanneer is ech
ter nog in de nevelen van
de dampkring gehuld. Sa
telliet-deskundige Bertus
Kroon (dé deskundige,
wordt gezegd) van het
observatorium in Koot
wijk durft slechts schat
tingen te doen.
Geleerden die al landen aan
wijzen als vermoedelijke
plaats waar de Kosmos kan
neerstorten, slaan volgens
hem een slag in de lucht.
Kroon: „Zoals de situatie er
nu uitziet, zijn alle landen op
de wereld nog mogelijk, tenzij
Spitsbergen en Antarctica
heel spoedig onafhankelijk
worden
Het verhaal van de Kosmos
1900 laat zich snel vertellen.
Vorig jaar december gelan
ceerd, deed de satelliet de eer
ste maanden goed zijn werk.
Zoals Moskou het gepland
had. De Kosmos was trou
wens niet voorbestemd een
lang leven te genieten. Daar
voor was de geplande baan
om de aarde te laag. Cirke
lend op een baan 190 kilome
ter boven de aardkorst, heeft
de zwaartekracht nog te veel
vat op de satelliet.
De 1900 bleef als spionage-sa-
telliet zo dicht mogelijk boven
de aarde hangen en werd
steeds in hoger sferen ge
stuwd als de baan te laag
werd. Voor het opwekken
van energie heeft de satelliet
een kernreactor aan boord.
Wanneer de stuurraketten
niet meer in staat zijn de sa
telliet in de goede baan te
houden, wordt die door de
aarde aangetrokken.
Uranium
Die toestand is nu ontstaan.
Er zou niets aan de hand zijn
- er komt immers wel vaker
Op 190 kilometer hoogte rondt de vijf ton zware Russische spionage-satelliet Kosmos 1900 ruim
zestien keer per dag de aarde. Tegen de schemering en kort na middernacht passeert hij Neder
land. Volgens Bertus Kroon zal de satelliet op 26 of 27 september neerstorten.
functioneert. Eerlijk gezegd:
ik had een prettiger gevoel
gehad als de kern al wegge-
stuwd was".
Die kern is het die het neer
storten met vervelende com
plicaties kan omgeven. Zo'n
tien jaar geleden kwam de
Kosmos 954, een voorvader
van de 1900, in Canada te
recht. De regering in Ottawa
stak meer dan tien miljoen
gulden in een zoekactie naar
de brokstukken. Dit om de
Eskimo's en andere bewoners
van het hoge noorden tegen
radio-actieve besmetting te
beschermen. Daarom voorzag
Moskou de opvolger van de
954, de 1402, van een weg-
werp-systeem dat bij deze sa
telliet ook heeft gewerkt
Maar de kern van de 1900, zo
vreest Kroon, lijkt de weg
van die van de 954 te volgen.
Vandaar dat experts als
Kroon de satelliet met meer
dan gewone belangstelling
volgen. Hij krijgt uit allerlei
landen de vraag voorgelegd
waar de satelliet zal neerko
men. Niemand kan het nog
weten, verkondigt hij stellig.
Uit het vluchtgedrag blijkt
namelijk dat het vluchtcen-
trum in Rusland nog contact
heeft met de Kosmos. Die
wordt nog steeds enigszins bij
gestuurd. Vandaar ook dat
Kroon nog steeds een vleugje
iets naar beneden zonder
schade aan te richten - als de
satelliet geen radio-actief ura
nium en een aantal nog veel
schadelijker radio-actieve
splijtstoffen zoals cesium in de
reactor zou hebben. Om dat
van de aarde weg te houden,
heeft de Sovjetunie een weg-
werp-systeem ontworpen dat
de kern van ongeveer één
ton, waarin zo'n 50 kilo urani
um, in hoger sferen moet stu
wen.
„Vooralsnog", zo constateert
Bertus Kroon, „hebben ze dat
systeem niet gebruikt. Er zijn
geluiden dat ze het op het
laatste moment alsnog zullen
doen, maar het is óók moge
lijk dat het systeem niet meer
hoop heeft dat de kern weg-
gestuwd zal kunnen worden.
In rook opgaan
Op de hele wereld volgen
mensen de 1900. De compu
ters van de Amerikaanse
ruimtevaartinstantie NASA
leveren dagelijks gegevens
over de vluchtbaan die daar
na ook in de brievenbus van
het observatorium in Koot
wijk belanden. NASA volgt
trouwens alle objecten die
zich richting aarde spoeden
en vermeldt daar gelijk bij of
ze de aardkorst bereikt heb
ben of onderweg in rook zijn
opgegaan.
Een enkele keer blijken de
gegevens niet helemaal te
kloppen. Van de Russische
Sojoez TM-5 die begin sep
tember met aan boord onder
meer de Afghaan Abdol Ahad
Mohammed na problemen
alsnog veilig landde, wordt in
de NASA-gegevens vermeld
dat hij 'vernietigd' is. Toch
hebben miljoenen tv-kijkers
de drie kosmonauten in le
venden lijve zien uitstappen.
„Meestal hebben ze liever dat
niets de grond raakt", grapt
Kroon, „maar bij een beman
de Sojoez zijn ze toch blij als
een groot stuk helemaal bene
den komt".
Direct laat hij daarop volgen:
„Van kunstmanen of andere
ongestuurde objecten of res
ten komt maximaal drie pro
cent op de grond. De rest ver
brandt in de dampkring.
Komt de uraniumkern uit de
Kosmos los in de atmosfeer,
dan zou hij uiteenvallen en
verbranden. Nu zit hij echter
nog in de satelliet".
Crisisteam
Het in Nederland gevormde
crisisteam acht de kans gering
dat de Kosmos op Nederlands
grondgebied neerkomt: „Een
kans van één op de duizend".
De onzachte landing wordt
verwacht in de eerste week
van oktober. Maar daaraan
hecht Bertus Kroon geen ge
loof. Hij heeft afgelopen za
terdagavond de satelliet met
het blote oog geklokt, toen die
laag aan de zuid-oostelijke he
mel voorbij kwam. „Uit de ge
klokte tijd bleek dat hij een
minuut voorliep. Dat wees
erop dat mijn berekeningen
er dichter bij zitten. Mogelijk
komt hij op 26 of 27 septem
ber, dat is begin volgende
week, al naar beneden".
Maar of dat in Nederland zal
zijn valt zacht gezegd te be
twijfelen. In de eerste plaats
hebben Franse geleerden de
Kosmos 1900 al opgeëist, maar
daaraan zal de kunstmaan
geen boodschap hebben. Wat
de kans wel klein maakt, is
dat Nederland erg veel bui
tenland heeft. Stort de satel
liet neer - hij kan tenslotte
ook verbranden in de damp
kring - dan is er een kans van
zeventig procent dat hij in zee
neerkomt. Slechts drie-tiende
van ,de aardbol wordt gevuld
door de continenten. Daarvan
weer twee-derde is nagenoeg
onbewoond. De kans dat de
Kosmos in de buurt van men
sen neerstort is dus slechts
tien procent. Het Nederlands
grondgebied behoort daarbij,
maar is een heel klein deel.
De kans om een grote prijs in
de nationale Staatsloterij te
winnen, lijkt van een verge
lijkbare grootte.
Toch kan de kunstmaan over
al de aardkorst raken, behal
ve in het Zuid- of Noordpool
gebied. Zijn baan maakt na
melijk een hoek van 65 gra
den met de evenaar. Door het
roteren van de aarde over
schrijdt hij alle landen, behal
ve de twee poolkappen.
Momenteel bevindt de 1900
zich nog op zo'n 190 kilometer
hoogte. Zakt de Kosmos tot
een hoogte van 130 kilometer,
dan is hij binnen een dag be
neden. Waar? Bertus Kroon
weet het niet. Voor het crisis
team heeft hij echter een goe
de tip: „Als hij rond het mid
daguur vergaat, dan kan het
crisisteam naar huis". Op dat
tijdstip bevindt de kunstmaan
zich zeker boven een ander
land.
JAN SMITS
NIET EENVOUDIGER, WEL MODIEUZER
iter
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het aan
giftebiljet (inkomstenbe
lasting en premies volks
verzekeringen) dat begin
volgend jaar weer bij zo'n
5 miljoen Nederlanders in
de bus zal vallen, zal er
anders uit zien dan voor
gaande jaren. Opvallend is
vooral de kleur van het
nieuwe formulier: het
huidige grijs-witte biljet
met verschillende steun
kleuren die per categorie
(een A-, B-, É- of T-biljet)
verschillen, wordt ver
vangen door een biljet
met een lila en mint-groe-
ne achtergrond en blauw
paarse letters.
Bij de presentatie van het
nieuwe aangiftebiljet, gisteren
op het ministerie van finan
ciën, zei plaatsvervangend Di
recteur-Generaal der Belastin
gen, mr. J. van Lunteren na
drukkelijk dat het gaat om een
verbeterd aangiftebiljet en niet
om een eenvoudiger formulier.
„Zolang de Nederlandse belas
tingwetgeving ingewikkeld is
zal dat zijn vertaling vinden in
it ove
it de i
ind
•ie isl
zittir
ze h
opp
noen
VRUT
de ni<
non h
'aarde
i wilde
door
het aangiftebiljet", aldus tLgfjn
Lunteren. Van een eenvir®
ger biljet zal volgens herreJ\ 2
sprake zijn na de invc*e
van het vernieuwde bel.
stelsel in 1991.
Met het nieuwe formi
wel tegemoetgekomen
klachten die de inspectii
de belastingtelefoon ben
over opzet, vraagindelii
taalgebruik van het
biljet. Volgens Van Luni
is de belangrijkste doelsl
van de wijziging een biljk
maken dat gemakkelijker \Ul)
de belastingplichtige zelfj
worden ingevuld en w;
minder vergissingen wi
;emaakt.
an Lunteren noemt hi
hanteerde taalgebruik ii
nieuwe formulier en de
lichting de belangrijkste
betering: het typisch ambtj
taalgebruik is zoveel mog
vervangen door zakelijke
woordingen die dichter bi I
spreektaal liggen.
In de kantlijn van het 1
wordt bij veel vragen kort
gelegd welke gegevens prtopE
worden verlangd. ^%id i
wordt verwezen naar der
betreffende pagina in depeis
lichting als meer tekst enMncj(
leg wordt gewenst. Het a^neril
pagina's van het biljet E
van 10 naar 8. erkw
NA UITSPRAAK IN KORT GEDIPpi
kreau
DEN HAAG Minister Kort
hals Altes van justitie gaat „op
korte termijn" in beroep tegen
het opschorten van de straffen
van Stanley H. en Paul M.
door de president van de
rechtbank in Den Haag, mr. J.
Holtrop. De bewindsman zei
aan de uitspraak van de rech
ter geen enkele consequentie
te zullen verbinden ten aan
zien van andere verdachten.
„Daarvan zullen we moeten
afwachten of ook zij naar de
kort-gedingrechter stappen en
als dat zo is, dan zal de Staat
zeker weer verweer voeren",
aldus Korthals Altes.
Stanley H. en Paul M. zaten
een gevangenisstraf uit van
zes jaar voor een gewapende
bankoverval in Baarn in 1982.
Maar mr. Holtrop bepaalde
gisteren dat hun straf moest
worden opgeschort totdat het
Europese Hof voor de rechten
van de mens oordeelt over het
gebruiken van anonieme ge
tuigenverklaringen. Beide
mannen hadden een kort ge
ding tegen de Staat aangespan-
jimte
:htm
tO€
irt
(perk
ei
teg<
mee
In o]
ïjven
rde j
ft bes
»t nie
nen om hun straf opges€elen.
te krijgen. Zij zijn veroonfcht
op basis van anonieme gmp rr
genverklaringen, een velari 1-
jn eer
if)-ral
gaan. Jfde
De Europese Commissie l°r de
de rechten van de mens e£n-
heeft in mei van dit jaarf1*? va
klacht van een medeverdiri'
over het gebruiken van ivoor
nieme getuigenverklarif1. wa
gegrond verklaard en voi
zaak voorgelegd aan het p"~u'
pese Hof voor de rechtend
de mens voor een defiif'
oordeel. Het gaat om S. 1
inmiddels voor een
kwestie aan Zweden is uitj,
verd.
indst
irtjai
lid al:
Volgens rechtbankpn
mr. Holtrop kunnen ook
sen die niet zelf hebbel,
klaagd, rechten ontlenen[oste^
beslissingen van het Eur<*me d
Hof. Hij achtte het waars
lijk dat het Hof zal concl
ren dat K. ten onrechte is'
oordeeld en dat dit ook fe
voor H. en M.
GRONINGEN Twintig jaar
en tbr heeft officier van justi
tie mr. C.J. van Epenhuijsen
gisteren geëist tegen de 29-jari-
ge W.J. van der S. uit Gronin
gen. De man heeft bekend dat
hij op 10 maart van dit jaar
een 22-jarige Groningse vrouw
heeft verkracht en gewurgd.
Van der S. had op de bewuste
avond verlof uit de Van Mes
dagkliniek waar hij al zo'n ze
ven jaar in het kadèr van een
tbr-maatregel werd verpleegd.
Het misdrijf heeft destijds zeer
veel emoties losgemaakt. Al
vier maanden, zo vertelde van
der S., had hij tijdens zijn ge
regelde verlof-uitjes rondge
fietst met het verlangen een
vrouw te „pakken". Uit het
psychiatrisch rapport blijkt dat
de man in zijn jeugd door zijn
vader ernstig werd mishan
deld en door zijn moeder aan
gezet tot incest en prostitutie.
Hij kwam al op jeugdige leef
tijd voor zedenmisdrijven met
justitie in aanraking.
De conclusie van het psychia
trisch rapport luidt dat Van
der S. verminderd toereken
baar is. Mr. I. de Vos, de
raadsman van de verdachte
vindt dat zijn cliënt in het ge
heel niet toerekenbaar moet
worden geacht en dat hem
daarom alleen een nieuwe tbr-
maatregel moet worden opge
legd. Volgens de advocaat
heeft de verdachte zijn haat je
gens zijn moeder op het slacht
offer geprojecteerd. Uitspraak
op 6 oktober.
SUSKE EN WISKE DE DAPPERE DUINDUIKERS
Goedgemutst
Een tegeltableau voor het nieuwe stadhuis van Amsterdam kun
je natuurlijk per post aanbieden aan burgemeester Ed van Thijn
(links), maar Hans Wiegel dacht daar anders over. Met andere
leden van zijn provinciaal bestuur zeilde de commissaris van de
koningin van Friesland met het statenjacht Friso naar de hoofd
stad. Wiegel en Van Thijn waren beiden zeer goed gemutst toen
de één de ander het tegeltableau overhandigde. foto: anp
DEN HAAG De Tweede Kamer heeft in de afgelopen nacht
het wetsontwerp aangenomen om de vennootschapsbelasting te
verlagen tot veertig procent voor de eerste 250.000 gulden aan
fiscale winst en tot 35 procent voor alle winst daarboven. Tegen
stemden PvdA, PPR en PSP. Alle wijzigingsvoorstellen werden
verworpen. Een voorstel van de VVD om de verlaging te laten
ingaan op 1 oktober en dat vast te leggen in de wet haalde het
niet. Alleen de VVD-fractie stemde voor. Het hangt nu af van
hetjdstip waarop de Eerste Kamer het wetsontwerp behandelt
wanneer de verlaging zijn beslag zal krijgen. Dat gebeurt op de
dag nadat de wet in het Staatsblad is geplaatst. De Kamer nam
wel een motie van Reitsma (CDA) aan om bij de herziening van
de loon- en inkomstenbelasting per 1 januari 1990 te bekijken of
de grens waarop het 35-procentstarief van toepassing wordt, kan
worden verlaagd. In het debat hierover heeft Reitsma een grens
van maximaal 175.000 gulden voorgesteld.
ke ki
frd
ROTTERDAM De aanvoer
van Zuidafrikaanse steenkool
in Nederland is tussen 1982 en
1986 verdubbeld. Nederlandse
havens, overslagbedrijven en
handelaren spelen een steeds
belangrijkere rol in de aan- en
doorvoer van Zuidafrikaanse
steenkool in West-Europa.
Dit constateert de werkgroep
Kairos in het rapport „Zuida
frikaanse kolen stromen naar
Nederland", dat gisteren in
Rotterdam werd gepresen
teerd. Volgens Kairos is een
steen kolenboycot een uiterst
effectief middel om het Zuida
frikaanse apartheidsregime te
treffen.
Zuidafrika exporteert jaarlijks
veertig miljoen ton steenkool.
waarmee het na goud het be
langrijkste exportprodukt is.
Hiervan wordt vijf tot zes mil
joen ton via Nederlandse ha
vens aangevoerd, waarvan het
leeuwendeel via Rotterdam-
Europoort. Kairos vindt dat de
Nederlandse regering! zolang
een Europese boycot niet van
de grond komt, een eenzijdig
kolenembargo moet afkondi
gen. Uit een onderzoek dat
Kairos heeft ingesteld, blijkt
dat het overgrote deel van de
in Nederland aangevoerde ko
len naar andere landen wordt
doorgevoerd, waarbij in de la
dingpapieren het land van
herkomst wordt verdonkere
maand. Ook ondergaan in Ne
derland geïmporteerde kolen
hier een bewerking of worden
Zuidafrikaanse kolen S-|-
mengd met andere steent A
en worden als „Dutch Bli
geëxporteerd. Bovendien I
volgens Kairos nog een
zienlijke hoeveelheid in
derland achter, die doori"lO
drijven wordt verstookt.' I
vrees van Rotterdam dal
een boycot van Zuidafrika
kolen de lading in andere
ropese havens wordt gelaan o
volgens Kairos ongeg Fr
omdat andere havens jJSSI
Duinkerken, Le Havredim
Nantes de grote kolensch^p^
niet kunnen ontvangeni
vendien zou dit onaantrë J
lijk zijn vanwege de grof0*1'*
stand per binnenschip l fel]
het Ruhr-gebied, dat één als
de belangrijkste afnemer^ten
d<
AV
KAALTE De christelij
ke vakcentrale CNV be
gint eind oktober met een
netwerk van vertrouwen
spersonen voor uitke
ringsgerechtigden. Deze
vertrouwenspersonen, zelf
ook „anders actief", gaan
helpen bij contacten met
sociale diensten, arbeids
bureaus en gemeenschap
pelijke medische diensten,
zo heeft CNV-voorzitter
Hofstede gisteren meege
deeld op een CNV-mani-
festatie in Raalte.
De vertrouwenspersonen
moeten in elke provincie ac
tief zijn. Ze krijgen een specia
le scholing om de uitkerings
gerechtigden goed van advies
te kunnen dienen. Voorlopig
moeten ze zich vooral richten
op begeleiding van bezoeken
aan de GMD, omdat de daar
uitgevoerde keuringen voor de
aaw en wao vaak diep ingrij
pen in het privéleven van uit
keringsgerechtigden. De ver
trouwenspersonen houden
voorgesprekken met de uitke
ringsgerechtigden, gaan met
hen mee en nemen na afloop
van de bezoeken de resultaten
door om te kijken of er andere
stappen nodig zijn.
Voor ingewikkelder zaken
kunnen de vertrouwensperso
nen een beroep doen op de
deskundigen van vakcentrale
en bonden.
De vakcentrale FNV kondigde
vorige maand al aan zesi
ciale medewerkers in diefr
nemen voor de belange
hartiging van uitkering
rechtigden.
Verder maakte de FNV j
ren bekend onder het
„Het kan anders, beter"
mende tijd de boer op te j~~_—
met een uitgewerkt aiterir
voor het kabinetsbeleid.
alternatief - deels opgetx
uit reeds eerder gepresenj
de plannen - voorziet inl
gelijke inkomensontwik'
voor werkenden en
ringsgerechtigden, extra ii
teringen in milieu en i
structuur en maakt een
aan de „afbraakmaatred
voor jongeren en de stut
nanciering.
fLan<
Êdich
rt doe
