„Sensatie is op zich
niet verwerpeli jkr
Kippen en mie maken treinreis draaglijk
CeidocCou/umt
BEGRIP VOOR GEDRAG VAN PERS BIJ GIJZELING
Bankrover schoot
Silke (18) dood
Nederlandse scherpschutters kregen geen kans
BOEMELEND DOOR DE WOESTIJN IN STAMPVOLLE WAGONS:
„Sir Fred l
Ashton
overleden!)
Burmaam
president
blijft bij j
één partij
VS geven
fouten toe
Airbusramp
•BUITENLAND
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1988 PAG1
DUSSELDORF De gegijzelde Silke Bischoff, die
donderdag om het leven kwam toen de Westduitse
politie een einde maakte aan het gijzelingsdrama op
de autoweg tussen Keulen en Frankfurt, is vermoord
door Dieter Degowski, een van de twee bankrovers.
Bischoff (18) werd door een kogel uit Degowski's pistool in
het hart getroffen. Artsen hebben dat met „99 procent ze
kerheid" vastgesteld, zo heeft het ministerie van binnen
landse zaken van de deelstaat Nordrhein-Westfalen in Dus-
seldorf gisteren bekendgemaakt. De foto van het meisje,
met een pistool tegen de kin, verscheen over de hele wereld
in de kranten. Ook op de televisie was ze te zien en te ho
ren tijdens een interview in de vluchtwagen van de crimi
nelen. Silke Bischof zei met een flauwe glimlach terwijl er
een geladen revolver op haar was gericht, bang te zijn dat
de politie plotseling actie zou ondernemen en dat „er weer
iemand zou worden vermoord". Twee uur later was zij zelf
het slachtoffer. De tweede gegijzelde vrouw, Ines Voitele
(18), blijkt slechts een schaafwond op haar rug te hebben
opgelopen. Aanvankelijk had de politie meegedeeld dat
Voitele levensgevaarlijk gewond was. Degowski zelf is on
gedeerd uit de actie gekomen, in tegenstelling tot eerdere
berichten. De andere bankrover, Hans-Jürgen Rosner,
raakte wel gewond. Hij werd door twee kogels getroffen in
zijn dijbeen en in zijn heup. De vriendin van het tweetal,
Marion Löblich, bleef ook ongedeerd tijdens de ontknoping
van het gijzelingsdrama. Zij had eerder een kogel in haar
dijbeen gekregen, die werd afgeschoten door een van de
bankrovers toen de bus donderdagmorgen vroeg in Neder
land stil kwam te staan.
DEN HAAG Hoe moet
een journalist zich gedra
gen als hij beroepshalve
te maken krijgt met een
gijzeling zoals zich woens
dag en donderdag gedeel
telijk in Nederland en ge
deeltelijk in West-Duits-
land heeft voorgedaan? Is
het moreel te verant
woorden twee zware mis
dadigers een persconfe
rentie te laten houden,
terwijl zij op datzelfde
moment hun pistolen te
gen de lichamen van
twee vrouwelijke gijze
laars aandrukken?
Peter van der Wiel, secretaris
van de Nederlandse Vereni
ging van Journalisten vindt
het moeilijk op dat soort vra
gen een antwoord op te ge
ven. „Als NVJ zijn we uiterst
terughoudend met het doen
van uitspraken. We hebben
niet voor niets een Raad voor
de Journalistiek. Dat is het
college om te beoordelen of
een verslaggever zich op de
juiste wijze heeft gedragen".
Maar uit deze woorden mag
beslist niet worden opge
maakt dat de NVJ een voor
stander is van brave journa
listiek. „Politie en justitie
hebben het liefst dat de pers
op tien kilometer afstand
blijft en na afloop keurig en
verklaring opschrijft. Wij kij
ken daar anders tegenaan
Van der Wiel vindt dat een
journalist het recht heeft zich
zo goed mogelijk op de hoogte
te stellen van hetgeen er ge
beurt. „Per slot is het zijn
taak zijn lezers, kijkers of
luisteraars een zo goed moge
lijk beeld te geven van het
geen er is gebeurd".
Op zich vindt de NVJ-man
het dan ook volstrekt begrij
pelijk dat een groot aantal
collega's in Keulen om de
BMW van de bankrovers
dromde, om te registreren wat
deze lieden te vertellen had
den. „Je mag van een journa
list niet verwachten dat hij
zoiets aan zijn neus voorbij
laat gaan of dat hij zulke beel
den maar niet uitzendt. Dat
'zou te veel gevraagd zijn".
Geen verlengstuk
Maar doen journalisten zulke
dingen toch niet in de eerste
plaats uit een zucht naar sen
satie? Van der Wiel: „Al zou
dat zo zijn, daarmee is het niet
automatisch verwerpelijk. Je
moet als journalist alleen wel
in de gaten houden dat je niet
voor een karretje wordt ge
spannen, dat je geen verleng
stuk wordt van wie dan ook.
Niet van de politie maar ook
niet van een misdadiger. Je
dient een onafhankelijk
standpunt in te nemen en
vanuit die visie de feiten te
registreren".
Van der Wiel denkt overigens
dat het niet aan het woord la
ten van een misdadiger nega
tieve gevolgen kan hebben.
„Het kan best zijn dat zo ie
mand daardoor in een wan
hoopstoestand komt en din
gen doet die hij anders niet
gedaan zou hebben". Volgens
Van der Wiel was dat mis
schien in Keulen ook wel het
geval. „In eerste instantie
ging het om een mislukte
bankroof. Maar al spoedig
bleek dat althans één van de
twee rovers een grote behoef
te had aan publiciteit. Je weet
niet wat er gebeurd zou zijn
als de journalisten consequent
geweigerd hadden daaraan
mee te werken".
Als de politie nu bezwaar aan
tekent tegen het gedrag van
de pers, kan Van der Wiel
zich niet aan de indruk ont
trekken dat ze probeert de
schuld van haar eigen falen
gedeeltelijk af te schuiven.
„Mijn indruk was dat de poli
tie minder alert was dan de
pers. En als dat niet zo was,
als ze er inderdaad al die tijd
bovenop heeft gezetén, had ze
toch de kans die geïmprovi
seerde persconferentie te
voorkomen!"
Contact pers-justitie
De NVJ-secretaris hoopt al
leen vurig dat deze gijzeling,
die ook in Nederland met gro
te aandacht gevolgd is, geen
reden zal zijn voor politie en
justitie om de pers bij een vol
gende gelegenheid weer zo
veel mogelijk op grote afstand
te houden. Volgende maand is
er na lange tijd weer eens een
vergadering van het overleg
orgaan van justitie, politie en
pers.
De aanleiding voor die bijeen
komst is de vraag of de na
men van slachtoffers van on
gelukken en misdrijven nu
wel of niet vrijgegeven mogen
worden. „Maar het zou mij
niet verbazen als van de an
dere kant ook de gang van za
ken tijdens deze gijzeling op
de agenda gezet zou worden",
aldus Van der Wiel.
Van de zijde van de Neder
landse justitie heeft men op
dit moment geen commentaar
op het gedrag van de pers in
Keulen. Dat vindt men meer
op de weg liggen van de
Westduitse autoriteiten. Dat
de gijzeling zich ook geduren
de ongeveer vier uur heeft af
gespeeld op Nederlands
grondgebied, brengt daarin
geen verandering.
Scherpschutters
Het ministerie van justitie in
Den Haag heeft nauwelijks
bemoeienis gehad met de
gang van zaken bij Oldenzaal.
„Wij hebben alleen goedkeu
ring verleend voor het inzet
ten van scherpschutters. Een
dergelijke beslissing is voor
behouden aan de minister of
althans aan het ministerie",
aldus mr. Toos Faber, woord
voerster van minister Kort
hals Altes.
Het is overigens een misver
stand te menen dat „Den
Haag" bij gijzelingen de eerst
Hamburg
5: woensdagnacht
Oe overvallers rijden mot do bus naar
Nederland Bij Oldenzaal stoppon ze
op een parkeerplaats en beginnen
ondorhandolmgen met de poMie
in de vroege morgon krijgon zi| een
snelle vluchtwagen
Met twee gijzoiaars njdon de mannen
en de vrouw torug naar Duitsland
3: woensdagmorgen
In hot contrum van Bremen
kapen de bankovervallers een
stadsbus met 30 passagiers.
Onbovangen geven zo
intorviows aan do pors on laten
Izich filmen en fotograferen
Tijdens de achtervolging botst
een politiewagen waarbi| eon
agont omkomt
4: woensdagavond
Bij een wegrestaurant buiten
de stad wordt oon aantal
gij/olaars vrijgelaten
Als de politie de vriendin van
de overvallers overmooslort
schieten zij als wraak oon
Italiaanse tongen dood.
Oe vriendin komt torug in de
dinsdagmorgen
Twoo mannon overvallen
de Doutscho Bank in
Gladbeck en gijzolon
twee loketbedienden.
Do politie steil een
vluchtwagon on 420 000
mark ter beschikking.
Iciqe«/wuc|^ Aegldienberg
2: dinsdagavond
Do bankovervallers vluchlon naar
hot Noorden, gevolgd door
politie en pers
Tol twee koer too worden
autontobihslon gedwongen hun
auto al te slaan
bon vriendin stapt ondorwog in
6: donderdagmorgen
De overvallers duikon op in Keuten
en geven opnieuw interviews
Bonn
7: donderdagmiddag 13.45 uur
Op de Autobahn Köln Frankfurt rijdt oon
speciaal commando van de Duitso politie de
vluchtwagen klem Een bloedig vuurgovecht
maakt een einde aan het gijzohngsdrama dat
54 uur duurde
Het gijzelingsdrama in West-Duitsland en Nederland duurde 54 uur.
ALMELO/BONN De Nederlandse
justitie heeft afgelopen woensdagnacht
op het punt gestaan de gijzeling van 20
Westduitse buspassagiers bij Oldenzaal
met geweld te laten beëindigen. De
scherpschutters die aan het team van de
rijkspolitie waren toegevoegd, kregen
echter geen kans de kapers buiten Aftreden
gevecht te stellen zonder dat de gegij
zelden grote risico's liepen.
ben gemaakt. „We weten uit ervaring hoe
moeilijk het om de situatie in te schatten onder
dergelijke omstandigheden. De tragische af
loop speelt bij de hausse van kritiek op de
Westduitse politie een belangrijke rol mee. Als
iedereen levend uit die auto was gekomen, dan
was de actie anders beoordeeld".
Dat is volgens de Almelose persofficier mr. F.
de Groot de voornaamste reden geweest dat de
Westduitse bankrovers Hans-Jürgen Rösner en
Dieter Degowski met hun vriendin Marion
Irma Löblich een vrije aftocht hebben gekre
gen. „De gijzelaars stonden onder voortduren
de bedreiging van de gewapende kapers. Bo
vendien wisten we van de Westduitse autori
teiten dat hun vriendin eveneens een pistool
had", aldus mr. De Groot. „De vluchtauto heb
ben we zo snel mogelijk afgeleverd om de
moeizame onderhandelingen niet te frustreren.
We hebben niet gehandeld als verlengstuk van
de Westduitse autoriteiten, maar geopereerd
vanuit onze eigen verantwoordelijkheid". Mr.
De Groot heeft geen waardeoordeel over de
wijze waarop de Westduitse autoriteiten don
derdagmiddag een einde aan de gijzeling heb-
De Westduitse regering in Bonn had aangebo
den de anti-terreureenheid GSG-9 in te zetten
bij de beëindiging van het gijzeldrama, maar
de deelstaatautoriteiten kozen voor een andere
opzet. De Westduitse minister van onderwijs
Jürgen Möllemann betoogde dat de ministers
van binnenlandse zaken van Nordrhein-West
falen en van de stad Bremen, Herbert Schnoor
en Bernd Meyer, moeten aftreden. Möllemann
zei het onverklaarbaar te vinden dat er pas na
54 uur actie werd ondernomen. Schnoor heeft
inmiddels verklaard de „politieke verantwoor
delijkheid" op zich te nemen voor de handel
wijze van de autoriteiten van Nordrhein-West
falen. Hij wees de beschuldigingen dat zij zich
niet goed van hun taak hebben gekweten ech
ter af. De voorzitter van de commissie voor
binnenlandse zaken in de Bondsdag, Hans Ber-
nrath, heeft verklaard dat Schnoor zal worden
gehoord tijdens een zitting van de commissie
op 7 september.
verantwoordelijke instantie is.
„Die berust bij het lokale en
regionele bestuur - de burge
meester dus en de commissa
ris van de koningin - en bij
het Openbaar Ministerie en
de politie". Alleen als het om
beleidszaken gaat, komt ook
de rijksoverheid om de hoek
kijken. De scherpschutters
zijn al genoemd, maar ook de
beslissing of er een bestor
ming moet plaats hebben, is
voorbehouden aan de minis
ter van justitie. „Kijk, een gij
zeling is een verstoring van
de rechtsorde. Vandaar dat
onze minister de eindverant
woordelijkheid draagt, als het
gaat om het beëindigen daar
van".
Namens Korthals Altes roemt
mevr. Faber de „ongelooflijk
grote snelheid" waarmee in
Oldenzaal midden in de nacht
voldoende politiepersoneel op
de been werd gebracht. Dit
compliment wil echter nog
niet zeggen dat men in Den
Haag ook tevreden is over al
het andere wat er op Neder
lands grondgebied is gebeurd.
„Daar geef ik nu nog geen
commentaar op. Dat gebeurt
pas wanneer we de zaak geë
valueerd hebben. Dat is een
vaste procedure. Na afloop
wordt altijd bekeken wat de
mogelijkheden waren en of
die op de juiste wijze zijn be
nut".
RIK IN T HOUT
CHENGDU LANZHOU
Het is inmiddels half
vier in de nacht en einde
lijk is het rustig geworden
in wagon 13 van de boe-
meltrein van Chengdu
naar Lanzhou. Zeseneen
half uur eerder is de trein
uit Chengdu vertrokken.
In die tussentijd heeft zich
al heel wat afgespeeld in
de stampvolle coupés.
Een groep jonge arbeiders be
gon aan een vrolijk en luid
ruchtig drinkgelag dat ont
aardde in een al even luid
ruchtige vechtpartij. Maar zo
plotseling als de jongemannen
elkaar in de haren vlogen, zo
plotseling was het gevecht ook
weer afgelopen; de boosdoe
ners werden naar een ander
deel van de trein afgevoerd
om hun roes uit te slapen.
Nu is het dan eindelijk stil en
heeft het merendeel van de
150 inzittenden van wagon 13
de slaap kunnen vatten. Als
haringen in een ton, half-zit-
tend, half-liggend op de kei
harde banken, brengen zij de
nacht door. Enkelen hebben
zich meester gemaakt van de
ruimte onder de banken en
liggen languit op de grond met
hun voeten uitstekend in het
gangpad.
Drie passagiers hebben zich te
ruggetrokken in het washok,
dat toch niet als zodanig wordt
gebruikt omdat er geen water
traan komt. Enkele
tientallen anderen zitten of
liggen in de doorloopruimtes
tussen de verschillende trein
stellen. In de rest van de trein
is geen plaats meer en dus zul
len ze hier 24 uur lang moeten
doorbrengen. Want zo lang
duurt het om per trein de
1.272 kilometer af te leggen
van Chengdu, in de zuidweste
lijke provincie Sichuan, naar
Lanzhou, in de provincie Gan-
su.
Stoomtrein
Voor Chinese begrippen is het
trouwens niet eens echt druk.
De Chinezen zijn gewend aan
stampvolle treinen. Reizen in
dit onmetelijke land betekent
nu eenmaal vrijwel altijd dat
de trein eraan te pas moet ko
men omdat de afstanden te
voet of per fiets niet te over
bruggen zijn. Jaarlijks vervoe
ren de Chinese spoorwegen
rond de 1,2 miljard passagiers,
zeker dertig procent meer dan
het officieel beschikbare aan
tal plaatsen.
Meer dan de helft van de trei
nen rijdt nog op stoom; met
een slakkegangetje horten en
stoten zij puffend door de
Gobi-woestijn in het noorden,
of berg op, berg af door het
tropische zuiden.
Dit jaar is het aantal treinpas-
sagiers met meer dan vijf pro
cent gestegen, zo blijkt uit cij
fers van het ministerie van
spoorwegen. Deze toename is
vooral een uitvloeisel van de
meer marktgerichte economi
sche hervormingen, waardoor
een heel legioen zakenlieden
dagelijks op pad moet om or
ders in de wacht te slepen die
vroeger automatisch van
staatswege afkwamen.
Ook zijn steeds meer Chinezen
in staat om een reisje naar fa
milie in een andere stad of
zelfs een echt toeristisch uit
stapje te bekostigen. Van het
totaal aantal treinpassagiers in
de zomer is rond de veertig
procent toerist zowel Chi
nees als buitenlands. Heel veel
pasgetrouwde stelletjes beste
den hun spaargeld om op hu
welijksreis te gaan, iets dat
tien jaar geleden niet eens in
hun hoofd zou zijn opgeko
men.
Paradijs
Chang Hua, een 28-jarige ad
ministratief medewerkster van
een fabriek in de oostelijke in
dustriestad Shijiazhuang, ging
met haar kersverse echtgenoot
twee jaar geleden op huwe
lijksreis naar Suzhou, Hang-
zhou en Shanghai in het zui
den. Daarvoor moest het paar
1.800 yuan neertellen, meer
dan zijn jaarsalaris. Op de
vraag of dat niet een beetje ex
travagant mag worden ge
noemd citeerde zij lachend een
oud Chinees gezegde: „In de
hemel is het paradijs, op aarde
zijn er Suzhou en Hangzhou",
waarmee gezegd wil zijn dat
deze steden volgens de Chine
zen de mooiste ter wereld zijn.
Treinstel 13 zit niet alleen vol-
gestampt met passagiers, maar
staat ook nog eens bol van de
Als haringen in een ton laten miljoenen Chinezen zich van stad tot stad vervoeren.
sigaretterook en de vettige
walm die uit de schoorsteen op
alles en iedereen neerdaalt. De
vloeren liggen bezaaid met
meloenpitten, schillen, sigaret-
tepeuken, toffeepapiertjes en
spuug. Af en toe komt een
conducteur langs die de ergste
troep bij elkaar veegt en ver
volgens uit het raam kiepert.
Het is warm, om niet te zeggen
stikkend benauwd met al die
mensen en dus ruikt het niet
al te aangenaam. Dat is echter
nog niets vergeleken bij de
stank die van de toiletten op
stijgt. Voor de verzorging van
de inwendige mens komt nu
en dan iemand met een kar
langs. De keuze bestaat uit
lauw bier, prik, thee en ge
kookte rijst.
De passagiers hebben hier
kennelijk rekening mee ge
houden en een schier eindelo
ze hoeveelheid voedsel meege
nomen. Het grootste deel van
de reis wordt etend doorge
bracht. Uit proviandmandjes
komen gebraden kippen te
voorschijn, vis- en vleesballe
tjes, mie, rijst, appels, noten,
gedroogde meloenpitten, koek
jes, snoepjes en zuurstokken
en alles gaat op.
Je zult de Chinezen niet horen
klagen. Ze zijn blij dat ze een
plaatsje in de trein hebben we
ten te bemachtigen. Het cen
traal station in Beijing moet
noodgedwongen dagelijks ze
ker vijftienduizend mensen
„nee" verkopen. De wachtka
mers van het station van
Chengdu herbergen iedere
nacht zeker tienduizend men
sen die halverwege de reis zijn
gestrand, omdat er geen plaats
meer was in de trein die hen
naar hun eindbestemming
moest brengen.
Tijdens de nieuwjaarsvakantie
(in februari), wanneer miljoe
nen Chinezen hun familiele
den elders willen bezoeken, is
het voor Chinese begrippen
pas druk. Een treinkaartje ko
pen valt dan te vergelijken
met het bedrijven van top
sport. Wie het hardst kan du
wen en trekken en tussen een
massa van honderden, soms
duizenden eveneens duwende
en trekkende mensen over
eind kan blijven weet uitein
delijk het loket te bereiken en,
als ze tegen die tijd tenminste
niet zijn uitverkocht, ook de
felbegeerde treinkaartjes in de
wacht te slepen. Netjes in de
rij staan is een onbekend feno
meen.
De regering heeft onlangs her
vormingen bij de spoorwegen
afgekondigd. Vooral op het ad
ministratieve vlak moet heel
wat veranderen willen de cha
otische toestanden rond de
treinkaartjes uit de wereld ge
holpen worden. Zo kun je bij
voorbeeld geen retourkaartjes
kopen en is het evenmin mo
gelijk om plaatsen te reserver
en in aansluitende treinen. De
Chinezen verwachten echter
niet dat op korte termijn echte
veranderingen te verwezenlij
ken vallen en schijnen zich bij
het onvermijdelijke neer te
leggen. Op deze manier reizen
lijkt voor hun nog echt een
avontuur; voor de meer luxe
gewende westerling is het een
bezoeking.
KATHY WILHELM
LONDEN Sir Fr{
riek Ashton, de chofl
graaf en oprichter vanb
Britse Royal Ballet, it
de nacht van dondert
op vrijdag overledenp
zijn huis in Suffolk, in*
oosten van Engelf
Ashton is 83 geworden*
heeft een woord voei;
van de Londense Opj
Covent Garden, mee(
deeld.
r
Sir Frederick, die werdj]
schouwd als een van de gr
ste choreografen van P
eeuw, werd in 1962 in de i
stand verheven. Hij wasL
naaste vriend van de kon|
lijke familie. Zij eerste bp
„Ondine" dateert van
Vorig jaar werd dit opnieul
Covent Garden opgev|
Ashtons bekendste dansji
ner was Dame Margot F
teyn.
Gedurende zijn loopbaan V
Ashton meer dan hpnderdl
letten gecreëerd, waaroj
„Symfonische Variaties",
sepoester" en „Geheimzin*
Variaties". Veel daarvan
door dansgroepen over de
wereld opgevoerd. Het En
ballet is door Ashton besif
ven als zacht, zuiver en r
kaal. Het vindt zijn oorsj-
in folklore. „Mijn vorm
classicisme is een zeer lyr
vorm van classicisme", zi-
hij ooit over zijn werk.
Rudi van Dantzig van Het
tionale Ballet noemde de fc
van Ashton „een enorm i
lies". „Hij is een choreoj,
geweest die zeer traditiQ
heeft gewerkt, de klasj
traditie heeft voortgezet.
hebben we weieens krfe
naar gekeken. We vondeL
een beetje ouderwets, ma$i
man is op zijn gebied een i;
lute meester geweest", L
Van Dantzig. I
c
BANGKOK De nie
leider van Burma, M<
Maung heeft in zijn et
toespraak als president
zegd dat aan de wei
van het volk moet woj
voldaan „zo snel mogj
en zoveel mogelijk".!
minister van justitie
eerder op de dag benot
tot partijleider en pp
dent van Burma eij
daarmee de eerste buj
die sinds 1962 het hoq
ambt in het land
kleedt. De nieuwe lë
zei dat de storm van
testen in het land op
moment is gekomen,
„fundamentele econj
sche en politieke hen
mingen" ter disci
staan. j
Studentenleiders hebber!'
benoeming van Maung M
direct van de hand gew|
omdat hij een zeer fj
vriend is van voormalige"
sident Ne Win, over wi!
overigens ook een
schreef. Ne Win regeerde!
ma ruim twintig jaar met
ren hand en dreef het lai
economische afgrond in'
studenten hebben opgenj
maandag weer een lande
demonstratie te houden1*
een meer-partijensi
Maung Maung dat inmi!
op voorhand afgewezen)1
63-jarige president studl
aan de universiteit van 't
dalay, behaalde zijn doel
rechten aan de univel
van Utrecht en studeerdi'
in Londen.
WASHINGTON De f
nigde Staten hebben gis|
toegegeven dat fouten v|
bemanning van de A%
kaanse kruiser Vinc$
hebben bijgedragen aar
neerschieten van Iri
Airbus op 3 juli, waarbi
mensen omkwamen, ik
ter van defensie Carludi
admiraal Crowe verklap
echter dat de fouten'
doorslaggevend waren r
Iran veel van de ramr
zichzelf te wijten heeff
worden dan ook geen t
plinaire maatregelen
men tegen het personeC
één officier na, die een g
ping krijgt. Blijkens he
derzoek is de grootste),
geweest de inschatting i
Airbus daalde. Om die
in de toekomst de vofc
men wordt de radar ai
past
