Pf
„Geen verenigd Europa
zonder verenigde Randstad
Serviërs voelen zich uit Kosovo verdreven
Minder publiek bij vliegfeesten
Peggy Noonan legt presidenten
ontroerende woorden in de mond
Beroerinj
over
uitlatingef
Le Pen
BINNENLAND/BUITENLAND
£eidócSoiwcwit
MAANDAG 5 SEPTEMBER 1988 PAGI1
UI'
Evacuatie na
lek chloorgas
COMMERCE Nadat een lekkage van
chloorgas was ontstaan zijn zaterdag
20.000 mensen geëvacueerd uit de omge
ving van een fabriek nabij Los Angeles.
Zeven mensen moesten in ziekenhuizen
worden opgenomen. Het chloorgas was
afkomstig uit een fabriek die chloorta-
bletten maakt voor zwembaden. De be
drijfsleider zei dat chloorgas ontstaat
door een chemische reactie, maar dat
nog niet duidelijk was hoe die was ont
staan. In grote concentraties is het gas
dodelijk, maar in kleinere hoeveelheden
veroorzaakt het brandende ogen en
keel. Op het moment van de lekkage
was de fabriek gesloten.
MASSALE DEMONSTRATIE TEGEN ALBANESE OVERHEERSING:
BELGRADO Meer dan
honderdduizend mensen
hebben dit weekeinde in
Joegoslavië gedemonstreerd
tegen de vermeende discri
minatie van Serviërs en
Montenegrijnen in de auto
nome provide Kosovo door
etnische Albanezen.
In de Servische stad Smederevo,
vijftig kilometer ten zuiden van
de Joegoslavische hoofdstad Bel
grado, werd een massabijeen
komst georganiseerd waaraan
zeventigduizend deelnamen. Het
was de eerste keer dat de Socia
listische Alliantie, een commu
nistische massa-organisatie, een
dergelijke demonstratie organi
seerde.
Duidelijk is intussen wel gewor
den, dat de tientallen demon
straties van de afgelopen maan
den uit de koker komen van de
aanhang van de Servische partij
leider Slobodan Milosevic, een
steile communist die wil dat Ser
vië de dienst gaat uitmaken in
de autonome provincies Kosovo
en Vojvodina.
Beide provincies zijn delen van
Servië die volgens de huidige
grondwet, die op het ogenblik
wordt herzien, een autonome
status genieten. In Kosovo wo
nen 1,7 miljoen Albanezen. Al
banese separatisten zoeken aan
sluiting bij het naburige Albanië.
Sinds 1981, toen het tot ernstige
ongeregeldheden kwam, is de
toestand in de provincie gespan
nen.
De Servische minderheid in Ko
sovo zegt dat de Albaniërs dei
Serviërs met geweld uit de pro
vincie wil verdrijven. De Ser-
biërs en ook de Montenegrijnen,
die er wonen voelen zich gedis
crimineerd. Al dertigduizend
Serven zijn de laatste acht jaar
uit het straatarme Kosovo weg
getrokken.
Een medewerkster van de Socia
listische Alliantie, Vera Jankanj
gaf in een toespraak de schuld
van de problemen in Kosovo aan
verschillende met naam ge
noemde regeringsvertegenwoor
digers. De demonstratie had een
sterk nationalistisch karakter.
„Geef ons wapens, wij gaan naar
Kosovo" en „Het leger naar Ko
sovo", scandeerden de deelne
mers. Anderen riepen „Een eind
aan de genocide".
Later deze maand willen de aan
hangers van de Servische partij
leider Milosevic, die gisteren
„een tweede Tito" werd ge
noemd, een nog veel grotere de
monstratie organiseren in Bel
grado. „We hebben veel te lang
gewacht op een oplossing van de
kwellingen van Kosovo, het ge
duld is op", verklaarde een ar
beider van de plaatselijke staal
fabriek tot de luidruchtige me
nigte.
Frankrijk verminde
aanwezigheid in Go
t 9"'
PARIJS Het Franse ministerie
defensie heeft gisteren het vlie|
schip Clemenceau, twee hulpsch
en een mijnenjager teruggeroepei
het gebied van de Perzische Golf.
aantal Franse oorlogsbodems in
gebied wordt hiermee vermin
van elf tot zeven. Frankrijk haEl
Clemenceau op 30 juli 1987 naaiEI
gebied gestuurd, toen het met Irac
een diplomatiek gevecht verwik
was over de ambassadetolk W
Gordji, die verdacht werd van be
kenheid bij een reeks bomaansl
in Parijs. In juni hebben Frankrij
Iran de diplomatieke betrekkip
hersteld.
ru
er
heli
pt.
den
;r in
:rd c
bii
in I
itie
.si!!*,'
CDA-SYMPOSIUM OVER „1992
DEN HAAG - De Europe
se eenwording in 1992 le
vert voor Nederland nieu
we kansen op, maar
brengt ook bedreigingen
met zich mee. Realisme is
op zijn plaats, want het
Europa van '92 met 320
miljoen Euro-burgers ont
staat niet vanzelf. Of zoals
staatssecretaris mr. Y. van
Rooy (Economische Za
ken) het verwoordde: „de
interne markt krijgen we
niet cadeau".
Afgelopen weekeinde congres
seerden een kleine honderd
mensen in Den Haag over het
thema „Vandaag Den Haag,
morgen Europa" op een spe
ciale Europa-dag georgani
seerd door de CDA-kamer-
kring Den Haag. Vijf sprekers
uit diverse sectoren van de sa
menleving gaven hun visie.
Vooral economisch gezien is
de Europese eenwording van
grote betekenis. Door het weg
vallen van de binnengrenzen
zal de concurrentie toenemen.
„De hele grote bedrijven zul
len daarbij hun weg wel vin
den", hield CNV-voorzitter H.
Hofstede zijn gehoor voor.
„Maar de sectoren die alleen
voor de eigen economie produ
ceren zullen een toenemende
concurrentie ondervinden.
„Nu meer investeren betekent
straks dan ook een betere uit
gangspositie en een behoorlijk
rendement".
Staatssecretaris Van Rooy
pleitte voor een optimaal be-
drijfs- en investeringsklimaat
in Nederland en vroeg ook
aandacht voor de grotere be
drijven. „Door de voltooiing
van de interne markt zullen
bedrijven kritischer bekijken
waar zij zich het beste kunnen
vestigen. We hebben nogal
wat grote bedrijven in Neder
land, maar we moeten wel zor
gen dat dit zo blijft".
Op het verlanglijstje van drs.
S. Orlandini, voormalig presi
dent-directeur van de KLM en
thans voorzitter van de Vere
niging Nederland Distributie
land, staan hoog bovenaan de
oplossing van het fileprobleem
in de Randstad, het doortrek
ken van de supersnelle Franse
trein TGV naar Amsterdam
en het inhalen van de achter
stand op het gebied van de te
lematica (de koppeling van te
lecommunicatie- en automati
seringssystemen). Alleen dan
kan volgens Orlandini Neder
land zijn positie als belangrijk
ste vervoerder in Europa (met
een aandeel van 37 ook na
1992 behouden.
Randstad
Een sterke positie van de
Randstad was voor alle spre
kers een belangrijke voor
waarde om tegenwicht te bie
den aan de toenemende con
currentie vanuit het buiten
land. Burgemeester mr. dr. A.
Havermans van Den Haag
verwoordde het aldus: „Geen
verenigd Europa zonder een
verenigde Randstad. We
moeten samen staan achter de
gezondmaking vah de drie ste
delijke centra Amsterdam,
Rotterdam en Den Haag. Ge
meentegrenzen binnen de ag
glomeraties mogen niet belem
merend werken. Zeker niet,
als je de Europese grenzen wilt
weghalen". En commissaris
der koningin van Zuid-Hol
land dr. S. Patijn zei erover:
„Naast het investeren in re
gio's met een structurele ach
terstand, zoals het noorden des
lands, moeten we vooral ook
investeren in de Randstad.
Juist in een stad als Rotterdam
met 75.000 bijstandstrekkers
moet je proberen de structuur
te versterken. En niet het geld
steken in een hogeschool of
wegen voor Limburg".
Sociaal
CNV-voorzitter Hofstede
maakte zich hard voor meer
aandacht voor het sociale ge
zicht van Europa. Volgens
hem overheerst nog steeds de
gedachtengang dat als het eco
nomisch goed gaat, het sociaal
vanzelf in orde komt. „Maar
wat te denken van de vergrij
zing die zich in heel Europa
voordoet of van de 15 tot 20
miljoen werklozen? Er is op
sociaal gebied wel iets tot
stand gekomen, zoals de gelijk
stelling van mannen en vrou
wen in de sociale wetgeving,
maar een ontwerp-richtlijn
over medezeggenschap heeft
nooit de eindstreep gehaald.
Een verenigd Europa heeft pas
echt meerwaarde, als het ook
een sociaal Europa wordt".
Volgens Hofstede moet er op
korte termijn een discussie
starten over de beginselen en
uitgangspunten van de sociale
zekerheid in Europa. Daarbij
moet het volgens hem niet al
leen gaan om de openbare vei
ligheid en gezondheid, maar
ook om een soort Arbowet, ge
richt op alle Europese bedrij
ven.
Provincialen
In bestuurlijk opzicht zal Eu
ropa - naast de gemeenten,
provincies en landelijke over
heden - de vierde bestuurslaag
worden. „Onze rijksoverheid
wordt daarbinnen een regio
nale overheid en onze minis
ters worden de nieuwe provin
cialen", voorspelde burge
meester Havermans. „Ik ver
wacht dat de landelijke over
heid steeds meer een schakel
functie naar Brussel krijgt. Dit
leidt tot nieuwe overleg- en
coördinatiestructuren. Den
Haag zal een regionaal cen
trum worden van Europese
contacten. Een dergelijke aan
pak biedt veel meer soelaas
dan een diversiteit aan indivi
duele contacten rechtstreeks
naar Brussel". Volgens Hofste
de ligt de coördinatie van het
Europees beleid vooral bij het
ministerie van buitenlandse
zaken. Hij zei ook meer ver
trouwen te hebben in dat mi
nisterie dan in Economische
Zaken. „In epn geïntegreerd
Europa kan het ministerie van
Economische Zaken wellicht
spoedig verdwijnen, omdat 80
tot 90 procent van de economi
sche beslissingen op Europees
niveau wordt genomen".
Het Russische vrachtvliegtuig Antonov-124 op de startbaan van Farnborough, kort voordat t
start moest afbreken omdat een van de motoren in brand stond.
RAMSTEIN Verscheidene
vliegshows die het afgelopen
weekeinde in de Bondsrepu
bliek en andere Europese lan
den werden gehouden, hebben
veel minder toeschouwers ge
trokken dan waarop was gere
kend. Aanleiding tot deze ver
minderde belangstelling was
vrijwel zeker de ramp van vo
rige week op de vliegshow in
het Duitse Ramstein. Alleen
Europa's grootste luchtvaarte
venement, in Farnborough na
bij Londen, trok meer publiek.
In Ramstein werden zaterdag
met een oecumenische dienst
de slachtoffers herdacht van
de rampzalige luchtshow van
vorige week zondag. President
Richard von Weizsacker van
de Bondsrepubliek, de voorzit
ter van de Italiaanse senaat,
Giovanni Spadolini, en de mi
nisters van defensie van de
Bondsrepubliek en Italië be
hoorden tot de aanwezigen.
Het dodental van Ramstein
liep intussen verder op tot 51.
In de ziekenhuizen liggen nog
166 gewonden.
De vliegsalon van Farnbo
rough werd zaterdag geopend
met gewaagde luchtacrobatiek
van het Britse stuntteam, de
Red Arrows. Het stuntteam zal
van woensdag tot en met zon
dag dagelijks een show opvoe
ren. De organisatie in Farnbo
rough zag in de gebeurtenissen
van vorige week geen enkele
aanleiding de stunts van de
Red Arrows van het program
ma te schrappen, omdat het
Britse vliegfeest „het veiligste
ter wereld is". Overigens vond
gisteren wel het eerste inci
dent plaats. Een Russische An
tonov-124 moest de start afbre
ken, nadat uit een van de mo
toren vlammen sloegen. Wat
de oorzaak daarvan was,
niet bekend gemaakt.
De vliegshows zijn ovei
maar een bijkomstigheii
Farnborough, een van 's
relds grootste etalages val
les waar burgers en milits
mee kunnen vliegen. Ir
Farnborough-week draait
om het geld. Dit jaar prob
rond de zevenhonderd fi
kanten uit 24 landen hun
te slijten. De organisatie
wacht dat de omzet van d(
rige show, ongeveer 3,5
jard gulden, dit jaar
worden overschreden.
De Verenigde Staten lat<
Farnborough de nieuwste|
sie zien van de F-16 en
18. Verder wordt ook de
caal stijgende Britse Hari
gepresenteerd. Voor het
in de geschiedenis nemei
piloten uit de Sovjetunie
met twee MiG-29-jagers.
[nser
broi
1.000
LONDEN Ronald
Reagan zal de geschiede
nis ingaan als de presi
dent, die zijn rouwende
natie na de ontploffing
van het ruimteveer de
Challenger wist te troos
ten met een prachtige,
ontroerende toespraak.
Het waren echter niet zijn
eigen woorden, maar die
van Peggy Noonan, een
free-lance schrijfster van
toespraken. Zij is ook de
gene die die de toespra
ken schreef waarmee
vice-president Bush uit de
anonimiteit trad.
De nietszeggende, saaie rede
voeringen die hii zijn leven
lang had gehouden, hadden
Bush niet veel bekendheid ge-
feven onder de Amerikanen,
'eggy Noonan maakte van
deze amorfe figuur een „echt
mens", met naar zij
hoopt genoeg persoonlijk
heid om in aanmerking te ko
men voor het leiderschap over
de Amerikaanse bevolking.
Toen Bush de afgelopen win
ter moeizaam campagne voer
de in New Hampshire, kreeg
Noonan de opdracht hem te
redden, hem te vermenselij
ken. Ze legde hem de ooit door
Lincoln (en vóór hem weer
door Cromwell) gesproken
woorden „Hier sta ik, met al
mijn gebreken", in de mond.
In de staat New Hampshire,
waar integriteit van groot be
lang wordt geacht, maakten
deze woorden indruk. Dank zij
de woorden van Noonan hield
Bush op zich een verontschul
digende houding aan te meten.
Noonan is zevendertig jaar oud
en enorm gesteld op privacy.
Zij verschuilt zich achter de
soms lichtvoetige, soms door
dringende en soms zelfs ver
nietigende woorden waarvan
zij de Amerikaanse machtigen
voorziet. Haar sympathie ligt
bij de ideologie van rechts, en
ze gelooft heilig in haar voor
de Republikeinen geschreven
teksten.
Peggy Noonan studeerde En
gelse Letterkunde in New Jer
sey. Zij heeft haar beroep ge
maakt van het schrijven van
„het gevleugelde woord; de
uitspraak die de tand des tijds
doorstaat". „Regeren is spre
ken", zei ze onlangs. (Ze was
juist aangenomen om de tek
sten voor Bush te verzorgen.)
„Gedachten worden tot papier,
voor toespraken die politiek
worden. Een speech heeft heel
veel te maken met poëzie. Het
gaat om metrum en ritme,
beeldspraak, de wetenschap
dat je met woorden kunt tove
ren, dat woorden, net als kin
deren, de saaiste mensen in
het hart kunnen raken en tot
vervoering brengen".
Kruisjes
Toen in januari 1986 het ruim
teveer de Challenger ontplof
te, werd Noonan gebeld door
Pat Buchanan, Hoofd Commu
nicatie van het Witte Huis. „Ik
belde haar op om kwart over
één 's middags", herinnert hij
zich. „Tegen drieën had ze zo
goed als alles al voor Reagan
op papier staan". Een van de
gedenkwaardigste fragmenten
uit de toespraak die Reagan
toen hield was gebaseerd op
enkele versregels uit een son
net getiteld „Hooge Vlucht".
De verongelukte astronauten
waren van „de knellende ban
den deez' wereld verlost", om
„voor het aangezicht des
Heren" te verschijnen. Verder
voorzag ze Reagan van de be
zielende woorden: „De beman
ning van de Challenger heeft
het voortouw genomen in een
reis naar de toekomst en wij
zullen in hun sporen treden".
Als Peggy Noonan het over
president Reagan heeft, wordt
ze helemaal lyrisch. Ze is dol
op hem, dat is duidelijk. Waar
schijnlijk is ze de enige werk
neemster die haar ontslag in
diende en tekende met affec
tieve kruisjes achter haar
naam.
Bij Reagan probeerde zij altijd
aan het begin van de toe
spraak direct een grapje te ma
ken. Als hij de lachers een
maal op zijn hand had, was hij
zekerder van zichzelf.
Er is wel gezegd dat Reagan
ophield met zingen toen Peggy
Noonan twee jaar geleden het
Witte Huis verliet. Dank zij
haar heeft George Bush echter
zijn stem ontdekt, of hij nu ge
brekkig zingt of niet.
CHRISTOPHER THOMAS
(c) The Times, Londen
SUSKE EN WISKE DE DAPPERE DUINDUIKERS
Stemmen, hèt/oiht ,'J
\l//ike is een domme feit 1 j~
I H££Het is net dtsol ik stemmen 1 Oor met toon-
L hoor onder het und J tjotel, Wiske
yjh ft l i C Hor ton dot nout
\VL -4—
P^~-T[f
l met koetrofen J
[WAT? J ^—^ÏE
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp
PARIJS De Franse Sde
nister van justitie Pilj*'
Arpaillange heeft Lnd
openbare aanklager jljem
vraagd een onderzoelgnati
te stellen naar de „be^l-js
ging van een mini!
door de extreem-ri
politicus Jean-Marie Süw
Pen. jr m
inem
Aanleiding tot het onden gul
vormt een „woordspeling'!.
Le Pen tijdens een toesperbc
in Zuid-Frankrijk, karo-
woorden leidden opnieuw zijn
beschuldigingen, dat de lfgt te
van het Nationaal Frontteve
onverbeterlijke anti-semi< Br
die verlangend terugdenkt we
de nazi-tijd. jchts
Le Pen, die verleden jagierbe
woede opwekte door de gi de 5
mers en de moord door d«d d
zi's op zes miljoen jodenjn f
„detail" van de geschiedeijiboo]
noemen, deed van zich irrup
ken door een woordspelin kw
de naam van minister Mi vo
Durafour. Hij had het ,t we
„Durafour-crematoire". |mer
is het Franse woord
oven, en de ovens van de
centratiekampen heten ierb;
Frankrijk „fours-cremato 1 te
De zaal die hij toespraak
haalde hem op donderem
plaus, maar heel po"
Frankrijk sprak schande
de uitlatingen vande 1 k
van het Nationaal Front.
r zo
opl
lens
Justitie: geen sprak^'
van aanhouding
IRA-leden op Het U A
APELDOORN Zijn b
bezoek van de Britse koi
Elizabeth aan paleis He!
in Apeldoorn, een maand
den, twee IRA-terroristei
gehouden? De Engelse
dagsbladen News of the
en Sunday Express mem
stellig: de IRA-leden Pi
Devlin en Desmond Re;
werden in de tuinen v;
paleis betrapt toen zij oj
waren om een bom ij
slaapkamer van de Bril
stin te plaatsen. Maar d(
derlandse autoriteiten (i*
nisteries van binnenlam
ken en van justitie, alsm
Rijksvoorlichtingsdienst)
kennen bij hoog en bij las
er in de verste verte iets
gelijks heeft plaatsgehad.'
gens de Engelse kranten [is pl
den de twee terroristen[>k,
land uitgewezen om eenp kar
ligheidsschandaal te voïiberl
men.
