Werkgevers en hervormden
in de clinch over Zuidafrika
£eicUc6oina^
Jeugdig
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
BRIEVEN EN VERWIJTEN OVER EN WEER
Aartsbisdom Utrecht:
sabbatverlof voor
pastores
Toezichthouders
weer
Ceidoe Gouocmt
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1988 PAC fjN
VERLAGING VUT-LEEFHJD
GEREFORMEERDE PREDIKANTEN
LEUSDEN Gereformeerde predikanten kunnen met ingang
van 1 januari volgend jaar reeds op 61-jarige leeftijd vervroegd
uittreden. Dat heeft het breed moderamen (uitgebreid bestuur)
van de gereformeerde synode Leusden besloten.
De VUT-leeftijd lag sinds begin vorig jaar op 62 jaar.
De gereformeerde kerken kennen sinds 1 januari 1984 een
VUT-regeling voor predikanten. De leeftijd, waarop zij van de
regeling gebruik konden maken, werd toen op 63 jaar gesteld.
Aanvankelijk werd van de regeling maar weinig gebruik ge
maakt, maar nu treedt ongeveer 40 procent van de in aanmer
king predikanten vevroegd uit.
door Marinut van der Berg
Werken in de
gezondheidszorg is
geconfronteerd worden met
leven en dood; met de
meezuigende kracht van
efficiënt werken, ten koste
vaak van de ontmoetingen
met de ander. Juist op
grenzen, leer je het leven
kennen, leer je God kennen.
Deze zinnen komen niet uit 'n
geleerd boek of een dik
rapport, maar uit een van de
brieven die ik krijg. Het gaat
hier om een brief van een
jonge vrouw die werkzaam is
in de gezondheidszorg en
onder meer stage heeft
gelopen in een
bejaardencentrum. Zelden
zag ik het dagelijkse dilemma
van verzorgenden en
verplegenden in de
gezondheidszorg zo
kernachtig onder woorden
gebracht. Deze brief is een van
de brieven die ik regelmatig
ontvang van vooral jonge
mensen naar aanleiding van
mijn boekjes: „Zorgen als
beroep" en „Zorgverleners
aan de grens". Deze brieven
geven me inzicht in de
beroepservaring en de
beroepsbeleveing van
jongeren die werkzaam zijn in
verpleeghuizen,
verzorgingshuizen,
ziekenhuizen en
psychiatrische centra. Deze
brieven geven me ook een
groot gevoel van respect en
hoop in deze jongeren. Hoewel
er veel gezegd wordt: „Het is
tegenwoordig maar een
beroep, ze doen het voor het
geld en geen roeping meer",
deel ik deze mening niet als
algemene mening.
Natuurlijk weet ik ook
voldoende over
tekortkomingen, bewuste en
nog vaker onbewuste
machtsuitoefening, onheuse
en ongevoelige bejegeningen,
slordigheden en
onpersoonlijke routine. Die is
er zeker ook, maar er is meer.
Er is ook inzet, hartelijkheid,
gevoel voor de ander, de
bereidheid om een stukje met
de ander mee te gaan. En niet
alleen in de tehuizen, maar
ook in gezinsverzorging en
wijkzorg werken mensen,
jongeren en ouderen, met een
gouden hart. Maar veel van
deze mensen met een gouden
hart, worstelen met het
dilemma waarover de
briefschrijfster bericht. De
druk op hen is in de afgelopen
jaren ernstig toegenomen.
Zoals het heet: „Minder
handen moeten meer doen in
kortere tijd". Dat dwingt tot de
keuze tussen „efficiëncy en
aandacht voor de ander".
Ik wil niet ontkennen dat er in
de zorgverlening niet
gesproken moet worden over
efficiënt werken. Er is veel te
zeggen over zorgopvatting en
de verschuiving die hier
mogelijk is zonder dat ze ten
koste gaat van de persoon die
zorg behoeft. Efficiënt werken
en aandacht voor de ander
hoeven geen tegenstellingen
te zijn. Ik weet ook van
vluchten in het argument:
„Geen tijd". Soms gaat het
meer om interesse, attentheid
dan om tijd. Al deze mooie
overwegingen moeten wel in
de praktijk vertaald worden en
die praktijk is vaak
weerbarstiger dan mooie
theorie. De brieven van
verzorgenden stemmen tot
serieuze bezinning. Deze
brieven en persoonlijke
kontakten in cursussen zijn
voor mij een uitnodiging tot
een zorgvuldige stellingname.
Als ik lees hoe een lid (D66)
van Provinciale Staten van
Overijssel zegt zich „ernstig
zorgen te maken over „het
ontzettend jonge personeel"
dat momenteel in de
verzorgingstehuizen van
Overijssel zou werken en
bovendien zegt „bang te zijn
dat er veel niet adequaat zijn
opgeleid" dan vraag ik me
waarop dat is gebaseerd en of
die woordvoerder wel
voldoende beseft dat de
politiek heel wat zachte boter
op haar hoofd heeft. De
bezuinigingskeuzes worden in
de politiek gemaakt en ze
wordt afgewenteld op onder
meer jonge zorgverleners en
mantelzorgers, familieleden.
Ik hoop dat de politiek ook
eens echte zorg om het jonge
personeel krijgt.
Koreaans bijbelgenootschap deelt bijbelteksten uit
Seoel Het Zuidkoreaanse bijbelgenootschap zal tijdens de
Olympische Spelen twee miljoen boekjes met bijbelteksten kos
teloos verspreiden onder sportlieden en toeschouwers. Even
eens heeft het bijbelgenootschap 50.000 exemplaren van het
Nieuwe Testament (plus Psalmen) beschikbaar voor de bezoe
kers van het grootse evenement.
De bijbelteksten worden in acht talen aangeboden. In het En
gels, Frans, Spaans, Russisch, Chinees, Japans, Arabisch en
Koreaans kunnen sporters en bezoekers de bedoeling van het
bijbelgenootschap lezen: „Wij hopen dat iedereen een kind van
God wordt", aldus het voorwoord. De boekjes zijn voorzien van
het embleem van de Olympische Spelen en bevatten naast een
aantal geselecteerde bijbelteksten tien foto's.
Wanneer het gevaar
voorbij is, wordt de
heilige bespot
Italiaans spreekwoord
LEIDSCHENDAM
Tussen het moderamen
(bestuur) van de Neder
landse Hervormde Kerk
en de werkgeversorgani
saties NCW en VNO is
een felle (woorden)strijd
ontstaan over wel of niet
kerkelijke afkeuring van
geweld in de strijd tegen
de apartheid in Zuidafri
ka en de verantwoorde
lijkheid van bedrijven
ten aanzien van apart
heid.
Het begon met een verzoek
van de werkgevers aan de
Hervormde Kerk om zich uit
te spheken over gewelddadi
ge acties tegen bedrijven met
belangen in Zuidafrika. Het
moderamen van de hervorm
de synode sprak zijn verba
zing uit over dat verzoek:
„De Nederlandse Hervormde
Kerk voert al jaren op legale
wijze actie tegen het apart
heidssysteem. Daarbij be
hoort geen sympathie voor
groeperingen die in onze sa
menleving langs illegale wij
ze met toepassing van ge
weld hetzelfde doel na
streven", aldus het modera
men in een brief aan beide
werkgeversorganisaties.
De beide werkgeversorgani
saties hadden voorts duidelijk
gemaakt geen heil te zien in
het terugtrekken van inves
teringen uit Zuidafrika, om
dat de door de hervormde
kerk genoemde „signaalwer
king van desinvestering,
voorzover deze al optreedt,
slechts een eenmalig effect
heeft".
Het synodebestuur drong er
in zijn brief op aan dat de
werkgeversorganisaties dat
standpunt heroverwegen.
Daarvoor zijn vier ontwikke
lingen aan te wijzen: Uit re
cente opiniepeilingen blijkt
dat steeds meer zwarte Zuid-
afrikanen voorstander zijn
van economische sancties te
gen het apartheidsbewind.
Ten tweede neemt het syno
debestuur bij de Zuidafri-
kaanse overheid een toene
mende neiging tot repressie
Voorbeeld van geweld tegen
bedrijven met belangen in
Zuidafrika: brandstichting in
Sheel-benzinestation
FOTO: ANP
wa^r. Er zijn wetsvoorstellen
ingediend die zwarten in de
praktijk nog meer beperken
in hun politieke actie- en
protestmogelijkheden.
Een derde ontwikkeling is de
„ernstige en zeer moeilijke"
discussie in kerkelijke kring
over de legitimiteit van de
Zuidafrikaanse overheid. De
beide werkgeversorganisaties
moeten zich afvragen of zij
het apartheidsregime nog als
rechtmatige vertegenwoordi
ging van de Zuidafrikaanse
bevolking beschouwen. Een
laatste ontwikkeling die de
werkgevers aan het denken
zou moeten zetten, is dat op
internationaal vlak de nei
ging toeneemt om hardere
maatregelen tegen het apart
heidsregime moreel goed te
keuren.
De werkgeversorganisaties
noemden in hun brief het te
rugtrekken van de investe
ringen uit Zuidafrika geen
effectief pressiemiddel. Het
moderamen bestreed dat. Uit
een onderzoek van het Duit
se Starnberger Institut bleek
vorig jaar dat het westerse
bedrijfsleven een centrale be
tekenis heeft voor de Zuida
frikaanse economie en dat
stopzetting van de leveran
ties door het westen van
hoogwaardige produkten en
technologie de Zuidafrikaan
se economie gevoelig zal tref
fen.
Het argument dat desinveste
ren massale werkloosheid
onder zwarten zal veroorza
ken wordt in het Duitse on
derzoek weerlegd met het ar
gument dat er na al vier tot
zes miljoen werklozen zijn
door het kapitaalintensieve
karakter van de apartheidse
conomie en de gerichtheid
van deze economie op de
blanke minderheid.
In een reactie op de brief van
het moderamen zei mr. R.
Chorus, hoofd buitenland
van het Nederlands Christe
lijk Werkgeversverbond
(NCW), dat „de Hervormde
Kerk er zich wel erg gemak
kelijk van afmaakt. Wij heb
ben nooit mogen ontdekken
dat zij gewelddadige acties te
gen bedrijven met belangen
in Zuidafrika afkeurt. Waar
om richt zij zich wel tot het
publiek over het terugtrek
ken van investeringen uit
Zuidafrika en laat zij niets
van zich horen, als bij voor
beeld Makro-vestigingen in
brand worden gestoken?".
Het NCW. blijft het standpunt
van het synodebestuur afwij
zen dat alle buitenlandse in
vesteringen uit Zuidafrika
moeten worden teruggetrok-4
ken. De vier ontwikkelingen
die tot een herziening van
het NCW-standpunt zouden
moeten leiden, hebben Cho
rus niet overtuigd. Grote
groepen zwarten, zoals de In-
katha-beweging van Gatsha
Buthelezi, blijven een econo
mische boycot van Zuidafri
ka afwijzen. Zwarte werkne
mers van buitenlandse be
drijven in Zuidafrika hebben
bovendien nooit gezegd dat
de bedrijven moeten worden
gesloten. Het lijkt erop dat
oproepen tot een economi
sche boycot van Zuidafrika
altijd komen van mensen
„die zelf niet behoeven te
bloeden", aldus Chorus.
De legitimiteit van de Zuida
frikaanse regering zal door
het bedrijfsleven niet ter dis
cussie worden gesteld, zo
meent Chorus. Het volgt de
regels van het internationaal
recht en die zeggen dat het
huidige bewind legitiem is.
Van een verharding van de
houding van de internationa
le gemeenschap tegenover de
apartheid heeft althans het
NCW niets gemerkt.
Het VNO wilde geen com
mentaar op de brief geven.
Het bestuur zal zich schrifte
lijk tot het hervormde syno
debestuur wenden.
Paus valt
van podium
tijdens
bizarre mis
MBABANE Tijdens
een van de meest bi
zarre missen van al
zijn buitenlandse rei
zen heeft paus Johan
nes Paulus II gisteren
de jonge koning
Mswati III van Swazi
land, die vier vrouwen
heeft, met zoveel
woorden voorgehou
den dat een man er
volgens God slechts
één vrouw op na mag
houden. Krijgers met
speren en commando's
met machinegewerenn
voerden de paus een
voetbalstadion binnen,
waar de kerkvorst
eerst de verkeerde
kant op werd gestuurd
en vervolgens van een
podium viel, zonder
zich overigens te beze
ren. Boven het altaar,
waarop een kruis,
speer, schild en krijgs-
bijl broederlijk bijeen
stonden, stak een to
ren uit waarin een sol
daat met geweer en
verrekijker de wacht
hield. De paus vertrok
later naar Mozambi
que, het laatste land
tijdens zijn tiendaagse
bezoek aan Zuidelijk
Afrika.
De paus tijdens de
begroetingsceremonie
op het vliegveld in
Mbabani, Swaziland.
UTRECHT Het aartsbis
dom Utrecht gaat de komen
de vijf jaar experimenteren
met een regeling die de
priesters en pastorale werk-
(st)ers in staat stelt regelma
tig een „sabbatperiode" te
houden.
Door de toenemende werk
druk komen veel pastores er
niet aan toe een tijdje verlof
te nemen, wat ten koste gaat
van hun gezondheid, arbeids
vreugde en de kwaliteit van
hun werk.
De sabbatperiode zou mini
maal een maand en maxi
maal drie maanden kunnen
duren. De commissie die de
regeling heeft ontworpen,
noemt als voorbeelden van
een „sabbatprogramma": het
volgen van trainingen of stu
dieprogramma's in binnen-
en buitenland, verblijf in een
klooster, werken in een te
huis voor gehandicapten of
een bedevaart.
Het zal volgens de commissie
afhangen van de medewer
king van collega-pastores en
parochiebesturen of de sab
bat-periode ingeburgerd
raakt. Zij ziet het verlof niet
als een privé zaak, omdat het
aan het hele pastoraat ten
goede moet komen. Daarom
wordt ook gepleit voor een
dekenale aanpak. Binnen het
dekenaat moeten afspraken
worden gemaakt over de
vraag wie in welke tijd een
sabbatperiode kan houden en
wie de tijdelijk afwezige pas
tor vervangt.
De Vereniging van Pastoraal
Werkenden (VPW) in het
aartsbisdom is blij met het
experiment, zo laat voorzitter
drs. A. Zandbelt weten.
Geen radio- en tv-opnamen
van synode in Oost-Berlijn
OOST-BERLIJN Het Oostduitse ministerie van buiten
landse zaken heeft de in Oost-Berlijn geaccrediteerde corres
pondenten van de Westduitse radio en televisie verboden tij
dens de zittingen van de synode van de Bond van Evangeli
sche Kerken in de DDR beeld- en geluidsopnamen te maken.
Dat hebben de bureaus van de ARD en het ZDF in Oost-Ber
lijn bevestigd. Vertegenwoordigers van het Oostduitse minis
terie van buitenlandse zaken hebben gezegd dat de corres
pondenten wel aan de openbare zittingen van de synode mo
gen deelnemen, maar dat zij geen opnamen mogen maken.
Het is voor het eerst dat de autoriteiten de verslaggeving van
de plenaire zittingen van de synode belemmeren. Waarne
mers in Oost-Berlijn legden er de nadruk ojydat de maatregel
van het ministerie ingaat tegen de in de gTondwet veranker
de scheiding van kerk en staat. Bovendien heeft de Oostduit
se partijleider Erich Honecker tijdens zijn bezoek aan de
Bondsrepubliek vorig jaar beloofd dat Westduitse journalisten
„op de grootst mogelijke ondersteuning" in zijn land zouden
kunnen rekenen.
De synode van de Bond van Evangelische Kerken is gisteren
in de Opstandingskerk in Dessau geopend. Tot de onderwer
pen waarover de 60 vertegenwoordigers van alle acht evange
lische provinciale kerken in de DDR zich zullen beraden, be
hoort de censuur door de staat van de kerkelijke weekbladen.
"ITS01
WEVEI
eel in
ft veel
•PV hoeve
j_/e vier grote steden willen steun van de rijksoverhe gubtrc
een nieuw en vermoedelijk veelbelovend project: he|een re
ten van jeugdige werklozen voor toezicht op straat. Ei isaties
sterdams initiatief, maar uiterst welkom in de drie zu
den Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Als het doorga; jgmei
werk in voor 750 jongeren. fctichtii
■na za
Toezichthouders in de wijken zouden op st«
ellende kunnen voorkomen. De VIC's in de trams -1
zelfde dienstverlenende taak - hebben immers ini
hun nut bewezen. Het openbaar vervoer in de stad ge
meer een gevoel van onveiligheid aan passagiers en t
stuurders. De taak van de VIC's is beperkt maar in zi
ventieve werking effectief.
DAAROM mag ook worden verwacht dat het inzett
jongeren op straat kan meehelpen dat straten en wijki
baarder worden. In Amsterdam hoopt het gemeentej
te bereiken dat voetgangergebieden geen last hebl
parkerende auto's, dat aan het publiek op straat infl
wordt gegeven en dat kleine criminaliteit wordt vooi
of althans gesignaleerd. Want de jonge toezichthoudi
gen weliswaar geen opsporingsbevoegdheid, maar v«
aanwezigheid en de mogelijkheid dat de hulp van de^EG
wordt ingeroepen gaat al een preventieve werking i
Al vaker is gewaarschuwd voor de vorming van all<
pseudo-politiekorpsen. In veel bedrijven en winkele voc
treden beveiligingsdiensten op, in onveilige wijkmngei
meermalen burgerwachten aangetreden, parkeerwjlken
verschijnen met enige regelmaat in het straatbeeld, id Cl
staat behoefte aan meer openbare controle in een maat zon
pij waarin de rijkdom op straat ligt en armoe of verfajdic
sommige mensen tot wanhoopsdaden aanzet. Maan de 1
evenveel behoefte aan duidelijkheid over verantwooi) leve
heden. Het is de moeite waard de toezichthouders een j
le baan te geven, maar politiewerk behoort daar niet
ode
ch
bon
VOOR Den Haag is er nog een complicatie. Dat betrejden
een deel de financiële kant van de zaak. Meedoen
plan hangt af van rijkssubsidie, luidt het commentaL^00!
gemeentezijde, alsof daarmee alles gezegd is. Binnen dat
Zaken heeft trouwens al subsidie in het vooruitzicht d
Belangrijker is evenwel dat Den Haag zelf bezig is nl D e
project van buurtpreventie in twee wijken, waarvoor*
die is aangevraagd bij het ministerie van sociale zake)
gend jaar gaan toezichthouders de straat op: ambtenaijF1^
gemeentewerken, welzijnswerkers en onderwijzers Wpiegi
bij het project betrokken.
Nu hoeft het ene plan het andere niet in de wielen|
den. Een twee-sporenbeleid kan heilzaam werken
plannen op elkaar worden afgestemd. Aantrekkelijk i
Amsterdamse plan is in elk geval het inschakelen va
ren die in ruil voor hun uitkering ook van werk en
woordelijkheden worden voorzien. Daartegen moete^
drempels worden aangebracht.
Veel
bewolking
ne-em
3 brui!
ti !ij h
DE BILT (KNMI) - Ook van
daag veel bewolking en af en
toe regen of motregen. Dit
weer wordt veroorzaakt door
een storing die voor een groot
deel om het hogedrukgebied
ten westen van Ierland heen
gedraaid is. In de bij ons noor
delijke stroming trekt deze
storing met een dikke laag be
wolking wel verder naar het
zuiden maar er is slechts een
kleine vordering in oostelijke
richting. Morgen, als het hoge
drukgebied wat dichter bij ons
in de buurt komt, krijgen we
af en toe de zon te zien maar
blijft de temperatuur wederom
onder de 20 graden steken.
Omdat er komende nacht nog
steeds veel bewolking zal zijn,
wordt het opnieuw niet koud,
de minimumtemperatuur ligt
rond de 11 graden. Morgen en
komende dagen: wolkenvel
den maar na morgen meer
zon. Overwegend droog. Enige
stijging van de middagtempe-
ratuur.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor morgen en maandag:
ZuidScandina vië:
In de westelijke kustgebieden af en
toe regen of motregen, ten oosten
van de noorse bergen af en toe zon.
Middagtemperatuur van 14 graden
langs de westkusten tot 18 graden
plaatselijk meer naar het oosten.
Britse eilanden
In het noordwesten bewolkt en af en
toe regen of motregen. Elders droog
en vooral in het zuiden en in zuid-
Ierland zon. Middagtemperatuur van
15 graden in het noordwesten tot 20
in zuidoost-Engeland en oost-Schot-
Denemarken, noordwest-Duitsland
Wolkenvelden, soms wat regen of
motregen. Middagtemperatuur rond
17 graden
graden in het noorden t
in zuidwest-Spanje en Portii
ie-kw
Italië, Griekenland, Joego
In noord-Italié vrij zonnig
nog een enkele bui, elders v raarfl
lijk bewolkt en vooral in dl Kirde
avond plaatselijk regen 0 pre
u-Middagtem
en 28 grade
w eersbuien.
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
Rotterdam
Klaganfurt
Kopenhsgsn
Las Palmas
Casablanca onbaw.
Damascus onbew.
Los Angeles zw. bow.
New York zw. bew.
New Orleans regenbui
Paramaribo halt bew.
Palm Beach onbew.
Pretoria onbew.
Rio da Janeiro regen
San Francisco onbew.
Sao Paolo motrgn
Singapore zw. bew.
Tokyo regenbui
Rest-Duitsland, noordoost-Frankrijk
Veel bewolking. Plaatselijk wat re
gen of motregen en hier en daar
mist. Op maandag droog en plaatse
lijk meer zon. Middagtemperatuur
rond 17 graden, maandag plaatselijk
hoger.
Rest van Frankrijk
Eerst vooral in het westen, maandag
ook elders overwegend zonnig. In de
nacht en ochtend plaatselijk mist.
Alpengebied
Aan de noordzijde op zondag nog
veel bewolking; aan de zuidkant van
de Alpen echter vrij zonnig maar
meer naar het oosten ook een lokale
bui. Maandag overwegend zonnig.
Middagtemperatuur in het laagland
en in ae dalen in het noorden tot 18
graden, aan de zuidzijde tot 23 gra
den. Maandag overal wat warmer.
GRATIS ELKE WOENSDAG I
Bit, v
Jitgai
ekki
terk
•Imve
tof a
uigei
trordt
:mpe
eerd
tof w
et m
Iet
wee
aarii
nagn
Vaar
vordf
ntstc
behul
an
lekti
en i
e w
nekt
teide
)e ri
ig sc
ronc
wordi
toffe
Iet
e tui
en g
en
len
rote
;unn
Yerk
j'j'
dein
'oor
lukti
vord
'an
Jpiark
BIJLAGE BIJ UW KRANTW
INFORMATIE OVER FILMS,Mj
THEATER. RECREATIE,E
EN EEN COMPLETE AG
