Geld
voor
en goed „hobbel
Samen op Weg
Europese vraagtekens bij
beleid Roemeense kerken
£eidóe
lezers
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
God in Vlaanderen" in november op televisie
kerk
wereld
beroepingen
Zuidafrikaanse
Raad van Kerken
vraagt steun paus
tegen apartheid
1000 Keer
een tientje is ook
tienduizend gulden
Het Leger is blij
met elk bedrag.
Giro 37071.
Bank70.70.70.171.
ftwdócSou/imtt
DONDERDAG 22 SEPTEMBER 1988 PA
HILVERSUM De KRO zal
de tv-documentaire ..God in
Vlaanderen", die eerder dit
jaar tweemaal werd uitge
steld, alsnog uitzenden. Met
aansluitend een panelgesprek
wordt het programma van Ad
Zonneveld op maandag 14 no
vember te 22.40 uur op Ne
derland 1 uitgezonden. De
BRT zendt het programma
dezelfde avond uit op België 1
om 21.40 uur. Op de oorspron
kelijke dag van uitzending (18
januari) kwam de KRO tot
het inzicht dat „God in
Vlaanderen" ..in de huidige
vorm nog niet voor uitzen
ding geschikt was".
De programma-leider van de
KRÖ-tv, Gerard Hulshof,
nam dat besluit omdat onder
meer hij vreesde dat de docu
mentaire aanleiding tot mis
verstanden zou kunnen ge
ven. DE KRO ontkende toen
ten stelligste dat deze beslis
sing onder druk van de Ne
derlandse bisschoppen was
genomen. De documantaire
vormt een deel van een twee
luik dat KRO en BRT over de
rk geloofsbeleving in België
respectievelijk Nederland
hebben.gemaakt. In de (kriti
sche) documentaire van Zon
neveld ligt het accent op de
Vlaamse RK Kerk als keurs
lijf. De uitzending ging toen
niet door omdat de KRO er
niet in slaagde drie Vlaamse
katholieken te vinden voor
een panel dat de documentai
re zou kunnen verhelderen
en verdiepen. Dat is nu wel
gelukt: prof. dr. K. Dobbelae-
re uit Leuven zal in het panel
optreden samen mevrouw
prof. dr. A. Hermans, secreta
ris van de Katholieke Arbei
dersvrouwen in Vlaanderen
en de pastoraal theoloog prof.
dr. E. Henau uit Heerlen. Ge
spreksleider is Ad Langebent.
Dobbelaere noemde de oor
spronkelijke versie van de do
cumentaire een aaneenrijging
van negatieve kritiek op de
kerk. de katholieken, de ka
tholieke zuil en de bisschop
pen. Volgens hem had Zonne
veld een heel eenzijdige selec
tie gemaakt uit het twee uur
durend vraaggesprek met
hem.
De ouderdom van een
leeuw is meer waard
dan de jeugd van een
ree
HERVORMDEN EN GEREFORMEERDEN ONEENS OVER BEHEER
ZELHEM De geza
menlijke synodevergade
ring van hervormden en
gereformeerden, eind ok
tober, zal wel spreken
over de structuur van de
toekomstige gezamenlijke
kerk en over de toelating
van de Remonstrantse
Broederschap als waarne
mer bij het Samen op
Weg-proces, maar „het
moeizame probleem" van
Ds. J. Monteban
het beheer over geld en
goed is nog niet opgelost
en komt derhalve niet op
de agenda.
Dit voorjaar werd de combi
synode uitgesteld omdat de
hervormden en hereformeer-
den het nog niet eens konden
worden over de regeling voor
het beheer van kerkelijke
goederen. De gereformeerde
synodevoorzitter ds. E. Over-
eem sprak in dat verband van
een mid-life crisis van Samen
op Weg.
Op vermogensrechtelijke en
privaatrechtelijk terrein blijft
dit een „heel gevoelig" pro
bleem, aldus ds. J. Monteban
uit Zelhem. Hij is voorzitter
van deputaten (deskundigen)
voor het proces van Samen op
Weg.
In de Hervormde Kerk ligt
het beheer van geld en goed
in handen van de kerkvoogdij
en niet van de kerkeraad, ter
wijl in de Gereformeerde
Kerken de kerkeraad verant
woordelijk is voor bestuur én
beheer. Wel heeft de Her
vormde synode in juni zich in
principe uitgesproken voor
een uniforme beheersregeling
die de eenwording met de Ge
reformeerde Kerken zal ver
gemakkelijken.
Bij zijn afscheid in april zei de
praeses van de Hervormde sy
node, ds. H. Huting, dat het
„nog maar de vraag is of de
combisynode in oktober deze
hobbel kan nemen. Als de
Hervormde Kerk het gerefor
meerde model overneemt,
dan moeten mensen van hun
stoel af en krijgen ze plaatse
lijk veel minder te zeggen",
aldus Huting, die zei „best te
begrijpen dat daar bezwaren
tegen bestaan".
De Raad van Deputaten heeft
een gunstig advies gegeven
over toelating van de Remon
strantse Broederschap tot
waarnemer bij het Samen op
Weg-proces. Twee jaar gele
den werd de Evangelisch-Lu-
therse Kerk als waarnemer
toegelaten.
De Hervormde Kerk telt zo'n
FOTO: PERS UNIE
1.800 gemeenten en de Gere
formeerde Kerk ruim 800. Er
zijn ongeveer 250 gemeenten
die of gefedereerd zijn of daar
heel dicht bij zijn, aldus Mon
teban. Daarvan zijn 130 gefe
dereerde gemeenten al hele
maal goedgekeurd door hoge
re kerkelijke organen. In
sommige gemeenten, zoals in
zijn woonplaats Zelhem, is de
gefedereerde gemeente inhou
delijk al in de gefuseerde fase.
„We weten nog amper van el
kaar wie hervormd en wie
gereformeerd is."
VAN POPERING:
Geen acties
als film
toch wordt
vertoond
(vervolg van pagina 1)
DEN HAAG Het
Haagse gemeenteraadslid
L. van Popering (SGP/
GPV/RPF) zei vanmor
gen dat hij een nieuw
kort geding ter voor
koming van vertoning
van de omstreden Jezus-
film wil overwegen
wanneer blijkt dat er
„zwakke punten" in het
vonnis zitten.
Hij voegde eraan toe dat hij
zijn achterban niet zal oproe
pen te demonstreren als de
film toch in de bioscopen
wordt vertoond. „Dat actie
voeren zit ons niet in het
bloed. Bovendien levert ook
zo'n demonstratie weer publi
citeit op voor de film en daar
door bereiken we wellicht het
tegendeel".
De uitslag van het kort ge
ding dat een aantal christelij
ke organisaties en individuele
burgers heeft aangespannen
tegen de distributeur van de
film. was nog niet bekend bij
het ter perse gaan van deze
editie. Mr. Asscher zou om
kwart voor drie vanmiddag
vonnis wijzen. In de Haagse
bioscoop Metropole was om
twee uur de premère. De di
rectie zei zich ervan bewust te
zijn dat de uitspraak van de
rechter er toe zou kunnen lei
den dat de vertoning zou
moeten worden gestaakt.
De eigenaar van de twee
Haagse bioscopen die de film
op het programma hebben
staan, de Cannongroep, zei
vanmorgen vooralsnog niet op
een verbod op vertoning van
de omstreden Jezusfilm te re
kenen. Mocht het toch zover
komen, dan komt als vervan
gende film „The life of Bry
an" van Monty Python in
aanmerking. Deze film is een
satire op het leven van Jezus.
Zestien bioscopen hebben
voor vandaag de première
van „The Last Temptation"
op het programma staan, on
der meer het Lidotheater te
Leiden.
Nederlandse Hervormde Kerk.
Beroepen te Zoetermeer L. Romein
te Rotterdam-Centrum; te Zuidland
A C. Verweij, kand. te Amsterdam;
te Beverwijk-Heemskerk S. Zitman
te Streekgemeente De Drieslag
Aangenomen naar Barendrecht
(buitengewone wijkgemeente) JG
van Willegen, wonende te Veenen-
daal; naar Emmeloord-West C.H
Bax te Heteren. die bedankte voor
Hazerswoude (toez): naar Schoonho
ven W van Gorsel te Gouda
„OOIT HOOP IK ZUIDAFRIKA TE BEZOEKEN"
JOHANNESBURG De
Zuidafrikaanse Raad van
Kerken (SACC) heeft
paus Johannes Paulus II
dringend verzocht de
strijd tegen de apartheids
politiek in Zuidafrika te
ondersteunen. Het ver-
schikkelijke kwaad van
apartheid moet eindelijk
uitgeroeid worden, aldus
de oproep die is onderte
kend door dr. Frank Chi-
kane, algemeen secretaris
van de SACC.
De oproep van de Zuidafri
kaanse kerken komt enkele
dagen na het bezoek van de
paus aan Zuidelijk Afrika.
Tijdens de reis is hij volgens
een delegatie van de SACC,
die in Mocambique een ont
moeting met de paus had, te
gematigd geweest over het
apartheidsbewind in Zuidafri
ka. De SACC heeft het de
paus kwalijk genomen dat hij
een ontmoeting heeft gehad
met minister van buitenland
se zaken, Roelof Botha, toen
zijn vliegtuig wegens het
slechte weer moest uitwijken
naar Johannesburg.
De rooms-katholieke bis
schoppenconferentie, die in
de SACC als waarnemer ver
tegenwoordigd is, heeft de re
gering bedankt voor de hulp
aan de paus na zijn onver
wachte landing in Johannes
burg. De bisschoppen laten dit
weten in een telegram aan
minister Botha.
De paus heeft gisteren het sy
steem van apartheid in Zuid
afrika veroordeeld, maar ook
gezegd dat hij dat land ooit of
ficieel hoopt te bezoeken.
„Apartheid blijft onmisken
baar in strijd met de menselij
ke waardigheid, vanuit een
christelijk gezichtspunt," zei
Johannes Paulus, want „alle
menselijke wezens genieten
dezelfde waardigheid die niet
wordt verzwakt door tot een
bepaald ras te behoren."
„Het overwinnen van discri
minatie op dat gebied is een
integraal onderdeel van het
programma voor bevrijding
en zelfbeschikking van het
Afrikaanse volk," zei.de paus
tijdens de algemene audiëntie
op het Sint Pietersplein.
Hij zei verder dat hij in de
toekomst de gelovigen hoopt
te bezoeken in Zuidafrika,
Angola, Namibië, Sao Tome
en Principe.
Detector
Bij de (wapen)controle van mensen die de wekelijkse audiëntie van de paus willen meemaken in
de Sint Pieter wordt onder meer gebruik gemaakt van een detector.
DEN HAAG Vertegen
woordigers van enkele
Westeuropese kerken
hebben tijdens een bij
eenkomst in Zürich een
oproep gedaan aan de
Wereldbond van Her
vormde en Gereformeer
de Kerken (WARC) om
via allerlei kanalen aan
dacht te vragen voor de
noodsituatie in Roemenië.
De vertegenwoordigers lieten
blijken vraagtekens te hebben
bij het beleid van de kerkelij
ke leiders in Roemenië ten
aanzien van hun regering. De
bijeenkomst in Zürich was
een initiatief van de Zwitserse
Evangelische Kerkenbond,
die zich met enkele andere
WARC-leden wilde beraden
over de politieke en economi
sche situatie in Roemenië. De
Roemeense regering heeft
zich voorgenomen duizenden
dorpen te slopen in Transsyl-
vanië. waar de Hongaarse
minderheid woont. Dit voor
nemen heeft een enorme on
rust veroorzaakt onder de be
volking.
De kerken in Roemenië heb
ben zich in hun officiële uit
spraken achter de regering
gesteld. De twintig vertegen
woordigers van Europese ker
ken hebben in Zürich vraag
tekens geplaatst bij het optre
den van de kerkleiding, maar
hebben desondanks besloten
hun solidariteit uit te spreken
met de Roemeense kerken.
De afgevaardigden in Zürich
zullen hun eigen kerken ver
zoeken bij de politieke orga
nen aan te dringen op druk
op de Roemeense regering. Zij
vragen van de WARC bijzon
dere aandacht voor Roemenië
en hopen dat de wereldbond
ook organisaties als UNESCO,
de Verenigde Naties en de
Wereldraad van Kerken alar
meert.
De WARC liet zich verleden
jaar kritisch uit over de situa
tie in Roemenië, maar kreeg
toen van twee Hongaarse bis
schoppen uit Roemenië Te ho
ren dat er helemaal geen
sprake van een noodtoestand
WERELDBOND
BIJBELGENOOTSCHAPPEN:
Meer uitgaven voor jongeren
BUDAPEST Afgevaar
digden- van bijbelgenoot
schappen uit 105 landen
hebben in Budapest een
verklaring waarin onder
tekend waarin ze beloven
kerken van alle confes
sies bijbelhulp te zullen
bieden.
Bovendien beloofden zij een
bijzondere krachtsinspanning
om in de jaren '90 bijbeluitga
ven in gedrukte of andere
vorm binnen het bereik van
jonge mensen, te brengen.
Met dankbaarheid werd ge
constateerd dat de bijbelge
nootschappen onverwacht
nieuwe mogelijkheden heb
ben om de kerken van China
en de Sovjetunie aan bijbels te
helpen. Ook werd de uitda
ging aanvaard om de bijbel
zowel financieel als wat taal
betreft binnen het bereik te
brengen van de 450 miljoen
personen die volgens de prog
noses voor het jaar 2000 tot de
kerken zullen toetreden.
Om aan de vraag naar bijbels
te kunnen voldoen, moeten de
huidige inkomsten anders
worden besteed en nieuwe in
komsten worden verkregen.
In 1989 is 76 miljoen gulden
nodig voor het vertalen,
drukken en verspreiden van
de bijbel in de wereld. Een
beroep wordt gedaan op ker
ken en individuele christenen
die nu nog niet aan dit werk
bijdragen.
Schuldenlast
en Derde Wereld
Het verslag in de rubriek
Kerk en Wereld over de on
langs gehouden hoorzitting in.
Berlijn over het internationale1
monetaire systeem - in ver
band met de jaarvergadering
dinsdag 27 september van het
Internationaal Monetair Fonds
(IMF) en de Wereldbank - is
aanleiding nog eens te wijzen
op de grote problemen van de
Derde Wereld (schuldenlast).
De ontwikkelingslanden heb
ben een gezamenlijke schuld
van zo'n 1200 miljard dollar,
ontstaan in tijden van „goed
koop geld". IMF en Wereld
bank zijn de belangrijke credi
teuren. Debiteuren moeten nu
rente betalen en aflossingen
doen in voor hen moeilijker
omstandigheden met een stag
nerende economie. Hun schul
den zijn voor een groot deel
renteschulden.
Vooral het IMF stelt aan het
verstrekken van nieuwe le
ningen harde voorwaarden
aan de economie van het land.
Gevolgen zijn onder meer ver
mindering of afschaffing van
subsdies op eerste levensbe
hoeften. Tegen deze ontwikke
ling hebben zich diverse stem
men laten horen. Bijvoorbeeld
voor Nederland de nota „Kie
zen en delen". De actie van
Solidaridad, eind 1985, voor
een zogeheten „Rente Solidari
teitsfonds" kan in dit verband
ook worden genoemd. Op de
spaarders bij de Nederlandse
banken werd een beroep ge
daan een deel van hun rente
te storten in dat fonds, onder
het motto „onze rente, hun ar
moede". Met het geld (ruim
86.000 gulden) van diakonieën,
parochies en particulieren
werden activiteiten gesteund
van organisaties ginds, die op
verbetering van het lot yan de
bevolking uit zijn.
De kranten maken de laatste
weken melding van flink toe
genomen winsten bij de mees
te grote banken. Zulke consta
teringen houden hen die geen
genoegen kunnen nemen met
feiten als: „Per jaar sterven in
de hele wereld ca. 50 miljoen
kinderen door ondervoeding"
onrustig. Hopelijk mag iets
worden verwacht van het
Conciliair Proces, waar de
kerken, vredesbewegingen e.d.
het voortouw nemen.
Maar de kerk zijn wij. Wij zul
len programma's met idealen
ook politiek waar moeten ma
ken. Als kiezer, partijlid, nee,
als mens dienen we onze nek
uit te steken. Bij besprekingen
en ontmoetingen moeten we
onze eisen tot verandering op
tafel leggen. En vooral: Let op
de uitslag van de jaarvergade
ring van het IMF en de We
reldbank dinsdag 27 septem
ber. Wordt daar menselijke,
taal gesproken en daden in het
vooruitzicht gesteld of blijft
het bij words"?
Mr. A. de Man,
DEN HAAG
Zorg om ons kunstbezit 'x
rnllPCtif
:ollecti(
ieeft h
indgem
De Algemene Rekenkamer doet deze week van zicjollectie
ken. Voor het eerst leverde de controleur van 's Rijks met ee
ciën harde en fundamentele kritiek op de wijze wa<*n.^è
departementen de financiële verantwoording van de
ting voor volgend jaar geregeld hebben. Tot nu toe
Rekenkamer zich beperkt tot controle van de verai cel 12-
ding achteraf.
jr ande
meent
ichten
het ri
pte hec
la kan
ïlir
MlSSCHIEN nog opvallender was de wijze waarop
kenkamer zich met het beheer van de kunstschattefersone
bemoeid. In een vernietigend rapport constateert de
kamer dat zeventien rijksmusea slecht functioneren,
museum wat opvallender dan het andere, maar to
werkelijk alle belangrijke taken binnen de musea is
en ander aan te merken: op het beheer van de collei
bewaking en beveiliging, op het financieel beheer JflCC
personeelsbeleid. Het is de vraag of zij als zelfstandig!
nisatie zouden overleven. IEGEN
ben va
De Rekenkamer maakt duidelijk dat van professioif^6^
heer van een waardevol deel van ons cultuurgoed nL- js
teel niet overal sprake is. Een openstaande kluisdeuren die
niet-werkende beveiliging, een collectie van het nfjterwi
Mesdag die in slechte staat verkeert, grote achterstaflis van
restauratiewerk, het zijn voorbeelden van onvoldoend!"^
dig management. De Rekenkamer stelt zelfs dat een nj'
teitsverandering noodzakelijk is. luit ee
h door
De musea vallen onder verantwoordelijkheid van dff®^
Musea, Monumenten en Archieven van het ministeLjp
WVC. Maar minister Brinkman is er voorstander vanL een
musea - zonder dat de collecties in gevaar komen Geert
meer op eigen benen gaan staan. De musea hebben jch af-'
•meer vrijheid dat voorheen. Van extra inkomsten mep'61"5
musea de helft houden en bij kostbare tentoonstellingj^p^jj
de staat zich garant vóór de risico's. Brinkman is du ajs ge
gebrek aan interesse te verwijten als hij zich voorliet wi
toont van mèer particulier initiatief op dit terrein. |an bi
heler
rp vermi
1 OCH zijn de geconstateerde feilen mede een gevden Sp
het bezuinigingsbeleid dat de kunstinstellingen metimoet
hand is opgelegd. Daardoor is er een personeelstek<parte
staan en zijn investeringen - onder meer in managenrorc'ei
automatisering - achterwege gebleven. Dit komt nu
lij he
meer aan het licht, omdat het museumbezoek de laatst;^
een stijgende lijn vertoont.
jong
Wve dient zich de kritiek van de Rekenkamer duSbnD^n.
trekken. Enerzijds kan niet verwacht worden dat def- jj,
schatten volledig veilig worden bewaard. Belangstjt door
kijkers moeten iets te genieten hebben. Anderzijds is Ifigd"
verrassend dat na een periode van bezuinigen een inn
noeuvre noodzakelijk is. Het inschakelen van Part|u'jgre
sponsors kan daarbij nuttig zijn. Len
Perioden met
regen
DE BILT (KNMI) Een die-
pe depressie tussen IJsland en
Schotland bepaalt ons weer.
Een randstoring van deze laag
trekt via Ierland snel naar ons
land. Gedurende de ochtend
kan er nog af en toe zon zijn.
Vooral in de middag en avond
is er veel bewolking en zijn er
perioden met regen te ver
wachten. Op de nadering van
de storing kan de zuidwesten
wind langs de kust en op het
IJsselmeer toenemen tot hard,
boven land is de wind overwe
gend matig tot vrij krachtig.
Later op de dag draait de wind
naar west en neemt daarbij tij
delijk iets af. De minimum
temperatuur vannacht ligt
rond de 12 graden, terwijl de
middagtemperatuur morgen
ongeveer 17 graden wordt.
Ook tijdens het weekeinde
blijven oceaanstoringen voor
onstandvastig weer zorgen.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, geldig voor morgen
en zaterdag:
Zuid-Scandinavié: overwegend veel
bewolking en buien. Middagtempera
tuur morgen rond 16 graden, zater
dag ongeveer 14 graden.
Duitslandveel bewolking en buien,
zaterdag ook af en toe zon. Middag-
temperaturen morgen rond 20 graden
zaterdag iets koeler.
Benelux: overwegend veel bewolking
en enkele buien. Middagtemperatuur
morgen rond 18 graden, zaterdag
koeler.
Britse
wolkt
peraturen van 13 graden in Schot
land tot 17 graden elders.
Frankrijk: vrijdag overwegend veel
bewolking en enkele buien, zaterdag
af en toe zon en nog een enkele bui.
Middagtemperaturen in het noorden
en midden rond 18 graden, in zuid-
Frankrijk 22 tot 26 graden
Alpenlanden: half tot zwaar bewolkt
en vooral op zaterdag enkele buien
Middagtemperaturen vrijdag 22 tot 24
graden, zaterdag rond 19 graden.
Spanje en Portugal: morgen in het
noorden een enkele bui, overigens
perioden met zon en droogj
temperaturen in het nodPP *-'J
rond 21 graden, elders onaeen
graden oplopend tot circa 3«&BG
plaatselijk in het binnenland var
Italië en de Joegoslavische1"
het noorden van Italié en JoC1'0^
half tot zwaar bewolkt en ee» 's da
regen of onweersbui. Elders jinbrel
droog. Middagte
100 .s G«
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
Vlissingen
Zuid-Limburg
Klagen furl
Kopenhagen
s Angeles onbew
Palm Beach regenbui
EN
ee
rlan
rwaï
ndk
(ADVERTENTIE)
rne i
ede
ideri
:t d
ichti
rlan
n e
m
irofx
Kh
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten
