Van Eekelen vindt
het te vroeg voor
verbod vliegshows
Italiaans stuntteam
grootste ter wereld
Veel verzet tegen luchtshow
Situatie Burundi „onder controle
a>
a>
flJITENLAND
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
£eidóc@ouuutt
MAANDAG 29 AUGUSTUS 1988 PAGINA 5
issersboot ramt
iderzeeër Peru
Reddingswerkers
n in de nacht van zater-
op zondag 23 opvarenden
•ijd uit een Peruaanse on-
.eeër, die voor de kust van
ia was gezonken na een
varing met een Japanse
Ier. Bij de aanvaring zijn
>n van de 52 bemannings-
n van de onderzeeër om
jr [leven gekomen, onder wie
kapitein. Onder de 25 opva-
len van de Japanse vis-
oot zijn geen ernstige ge
len gevallen. De Peruaan-
larine heeft met een dui-
.ok de overlevenden uit
>nderzeeboot gehaald.
Ierse jongelui bekijken de smeulende resten van een vrachtwagen, die in
brand werd gestoken uit protest tegen de uitlevering van een IRA-activist.
FOTO: EPA
Golf van aanslagen
over Noordierland
BELFAST Noordierland heeft een onge
kend gewelddadig weekeinde doorgemaakt
met meer dan tweehonderd incidenten na de
uitlevering door de Ierse republiek van IRA-
activist Robert Russell aan de Britse autoritei
ten. In totaal raakten vijftien mensen ge
wond, maar niemand was er ernstig aan toe.
Zaterdagavond om middernacht had de poli
tie 193 aanvallen tegen de politie genoteerd,
23 schietpartijen, 17 bomaanslagen en 56 dief
stallen van voertuigen. Auto's, bestelwagens
en bussen werden gestolen, in brand gesto
ken, opgeblazen of achtergelaten met bom
men en namaak-bommen erin. De politie
hield twaalf mensen aan die tegen de uitleve
ring van Russell demonstreerden; het IRA-lid
moet nog bijna twintig jaar zitten.
Regering Sudan
praat met verzet
KHARTOUM De Suda-
nese premier Sadiq al-Mahdi
heeft in een interview met
het tijdschrift Al-Awda ge
zegd dat hij een ontmoeting
zal hebben met de rebellen
leider John Garang. Garang
staat aan het hoofd van het
„Sudanese volksbevrijdings
leger" (SPLA) dat tegen toe
passing van islamitische
wetgeving in het overwe
gend christelijke zuiden van
Sudan is, en grote gebieden
daar controleert. Al-Mahdi
zei dat hij Garang in een
Afrikaanse of Europese
hoofdstad zou ontmoeten.
Pakistani gezocht
wegens dood Zia
LONDEN Vijf in Groot-Brittannie
wonende Pakistanen worden door de
Pakistaanse autoriteiten gezocht om te
worden gehoord in verband met het
vliegtuigongeluk, waarbij president Zia
ul-Haq om het leven kwam. Volgens de
Sunday Times heeft een eerste onder
zoek naar de oorzaak van de ramp uit
gewezen dat er sabotage was gepleegd.
Het blad meldt dat de Pakistaanse auto
riteiten er vanuit gaan, dat Zia's dood
het gevolg was van een internationale
samenzwering, waarbij in Groot-Brit-
tannië levende Pakistaanse activisten
betrokken waren. Overigens is in Pakis
tan nog geen officieel rapport uitge
bracht over de ramp.
oed begin
els, jverleg
£jongarije
,r 'loemeniö
r in.
pas l
KAREST De Roe-
•nse leider Ceausescu
f Anti de Hongaarse premier
riê j^osz hebben gisteren een
denm er^0Ud van meer dan
yend(r uur êehad >n het Roe-
aan^nse Arad. Er zijn geen
»eft, fdedelingen gedaan
loos ir de inhoud van het
e er brleg, maar het is aan-
Jnelijk dat het ging over
ndenf *ot van de Hongaarse
t aanfieenschap in Roeme-
gebrf.
et vJ,
prakiusescu heeft een plan ze-
en gjduizend dorpen plat te
hij de
Isen en de bewoners er-
e in flatgebouwen onder
00 l| brengen. De Hongaarse
itnenen, met name zij die
V Transsylvanië wonen
jden hiervan de dupe,
lat zij voornamelijk boe
zijn.
t drastische hervormings-
h van Ceausescu heeft de
Irekkingen met Hongarije
iig bekoeld; het Hongaars
jsulaat in Roemenië werd
floten en de grens ging
|nht. Na het overleg zei
)1X Dsz ervan overtuigd te zijn
„in het belang van onze
tijen en onze volken
erdere kansen voor sa-
nwerking voor ons in het
esov schiet liggen". Ceausescu
is v van zijn kant alleen dat
oort gesprekken goed zijn be-
srs ^Innen en „zich in positieve
wa1 Ontwikkelen",
s-gen
liep
^ïffghaan en
;rez
ige J*ts naar
zijnf
d' vkimtestation
icheii
iKOU Een Afghaanse
twee Sovjet kosmonauten
vanmorgen in een Sojoez
16 gelanceerd vanaf de basis
':onoer naar het ruimtesta-
Mir. Kapitein Abdol Ahad
imand (29) is de eerste Af
in die de ruimte in
ien met de Sovjet-piloot
(dimir Ljachov zal hij op 6
tember naar de aarde te-
;keren. De arts Valeri Polja-
zal aan boord blijven om
twee kosmonauten Vladi-
Titov en Moesa Manarov
- onderzoeken, die sinds de-
het ruimtestation
Jblijven. Op 21 november
ken 1een Sovjet"Franse beman-
-nar de Mir worden ge-
om Titov en Manarov
4 :e lossen. Als deze twee
'^f^lember na een jaar naar de
Tde terugkeren, zullen zij
|ger dan wie ook tevoren in
ruimte hebben verbleven,
staat het record op naam
Joeri Romanenko, die 326
n in de ruimte verbleef.
BIJLAGE Bil UW KRANT MET
IATIE OVER FILMS,MUZIEK
ITER, RECREATIE, EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
RICHTING VLIEGBEWEGINGEN VAN PUBLIEK AF
DEN HAAG Minister
Van Eekelen wil voorals
nog geen maatregelen ne
men tegen het houden
van vliegshows in ons
land. Hij vindt het voor
zo'n ingreep nog te vroeg
en wenst het onderzoeks
rapport naar aanleiding
van de ramp in het West-
duitse Ramstein af te
wachten.
Volgens PvdA-kamerlid en
oud-bewindsman Stemerdink
is een dergelijk verbod nodig.
„Het lijkt me zo langzamer
hand verstandig op te houden
met dat stunten. Bij het vóór-
vliegen van vliegtuigen op
zulke shows is het gevaar mi
niem, maar als er acrobatische
toeren worden uitgehaald zo
als door het Italiaanse vlieg-
team, dan lijkt me dat niet
verstandig", aldus Stemer
dink.
Op de vliegshow was volgens
het ministerie van defensie
ook een Nederlands F-16-de-
monstratieteam aanwezig.
Volgens luitenant-kolonel
Stroom, hoofd voorlichting
van de koninklijke lucht
macht. is 'het nooit volledig
uit te sluiten dat in Nederland
ongelukken gebeuren bij
vliegshows. De regels voor
zulke shows zijn volgens hem
goed genoeg om risico's tot
bijna nul te reduceren, door
de vliegers te houden aan be
staande Navo-voorschriften.
Alle bij deze organisatie aan
gesloten landen zijn verplicht
zich aan deze voorschriften te
houden. De voorschriften
hebben betrekking op zowel
de te volgen procedures als op
Een Amerikaanse helikopter boven de basis Ramstein, waar een
en in paniek op het gras achtergelaten persoonlijke bezitingen een
aan de ramp van gisteren.
voorzorgs- en noodmaatrege
len. „Het allerbelangrijkste is
dat er een strikte scheiding
wordt toegepast tussen de
plaats waar het publiek zich
bevindt en waar de demon
straties zich afspelen. Daarbij
moeten de vliegbewegingen
van het publiek af gericht
zijn. Als er dan wat gebeurt,
mag dat geen gevaar opleve
ren voor het publiek". Stroom
vindt het nog te vroeg om te
oordelen over de vraag of in
Ramstein de bestaande regels
ook zijn nageleefd.
Voldoende
Volgens het ministerie van
defensie zijn de veiligheids
voorschriften in Nederland
voldoende en werken ze tot
op heden naar behoren. Voor
stuntvliegers in ons land is
het onder meer verboden pal
boven het publiek kunsten
met vliegtuigen uit te halen.
Wie in Nederland een vlieg
show zoals op Ramstein wil
organiseren dient daarvoor
toestemming te vragen van de
Rijksluchtvaartdienst. Die
kan een vergunning verlenen
op basis van bepaalde veilig
heidsvoorschriften in de lucht
en op de grond. De Dienst
Luchtvaart van de rijkspolitie
houdt tijdens zo'n show de
controle op de naleving van
de veiligheidsvoorschriften.
Nooit te voorkomen
De ontzetting staat te lezen op de gezichten van deze militairen en burgers, die de gewonden van
de vliegramp zo goed en zo kwaad als het ging eerste hulp verleenden.
FOTO: EPA
ROME De drie Italiaanse piloten die gisteren bij het ongeluk
op de luchtmachtbasis in het Westduitse Ramstein om het le
ven kwamen, behoorden tot de Frecce Tricolori, een stuntvlie
gersteam dat al 58 jaar bestaat en dat het grootste ter wereld is.
De vliegschool Frecce Tricolori (Pijlen van de Driekleur) werd
in 1930 opgericht en vormt sinds 1956 een apart onderdeel van
de Italiaanse luchtmacht. De Frecce Tricolori hebben hun basis
in Rivolto in Noord-Italië en heten officieel Autonome Trai
ningsgroep voor Stuntvliegen. Tot het onderdeel Frecce Trico
lori behoren veertien piloten, drie technische officieren en 55
specialisten. De klassieke vliegformatie van het stuntonderdeel
bestaat uit tien straalvliegtuigen van het type MB339-A, die
ook door de Italiaanse luchtmacht worden gebruikt voor het
trainen van plioten.
Pe afgelopen twintig jaar hebben zich verscheidene ongeluken
voorgedaan waarbij piloten van de Frecce Tricolori om het le
ven kwamen. Het zwaarste ongeluk deed zich voor op 25 april
1970, op de thuisbasis van het team. Toen stortte kort na de
start een C-119-transportvliegtuig neer, waardoor tien technici
en zeven piloten omkwamen. Op 29 mei 1979 stortte een toestel
met een piloot van het Italiaanse stuntteam neer tijdens een
luchtshow in het Britse Mildehall. Twee jagers van de Frecce
Tricolori kwamen op 12 juli 1978 boven de basis Rivolto met
elkaar in botsing, waarbij een piloot het leven liet. Op 21 sep
tember 1981 tenslotte kwam een piloot om het leven, toen zijn
toestel bij Rivolto neerstortte.
Om tot de Frecce Tricolori te kunnen toetreden, moet een pi
loot ten minste zes jaar vliegervaring hebben, evenals een mi
nimum van 1.000 vlieguren. De Frecce Tricolori doen jaarlijks
van april tot oktober mee aan tientallen luchtshows in en bui
ten Italië. De luchtshows worden meestal opgevoerd door een
formatie van negen vliegtuigen en één solist. De commandant
van het onderdeel coördineert de actie gewoonlijk vanaf de be
gane grond. Bij het formatievliegen zitten de vleugelpunten
één tot drie meter van elkaar af.
De Frecce Tricolori was op 2 juli van dit jaar nog te zien op de
vliegshow op de luchtmachtbasis Deelen, ter gelegenheid van
het 75-jarig bestaan van de Koninklijke Luchtmacht. Techni
sche problemen tijdens het voorvliegen op 1 juli op Soesterberg
waren er de oorzaak van dat slechts de helft van het demon
stratieteam op de show kon verschijnen. Dit optreden was
eveneens niet erg succesvol. Botsingen met vogels deden de te
amleider besluiten niet het gehele programma af te werken,
maar voortijdig naar Soesterberg terug te keren.
stapel opklapstoeltjes (rechts)
macabere herinnering vormen
FOTO: AP
eniging van Verkeersvliegers
denkt dat ongelukken bij
shows nooit voorkomen kun
nen worden. „Dat zal in het
hele luchtvaart mogelijk blij
ven. Menselijke fouten in
combinatie met technische te
kortkomingen kunnen hiertoe
leiden", zo zei hij vanmorgen
voor de radio. Onveilig wil
Van Lohuizen de vliegshows
niet noemen, „yoor een bui
tenstaander lijkt het wellicht
dat vliegers daar risico's ne
men. Ik denk dat die risico's
door de extra training die aan
dit vliegen wordt besteed niet
groter zijn dan in de normale
vliegerij". Van Lohuizen
denkt dat de risico's voor het
publiek niet groter zijn dan
bijvoorbeeld bij auto- en mo
torraces.
(Vervolg van
de voorpagina)
RAMSTEIN Op de
luchtmachtbasis brak di
rect na het ongeluk een
enorme paniek uit. Dui
zenden mensen zochten
een goed heenkomen, an
deren stonden als ver
steend aan de grond. Bin
nen korte tijd kwam het
reddingswerk op gang:
ambulances reden met
gillende sirenes af en aan
en helikopters vlogen ge
wonden naar ziekenhui
zen in de omgeving.
Uren na de ramp lag de plaats
waar het ongeluk gebeurde
bezaaid met lege plastic be
kertjes, bierflesjes en omge
vallen klapstoeltjes. De ver
brande resten van het in het
publiek gestortte vliegtuig la
gen naast een uitgebrandde
vrachtauto, die door het toe
stel was geraakt. Het geheel
bood een macabere aanblik.
Een vrouw die hielp de ge
wonden te verzorgen zei dat
zich onder de slachtoffers
vooral veel kinderen bevin
den. „Het ergste is dat we nog
steeds zoeken naar de ouders
van een aantal van hen". Vol
gens haar hebben de meeste
slachtoffers zware brandwon
den aan de rug. Zij liepen
deze op, toen zij zich omdraai
den en wilden wegrennen
van de plaats des onheils.
De gemeenteraad van het in
de buurt van Ramstein gele
gen Kaiserslautern protesteert
al jaren tegen de traditionele
luchtshow die de Amerikaan
se luchtmacht op Ramstein
organiseert. Juist dit jaar had
de gemeente bij die protesten
de steun gekregen van kerke
lijke organisaties, de vredes
beweging, vakbonden en poli
tieke partijen. De bezwaren
van de gemeente richtten zich
vooral tegen de geluidsover
last waarmee dergelijke eve
nementen gepaard gaan, maar
ook tegen het gevaar van on
gelukken.
In de Bondsrepubliek bestaat
groeiende ongerustheid over
de recente ongelukken waar
bij militaire vliegmachines
zijn betrokken. Om de publie
ke opinie gerust te stellen
verminderde de Westduitse
minister van defensie, Rupers
Scholz, vorige maand reeds
het aantal oefeningen waarbij
vliegtuigen laag vliegen.
Belgische politiemannen staan bij het wrak van het Finse vlieg
tuig, dat gisteren neerstortte op de vliegshow van Kleine Bro-
Fin stort
neer bij
vliegshow
België
BRUSSEL Een Fins mili
tair trainingsvliegtuig is giste
ren neergestort tijdens een
militaire luchtshow in België.
De piloot kwam daarbij om
het leven. Het toestel, een Re-
digo, was eigendom van de
Finse vliegtuigfabrikant Val-
met, die recent tien van der
gelijke toestellen verkocht
aan de Finse luchtmacht.
Twee Redigo-toestellen na
men deel aan de vliegshow op
de luchtmachtbasis Kleine
Brogel, 110 kilometer ten
noordoosten van Brussel.
Het scheepsjournaal van Peer Den Schuymer
:>rdtjj) De vorst ontvangt de piraten, maar Peer de Schuymer ont-
>ijeeèt de achterdochtige gelaatsuitdrukking van de koning niet. Hij
1 „Ö€t zijn vertrouwen winnen! En de zeerover met zijn gladde
inet>g slaagt daar maar al te gemakkelijk in. „Er ligt een vijandelij-
iang»vloot voor uw kust, O heer", zegt hij, „Spanjolen!". Ha, dat
voéakt indruk. „Ze zullen zeker proberen te landen", gaat Peter
ünglder, maar wij zijn bereid u te helpen. Onze schepen zijn zwaar
kapend....". Daar voelt de koning wel voor en wanneer Peer
om een beloning verzoekt voor die hulp gaat hij zijn gasten direct
voor naar zijn schatkamer. Een fakkeldrager loopt voorop, want
de Incaschatten liggen in een donkere grot opgestapeld. Peer en
de chirurgijn kijken zich de ogen uit. Zijn ze in een sprookjesland
aangekomen? Het goud en zilver ligt hier maar voor het oprapen.
Maar wat is dat voor een afschuwelijke pop? De Incavorst staat
stil en wijst naar boven. „De mummies van mijn voorvaderen",
zegt hij.
GENEVE De minister van
buitenlandse zaken van Bu
rundi heeft gisteren gezegd dat
de situatie in zijn land weer
„onder controle" is. Mbonimpa
zei na een onderhoud met se
cretaris-generaal Perez de
Cuellar dat Burundi geen toe-
!>V
stemming geeft voor een VN-
onderzoek naar de stamment
wisten. De heftige onlusten in
het land hebben afgelopen
maand vermoedelijk vijfdui
zend mensen het leven gekost,
voornamelijk Hutu's. De Hutu
vormen de grootste bevol
kingsgroep in het land maar
worden onderdrukt door de
Tutsi's, die ook in het leger de
dienst uitmaken. Ongeveer
veertigduizend Hutu's zijn
naar de buurlanden Rwanda
en Tanzania gevlucht.
(ADVERTENTIE)
Dinsdag 20 september verschijnt bij deze krant de special
Miljoenennota. Informatie over de adverteermogelijkheden
iJP in deze special wordt u graag verstrekt door
7000000
Aernoud Lippman,
bereikbaar onder telefoonnummer 071 - 122 244
CeidócSouuwit
door Frans Boogaard
Manneken Pis
BRUSSEL Op bewolkte
namiddagen dat het net niet
regent trekt hij de meeste
bewonderaars; busladingen
tegelijk, en vaak uit alle delen
van de wereld. Bewonderende
uitroepen, veel gegiechel, soms
ook blijken van teleurstelling:
Wat is-ie klein! En wat hééft-
ie een kleintje! Maar het is wel
een schatje!" Binnenkort viert
Manneken Pis, want om deze
beroemde Brusselaar gaat het,
zijn zeshonderste verjaardag.
Voor de Orde van Vrienden
van Manneken Pis is dat
aanleiding om op de hoek van
de Stoofstraat en Eikstraat, de
standplaats van hun bejaarde
held, een stevig feestje te
bouwen. Er komen optredens,
er wordt een academische
zitting belegd en uit het
bronzen plassertje van heer
Pis zal gedurende twee dagen
wijn komen in plaats van
water. Daarvoor zijn 3 en 4
september gekozen, de dagen
waarop Brussel 44 jaar geleden
het Duitse juk afwierp. In
werkelijkheid is Manneken
Pis al ouder dan de
zeshonderd jaar die zijn
vrienden hem geven. Volgens
Andrée Brunard, ere-
conservator van het
Gemeentelijk Museum van
Brussel, bevatten de archieven
van de Sint
Michielskathedraal een
inventaris van alle publieke
fonteinen in Brussel, die al in
1377 melding maken van het
Manneke. De
„Juliaenekensborre" of
fontein van de kleine Juliaan
voerde toen drinkwater aan
van de hoogten van de
Coudenberg. Maar in plaats
van gemeentepils, zou de toen
nog stenen fontein zelfs in die
tijd op hoogtijdagen al Lam bic
van het vat hebben geleverd.
Manneken Pis, het schrale
figuurtie waarvan de
werkelijke grootte toeristen
altijd tegenvalt, is met tal van
legenden omgeven. Volgens
sommigen raakte Juliaantje op
slag versteend toen hij tegen
de deur van de woning van
een heks stond te wateren.
Een ander verhaal wil dat
hertog Godfried III op
zesjarige leeftijd het ouderlijk
paleis ontvluchtte. Met geld
van zijn kindermeisje zou hij
een paar glazen Faro hebben
gekocht, waarna men hem in
karakteristieke houding op de
hoek van de Stoof- en
Eikstraat terugvond. Weer een
ander verhaal wil dat de graaf
en gravin Van Hove op een
dag met hun vijfjarig zoontje
de kruisvaarders tegemoet
gingen, die terugkeerden uit
het Heilig Land. Van Hove
junior had hoge nood, en hield
niet meer op met plassen
voordat alle ridders voorbij
waren. Om die schanddaad
goed te maken lieten de
ouders een beeldje oprichten.
De meest populaire versie in
Brussel zelf is dat de jonge
Van Hove tijdens een
langdurige belegering van de
stad de wiek uitpiste waarmee
de vijand Brussel in
lichterlaaie wou zetten. De
kleine held redde daarmee de
latere hoofdstad van een
gewisse ondergang.
Door de eeuwen heen heeft
Manneken Pis gevoelens van
vriendschap en sympathie
opgeroepen, van medelijden
en van blinde woede. Hij werd
van zijn sokkel geroofd en
onthoofd, hij werd beklad en
bespuugd, maar vandalen die
zich aan dergelijke praktijken
schuldig maakten konden er
steevast op rekenen dat een
ongekende volkswoede hun
deel was. Dolle Mina 's die in
de jaren zeventig zijn
plassertje rood verfden,
kwamen er met een proces
verbaal genadig af. Een
Franse galeiboef die het
beeldje beschadigde, werd
voor die wandaad 150 jaar
eerder nog in het openbaar
gebrandmerkt: op de Grote
Markt en onder grote publieke
belangstelling.
Maar de vrienden van het
nijvere plassertje zijn toch
veruit in de meerderheid.
Overal ter wereld circuleren
kopieën van het kleine
manneke, dat al plassend is
uitgegroeid tot een vrolijk
symbool van ongeremde
vrijheid en een toppunt van
liberaal levensgedrag. Vorsten
en vorstinnen, ministers en
andere hoogwaardigheids
bekleders schonken hem
kostuums en eretekenen die
hij op hoogtijdagen nog draagt,
steevast met open gulp.
Fatsoensrakkers die hem ooit
een permanent pak wilden
opdringen, en daarvoor zelfs
de paus inschakelden,
kwamen van een koude
kermis thuis. Benedictus XIV,
verontrust door berichten over
het aanstootgevende karakter
van Juliaan, liet zich een
repliek opsturen, maar
antwoordde per kerende post
„Mingat in aeternum Vrij
vertaald: „Dat hij eeuwig
pisse.'".
