Boesak: paus te gematigd over Pretoria
„Conciliair proces ook voor Icto
„We blijven meemarcheren
met het Godsvolk onderweg
£eidócOauAOl
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
weer
EêidócSoiwmtt
MAANDAG 19 SEPTEMBER 1988 P,
Raad van Kerken steunt fonds weigeraars
belastingverlaging
AMERSFOORT De Raad van Kerken in Nederland heeft
zijn imstemming betuigd met het voorstel voor een fonds wei
gering belastingverlaging. Het fonds is bedoeld voor mensen
die in het kader van de armoede in Nederland het belasting
voordeel als gevolg van de komende belastingverlaging weige
ren.
Uit dit fonds kunnen organisaties enm groeperingen worden
gesteund die opkomen voor de minst draagkrachtigen in ons
land. Het fonds zal tijdens de tweede armoedeeonferentie van
de Raad van Kerken op 4 oktober in Amsterdam officieel
worden gepresenteerd.
Opnieuw SACC-medewerkers gearresteerd
JOHANNESBURG De politie in Zuidafrika heeft de af
gelopen dagen opnieuw twee medewerkers van de Zuidafri-
kaanse Raad van Kerken opgepakt. Dit heeft de Raad dit
weekeinde bekend gemaakt. In Paarl werd ds. Charles
Martin, veldwerker van de Raad van Kerken in de West
kaap, gearresteerd. Secretaris ds. Stephen Constance van
deze regionale Raad werd in Worcester gearresteerd. In bei
de gevallen is geen reden bekend gemaakt. Ds. Constance
werd eerder dit jaar gedurende enkele weken vastgehouden
zonder dat hem iets ten laste werd gelegd.
Het oude wordt nooit
oud, wordt alleen het
nieuwe
Friedrich Rückert
MAPUTO De Zuida-
frikaanse predikant Al
lan Boesak, voorzitter
van de Wereldbond van
Hervormde en Gerefor
meerde Kerken, meent
dat paus Johannes Pau-
lus II de afgelopen dagen
te gematigd is geweest
tegenover het apart
heidsbewind in Zuidafri
ka.
Dat bleek tijdens een pers
conferentie in Maputo na af
loop van een ontmoeting van
de paus met vertegenwoordi
gers van andere kerken in de
kerk van de Franciscanen in
van de Zuidafrikaanse
van Kerken deel aan deze
bijeenkomst.
„Ik ben bedroefd dat de paufe
niet zo duidelijk is geweest
over de situatie in Zuidafrika
als ik had gewenst, dat hij
niet precies die kwesties
heeft aangeroerd die vrede
en gerechtigheid op dit mo
ment in dat land onmogelijk
maken", aldus Boesak. Hij
betreurt het vooral dat de
paus in zijn veroordelingen
van de apartheid en het ra
cisme de regering in Pretoria
niet heeft genoemd.
Boesak zei dat het onbedoel
de oponthoud van de paus in
Johannesburg een ge
dwongen landing van het
pauselijke vliegtuig in ver
band met slecht weer een
geweldige propagandaslag
was geweest voor het apart
heidsbewind. Ds. Frank Chi-
kane, secretaris van de Zuid
afrikaanse Raad van Kerken,
zei dat de paus „de mensen
heeft ontmoet die ons vervol
gen en hij liet zich begelei
den door de mensen die ons
martelen".
De paus heeft zondag in Mo-
cambique een dringend
beroep gedaan op de interna
tionale gemeenschap gedaan
het door burgeroorlog „ge
teisterde" Mocambique te
helpen. Tijdens een eucharis
tieviering in het stadion van
de hoofdstad Maputo zei de
paus dat een mens alleen pijn
en ellende kan verdragen als
hij hoop op een betere toe
komst heeft, maar niet als er
geen uitweg is.
Dertien jaar gewapende op
stand van de Renamo-gueril-
labeweging, die gesteund
wordt door Zuidafrika, heeft
van Mocambique een van de
armste landen ter wereld ge
maakt. Naar schatting heeft
Renamo daarbij enkele hon
derdduizenden burgers ge-
Van links naar rechts: dr. Allan Boesak, zijn vrouw Doreen, ds. Buthelezi en ds. Frank Chikane
dood, zodat het totaal aantal
slachtoffers van de burger
oorlog dicht bij de ééri mil
joen ligt. Verder hebben vier
miljoen inwoners het land
ontvlucht, terwijl nog zo'n
vier miljoen met de hongers
dood worden bedreigd.
De paus heeft zijn bezoek aan
Mocambique afgesloten en is
vanmorgen vertrokken naar
Rome.
„Missie en
koloniale overheid
voorkwamen
uitsterven Papua's"
NIJMEGEN Als de missie
en koloniale overheid begin
deze eeuw niet hadden inge
grepen waren de Papua's van
de Marind-stam in het zuiden
van Nederlands Nieuw-Gui-
nea uitgestorven.
Dat blijkt uit het proefschrift
'Pater en Papua' waarop drs.
J.F.L.M. Cornelissen in Nij
megen promoveerde tot doc
tor in de theologie. Cornelis
sen onderzocht hoe tussen
1905 en 1963 de confrontatie
tussen de Missionarissen van
het Heilig Hart en de Papua's
in zes gebieden in het zuiden
van Nederlands Nieuw-Gui-
nea verliep. Hij geeft een uit
gebreide beschrijving van de
bevolkingsgroepen en hun
problemen op economisch,
sociaal en religieus gebied en
de denkbeelden van de mis
sionarissen over het doel van
hun werk. Ook de „concur
rentie" tussen de (rooms-ka-
tholieke) missie en de (prote
stantse) zending komt aan de
orde.
Anthropologen en etnologen
hebben de missie en ook het
koloniale bestuur verweten
dat zij inbreuk maakten op
de cultuur van de Papua's.
Zij vonden dat het „beke
ringsproces" te snel moest
verlopen met als gevolg dat
de Papua's van de Marind-
bevolkingsgroep in een mo
rele depressie terecht kwa
men.
Cornelissen is het er mee
eens dat het bekeringsproces
te snel ging en dat sommigen
daaraan zware depressies
overhielden, maar hij wijst
erop dat de Marind-stam met
uitsterven werd bedreigd. De
Papua's leden aan een ernsti
ge vorm van geslachtsziekte,
die werd veroorzaakt door de
rituele sexorgieën. De koloni
ale overheid trof maatrege
len om deze orgieën te be
strijden.
In 1905 vestigden zich de eer
ste Missionarissen van het
Heilig Hart in Nederlands
Zuid-Nieuw-Guinea.
Volgens de denkbeelden van
de eerste generatie missiona
rissen mochten alleen die on
derdelen van de Papua-cul-
tuur worden vernietigd die
onverenigbaar waren met
het christendom, zoals kop
pensnellen, kindermoord, ri
tuele seksorganieën, sluip
moorden en het levend be
graven van zieken en ge-
brekkigen. Om te voorkomen
dat de Papua's in een soort
geestelijk vacuum terecht
zouden komen, moesten
christelijke gebruiken de
laats innemen van de ver
oden zeden.
Cornelissen erkent dat bij de
missionering van de Papua's
grote fouten ziin gemaakt,
maar er groeide Dij de missio
narissen in de loop der tijden
een houding van begrip ten
opzichte van de Papua-cul-
tuur. De missionarissen gin
gen in hun werk meer reke
ning houden met de eigen
cultuur van de Papua's, niet
alleen op religieus, maar ook
op sociaal-economisch, poli
tiek en cultureel gebied.
LEIDSE DEKENS MAKEN PLAATS VOOR BESTUUR
LEIDERDORP „Wij trek
ken ons weer terug, maar we
zullen van harte blijven mee
marcheren met het Godsvolk
onderweg", aldus de schei
dende deken J.M. Schlat-
mann afgelopen zaterdag bij
de installatie van de nieuwe
deken L.A.M. Banning door
bisschop mgr. R. Ph. Bar in
de Leiderdorpse Menswor-
dingkerk. Het Leidse deke
nale team, bestaande uit de
pastores Schlatmann, H.J.
Pot (ofm) en C.A. van Vliet
(ofm) nam daar onder grote
belangstelling officieel af
scheid tijdens een receptie en
een dienst van Woord en
Gebed. De drie pastores zul
len zich weer volledig wijden
aan hun hun eigen werk
zaamheden.
Bisschop Bar van Rotterdam van links naar rechts: pastoor Banning en het vertrekkende team de pastores Schlatmann, Pot
en Van Vliet. F0T0. w)m van noort
op de afgelopen periode. Het
Leidse dekenaat was een de
kenaat waar voortdurend
wat aan de hand was. Daar
zorgde U wel voor. Niettemin
was er sprake van grote des
kundigheid, volledige inzet
bij het dekenaal trio.
In Leiden hebben ze meer
dan één deken, dat was wat
teveel van het goede, dachten
wij bij het bisdom, maar het
is toch goed gegaan. Het is
een goede keuze gebleken.
Nu is er zelfs een dekenaal
bestuur gegroeid, op initiatief
van pastor Banning. We hoe
ven de dingen ook niet alleen
te doen, het is prettig dat zo-
velen de zware last van de
deken willen helpen dragen.
Als ik hier zo om mij heen
kijk, naar al die mensen die
werkzaam zijn in het deke
naat, dan ga je bijna denken:
wat is er voor de nieuwe de
ken nog te doen. Het is ge
lukkig een gave van de Heer
die het ons mogelijk maakt
de dingen samen te doen.
Eén van hart, van geloof, sa
men met elkaar. En het is
ook niet verboden om vreug
de te hebben in dit soort din
gen", aldus bisschop Bar
De heer C. van den Ancker,
lid van de Dekenale Raad
Leiden bedankte het schei
dende dekenale trio voor de
bezielende leiding. „Wij bid
den en hopen dat er een
vruchtbare samenwerking
zal zijn tussen nieuwe deken
en bestuur en priesters en
niet-priesters", stelde hij.
Pastor Banning, afkomstig
van de Maria van Jesseparo-
chie uit Delft maakte duide
lijk dat er een voorlopig de
kenaal bestuur is aangesteld,
met al eerste taak het samen
stellen van een definitief be
stuur op grond van voor
drachten. Hij zal tevens pas
torale bijstand gaan verlenen
in de Wassenaarse parochies
Sint Willibrord en de Goede
Herder. Het Leidse dekenaat
omvat naast Leiden en Was
senaar Leiderdorp, Zoeter-
woude, Oegstgeest en Voor
schoten.
Arme kant van Nederland: „meer banen in zorgsector''
ZOETERMEER Er zijn
veel mogelijkheden voor
meer werkgelegenheid in de
zogeheten zorgsector. Mileu-
zorg, behandicapten- en be
jaardenzorg zijn een paar
voorbeelden waar talloze ba
nen voor handen zijn. De
overheid zou bereid moeten
zijn daarin te investeren.
Dat betoogde drs. Herman
Noordegraaf (functionaris
van de Hervormde Raad
voor Overheid en Samenle
ving) zaterdag in Zoetermeer.
Hij sprak op een regionale
vervolgconferentie van de
„Arme kant van Nederland",
vorig jaar in Amsterdam ge
houden. Deze bijeenkomst
werd georganiseerd door een
werkgroep van de Raad van
Kerken. Inmiddels staat de
volgende conferentie voor de
deur: op vier oktober in de
Mozes en Aöronkerk in Am
sterdam.
Noordegraaf betoogde dat bij
het streven naar meer banen
in de zorgsector er meer aan
de hand is dan werkgelegen
heid, waardoor minder men
sen een beroep moeten doen
op de sociale zekerheid. Het
werk in de zorgsector is im
mers van grote betekenis
voor de kwaliteit van de sa
menleving. Bovendien zijn er
in deze sector ook veel moge
lijkheden voor laag- en onge
schoolden.
De bijeenkomst in Zoeter
meer werd georganiseerd in
een samenwerkingsverband
van diverse kerkelijke instel
lingen, FNV, CNV, DISK,
ATD-Vierde Wereld en be
langenorganisaties van uitke
ringsgerechtigden. Er hadden
zich ruim honderd deelne
mers ingeschreven voor de
bijeenkomst.
Bijbelproduktie
houdt groei
aantal christenen
niet bij
BOEDAPEST Per jaar
worden 33 procent meer bij
bels verspreid. In Afrika is in
de afgelopen tijd de bijbel in
zeven talen voor de eerste
maal verschenen en het
Nieuwe Testament in 31. ta
len. Dit bleek tijdens de in
ternationale jaarvergadering
van bijbelgenootschappen die
tot dinsdag in Boedapest
wordt gehouden.
„Verblijdt u niet te zeer",
waarschuwde dr Siegfried
Meurer van het bijbelgenoot
schap in de Duitse Bondsre
publiek. „Per jaar komen er
meer christenen bij in de we
reld dan wij bijbels kunnen
produceren".
Hij kreeg op papier
steun sir Peter Marshall, oud
president-commissaris van de
Philips-vestiging in Nieuw-
Zeeland en vice-president
van de Wereldbond van Bij
belgenootschappen. Op weg
naar Boedapest was MarshaU
overleden, maar zijn bijdrage
over te verwachten ontwik
kelingen tot 2000 werd ter
vergadering alsnog voorgele-
Hoewel er op politiek en eco
nomisch terrein vooruitgang
wordt geboekt, voorzag
Marshall problemen voor de
bijbelgenootschappen. De we
reldbevolking zal tot het jaar
2000 toenemen met een mil
jard mensen. De groei zal
vooral in de Derde Wereld
plaatsvinden, terwijl die in
Europa, de Verenigde Staten
en Australië zal stagneren.
De meeste inkomsten komen
echter van de kleiner wor
dende kerken in het Westen.
Dat is de grootste zorg, aldus
Marshall, juist nu er zoveel
landen opengaan die tot voor
kort nog voor de bijbel wa
ren gesloten.
De algemeen secretaris van
het Brits Bijbelgenootschap,
R. Worthing Davis, pleitte
voor het gebruik van moder
ne methoden: meer bijbels op
floppy's voor personal com
puters, meer hulpmiddelen
voor bijbelgebruikers, meer
werken via de televisie voor
degenenen die nooit meer
een boek meer ter hand ne
men.
D.C. MULDER VAN RAAD VAN KERKEN:
ZWOLLE „Het conciliair
proces voor gerechtigheid,
vrede en behoud van de
schepping is niet het proces
van het IKV, maar is het
proces van de kerken".
Met deze woorden stelde dr.
D.C. Mulder, voorzitter van
de Raad van Kerken in Ne
derland, zaterdag de bezoe
kers van een Icto-congres in
Zwolle gerust. Het Interker2
kélijk Comité Tweezijdige
Ontwapening (ICTO) staat,
positief tegenover het conci
liair proces, maar vreest dat
het, met name door de ker
kelijke steun voor het Inter
kerkelijk Vredesberaad
(IKV), in partijpolitieke
standpunten zal uitmonden.
Mulder benadrukte dat de
Raad van Kerken zijn best
zal doen naar de verschillen
de geluiden te luisteren. „Wij
willen zo democratisch moge
lijk te werk gaan", zei hij. De
voorzitter van de Raad van
Kerken sprak de hoop uit dat
de kerken in het conciliair
proces de polarisatie rond het
vredesvraagstuk te boven ko
men. Hij noemde het proces
nu al een succes: „het loopt
als een lier". Van de in mei
verschenen Gelodfsbrief zijn
al 24.000 exemplaren ver
kocht, zo meldde Mulder.
Ds. L.H. Kwast uit Kollum,
één van de andere sprekers
op het Icto-congres, sprak
Mulder op dit punt tegen. „Ik
merk helemaal niks van het
conciliair proces", aldus de
gereformeerde predikant.
„Het proces leeft niet, het is
een pure illusie van de Raad
van Kerken". Kwest hekelde
de houding van de kerkelijke
„elite", die volgens hem geen
weet heeft van wat er werke
lijk in kerken en gemeenten
omgaat.
Het Icto telt ongeveer 9.000
leden.
itan
dc
Omstreden film
MORGEN dient in Amsterdam het kort geding da^n njet
christelijke groeperingen en de speciaal opgerichte Zij bli
„Stop de film" hebben aangespannen tegen de vertt staan,
ons land van de „De laatste verzoeking". De omstrek De
zou „over het leven van Jezus" gaan, maar dat laat£®^ ei
ker niet het geval in de zin van een zoveel mogeli]jjjens
heidsgetrouwe documentaire. Daar zijn voor- en tegen va
ders het wel met elkaar over eens. een i
ip had
HET is een van die produkten van de Hollywoodse^J^eg
fabriek, waarin een sterk geromantiseerde visie woi&ag d<
ven op het leven van een historische figuur en wiLion i
fantasie de vrije loop wordt gelaten. Het scenario r
seerd op een boek, maar niet op het boek der boekeif
A.L bijna veertig jaar geleden verscheen zonder
baren de roman van de Griek Kazantzakis. Al het r
binnen- en buitenland is pas ontstaan nadat de Amej
regisseur van Italiaanse afkomst Martin Scorsese
boek een film heeft gemaakt. Die film is naar heti^ J
van hen die willen tegengaan dat hij donderdag in d(
landse bioscopen in roulatie komt „godslasterlijk, i
grievend en discriminerend voor christenen".
DAARBIJ richten zij zich tegen de laatste twintig
van de film. Daarin brengt een engeltje dat achj^P,
duivel blijkt te zijn Christus aan het kruis in de ve[
zich voor te stellen, hoe zijn leven zou zijn SeweesjJen
met Maria Magdalena getrouwd zou zijn geweest. F ^er
wordt van de Christus-figuur een heel ander beeld (Len
dan dat wat voor christenen al bijna tweeduizend jaCcent
bijbel naar voren komt. j wat
AaN het kort geding van morgen is het nodige vojr(jen
gaan. Voorzichtig formulerend heeft het Tweede Kikt c
Van Leijenhorst (CDA) in vragen aan premier Lub]
een moreel oordeel gevraagd. Anderen, die zich erri
raakt voelen in hun godsdienstige gevoelens, gingen
en drongen onder meer bij kabinet en filmkeuring** ^3
een regelrecht verbod. i'
:'tlï
BlJ de overheid - en trouwens ook bij de filmkeiT
waren die tegenstanders van de film echter aan het
de adres. Vrijheid van meningsuiting maakt het in o HA
ook mogelijk een eigen interpretatie te geven van eqnan
rische gebeurtenis of er een fictief beeld van te schfwee
de vorm van boek of roman. Diezelfde vrijheid van nn gei
uiting heeft de tegenstanders van de film overigens wan
legenheid gegeven uiting te geven aan hun gekrenkt van
verontwaardiging. !i in
j var
BlJ de onafhankelijke rechter zijn die tegenstanderUing
wél aan het goede adres. Hij kan bepalen of met WS
grenzen worden overschreden van wat in onze pliPP
samenleving betamelijk wordt geacht. Daarbij speelt^^11'
zamelen van handtekeningen tegen de film zoauniv
meeste protestacties geen wezenlijke rol. Eén enPnM
vidu kan de rechterlijke macht al een uitspraak or£n
en de macht van het getal kan en mag op die uitspranwoc
enkele invloed hebben. n vai
De Nederlandse bisschoppen en het dagelijks bestkj^0;
de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeef
ken zouden de film het liefst hebben genegeerd, mfER]
ben toch gereageerd om tegemoet te komen aan talrifjn <j
zoeken om een reactie. De bisschoppen stellen zicnnvaz
standpunt dat de film door christenen in elk geval jne v
rieus genomen kan worden omdat de bijbelse grondde6'
aan ontbreekt. Ook van de zijde van de genoemd#1 va'
stantse kerken werd gesteld dat het in de film om
vreemde Jezus, een namaak Jezus" gaat. Onder meet g
reden hebben de grote protestantse kerkgenootschaj
de bisschoppen niet aangedrongen op een verbod.
Indien de rechter in het kort geding geen gronden* JL
zig acht om vertoning van de film te verbieden zof*-*"
actievoerders tegen „De laatste verzoeking" er veL**
aan doen het voorbeeld van de kerken te volgen enoll
verder te negeren. Nu reeds staat vast dat het film
zien middelmatige filmprodukt veel meer bezoekfflT
de Nederlandse bioscopen zal trekken dan zonder aljnA/
testen, discussies en acties het geval zou zijn gewedeilar
moet het dan maar bij blijven. fijner
Iran
Rustig herfstweer
DE BILT (KNMI) Het ho-
gedrukgebied boven zuid-En-
geland verplaatst zich lang
zaam in de richting van ons
land. Hierdoor houdt het rusti
ge herfstweer morgen nog aan.
Vannacht kan er tijdens op
klaringen plaatselijk mist ont
staan, die later overgaat in
lage bewolking. Deze bewol
king lost geleidelijk op. Het
blijft droog. De middagtempe-
ratuur wordt ongeveer 19 gra
den. De wind waait uit uiteen
lopende richtingen en blijft
zwak.
Ook woensdag ligt ons land
nog binnén de invloedsfeer
van het hogedrukgebied en
kan het zelfs iets warmer
worden.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, medegedeeld door
het KNMI, geldig voor morgen en
woensdag:
Zuid-Scandinavië: Veel bewolking en
regen of motregen, woensdag opkla
ringen. Middagtemperatuur van 14
graden aan de Noorse kust tot 17 gra
den in zuid-Zweden.
Britse Eilanden: Perioden met zon en
droog. Middagtemperatuur van 15
graden in Schotland tot 22 graden in
het zuidoosten.
Benelux: Perioden met zon en droog.
In de ochtend kans op mist. Middag
temperatuur ongeveer 21 graden.
Frankrijk: Perioden met zon en
droog. Middagtemperatuur van 21
graden in het noorden tot 26 graden
in het zuiden.
Spanje en Portugal: Vrij zonnig en
droog. Middagtemperatuur ongeveer
25 graden, in net binnenland plaatse
lijk 30 graden.
i enkele bui. Middagteijvan
op
ongeveer 25 graden.
Duitsland: Droog en perit
zon, in de ochtend plaats^311
Middagtemperatuur ongeveëld v
den. misl
'ting,
van
WEERRAPPORT HEDENMORGENyen
Kopenhagen zw. bew.
Las Palmas regen
Luxemburg zw. bew.
Warschau
Palm Beach onbew.
San Francisco onbew.
Sao Paoio zw. bew.
Seoul zw. bew.
Singapore regen
