3ppositie in Chili massaal
ie straat op tegen Pinochet
„We hebben alleen een
stofbril tegen gifgas"
rroces tegen schoonzoon
Jinde van Brezjnev-kliek
Lech Walesa pareert kritiek
Tutu roept op tot boycot verkiezingen
Shamir: Kolonisten mogen niet schieten
i latei
iwstei
en o
de m
Harn
het
emen
(ADVERTENTIE)
Zaterdag 8 oktober verschijnt bij deze krant de special
Innovatie.
Informatie over de adverteermogelijkheden in deze
special wordt u graag verstrekt door Aernoud Lipp-
mann, bereikbaar onder telefoonnummer 071-122 244.
£ekUe@omant
bij laai
te ietsDe twee samenzweerders Keren terug aan boord van de
gehad, gonaut", dringen de hut van de kapitein binnen en weten
anten N plaatsvervanger, die zich juist te goed doet aan een koele
orister ik, onschadelijk te maken. „Goed zo", bromt de bottelier;
tï eenp kan niets meer vertellen. Roep jij nou de bemanning samen,
te vo#ibert, en licht ze in over de stand van zaken". Aldus ge-
iiedt. Van de campagne af spreekt Lambert de matrozen toe.
?er de Schuymer is doodl", deelt hij mede; „van nu af ben ik
'IAGO Met traan-
waterkanonnen
:ft de politie in de Chi-
ise hoofdstad Santiago
nacht hard opgetreden
honderduizenden
FOTinsen, die de straat op
iren gegaan om te pro-
^■Jeren tegen de Chileen-
vJl president Augusto Pi-
i" iet. Volgens de orga-
Loren waren er 300.000
sen op de been, ande-
•ronnen spraken over
)00 demonstranten.
iemonstraties in Santiago
n het eerste massale ver
van de kracht van de
;ense oppositie, sinds ge-
«aal Pinochet vorige week
de junta werd aangewe-
als presidentskandidaat.
Chilieense bevolking mag
oktober zeggen, of zij een
inging van de ambtster-
van Pinochet accepteert
Isabel Allende bracht dit weekeinde een bezoek aan het graf
van haar vader, dat van de autoriteiten de naam „Salvador
Allende" niet mag dragen. fotq EpA
De demonstranten voerden pen op 5 oktober „nee" te zeg-
talloze spandoeken mee, waar- gen tegen Pinochet. De organi-
op de bevolking werd opgeroe- satie had voor eigen ordebe
wakers gezorgd om geweld te
voorkomen, dat volgens de op
positie Pinochet in de kaart
zou spelen. De jhntaleider zegt
dat Chili kiest tussen hem en
de chaos.
Onder de betogers bevond zich
ook Isabel Allende, de 42-jari-
ge dochter van de in 1973 af
gezette en vermoorde presi
dent Salvador Allende. Zij
keerde eind vorige week uit
ballingschap in Chili terug. De
verwachting is dat ook de we
duwe van Allende, Hortencia
Bussi, naar Santiago zal terug
keren. De leider van de verbo
den communistische partij, de
voormalige senator Luis Cor-
valan, wil eveneens naar zijn
land terug. Hij werd indertijd
bij een internationale gevange-
nenruil gewisseld tegen de in
Moskou vastzittende dissident
Vladimir Bukovski en woont
sindsdien in de Russische
hoofdstad.
De protestbijeenkomst van
vannacht verliep lange tijd
probleemloos. Mar dat veran
derde, toen circa 15.000 meest
jonge betogers in optocht naar
het vijf kilometer verder weg
gelegen presidentiële paleis
liepen. Toen zij daar het volks
lied begonnen te zingen, greep
de politie in. Het duurde een
paar uur voordat de rust was
teruggekeerd. De politie ge
bruikte traangas en wapenstok
tegen de met stenen en mod
der gooiende demonstranten.
Voor zover bekend raakten
negen mensen gewond en
werden 262 arrestaties ver
richt.
Pinochet liet gisteren in de
kranten een „open brief aan
de mannen en vrouwen in
mijn land" afdrukken waarin
hij beloofde volledige demo
cratie door te voeren als hij
opnieuw tot president wordt
gekozen. Hij beloofde boven
dien dat hij na zijn verkiezing
zal terugtreden als legerbevel
hebber en nog slechts als bur
ger zal regeren.
I
[)SKOU Het proces
vandaag in Moskou is
jonnen tegen Joeri
oerbanov, de schoon-
C n van de voormalige
Aqleider Leonid Brezj-
v, lijkt de definitieve
ekening te worden van
et Breqnev-tijdperk.
halve Tsjoerbanov staan
fe acht hoge functionarissen
echt voor het Opperste Ge-
ptshof, maar de echte ge-
Brezjnev te zijn,
p:j partijleider die in 1982
jrf en wiens 18-jarige
kind nu in de Sovjetpers sy-
(riem is aan corruptie en
Op het proces moet
„bef!)1-jarige Tsjoerbanov, die
r^'inispnderminister van binnen-
Jdse zaken opklom nadat hij
(zjnevs dochter Galina had
larie r0Uwd, zich verantwoorden
r machtsmisbruik en het
nemen van ruim twee mil-
ondem gulden aan steekpennin-
eling'j.
toespoerbanovs advocaat, Andrej
jk. karov, heeft al geklaagd
zijn cliënt de zondebok
de ligt te worden voor „alle ne-
Frontieve verschijnselen" van
-semi« Brezjnev-tijdperk. „Het
wel alsof Brezjnev hier
ïchtstaat onder de naam
en jaaierbanov", aldus Makarov.
de g< de Sovjetpers blijkt inder-
loor d<d dat Tsjoerbanov alge-
joden^n gezien wordt als het
hiedeobool van die tijd.
zich irruptie, speculatie en dief-
kwamen ook vóór Brezj-
ter Mi voor, maar tierden pas
het it welig onder zijn bewind",
Imerkte Aleksandr Katoe-
l de onder-procureur-gene-
an del in een commentaar op.
heten perbanov wordt beschul-
te hebben samengewerkt
praak[ een netwerk van partij-
deremi politiefunctionarissen en
l polergrondse miljonairs dat in
ïande Centraalaziatische repu-
ide lfk Oezbekistan de staat
^ront. |r zo'n dertien miljard gul-
1 oplichtte.
rec^ltszaa^ zullen
Boeken zonder
„witte plekken"
MOSKOU De leerlingen
op de middelbare scholen
in de Sovjetunie krijgen dit
cursusjaar een nieuwe ver
sie van de geschiedenis van
hun land voorgeschoteld.
Volgens ministpr van on
derwijs Sjadrikov krijgen
de scholieren bijlagen bij
hun geschiedenisboeken
waarin de zogenoemde
„witte plekken" uit de ge
schiedschrijving zijn opge
vuld, onder meer over de
terreur onder Stalin en de
periode van „stagnatie" on
der partijleider Brezjnev.
Vorig jaar zijn geen ge
schiedenisexamens afgeno
men, omdat de stof die de
scholieren te leren kregen
te sterk afweek van wat zij
in de kranten konden le-
honderden getuigen worden
gehoord, onder wie waar
schijnlijk ook Tsjoerbanovs
vrouw Galina. Brezjnevs doch
ter leidde sinds de arrestatie
van haar man in februari vo
rig jaar een teruggetrokken
bestaan in een datsja-wijk bui
ten Moskou die gereserveerd is
voor de Sovjet-élite. In juli
raakte zij echter al haar privi
leges kwijt. Of zij nog steeds
haar datsja heeft, is niet be
leend.
De zaak kwam in 1982 aan het
rollen na de arrestatie van Bo
ris Boerjata, een circusartiest
en de minnaar van Galina
Breznjev. Volgens recente be
richten in de Sovjetpers zou
Brezjnevs dochter samen met
Boerjata voor miljoenen roe
bels aan diamanten naar het
buitenland hebben gesmok
keld. Tijdens het proces tegen
Boerjata bleef Galina buiten
schot, maar de zaak vormde
het begin van de ondergang
van de Brezjnev-kliek.
De recente
aanslagen
door de IRA
hebben d<
veiligheids
in Noord-ler-
land verder
doen v<
scherpen.
Gisteren
hield onder
anderen deze
Britse militair
vanuit een
hooiberg een
demonstratie
in de gaten.
Er deden
zich echter
geen inciden
ten voor.
FOTO: AP
GDANSK Solidariteit-lei-
der Lech Walesa heeft giste
ren het besluit verdedigd om
de stakingen in Polen te
beëindigen en overleg te gaan
voeren met regeringsvertegen
woordigers. Sommige'aanhan
gers van Solidariteit meenden
dat Walesa te vroeg concessies
heeft gedaan aan de regering
in Warschau. Volgens de vak
bondsleider was het einde van
de stakingen echter onvermij
delijk. „Er is geen andere weg.
Ik moet deze kans nemen en
dat zal ik ook doen," aldus
Walesa tegenover zo'n 4.000
aanhangers. Hij heeft zich met
een aantal adviseurs terugge
trokken om zich voor te berei
den op de gesprekken met de
regering. Binnenkort zal een
delegatie worden samengesteld
van vertegenwoordigers van
Solidariteit, die deel zullen ne
men aan het ronde-tafelge
sprek.
UITENLAND
£cidóc(2outmit
MAANDAG 5 SEPTEMBER 1988 PAGINA 5
drugssmokkel
er helikopter
?l®)NDEN De Britse politie heeft
S helikopter uit Nederland onder-
iept, waarin voor bijna 1,8 miljoen
Iden aan drugs waren verborgen,
l is, voor zover bekend, de eerste
>t in Groot-Brittannië dat is gepro-
trd drugs in een helikopter het
binnen te smokkelen. De heli-
landde in open veld in Ando-
het zuiden van Engeland. De
itie en de douane sloegen onmid-
lijk toe en arresteerden de zes in-
-inden. Hun identiteit en nationali
ty 11
naaif'
IraP 4
k"fl
W.
(Vervolg van de voorpagina)
JOHANNESBURG Aarts
bisschop Desmond Tutu heeft
gisteren opgeroepen tot een
boycot van de gemeenteraads
verkiezingen die 26 oktober
in Zuidafrika worden gehou
den. In een preek in de St.
George-kathedraal in Kaap
stad vroeg Tutu alle leden
van de Anglicaanse kerk, ook
de blanke, niet naar de stem
bus te gaan.
De zwarte aartsbisschop van
Kaapstad zei te beseffen dat
zijn oproep ingaat tegen de
bepalingen van de noodtoe
stand, die in juni met nog een
jaar werd verlengd. Maar de
bisschop verklaarde zijn op
roep met de opmerking: „Ik
verzet me niet tegen de rege
ring, ik gehoorzaam aan
God". De oproep van Tutu
volgde de dag nadat minister
voor openbare orde Vlok
waarschuwde dat de regering
mogelijk spoedig actie zal on
dernemen tegen kerkelijke
leiders die zich naar haar
smaak te actief inzetten voor
de strijd tegen de apartheid.
„We moeten hen kortwieken,
zoals we negentien revolutio
naire organisaties en actie
groepen hebben gekortwiekt",
zei Vlok met een verwijzing
naar het verbod dat onlangs
vrijwel alle anti-apartheids-
groepen van betekenis heeft
getroffen. Sinds de matrege-
len is de rol van de kerkelijke
leiders als spreekbuis van de
strijd tegen apartheid aan
zienlijk toegenomen. Vlok
noemde geen kerkleiders met
name, maar hij heeft in het
verleden meer dan eens
scherpe kritiek laten horen op
Nobelprijswinnaar bisschop
Desmond Tutu en dominee
Allan Boesak, de voorzitter
van de Wereldalliantie van
Gereformeerde Kerken.
Pakistan verwerpt
Afghaans voorstel
ISLAMABAD Pakistan heeft
een voorstel van de Afghaanse re
gering verworpen voor een inter
nationale conferentie, om de schen
dingen van het Geneefse akkoord
over Afghanistan te bespreken.
„Het voorstel van Afghanistan voor
een afzonderlijke conferentie lijkt
niet meer dan een propagandastunt
om internationale erkenning en le
gitimiteit te verkrijgen", aldus de
Pakistaanse minister van buiten
landse zaken. Volgens het Geneefse
verdrag moet de Sovjetunie al haar
in Afghanistan gelegerde militairen
voor februari 1989 hebben terugge
trokken.
Advocaat Sri Lanka
dood in gevangenis
COLOMBO In Sri Lanka is een
35-jarige advocaat die bekend stond
als een voorvechter van de rechten
van de mens in gevangenschap ge
storven. De jurist, Wijedasa Liya-
narachchi, zat vast op verdenking
van „anti-regeringsgezinde activi
teit". De man was 25 augustus op
gepakt in het kader van een onder
zoek naar de moord op diverse Sri-
lankaanse politici. Volgens gezag
hebbende juristen in Sri Lanka is
Liyanarachchi „onder verdachte
omstandigheden" aan zijn einde ge
komen. Voor zijn arrestatie trad de
advocaat op als verdediger van mi
litante leden van de oppositie.
Overwinning voor
Lee in Singapore
SINGAPORE In de Zuidoostaziatische
stadstaat Singapore blijft de regeringspartij
van premier Lee Kuan Yew verder aan de
macht. Bij de vervroegde algemene verkie
zingen behaalde de partij zaterdag 80 van de
81 zetels in het parlement. Het stemmenper
centage voor Lee's Volksactie-partij (PAP)
was echter gedaald van 63 procent in 1984 tot
61,8 procent. Lee noemde de daling in de
steun onder de 1,4 miljoen kiezers zaterdag
„niet belangrijk". Maar analisten wezen erop
dat de einduitslag aangeeft dat ten minste één
derde van de kiezers ontevreden is over het
strakke bewind van de PAP. In Singapore,
een multi-raciale samenleving, wonen voor
namelijk Chinezen, Malayers en Indiërs.
Beredouche
Ook beren
moeten van tijd
tot tijd een flinke
wasbeurt heb
ben. Zeker als
ze zoals Samp
son elke dag op
het podium
staan om het
publiek een wor-
stelvoorstelling
te geven. De eni
ge ruimte die de
trainer van
Sampson kon
bedenken was
de „car wash".
Terwijl hij zijn
beer afspoelt,
wast zijn buur
man onverstoor
baar zijn auto.
FOTO: AP
JERUZALEM De Is
raëlische premier Shamir
heeft gisteren tijdens een
stormachtige kabinetszit
ting ontkend dat joodse
kolonisten zouden mogen
schieten op stenengooien
de Palestijnen. Kolonisten
in de Gazastrook en op de
westelijke Jordaanoever
eisen al langere tijd te
mogen schieten op rebel
lerende Palestijnen, om
dat zij zich anders niet
meer veilig over straat
zouden kunnen begeven.
Vorige week verschenen be
richten in de Israëlische media
dat Shamir voorstander is be
halve soldaten, ook kolonisten
toestemming te geven te schie
ten op Palestijnse burgers. Mi
nister van energie Shahal (Ar
beiderspartij) beschuldigde
Shamir ervan de bezette ge
bieden in „een Wilde Westen
te willen veranderen waar ie
dereen het recht in eigen hand
neemt".
Volgens een woordvoerder
van de regering is gisteren
niet tot nieuwe maatregelen
besloten. Het verloop van de
zitting werd buiten net rege
ringsgebouw gevolgd door
tientallen woedende kolonis
ten. Volgens critici binnen de
Arbeiderspartij tracht premier
Shamir met de berichten over
hardere maatregelen de kolo
nisten aan zich te binden voor
de verkiezingen, die 1 novem
ber plaatsvinden. De kolonis
ten op de door Israel bezette
gebieden van de Gazastrook
en de Jordaanoever waar in
totaal 1,5 miljoen Palestijnen
leven hebben druk gezet op
het rechtse Likud-blok van
premier Shamir. Zij willen be
tere veiligheidsmaatregelen
voor zichzelf en toestemming
om eigenhandig en eventueel
met gebruik van geweld tegen
Palestijnen op te treden.
KURDEN VOELEN ZICH IN DE STEEK GELATEN:
ULUDERE „Als ik u
vertel wat er is gebeurd
zou u het niet geloven.
Het is erger dan Viet
nam". Dat zegt een Kurdi-
sche opstandelingenleider,
die dit weekeinde vanuit
Iraq naar Turkije vlucht
te. „Omdat wij arme men
sen zijn wil niemand ons
helpen".
Akram May en andere strij
ders zijn met tienduizenden
Kurdische burgers, voorname
lijk vrouwen, kinderen en ou
deren, Iraq ontvlucht. Nadat
Iraq op 20 augustus in de Golf
oorlog met Iran een wapenstil
stand sloot, begon het leger
een grootscheeps offensief te
gen de Kurden. Kennelijk met
het doel voor eens en altijd
een eind te maken aan de as
piraties van de Kurden voor
een eigen staat.
De naar schatting twintig mil
joen Kurden leven verspreid
over het grensgebied van Iran,
Iraq, Turkije en de Sovjetunie.
Hun nationale beweging begon
in het begin van de jaren
twintig toen de Kurdische reli
gieuze leider sheikh Mahmoud
al-Hafeed een gewapende op
stand leidde tegen de Britse
overheersing en het pro-Britse
monarchistische bewind dat
Iraq na 1921 bestuurde.
Begin jaren dertig brak in het
noorden van Iraq een andere
opstand uit onder leiding van
de familie Barzani, waarvan
de bekendste leider Mulla
Mustapha Barzani was. Barza
ni leidde de strijd tot in de ja
ren zeventig, totdat Iran aan
Iraq beloofde de Kurden niet
langer te steunen. De rebellen
staakten daarop de strijd. Bar-
zani's zoon Masoud nam in
1980 echter de wapens weer
op, daartoe in staat gesteld
door hernieuwe hulp van Iran.
Stofbrillen
„Wij hadden alleen maar stof
brillen om ons te beschermen
tegen chemische gassen. Wij
moesten die echter met onze
wapens aan de Turken over
dragen toen wij de grens over
kwamen", zei May. Hij ver
blijft met honderden andere
Kurden in een inderhaast op
getrokken vluchtelingenkamp
op maar anderhalve kilometer
binnen de Turkse grens. De
anti-Iraakse strijders van de
Kurdische guerrillabeweging
Peshmerga zeggen dat ze zou
den worden doodgeschoten als
Turkije hun naar Iraq zou te
rugsturen.
Zwaarbewapende Turkse com
mando's van de paramilitaire
gendarmerie houden May en
tientallen strijders van de
'Peshmerga (de naam betekent;
diegenen die de dood in de
ogen zien) in het kamp nabij
de afgelegen stad Uludere
nauwgezet in de gaten. Ver
scheidene honderden vrouwen
en kinderen zijn ook in het
kamp ondergebracht. May zei:
„Wij hebben alleen de lichtge
wonden kunnen meenemen.
Wij hebben de zwaargewon
den moeten achterlaten".
De Iraakse regering heeft te
gengesproken dat het chemi
sche wapens gebruikt tegen de
Kurden. Vorige maand werd
Baghdad in een rapport van de
Verenigde Naties veroordeeld
wegens chemische oorlogsvoe
ring voordat op 20 augustus de
wapenstilstand met Iran in
werking trad. In het gebied
langs de Turks Iraakse grens
is de spanning toegenomen na
dat vier dagen geleden in Iraq,
op de hoogte van Uludere, een
chemische bom werd afgewor
pen. Turkse en Iraakse troe
pen waren zaterdag dichtbij
een botsing.
Burgers
De Turkse regering in Ankara
is van plan de Kurdische
vluchtelingen onder te bren
gen in speciale kampen die
verder van de grens liggen.
Turkije heeft geen precieze cij
fers over het aantal vluchte
lingen maar de schattingen lo
pen tot honderdduizend of nog
meer.
De guerrillastrijders zeiden dat
hun leider, Masoud Barzani
van de Kurdische Democrati
sche partij (KDP), in het
noordoosten van Iraq de strijd
nog voortzet, terwijl andere
Peshmerga in het noordwesten
verder vechten. KDP-functio-
naris Silman Sindi liet door
schemeren dat veel van de
strijders waarschijnlijk nooit
meer naar Iraq zullen terugke-
„Wij waren van plan terug te
gaan na de burgers te hebben
overgebracht, maar bij de
komst in Turkije werden onze
wapens afgenomen", zei hij.
Sommige strijders toonden be
langstelling toen ze hoorden
dat Iran, dat de Kurden weer
steunde sinds in 1980 de Golf
oorlog uitbrak, mogelijk groe
pen vluchtelingen zou willen
opnemen. Turkije, dat neu
traal was in de Golfoorlog,
heeft laten weten dat het de
vluchtelingen slechts tijdelijk
onderdak kan bieden.
Diplomaten in Ankara menen
dat veel van de vluchtelingen,
vooral vrouwen en kinderen,
mogelijk kunnen worden op
genomen en geassimileerd in
de dun bevolkte gebieden rond
de centrale plaats Diyarbakir,
in het zuidoosten van Turkije.
In het gebied wonen al naar
schatting zes miljoen Kurden.
Turkije voert er echter zelf
ook oorlog tegen separatische
Kurden van de verboden Kur
dische Arbeiders partij (PKK),
die sinds 1984 in het gebied
een marxistische staat willen
vormen. Bij aanvallen door
PKK-strijders op dorpen zijn
honderden Turkse burgers en
militairen om bet leven geko
men.
Naar aanleiding van de be
richten ovec de Iraakse aan
vallen, die lijken neer te ko
men op volkerenmoord, trek
ken Kurden uit Turkije, Syrië,
Jordanië en zelfs uit Europa
naar het gebied om te gaan
vechten tegen de oprukkende
Irakezen. Het lot van de nog
in Iraq verblijvende Kurden
ziet er somber uit. KDP-func-
tionaris Silman Sindi ver
woordde dat de Kurden zich
in de steek gelaten voelen.
„Wat doen de Verenigde Na
ties? -Waar is het Rode Kruis?
Wie helpt ons, wij hebben
geen dak boven het hoofd en
geen eten", zei hij.
Oppositie
Hongarije wil
meer macht
BUDAPEST Een groep
Hongaarse hervormingsgezin
de intellectuelen heeft zater
dag aangekondigd dat zij kan
didaten naar voren wil schui
ven voor de parlementsverkie
zingen van 1990. De dissiden
ten, die vorig jaar het „Hon
gaarse Democratische Forum"
(HDF) vormden, namen ver
der een „handvest" aan met
een ontwerp voor een „demo
cratisch Hongarije". De bewe
ging wil onder een nieuwe
wet, die in december van
kracht moet worden, erken
ning vragen als een maat
schappelijke organisatie. Naar
een echte politieke partij
streeft de groep voorlopig niet.
Regeringswoordvoerder Györ-
gy Marosan noemde de activi
teiten van het Forum „een
welkome ontwikkeling".
Het scheepsjournaal van Peer Den Schuymer
de gezagvoerder op de vloot. Ik zal er voor zorgen, dat de buit
voortaan eerlijk wordt verdeeld". De bemanning juicht hem toe
en Lambert weet ook de kapiteins van de andere schepen voor
zijn plan te winnen. Wanneer de avond valt, worden de ankers
opgehaald en langzaam zeilen de schepen de baai uit. Alleen één
lid van de bemanning gaat niet mee: Joost is ongerust geworden
en hij verlaat stiekum de „Argonaut".' Hij zal de baas zoeken!.
