Amerika kan zorg voor
aids-kinderen niet aan
Polen onwillig
aan het werk
iilanden in
itille Oceaan
i^eren kernwapens
Veel tips na
aanhouding twee
IRA-verdachten
WARSCHAU In navolging van
de Leninwerf in Gdansk is ook het
werk in de staalfabrieken van Sta-
lowa Wola in het zuidoosten van
Polen hervat. In twee plaatsen
wordt nog op grote schaal gestaakt;
de haven van Szczecin aan de
Oostzee en de mijnen in Jastrzebie
in het zuiden. Overigens gingen de
stakers, vanmorgen niet van harte
aan het werk. Met name jonge
werknemers voelen zich door de
voorzitter van Solidariteit Lech
Walesa verraden, omdat hij geen
toezeggingen van de Poolse rege
ring heeft losgekregen. De minis
ter van binnenlandse zaken, gene
raal Kiszczak verklaarde alleen te
overwegen erkenning van de vak-
bond te bestuderen. Tn Gdansk is
een aantal havenarbeiders ontsla
gen, omdat ze hadden gestaakt.
Vanmorgen is daar nog korte tijd
tegen gedemonstreerd. Partijleider
Jaruzelski benadrukte gisteren
voor de radio dat men de „duivelse
vicieuze cirkel" moet doorbreken
en praten met alle mensen van
goede wil om een oplossing te vin
den voor Polen. Jaruzelski rekent
erop „dat ook Walesa goede wil
toont, als hij niet opnieuw wordt
omgeven door krachten die in
vloed op hem hebben". De basis
van de macht moet worden uitge
breid, met inbegrip van de „con
structieve oppositie".
Chileense ballingen
mogen terugkeren
SANTIAGO De Chileense president Pi
nochet heeft alle Chileense ballingen die
„vrijwillig" de wijk hebben genomen naar
het buitenland, toestemming gegeven naar
Chili terug te keren. „Het probleem is od-
felost. Alle inreis-verboden zijn ingetrok-
en, allemaal", aldus Pinochet. Chilenen
die op grond van een uitspraak van de
rechter zijn verbannen, zijn echter uitgeslo
ten van de regeling. De maatregel geldt
voor een groot aantal politieke tegenstan
ders van het bewind, onder wie de leider
van de Chileense communistische partij,
Luis Corvalan, en Hortensia Bussi, de we
duwe van president Salvador Allende, die
in 1973 door Pinochet bij een staatsgreep
werd afgezet.
WAAR ZOUDEN WE ZIJN
ZONDER DE TREIN?
Bij alle discussies over aids lijkt een groep patiënten
nogal eens te worden vergeten: de kinderen die aids
hebben. In de Verenigde Staten zijn al meer dan vijf
honderd kinderen bezweken aan de ziekte. Driedui
zend kinderen zijn met het dodelijke virus besmet en
de vooruitzichten zijn uiterst somber.
Wat dacht u van een privé-chauffeur terwijl u lekker uw
krantje leest? Als u elke dag 'n vaste route reist, schaf dan
'n Trajectkaart aan. Of neem de NS-Kortingkaart
(40% korting op alle treinreizen voor f 549,- per jaar).
Haal de folder Forensen bij 't loket of het postkantoor!
BOSTON Het jongetje
is drie jaar oud, draagt
een rood T-shirt en ver
telt vol branie dat hij met
zijn vader naar het vuur
werk is wezen kijken.
Ziin vriendje likt aan een
ijslollie en laat zijn paarse
tong zien. „Je kunt me
toch niet pakken papa",
roept een van de jongetjes
en hij rent lachend door
de hal van de ziekenhuis
vleugel waar de peuters
wonen.
Hun onschuldigheid en volko
men normaal gedrag verbergt
de ziekte die hen in de specia
le afdeling van het ziekenhuis
in Boston heeft doen belan
den: ze hebben aids. Maar ter
wijl het aantal aids-patiëntjes
alarmerend groeit, blijken de
VS niet in staat goed voor
deze kinderen te kunnen zor
gen. In veel steden fungeren
ziekenhuizen als peperdure
baby-opvang, terwijl wanho
pig gezocht wordt maar pleeg
gezinnen.
Niet alle patiëntjes in het zie
kenhuis in Boston kunnen
overigens vrolijk rondrennen
en spelen. Sommigen zijn te
vroeg geboren en bij hun ge
boorte al verslaafd aan drugs.
Velen lijden aan ontwen
ningsverschijnselen. Ze heb
ben opgezwollen klieren,
soms een vergrote lever em
milt. Ze worden geplaagd
door voortdurende misselijk
heid en diarree, ze gloeien
van de koorts en liggen hele
nachten te zweten.
)p weg naar ontwapening
en lange rij militaire voertuigen heeft gisteren de onderdelen
an negen Pershing II raketten vervoerd van het Westduitse
faldheide naar de Amerikaanse basis Heilbronn. Vanaf Heil-
ronn zullen de raketten met vliegtuigen naar de VS worden te-
iggebracht om daar te worden vernietigd. In het kader van de
ïtwapening hebben de Amerikanen zich eerder deze week al
ruggetrokken uit Woensdrecht.
FOTO: EPA
10 IOROR Bewoners van
- eilandengroep Palau in
80 de Stille Oceaan hebben
56 fio via een rechterlijke proce
dure een verdrag tussen
un regering en de rege-
ng van de Verenigde
laten te niet gedaan. Het
jerdrag hield in dat Ame-
kaanse schepen en bom
menwerpers met een nu-
eaire lading in ruil voor
nanciële bijstand vrij
legang hadden tot het
ibied.
et ongeldig verklaren van
Ét verdrag (door twee Ameri-
lanse rechters en een rechter
in Palau) gebeurde enkele
igen na de dood van de pro-
merikaanse president Laza-
is Salii. President Salii over-
ed aan een schotwond; niet
lidelijk was of hij werd ver
oord of zelfmoord pleegde,
in april was in een rechter-
ke uitspraak bepaald dat het
rdrag met de VS niet rechts-
ldig was. President Salii was
gen die uitspraak in beroep
gaan bij het Hooggerechts-
if van zijn land, maar dat
eft nu besloten de eerdere
tspraak te handhaven en
st zijn appèl (posthuum) af.
lau is een onafhankelijk ei-
ïdenrijk, zo'n 1800 kilometer
oosten van de Filipijnen,
larvan de inwoners zijn ver-
reid over ongeveer 350 klei-
koraaleilanden. In 1978
leidde Palau zich af van de
erige Micronesische eilan-
en in 1979 kreeg het een
ondwet en zelfbestuur. Pa-
heeft zich altijd verzet te-
de Amerikaanse overheer-
ig in het gebied, met name
nwege de nucleaire activi-
ten van de VS. De eilanden
zijn ook in economische op
zicht sterk afhankelijk van de
VS.
De grondwet van 1979 behels
de onder meer een verbod op
de opstelling van nucleair ma
terieel op Palaus grondgebied;
dat verbod kon pas worden
opgeheven indien 75 procent
van de bevolking vóór stemde.
Enkele lokale machthebbers
zouden de bevolking onder
meer met bomaanslagen onder
zware druk hebben gezet deze
bepaling te vervangen door
een bepaling, dat slechts een
kleine meerderheid nodig is de
opstelling van nuclair materi
aal te niet te doen.
Kort daarop wees een volks
stemming de vijfde over
deze bepaling uit dat 67
procent van de eilandbewo
ners vóór een door de VS op
gesteld verdrag was, het Pact
van Vrijwillige Samenwer
king. Toch is deze grondwets
wijziging ongeldig is ver
klaard. En nu de wijziging, en
daarmee het Pact, ongeldig is
verklaard, moeten de VS hun
plannen om het Pact ten uit-,
voer te brengen voorlopig la
ten varen. Washington had
eerder vijfhonderd miljoen
gulden aan financiële hulp
verleend in ruil voor het mili
taire monopolie op de eilan
dengroep.
De Amerikanen blijven Palau
echter zien als een strategische
uitwijkmogelijkheid, als een
aanvulling op hun belangrijke
militaire bases op de Filipij
nen. Volgens de Palause wet
kan de zaak tot de landelijke
verkiezingen in november niet
opnieuw ter discussie gesteld
worden. Tijdens de verkiezin
gen kan de eilandbewoners
worden gevraagd wederom
hun mening te geven over het
Pact met Amerika.
The Times, Londen
E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
>7) De bom suist naar beneden en ontploft met een daverende
ig vlak voor de drie ruiters. Het paard van de Indiaan wordt in
:n. e afgrond geslingerd en de ongelukkige berijder valt eveneens
de Pletter. Peer en de chirurgijn komen er echter goed af. De pi-
lenhoofdman ontsnapt op het nippertje aan een wisse dood,
ant zijn paard steigert, struikelt en valt in het ravijn. Maar Peer
0), 81 juist kans er af te springen. De twee mannen wissen zich het
igstzweet van het voorhoofd. Dat is als door een wonder goed
QeidóaQowiant vrijdag 2 september i98s pagina s
Kinderarts Martha Rogers, in
het federale centrum voor de
controle op besmettelijke
ziektes in Atlanta verant
woordelijk voor de studies
naar de gevolgen van aids bij
kinderen en in gezinnen, zegt
te verwachten dat in de ko
mende paar jaar in de VS
tienduizend kinderen onder
de dertien besmet zullen ra
ken met aids. Andere artsen
zijn nog pessimistischer.
Ongeveer dertien procent van
de kinderen kreeg aids via
een bloedtransfusie. Bijna alle
anderen echter waren al voor
hun geboorte gedoemd te ster
ven omdat hun moeders met
aids besmet waren. Hetzij via
besmette naalden bij drugsge
bruik, of door seksueel con
tact met iemand die besmet
was. Zestig procent van die
aids-kinderen sterft voor de
derde verjaardag.
De tragedie wordt nog erger
.als de moeder alleenstaand is
wat vaak het geval is
en niet voor haar baby kan
zorgen vanwege haar drugs
verslaving of omdat ze zelf
door aids te ziek is. Soms
neemt een grootmoeder de
zorg voor beiden op zich, om
haar dochter en kleinkind
langzaam weg te zien kwijnen
en sterven.
Opvanghuizen
Een oplossing is het oprichten
van opvanghuizen, waar de
kinderen kunnen wonen tot
er een pleeggezin is gevon
den. De afgelopen anderhalf
jaar zijn in het noordoosten
De zorg voor aidskinderen of
het hoofd.
van de VS dergelijke huizen
opgezet in ondermeer Boston,
in Albany en in Elisabeth, ten
westen van de stad New
York. Er zijn plannen voor
meer van dergelijke opvang
huizen.
Veel potentiele pleegouders
zijn terughoudend als het om
aids-kinderen gaat. Uit angst
of onwetendheid over de
ziekte, of omdat het verzor
gen van een aids-kind veel
extra tijd en energie vergt.
Maar toch zijn, sinds in mei
1987 in de stad Elisabeth het
van drugsverslaafden
St. Clara Huis werd geopend,
zeven pleeggezinnen gevon
den voor patiëntjes.
In Elisabeth en het verder
naar het westen gelegen Al
bany hebben de de opvang
huizen veel steun gekregen
van de plaatselijke bevolking.
Bouwvakkers hielpen met het
opknappen van het al twee
jaar leegstaande huis waarin
St. Clara moest komen. In Al
bany hielden burgercomite's
geldinzamelingsacties voor
het Farano Centrum voor
Kinderen en werd meubilair
lit hulpverleners in de VS boven
FOTO: AP
geschonken. Verder moet in
de opvanghuizen, waar vijf
zes kinderen tegelijk kunnen
wonen, het hele etmaal ver
pleging aanwezig zijn.
maar omdat er nog zo weinig
opvanghuizen zijn, wonen de
meeste aids-patiëntjes in zie
kenhuizen. En dat is voor de
overheid een prijzige zaak: de
verzorging van een aids-pa-
tiëntje in een ziekenhuis kost
650 dollar per dag, terwijl in
het St. Clara huis een kind
voor 240 dollar per dag kan
worden verzorgd.
BUITENLAND
ouw kernreactor
;estaakt wegens
;ans op aardbeving
IOSKOU In de Baltische Sovjet-re
ubliek Litouwen is de bouw van een
ernreactor stopgezet, nadat was vast-
esteld dat bij de bouw de voorschrif-
■n voor beveiliging tegen aardbevin-
»n niet in acht zijn genomen. De be-
effende reactor was de derde van de
[nalinskoj-kerncentrale; de reactoren
en 2 zijn al gebouwd. De centrale is
idanig gebouwd dat zij bestand is te-
»n een aardbeving met een kracht van
s op de Schaal van Richter, ofschoon
ch in dit gebied rond de eeuwwisse-
ig een beving met een kracht van ze-
sn heeft voorgedaan.
Bus rijdt water in: 31 doden
Reddingswerkers trekken een man op een vlot, nadat de bus
waarin hij zat in het meer nabij Sarajevo, Joegoslavië was gere
den. Het ongeluk kostte zeker 31 mensen het leven. De bus, vol
met vakantiegangers schoot het water in toen de chauffeur een
lading stenen op de weg probeerde te vermijden.
FOTO: AP
Het scheepsjournaal van Peer Den Schuymer
Zweden jaagt op
onderzeeër
STOCKHOLM Zweedse
patrouilleboten hebben gis
teren opnieuw dieptebom
men ingezet tegen een ver
meende buitenlandse on
derzeeër, die zich zou be
vinden in de Stig-Fjord, 45
kilometer ten noorden van
Göteborg. Het is niet duide
lijk of de bommen doel heb
ben getroffen. Het afgelo
pen weekeinde kreeg de
marine aanwijzingen dat er
zich in de Zweedse wateren
een vreemde onderzeeboot
bevond. Volgens deskundi
gen gaat het om een Russi
sche onderzeeër.
Verboden boeken
weer ter inzage
MOSKOU Honderden boe-
ken die voor het Russische pu
bliek verboden waren, onder
andere werken van tsaristi
sche generaals en slachtoffers
van de Stalinistische zuiverin
gen, ziin gisteren in de Lenin-
bibliotheek in Moskou voor in
zage beschikbaar gesteld. Het
gaat om boeken van promi
nente figuren van de revolutie
- zoals Nikolaj Boecharin, Lev
Kamenev en Aleksej Rykov -
die onder Stalin in ongenade
waren gevallen. Eind oktober
zullen er nog eens honderden
boeken uit de gesloten opsla
gruimtes worden gehaald.
LONDEN Nog een jaartje
en de rol van Fleet Street is
uitgespeeld. De laatste vier
kranten, met name de Daily
Mail, Mail on Sunday, Evening
Standard en Daily
Express,verhuizen binnenkort
uit het legendarische hart van
de Britse perswereld.
Zij volgen het voorbeeld van
de andere kranten, die vroeger
allemaal gemaakt werden in
Fleet Street of de
onmiddellijke omgeving van
deze City-straat. Vandaag de
dag worden al deze kranten
geproduceerd in gloednieuwe,
computergestuurde
drukfabrieken die de laatste
jaren werden gebouwd in
volslagen onbekende
Londense oorden.
De Daily Mail die destijds het
eersfe populaire dagblad was
in Fleet Street, is een van de
laatste die vertrekt. Zijn
redactie zegt „The Street" pas
volgende zomer adieu. Dat is
precies zeven jaar te vroeg om
er de honderdste verjaardag
van zijn bestaan te kunnen
vieren. De redacties en
administratieve afdelingen
van de Daily Mail, The Mail
on Sunday en de Londense
avondkrant Evening Standard
worden tegen augustus 1989
ondergebracht in een groot
pand op de hoofdstraat van de
Londense wijk Kensington.
Het was vroeger een
warenhuis en wordt
momenteel voor veel geld
aangepast aan de
ingewikkelde vereisten van
wat men in het professionele
jargon elektronisch
nieuwsvergaren" noemt. De
concurrerende Express-groep
verhuist rond ongeveer
dezelfde tijd naar de overkant
van de Theems.
Het „Mail Newspapers"-
concern hoopt voor zijn oude
pand Clarence House in
Bouverie Street nog een fraai
bedrag te krijgen. Dat is nodig,
want de nieuwe drukfabriek
van de Mail te Rotherhithe,
pal in Londens Docklands, en
de verhuizing naar
Kensington zullen samen zo'n
280 miljoen pond kosten,
inclusief de 60 miljoen pond
aan gouden handdrukken voor
de 2.500 „afgevoerde"
personeelsleden. De nieuwe
Mail-drukkerij is de meest
feavanceerde in Groot-
lrittannië.
In tegenstelling tot de meeste
andere moderne Britse
kranten, die gedrukt worden
op zogeheten web offset"-
rotatiepersen, hebben de
jongens van de Mail-groep
geopteerd voor het
flexografische druksysteem.
Hierbij wordt gebruik
gemaakt van drukinkt op basis
van water in plaats van de
conventionele olie. Tot nu toe
werd flexografie hoofdzakelijk
toegepast in de
verpakkingsindustrie. Volgens
de Mail-directie drukken
alleen in de Verenigde Staten
en Italië enkele kranten met
dit systeem. Flexografie heeft
het voordeel dat de
kleurendruk goedkoper en
stukken beter is. De inkt
droogt praktisch onmiddellijk
en er ontstaan geen vuile
vegen. Bovendien kan er
gebruik gemaakt worden van
krantenpapier van betere
kwaliteit dat enigszins glanst
en daardoor de kleuren nog
beter doet uitkomen. De Mail,
Mail on Sunday en Evening
Standard zijn van plan in het
begin alleen kleurendruk te
gebruiken voor advertenties
en niet voor nieuwsfoto's.
Mail Newspapers doet deze
enorme investering met het
oog op de toekomst en in de
wetenschap dat haar twee
nationale kranten, de Daily
Mail en de Mail on Sunday,
momenteel blaken van
gezondheid. De zondagskrant
Mail on Sunday heeft een
wekelijkse oplage van 1,9
miljoen exemplaren; van de
Daily Mail worden elke dag
1,7 exemplaren gedrukt.
De nieuwe rotatiepersen van
de Mail-groep in Rotherhithe
worden in september al in
gebruik genomen. Nauwelijks
een maand later krijgt de
Daily Mail een extra
concurrent die eveneens zal
worden uitgegeven op het
kleine „tabloid"-formaat Eddy
Shah, de miljonair van
Perzische afkomst die in 1986
jammerlijk faalde met zijn
geesteskind „Today", de eerste
landelijke krant van Groot-
Brittannië met computer-
imput, hoopt rond die tijd het
Britse nationale dagblad
numero 12, „The Post", de
eerste Britse krant met
computer-layout, op de markt
te kunnen brengen. Shah
schijnt erop te rekenen dat hij
van zijn nieuwste produkt
dagelijks 350.000 explaren zal
verkopen. Zijn uiteindelijk
streefgetal: een Post-oplage
van meer dan 600.000
nummers per dag.
afgelopen! Maar wie zou die streek hebben gelapt? Peer staat
enkele minuten lang te tieren en te razen, maar dat helpt niet
veel. Gelukkig, de goudschat is behouden gebleven: de kist is in
een rotsspleet blijven hangen en de twee mannen haasten zich
de schat te bergen. En nu: naar de schepen. Het zal alleen een
moeilijke en lange tocht worden, want het bergpad is nu onbruik
baar geworden en de paarden zijn verdwenen.
ROERMOND Uit het hele land zijn gisteren tips bin
nengekomen voor de Limburgse politie, die de IRA-
aanslagen in Nieuw Bergen en Roermond onderzoekt.
De telefoontjes kwamen binnen na televisiebeelden
van de aanhouding van twee IRA-leden, die in een
huurauto vol wapens de grens tussen Nederland en de
Bondsrepubliek probeerden over te steken.
Uit het ballistisch onderzoek door de Westduitse justitie is
voor honderd procent komen vast te staan dat een machine
geweer, dat bij de verdachten in hun auto aangetroffen op 1
mei bij de aanslag in Roermond gebruikt is.
De Labourpartij heeft gisteren in Londen een onderzoek ge
vraagd naar de dood van drie IRA-leden, die dinsdag in een
hinderlaag werden gelokt en doodgeschoten door Britse
veiligheidstroepen. Premier Thatcher heeft echter al ver
klaard dat de handelwijze en veiligheidsmaatregelen tegen
de IRA geheim moet blijven: „Als je wordt geconfronteerd
met terrorisme laat je uiteraard de terroristen niet precies
weten wat voor stappen je neemt om het terrorisme tegen te
gaan".
Zweedse VN-
ambassadeur
bemiddelt in
Iran-Iraq
GENEVE De secretaris-ge
neraal van de Verenigde Na
ties Javier Perez de Cuellar
heeft gisteren de Zweedse di
plomaat Jan Eliasson benoemd
als zijn opvolger om te bemid
delen in de vredesbesprekin
gen tussen Iran en Iraq in Ge-
nève. Perez de Cuellar prees
zijn opvolger voor diens kwa
liteiten als ervaren onderhan
delaar. De 47-jarige diplomaat
werkte zes jaar lang als spe
ciaal assistent ^oor wijlen de
Zweedse premier Olof Palme
als bemiddelaar in het Golf-
conflict. Palme was door de
toenmalige VN-chef Kurt
Waldheim benaderd als verte
genwoordiger in Iran en Iraq
op te treden. De bemiddeling
van Perez de Cuellar in de
stagnerende vredesbesprekin
gen tussen Iran en Iraq is
hiermee voorlopig beëindigd.
Japon Sissy
onder de hamer
MUNCHEN Het ..Hermann
Historica"-venduhuis in de
Beierse hoofdstad München
begeeft zich binnenkort op het
terrein van koningskleren.
Het biedt een japon van taf en
zijde aan die is gedragen door
keizerin Elisabeth van Oosten-
rijk-Hongarije. Elisabeth was
een Beierse hertogin die in
1854 trouwde met keizer
Franz Josef van de Donaumo-
narchie. Het filmpubliek van
onze tijd kent haar als „Sissy",
met welke naam zij door haar
familie werd aangesproken.
Zij zou later tijdens een van
haar omzwervingen om aan
het protocol in Wenen en haar
man en zijn familie te ontko
men, op een kade in Genève
door een anarchist worden
doodgestoken. Bij de japon ho
ren een paar schoenen en een
witte parasol. Hermann Histo
rica verwacht er minstens
22.000 gulden voor te krijgen.
(ADVERTENTIE)
