Bij elkaar op schoot voor
gratis voorproefje theaterseizoen
Ijzerbedevaart blijft
extreem-rechts trekkei
KUNST
HALF MILJOEN BEZOEKERS OP UITMARKT
Extra concert Level 42
bioscopen
Diefstal Italiaanse
oudheden neemt
alarmerende
proporties aan
£eidóc(3otucMit
MAANDAG 29 AUGUSTUS 1988 PA<
Neo-impressionisten trekken 230.000 bezoekers
AMSTERDAM De tentoon
stelling „Neo-impressionisten"
in het Van Goghmuseum in
Amsterdam heeft 230.000 be
zoekers getrokken. In verband
met de overweldigende be
langstelling werd begin augus
tus besloten de tentoonstelling,
die op 27 mei werd geopend,
drie weken te verlengen. De
maand augustus spande met
ongeveer 130.000 bezoekers de
kroon.
„Wij waren met 120.000 tot
130.000 bezoekers dik tevreden
geweest. Dat was ruim vol
doende om uit de kosten te ko
men", aldus een woordvoer
der. Zeer veel Italiaanse toe
risten hebben volgens hem de
tentoonstelling bezocht. Hij
verklaart deze Italiaanse be
langstelling uit het grote suc
ces van de tentoonstelling van
werken van Van Gogh, die dit
voorjaar in Rome is gehouden.
Een tweede verlenging van de
tentoonstelling neo-impressio-
nisme is niet mogelijk. De Ho
liday Collection van het India
napolis Museum of Art in de
Verenigde Staten, waar om
heen de tentoonstelling is op
gebouwd, moet terug naar de
Verenigde Staten. Deze collec
tie is aangevuld met veel in
bruikleen afgestane werken
uit Europese en Amerikaanse
collecties.
De tentoonstelling omvatte on
geveer 130 schilderijen, teke
ningen, aquarellen en litho's,
aan de hand waarvan het ont
staan en de ontwikkeling van
neo-impressionisme werd ge
volgd.
Mede op grond van het succes
van deze tentoonstelling hoopt
het museum volgens de
woordvoerder dit jaar met een
bezoekersaantal van ongeveer
700.000 mensen te kunnen af
sluiten. In 1987 registreerde
het Van Goghmuseum onge
veer 680.000 bezoekers.
Op 17 september opent het
Van Goghmuseum een nieuwe
tentoonstelling. Onder de
naam „Ottocinto/novecento"
introduceert het museum een
in Nederland vrijwel onver-
kend gebied in de Italiaanse
schilderkunst. Op 10 december
begint in het Van Goghmu
seum een tentoonstelling van
werken van Van Gogh en zijn
leermeester Millet.
Gewonden door rellen met hardrockfans
SCHWEINFURT Bij nachtelijke rellen tussen politie en veelal
dronken hardrockfans in de Beierse stad Schweinfurt zijn in de
nacht van vrijdag op zaterdag 63 mensen gewond geraakt, van wie
een ernstig. De pólitie verrichtte zeker 35 arrestaties.
Volgens de politie begon de plundertocht van de naar schatting
2500 hardrockfans, die in de stad waren om daar het Monsters-of-
rock-festival bij te wonen, kort voor middernacht. De vaak dron
ken jongeren vielen voorbijgangers aan, gooiden ruiten van win
kels en auto's in en lieten een spoor van vernieling en glassplinters
achter. Een Amerikaanse soldaat werd met een mes in de borst
gestoken en moest zwaar gewond naar een ziekenhuis worden
overgebracht.
Ongeveer 600 politieagenten werden ingezet om de orde in het
centrum van Schweinfurt te herstellen. Behalve de Amerikaanse
soldaat liepen nog 62 mensen lichte verwondigen op. Bovendien
werden 35 hardrockfans gearresteerd. De arrestanten moeten te
recht staan op beschuldiging van ondermeer vandalisme, het toe
brengen van lichamelijk letsel en het bezit van drugs, aldus de po
litie.
Tijdens het Monsters-of-rock-festival stonden onder meer optre
dens van Iron Maiden, Kiss en David Lee Roth opliet programma.
AMSTERDAM Het
Museumplein in Amster
dam, berucht vanwege
zijn nutteloze leegte, was
het afgelopen weekeinde
eindelijk eens meer dan
de de „kortste snelweg
van Nederland" tussen
Concertgebouw en Rijks
museum. Nu verzamelden
zich er duizenden en nog
eens duizenden mensen
om een voorproefje te ne
men van het komende
theater- en concertsei
zoen.
De plastic bierglazen verpul
verend onder hun schoenen
schuifelden de liefhebbers
langs de verschillende podia,
het ene moment genietend
van de zon, het volgende
schuilend voor de regen. Dan
vlogen ze het Concertgebouw
binnen, met tientallen tegelijk
door de draaideuren en ver
volgens met z'n allen de grote
zaal in. Zoals gistermiddag,
toen na een stralend begin
van de dag, het plotseling he
vig begon te waaien en te re
genen. De populariteit van
Mathilde Santing kende toen
geen grenzen meer; de men
sen zaten niet alleen bij el
kaar op schoot (de stoelen wa
ren uit grote zaal verwijderd)
maar kropen boven, op de ga
lerij, zelfs in hoeken en gaten
waarin normaal gesproken
nog geen handtasje leek te
passen.
Zich met het programma
koelte (nou ja, koelte) toe
waaiend luisterden ze naar
een voortreffelijk optreden
van de zangeres die haar kos
tuum met stropdas gewoon
aanhield. Nadat ze haar toe
gift had beëindigd was het
buiten weer wat droger en
konden The Nits hun „Dutch
Als haringen in een ton op het Museumplein. De Uitmarkt in Amsterdam trok dit jaar een half
miljoen bezoekers.
foto: anp
mountains" bezingen in een
echte Hollandse motregen.
Paraplu's gingen netjes in de
maat op en neer, de handen
regelmatig en enthousiast op
elkaar en in plaats van het
voorgeschreven half uur
speelde de groep ruim een
uur. Waarna het publiek zich
en masse stortte op de bier-
pompen en frietkramen om 's
avonds geheel voorbereid te
zijn op de optredens van on
der anderen Bram Vermeulen
en Youp van 't Hek.
Haringen
Meer dan een half miljoen
mensen bezochten dit keer de
Uitmarkt. Bezoekers die be
reid waren zich als haringen
in een ton te verzamelen in
het Concertgebouw en voor
de buitenpodia, om toch voor
al maar niets te missen van
iets waarvoor ze normaal toch
zeker vijftien gulden moeten
betalen, maar nu gratis kre
gen voorgeschoteld.
Zelden zal het Concert
gebouworkest voor zo'n groot
en enthousiast publiek heb
ben gespeeld als zaterdaga
vond tijdens het openlucht
concert onder leiding van Ri-
cardo Chailly. Veertigduizend
bezoekers werden er van te
voren verwacht, het werden
er volgens de politie zo'n ze
ventigduizend. Het moet voor
het orkest, getuige ook het
overduidelijke plezier waar
mee Chailly c.s. zich van hun
taak kweten, bijna net zo'n
onvergetelijke ervaring zijn
geweest als voor de zeventig
duizend, waarvan een groot
deel vermoedelijk voor het
eerst een orkestconcert bij
woonde.
Het orkest had twee stukken
genomen die zelfs bij het
overwegend jonge, wat popu
lair gerichte publiek bekend
in de oren moet hebben ge
klonken: Moussorgsky's Schil
derijententoonstelling en Ra
vels Bolero. Het enthousiasme
waarmee met name de laatste
compositie werd begroet, in
spireerde het orkest zelfs tot
een toegift, vrij ongebruike
lijk bij concerten van symfo
nie-orkesten.
Overigens bleef het voor het
Concertgebouworkest niet al
leen bij het openlucht-concert.
Ook in het Concertgebouw
zelf werden twee korte con
certen gegeven, en ook hier
was de belangstelling groot.
Andere grote publiekstrekker
in de concertzaal was cabare
tière Brigitte Kaandorp. Met
naar schatting meer dan 3500
mensen in de grote zaal moet
besloten worden de deuren te
sluiten: er kon geen mens
meer bij.
Of het Museumplein volgend
jaar, ondanks de goede erva
ringen die nu werden opge
daan, ook weer plaats biedt
aan de Uitmarkt is nog de
vraag. Organisator Arthur
van Schendel noemde het
plein uit organisatorisch oog
punt moeilijker dan de grach
tengordel, waar het festival
vorig jaar werd gehouden.
Volgens Van Schendel komen
voor volgend jaar behalve het
Museumplein ook het gebied
rond de Amstel en het gebied
rond de Dam in aanmerking.
Van Schendel wilde niet in
gaan op de kosten die er met
de Uitmarkt gemoeid zijn ge
weest. Deze kosten worden
voor een aanzienlijk deel via
sponsoring gedekt. Wanneer
volgend jaar de Uitmarkt
weer op het Museumplein zal
worden gehouden, zou vol
gens hem een hoger bedrag
moeten worden gefinancierd
uit sponsoring. Daarvoor zijn
volgens Van Schendel inmid
dels wel „interessante contac
ten" gelegd.
Van Schendel zei zeer blij te
zijn geweest met de aandacht
die de televisie via het derde
net aan de Uitmarkt heeft ge
geven. „Dit bewijst dat nu ook
de Nederlandse televisiewe
reld volwassen tegen kunst
aankijkt". Hij Schendel pleitte
in dit verband voor een goed
toegelichte culturele agenda
die een aantal dagen per
week op een daarvoor gunstig
tijdstip via de televisie uitge
zonden zou moeten worden.
Prijs
voor
Sophia
„L.A. Uw". „Nigh-
tcourt", „Golden
Girls" en „Frank's
Place" zijn enkele
van de ook in ons
land uitgezonden
series die het afge
lopen weekeinde
tijdens de uitreiking
van de Emmy's, de
Amerikaanse prij
zen voor de beste
tv-programma's, in
de prijzen zijn ge
vallen. Dit jaar
werd de uitreiking
van de Emmy's ge
domineerd door
twee series: „L.A.
Law" en „Thirtieéo-
mething", dat nog
niet in ons land is viel dit jaar Estelle
te zien. Wat „Gol- Getty in de prijzen,
den Girls" betreft foto: ap
ROTTERDAM De nieuwe elpee is nog niet uit maar de concer
ten op 4 en 5 oktober van de Britse formatie in Rotterdam Ahoy'
zijn nu al uitverkocht. De groep geeft daarom een extra concert,
dat tevens het eerste wordt van de wereldtournee. Het extra con
cert is vastgesteld op 3 oktober. De kaartverkoop begint donder
dag.
Amusante „Fairy Queen" op
festival Oude Muziek
UTRECHT Tien dagen
lang kunnen de bezoekers
van het zevende festival
Oude Muziek - ruim
50.000 vorig jaar en dit
jaar reeds een 20 procent
hogere kaartvoorverkoop
- uit 200 evenementen
met oude muziek kiezen.
Vrijdag begon het festival
met beiaardklanken en
een concert door een
mammoetorkest onder lei
ding van Frans Brüggen.
Naast ongeveer 52 officiële
concerten in verschillende
kerken en muziekcentrum
Vredenburg zijn er nog eens
bijna net zoveel fringe-concer-
ten, overwegend in historische
lokaties verspreid over de bin
nenstad. En vele andere acti
viteiten zoals lezingen.
Wie niet de mogelijkheid heeft
zichzelf in deze oude muziek
wereld onder te dompelen,
kan veel via de radio en een
klein deel via de televisie op
afstand meemaken. Naast veel
oude gezichten komen er dit
jaar ook weer nieuwe ensem
bles bij, waaronder een baro-
korkest uit Hongarije.
De voornaamste thema's die
als een rode draad door dit fes
tival lopen, zijn: muziek uit
het Italië van de 14e eeuw, het
oeuvre van Orlando di Lassus,
composities uit de tijd van
William and Mary, de muziek
van Carl Philipp Emanuel
Bach en zijn broers en tenslot
te de forte piano. Aan dit in
strument, waarvoor ook in
1985 een belangrijke plaats
was ingeruimd, worden veel
concerten gewijd en boven
dien een aantal lezingen en
workshops.
De belangrijkste gebeurtenis
sen in dit eerste weekeinde
waren het optreden van de
Tallis Scholars onder leiding
van Peter Philips, de door
René Jacobs bewerkte en ge
leide opera Giasone van Ka-
valli in een schitterende en
scenering en een humoristi
sche en meeslepende vertol
king en tenslotte Purcell's
„The Fairy Queen". Dit was
een Engelse produktie - de
Engelsen nemen onder de
deelnemers uit 15 landen de
eerste plaats in - met vier
zangsolisten en het The 16
choirs and orchestra onder lei
ding van Harry Christopher.
Purcell gebruikte voor deze
semi-opera in 5 actes het sterk
ingekorte en aangepaste libret
to van Shakespeare's Midsum
mer Night's Dream en voerde
het vermoedelijk als veijaars-
cadeau voor koningin Mary
op. De tweede acte, gesitueerd
in een nachtelijk woud, werd
in een pianissimo-uitvoering
door koor, orkest en solisten in
een ijl maanlicht geplaatst. In
de derde acte kreeg de counter
tenor in zijn komisch verweer
tegen „kisses" de hele zaal op
zijn hand. Het entertainmente-
lement van dit gelegenheids
theaterstuk werd daarmee uit
stekend geïllustreerd. Koor en
orkest musiceerden levendig
en schuwden het theatraal ef
fect niet. De zangsolisten zon
gen hun rollen in het alge
meen licht en voortreffelijk,
zij het niet altijd goed ver
staanbaar. Het geheel zou nog
sterker hebben aangesproken
als het in het voorgeschreven
sprookjesachtige decor was
„gespeeld".
ERIK BESIER
Voor een uitge
agenda, ook voor d*
mende dagen, raai
men „UIT", de gratjl
kelijkse bijlage vanw
krant.
ALPHEN AAN DEN RIJN *jk
CINEMA I (Van BoetzelaersfT
tel. 01720-20800): Rambo
18.45, 21.30. wo. ook 13.45fe
ROCINEMA II: Deadly portin
18.30 21.00. wo. ook 13.30J.,
ROCINEMA III: Crocodile 0sK
(al); 18.45, 21.15. wo. oohtë
EUROCINEMA IV: Honnd
tje (al); 18.30. Cry freedj
20.45. My little pony (al); wol
LEIDEN LUXOR (Statlons|L
tel. 071-121239): Rambo (c
19.00, 21.15. wo. ook 14.30.P
en STUDIO (Steenstraat p
124130): De ondraaglijke liH
van het bestaan (al): 20.00.U
pursuit (al); Crocodile Dur
(al); Honneponnetje (al); S«P(
14.30. 19.00, 21.15. Jungv
(al); wo. 14.30. TRIANONV
straat 31, tel. 123875): The l(
peror (al); 20.00. REX (Hf
merstraat 52. tel. 071-1254lfer
do you like it (16); 14.301e
21.15. L
KATWIJK e CITY THEATER!
straat 30. tel. 01718-7407»
doek (12); wo. 14.45, 19.00jo
ma. di. 19.00, 21.15. CITtL
TER II: Gooi mama uit de tiC
19.00. Police Academy |K
21.15. Avontuur met een f
(al); wo. 14.45.
VOORSCHOTEN
(tel. 01717-4354): The li
(al); ma. t/m wo. 20.00. I
demy 5 (al); wo. 15.45, 19.00j
men and a baby (al); ma. 11
20.30.
KINDERVOORSTELLING t
De reddertjes; wo. 14.00
WASSENAAR ASTRA (tel t]
13269): The last emperor
t/m wo. 20.00.
KINDERVOORSTELLING I
Ghostbusters; wo. 14.00. tyi
ZOETERMEER
PROMENADE: Rambo lll;P-
20.00. wo. 14.00, 20.00. |d
Sign o' the times; ma. di
wo. 14.00, 20.00. CrocodilsL
II; ma. di. wo. 20.00. My lit#
wo. 14.00. f»
DEN HAAGASTA 1 (Spui j
463500): Colors (16);; 14.00
21.30. ASTA 2: SalsaII"
(al); 14.00, 18.45, 21.30. W
Three men and a baby (al)j(
18.45. 21.30. BABYLON j
keicentrum Babylon, tel. 4
Man in love (16); 14.00.
21 30. BABYLON 2: De oitr
lijke lichtheid van het best»}
iet een $i
GREte
he last e?
1.00. Polif
21.30. CINEAC 1 (Buiten*!
tel. 630637): Rambo 3 (alh
18.45, 21.30. CINEAC 2:L
Sign o' the times (al); 14.00*
21.30. CINEAC 3: A cloP*
Orange (16); 18.45, 21.30. fc
ook 14.00. METROPOLE |c
negielaan, tel. 456756): Deal,
suit (12); 14.00, 18.45, 21.30P
TROPOLE 2: Crocodile Dl*!*
(al); 14.00, 18.45, 21.30. Ve
POLE 3: The last empe»n
14.00, 20.30. METROPOLr
freedom (al); 14.00, 20.304
TROPOLE 5: The bedroom f
(12); 18.45, 21.30. ma. di. oc0
ODEON 1 (Herengracht f
462400): Rambo 3 (12);r
18.45, 21.30.30. ODEON e
neponnetje (al); 13.45, 18.4Ï]
ODEON 3: Police academC
13.45. 18.45, 21.30. O0|
Maybe baby (al); 13.45,"
21.30. STUDIO 1 (Kettif:
12b, tel. 656402): Nobodj
(16); 19.15, 21.45. STli
Maurice (16); 19.00, 21.30."
DIO 3: Switching channP
19.15. wo. 15.00. Oei eio«
21.30.# HAAGS FILMHUIS:!
House of games; 19.30, 21.4
2: Une flamme dans mon|
19.30, 21.45. Zaal 3: ma. d[
22.00. wo. 19.30, 21.45.
out; ma. Broadcast news; do
miglia; wo. 3
CERVETERI Ze drin
gen in de nachtelijke
uren Etruskische tomben
binnen, stelen Griekse,
beelden uit archeologi
sche vindplaatsen en ro
ven kunstwerken van
een onschatbare waarde
uit museau en kerken.
De Italiaanse oudheden
worden geplunderd door
dieven en „tombaroli"
(grafrovers) en volgens
deskundigen is daar wei
nig aan te doen.
Slechts een klein deel van
de kunstwerken wordt te
ruggevonden. Soms duikt
een kostbaar werk, zoals
een Grieks beeld uit de vijf
de eeuw v.Chr. dat nu in
het Getty Museum in Cali-
fornië staat, op in de Vere
nigde Staten en ontstaat er
internationale beroering.
Volgens Italiaanse autori
teiten is het geval van het
beeld in het Getty Museum,
dat clandestien zou zijn op
gegraven op Sicilië, slechts
het topje van de ijsberg en
gaat het om een bloeiend
bedrijf waarin miljoenen
guldens omgaan en waarbij
huurdieven, dubieuze tus
senpersonen en rijke verza
melaars betrokken zijn.
Volgens officiële cijfers van
een speciale brigade van de
Carabinieri zijn in de eerste
helft van 1988 maar liefst
1.466 diefstallen gemeld
van in totaal 23.128 kunst
werken. Ongeveer de helft
daarvan werd geroofd uit
kerken, die over het alge
meen nauwelijks bewaakt
worden, maar ook musea
en particuliere collecties
moesten het ontgelden. In
diezelfde tijd zijn 8.469
kunstvoorwerpen terugge
vonden en 417 arrestaties
verricht.
Bij deze cijfers zijn niet de
talloze oudheden inbegre
pen die illegaal worden op
gegraven in plaatsen als
Cerveteri, 50 kilometer ten
noorden van Rome, waar
zich een belangrijkse Etrus
kische necropolis bevindt.
„De situatie in Cerveteri is
dramatisch en rampzalig,"
meent de archeologe Danie-
la Rizzo, die zich met het
probleem bezighoudt in
Etrurië, waar de Etruski
sche beschaving bloeide
van de 8ste tot de 4de eeuw
v.Chr. Cerveteri was het
middelpunt van een van de
grootste kunstschandalen
van de laatste tientallen ja
ren. Een terracotta vaas uit
de 6de eeuw v.Chr. van de
hand van de Griek Euphro-
nius, de zogenaamde calyx
krater, werd in 1972 ge
kocht door het Metropolitan
Museum in New York, dat
het ding nog steeds in bezit
heeft. Italië wil de vaas nog
altijd terughebben omdat
het voorwerp in 1971 in
Cerveteri zou zijn opgegra
ven door kunstdieven,
waarna het illegaal werd
verkocht en naar de Vere
nigde Staten gesmokkeld.
De 270 hectare grote necro
polis van Cerveteri is net
als de beroemde nabijgele
gen Etruskische plaatsen
Tarquinia en Vulci een be
langrijk doelwit voor tom
baroli. Overdag zoeken ze
naar onopgegraven tombes
met lange, puntige staken
die ze in de grond steken,
waarna ze 's nachts terug
komen om potten, vazen en
sarcofagen op te graven.
„De schade is niet te bere
kenen," zegt Rizzo terwijl
ze op een dikke stapel rap
porten over recente illegale
opgravingen in het gebied
wijst. „De schade bestaat
niet alleen uit het verlies
van de voorwerpen, maar
ook uit de vernielingen die
in de tombes worden aan
gericht".
Helikopters
De Italiaanse politie maakt
tegenwoordig gebruik van
helikopters en surveillances
van de bereden politie om
de archeologische zones te
bewaken, terwijl ook mo
torboten worden ingezet te
gen de schatgravers. „Het is
lastig om een eind te maken
aan deze illegale opgravin
gen omdat vrijwel overal in
Italië plaatsen zijn van een
archeologische waarde.
Vele daarvan liggen in af
gelegen streken waar een
onafgebroken surveillance
onmogelijk is", vertelt een
rechercheur van de Carabi
nieri.
In Tarquinia en Vulci heeft
de regering in oktober een
bewaking voor dag en
nacht ingesteld, toen door
overstromingen tal van on
opgegraven tombes waren
blootgelegd. In april wer
den in Tarquinia vier tom
baroli op heterdaad betrapt
en gearresteerd na een
woeste achtervolging door
de begraafplaats. „Je kunt
de grafroven wel afremmen
maar nooit helemaal stop
pen," meent Paola Pelagat-
ti, de archeologische op
zichtster voor het zuiden
van Etrurië. „We hebben
meer middelen, geld en
personeel nodig".
De tombaroli vormen
slechts een onderdeel van
een uitgebreid netwerk. Zij
leveren de gestolen voor
werpen af bij een tussen
persoon die bij een grote
smokkelbende hoort. Veel
kunstwerken worden gesto
len in opdracht om te vol
doen aan de vraag van rijke
verzamelaars in Italië en el
ders. De tombaroli, zegt
Rizzo, „nemen het grootste
risico, maar verdienen het
minst".
Volgens haar worden veel
gestolen Etruskische voor
werpen naar het buurland
Zwitserland gesmokkeld,
waar de herkomst van
kunstwerken nauwelijks
wordt gecontroleerd en
waar gemakkelijk aan ei
gendomspapieren is te ko
men. Vaak worden diezelf
de voorwerpen weer naar
Italië teruggebracht, waar
ze terecht komen in antiek
winkels in Rome.
Aphrodite
De tombaroli zijn ook actief
in het zuiden van Italië en
op Sicilië. De Italiaanse au
toriteiten vermoeden dat
het prachtige Griekse beeld
dat onlangs in het Getty
Museum tentoon werd ge
steld, afkomstig is van ille
gale opgravingen in 1979 in
Morgantina op Sicilië. Een
Italiaanse onderzoeksrech
ter en Interpol stellen een
onderzoek in naar de her
komst van het beeld, dat
waarschijnlijk de godin
Aphrodite voorstelt en ruim
43 miljoen gulden is. Getty
heeft verklaard dat contact
is opgenomen met de Itali
aanse overheid voor tot de
aankoop van het beeld
werd overgegaan.
Rizzo ziet wel heil in een
legale, open markt voor de
handel in oudheden. „Dat
zou de activiteiten van de
grafrovers verminderen",
denkt zij. „Maar wat we op
het ogenblik nodig hebben,
is een grotere medewerking
van het buitenland, voord
van die landen welke geen
antieke geschiedenis heb
ben zoals Italië en graag het
materiaal aannemen, legaal
dan wel illegaal".
(Van onze correspondent
Frans Boogaard)
DIKSMUIDE Uit vier,
vijf kelen tegelijk klinkt
het op: „Sieg Heil!" Een
politiebusje rijdt langzaam
door Diksmuide. De ober
van het Vlaams Huis,
schuin tegenover het mo
nument voor de gevallen
frontsoldaten van '14-' 18,
gaat nog eens met een
blad bier rond. Fascistisch
machtsvertoon? Schaamte
loos en aanstootgevend?
De man haalt zijn schou
ders op: „Het zijn klanten,
meneer, en morgenavond
zijn ze weer weg".
De IJzervlakte, een groene
grasmat met een imposante to
ren net buiten Diksmuide, is
voor tienduizenden Vlamin
gen een heilig oord. Jaarlijks
herdenken zij in een devote
sfeer de naar schatting twin
tigduizend Vlaamse frontsol
daten die hier in 1918 op aan
drang van koning Albert een
laatste wanhoopsoffensief te
gen de Duitsers begonnen.
De Belgische vorst beloofde
hen gelijke rechten en een
goed bestaan als zij hun wa
pens in het belang van België
zouden opnemen. Maar de
meesten overleefden het barre
avontuur aan de IJzer niet en
na de oorlog beseften de Vla
mingen maar al te vlug dat
hun werkelijke strijd nog
moest beginnen.
Buitenparlementaire acties
waren een logisch gevolg,
maar sommige leidende figu
ren van de Vlaamse Beweging,
zoals de priester-dichter Cyriel
Verschaeve, ontspoorden lelijk
in hun fanatisme door in de
Tweede Wereldoorlog resoluut
de kant van de nazi's te kie
zen. Diezelfde Verschaeve
wordt anno '88 als held ver
eerd in Diksmuide.
Het IJzermonument in Diksmuide is jaarlijks een verzamelpunt voor extreem-rechts.
Tijdens de bedevaart wordt
behalve het Wilhelmus het
Zuidafrikaanse volkslied ge
zongen, mag het Vlaams Blok
bekend van de slogan „Ei
gen volk eerst!" propaganda
maken en worden in een grote
feesttent van het ultra-rechtse
Voorpost Duitse volksliedjes
gespeeld.
„Hier is onze fierheid ge
groeid, hier werd men zich be
wust van de rechteloosheid
van de eenvoudige volkslagen,
overgeleverd aan heersers met
een vreemde taal," aldus giste
ren voorzitter Herman Vande-
zande van de Vlaamse Oud-
Strijders.
Vlaamse ontvoogding, de ka
tholieke kerk, de hang naar
ultra-rechts: ze zijn in Vlaan
deren vaak met elkaar ver
bonden. Een verbondenheid
die op de Ijzerbedevaart met
veel samenzang en vlagver
toon nog eens wordt onder
streept, en die in veel toespra
ken het belangrijkste idee van
de Ijzerbedevaart, het „nooit
meer oorlog", steeds sterker
overschaduwt.
Jozef Deleu, voorzitter van de
stichting Ons Erfdeel zei zater
dag: „Men heeft de werkelijke
inspiratiebron van de IJzerto-
ren uit het oog verloren. Men
zou moeten terugkeren naar
de oorsprong, namelijk dat
geen enkel motief een oorlog
rechtvaardigt. De Ijzerbede
vaart had kunnen uitgroeien
tot een Europese vred
festatie, als nationalist
slechte politieke motii
niet hun eigen tendi
betekenis aan haddei
ven."
Maar die boodschap wi
ren aan de doorsne
vaartganger niet
Evenmin lieten een daj
ruim honderd natio
zich in Kortijk beïn
door een groep anti-fa
demonstranten. Na e<
gres van extreem-recht
plaatselijk café werden
tientallen betogers o|
door de politie. Franse
se nationalisten werd
land uitgezet na de
komst.
