Rijst koken
is een kunst
„We zijn alleen maar op een behoefte ingesprongen"
Snelle tijd vraagt snelle lezer
TESS BV LEVERT OP MAAT GESNEDEN MANAGEMENTSCURSUSSEN
QQQQQQ6GQ
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 19!
SURINAAMSE KOOKCURSUSSEN
r A 'rt*
iP**
Voorbereidingen voor een bruiloftsmaal. Rechts wordt de kouseband, een bekende Suri
naamse groente, in kleine stukjes gesneden. FOTO: CEES VERKERK
DEN HAAG - Rijst koken. Voor
de geoefende kok of kokkin een
fluitje van een cent, maar voor ve
len een grote wanhoop. Dan is de
rijst weer met te veel water opge
zet, met als gevolg een papperige
brij. Vaak ook brandt de boel aan
doordat er juist te weinig water in
de pan zit. Rijst koken is een
kunst, maar met wat oefening best
te leren. Bijvoorbeeld op de cursus
Surinaams/Hindoestaans koken die
medio oktober in Buurthuis Sam
Sam in de Haagse Schilderswijk
van start gaat.
Hobbykookster Mila Ramdharie, die de
kookcursus coördineert, kan erover mee
praten. „Het is moeilijk om goed rijst te
koken en daarom wil ik er in deze cur
sus speciale aandacht aan besteden. Rijst
is de basis voor veel Surinaamse gerech
ten, maar Nederlanders weten vaak niet
goed hoe ze het moeten koken".
De cursus is overigens bestemd voor zo
wel buitenlanders als Nederlanders,
mannen en vrouwen. „Mijn man is gek
op koken. Het is altijd vechten bij ons
wie er in de keuken mag", vertelt ze la
chend. „Toch is koken ook bij Surina-
mers een vrouwenaangelegenheid".
Hoewel het cursusprogramma nog niet
helemaal rond is, heeft Mila al wel onge
veer in gedachten wat ze met de cursis
ten wil gaan klaarmaken: roti panne
koekjes van broodmeel bijvoorbeeld, ge
vuld met erwten of gepureerde aardap
pelen, rijstgerechten (nasi), massalavlees
met kerrie, ketjapvlees en visgerechten.
De acht a tien cursisten hebben in het
buurthuis een ruime oefenkeuken met
vier fornuizen en keukenkastjes vol pan
nen, borden en bestek tot hun beschik
king. In een ernaast gelegen lokaaltje
neemt Mila aan het begin van de les het
programma door. Uiteraard zullen ty
pisch Surinaamse groenten gebruikt
worden. Iedereen heeft wel eens van
kouseband en amsoi gehoord. „Maar ik
wil juist ook Nederlandse groenten aan
bod laten komen", zegt Mila. „Die zijn
vaak veel goedkoper en je kunt ze eige
lijk allemaal op een Surinaamse mam
klaar maken. Thuis doe ik dat ook. H
verschil is alleen dat wij de groente niu
koken, maar smoren. Je neemt een wa
jang (een pan met ronde bodem) waai
je in boter of olie een uitje en wat km
look bakt. Vervolgens doe je de groen
erbij. Snijbonen laat ik op die mani
tien minuten smoren, sperzieboni
moeten wat langer, omdat ze taai
zijn".
De cursus wordt 's middags gegevi,
(welke dag is nog niet bekend) en zal b
staan uit zes tot acht lessen. Bij de la< 11
ste twee lessen kunnen de cursisten oi i
zelf recepten en ideeën voor een meie
aandragen. In de loop van het jaar zi
lcn nog een of meer cursussen van sta 1
gaan. De tweede zal waarschijnlijk ei
bakcursus worden waar men broodtaa i
bojo en eierkoek („moeilijk, want als i
te lang klutst zakt het in elkaar") le< i
maken. Bel voor meer informatie na i
buurthuis Sam Sam, Van Mierisstra
226. telefoon 070 - 806717.
Ook bij de Stichting voor Surinamers
Den Haag kan men zich de Surinaam i
kookkunst eigen maken. Op de cursr
intercultureel koken voor vrouwen (p
in september van start gaat, leren de ci I
sisten pindasoep, roti, barra en viado b{
reiden. Anders dan bij buurthuis Sa-
Sam is er niet een docent die de lessi]
begeleidt. De deelnemers (buitenland
en Nederlandse vrouwen) geven elka
les en bepalen gezamenlijk de opzet v
de cursus. „De ervaring heeft geleerd c I
vooral de Hindoestaanse vrouwen
goed kunnen koken, dat ze al precies u
ten wat ze willen", zegt coórdinatri 1
Sidla Bonoe. Voor meer informat
Stichting voor Surinamers, i
telefoon 070-638953.
Wie van plan is binnenkort rijst te gaj.
kokcn, zou de tips van Mila Ramdhaf'
ter harte kunnen nemen: „Doe de gewat
sen rijst in een pan en giet er water lp
tot één vingerkootje boven de rijt
Breng dan het water aan de kook en lat,
zodra het water is opgenomen, de rif
nog een tijdje doorstomen. Met een suf
derplaat eronder voorkom je dat de rij"
aanbrandt. Ga vooral niet in de pan rqc
ren, maar schep de rijst voorzichtig o«c
Voor de rijst kun je hele of gebrokf
korrels gebruiken. Ik neem zelf altijd g|<
broken rijst, want dat is de helft goedig
per en ik vind het nog lekkerder ook'l,
CLARISSE BUN
Een bureau met stapels leeswerk. „Brieven, nota's, rapporten, verhandelingen, tijd
schriften en dagbladen circuleren in de bedrijven van boven naar beneden en van bene
den en boven". FOTO: SP
DORDRECHT - Lezen zoals
vroeger geleerd op de lagere school
is niet niet meer voldoende. Het
moet sneller, bij voorkeur drie keer
zo snel. Vooral de grote werkgevers
zien daar de voordelen van in. De
stapels nota's en rapporten op de
bureaus zijn op de oude manier
niet meer weg te werken, aldus A.
Klaasse, directeur van Rhetorica,
een instituut dat in het hele land
mondelinge cursussen snellezen
verzorgt.
KJaasse: „De cursisten leren zeer gecon
centreerd te lezen. De ogen worden ge
traind snel de handbewegingen over de
tekst te volgen. Het hoofd moet daarbij
stil worden gehouden. Er zijn cursisten
die hier hoofdpijn bij oplopen of tranen
in de ogen krijgen van de inspanning.
Dat is echter van korte duur. Achteraf is
men blij te hebben doorgezet".
In Amerika ontdekte men al in 1947 dat
te veel kostbare tijd verloren gaat aan
het doornemen van allerlei nota's. In dat
jaar werd daar de eerste cursus „speed-
reading" opgezet. Rhetorica volgde in
19/1. Het instituut organiseert de cur
sussen onder het motto: een snelle tijd
vraagt een snelle lezer. Het gaat daarbij
om bedrijfstrainingen en open cursussen
waarop iedereen kan inschrijven.
De cursus bestaat uit acht mondelinge
lessen van ongeveer twee en een half
uur. Er wordt klassikaal gewerkt aan de
hand van een leerboek en met behulp
van lesmateriaal dat door de docent
wordt verstrekt. De groep bestaat maxi
maal uit twintig prsonen.
Tijdens de eerste les wordt de leessnel
heid van de cursisten vastgesteld, waar
bij wordt getoetst of de tekst is begrepen.
In de loop van de cursus worden met
behulp van aangeleerde technieken con
centratie en leessnelheid opgevoerd. Per
week moet op twee tot vier uur huiswerk
worden gerekend. Als een deelnemer bij
de eindtest niet drie keer zo snel leest als
voorheen, dan heeft hij het recht de hele
cursus nog eens over te doen.
Vooral grote bedrijven als Philips, Shell
en NS, maar ook ministeries maken ge
bruik van de diensten van het instituut
in Dordrecht, dat ook cursussen spreek
vaardigheid en verkoopkunde verzorgf
„Die bedrijven zien dagelijks een enor
me hoeveelheid leesstof op zich afko
men. Brieven, nota's rapporten verhan
delingen, tijdschriften en dagbladen cir
culeren in de bedrijven van boven naar
beneden en van beneden naar boven.
Voor wie „gewoon" leest is er geen door
komen aan. Het uitvoerende werk, waar
voor men is aangenomen, schiet er daar
door steeds meer bij in", aldus de Rhe-
torica-directeur.
Volzinnen
Het leeswerk bevat volgens Klaasse
doorgaans nog al wat volzinnen die zon
der meer gemist kunnen worden. De
cursus heeft tot doel aan te leren hoe die
zinnen verantwoord kunnen worden
overgeslagen.
„De wijze waarop lezen op scholen
wordt geleerd, letter voor letter en later
woord voor woord, is geschikt voor het
lezen van een roman. Daarbij mag geen
woord gemist worden en wordt men ge
acht zich zoveel mogelijk in te leven in
de schrijver. Bij het lezen van zakelijk
nieuws is dat niet nodig, overbodig zelfs.
Deelnemers aan de cursus snellezen le
ren, door groepen woorden als een een
heid te zien, door de tekst te vliegen. Al
leen de essentièle informatie wordt er uit
gehaald. Doordat ook geoefend wordt
met leeswerk dat de cursisten van hun
werk meebrengen, kan de theorie op de
specifieke arbeidssituatie worden toege
spitst. Het doornemen van de binnenge
komen post hoeft dan geen uren meer te
duren. En de bureaus kunnen aan het
eind van de dag schoon worden achter
gelaten", aldus Klaase die in zijn vrije
tijd vaak op z'n dooie akkertje geschie
denisboeken doorbladert.
De leeftijd van de deelnemers aan de
cursus varieert van jong tot oud. Ze zijn
doorgaans afkomstig uit het hoger en
middenkader. Een categorie werknemers
die volgens Klaasse in z'n geheel zo'n
cursus zou moeten volgen.
„Het is vaak een mentaliteitskwestie.
Het gaat om de mensen die er op ver-
jaarsfeestjes prat op gaan een werkweek
te maken van tachtig uur en er niet aan
Rhetorica-directeur A. Klaasse: „MinP
ters zie je op tv nog al eens met mapjj'
onder de arm op huis aan gaan. Dl
denk ik, dat doen jullie verkeerd. Aan f
andere kant staat het natuurlijk erg in\
ressant". FOTO-A
toe komen hun vrije dagen op te makq
Ook ministers zie je op tv nog al eer
met mappen onder de arm op huis ai
gaan. Dan denk ik, dat doen juli
verkeerd. Aan de andere kant staat ft'
natuurlijk erg interessant". J1
FONS VAN Ril
Computer-cursussen voor niet-managers
Behalve de cursussen die uitsluitend voor managers worden gegeven,
zijn er talloze die gericht zijn op de gebruiker zelf. Hij of zij die er dus
dagelijks mee omgaat of zal gaan. Ook uitzendbureaus gaan steeds va
ker dergelijke cursussen geven voor werkzoekenden. Dit gebeurt meestal
door erkende opleidingsbureaus en zelden door de uitzendbureaus. Zo
biedt Olivetti in samenwerking met Bakker OlthofT education onder
andere de volgende opleidingen aan: WordPerfect, PC Oriëntatie, PC/
MS-DOS, Lotus 123, Symphony en Display Write. Elke cursus wordt
afgesloten met een test, die bij goed gevolg een door het bedrijfsleven
erkend WANG- jof Olivetti-certificaat tot gevolg heeft.
Directrice Emmy van Halder geeft tekst en uitleg aan twee cursisten: We maken
van de managers zeker geen computer-experts". FOTO: MILAN KONVALINKA
DEN HAAG - Managers zijn in
razend korte tijd met stip gestegen
op de lijst van beroepen waar men
tegenop kijkt. Waren het vroeger,
louter notarissen, doktoren en
schoolmeesters, nu zijn het de snel
le managers met de grote auto's, de
modieus gesneden pakken en het
riante salaris die in het yuppie-tijd
perk de waarden van het leven lij
ken te bepalen. Waar die waarde
ring nu precies door komt, is hier
mee niet verklaard. Want het kan
nooit de pure kennis zijn waar
men tegenop ziet. Neem nu de
computer. In een tijd van facsen,
modems en klonen zou hij/zij daar
toch volledig in thuis moeten zijn.
Mis. Sterker, op dat gebied worden be
slissingen meestal genomen door het la
gere kader. En de bedrijfsleider, die ooit
door zijn secretaresse uit haar kamer
werd gestuurd („Want ze werd gek van
mij, zo weinig wist ik van computers en
automatisering"), deed doorgaans een
computer-aankoop zonder zich noe
menswaardig in de materie te hebben
verdiept. „Dat kan eigenlijk niet", moet
de firma TESS BV uit Den Haag ooit
hebben gedacht.
Al enige jaren is dat bedrijf (Terminal
Education Secretarial Services) actief
in het geven van gebruikerscursussen.
En van daaruit groeide ook bij de mana
gers zelf de behoefte die magische ma
chine te beheersen. Nou ja, beheersen.
Als op z'n minst de (on)mogelijkheden
maar werden gekend. Dat de wijze waar
op dit probleem een half jaar geleden
werd opgevat, TESS geen windeieren
heeft gelegd, wijzen de cijfers wel uit.
TESS geen sinds die tijd op maat gesne
den cursussen voor managers, die er in
drommen tegelijk op afkomen. Want
wat een medewerker kan, moet de baas
toch eigenlijk ook beheersen, is hun ge
dachte erachter. En dat voor zeshonderd
gulden.
Beginselen
„Het is geenszins de bedoeling", legt di
rectrice Emmy van Halder uit, „dat we
van een manager een informatica- of au
tomatiseringsdeskundige maken. Dat
kan niet en hoeft ook niet. Onze taak is
hem/haar de beginselen bij te brengen
en de diversiteit aan mogelijkheden.
Niet meer, niet minder". Haar bedrijf
telt twaalf medewerkers, die alle mogelij
ke achtergronden hebben. Wat ze ge
meen hebben: een gerichte kennis van
een aantal software-pakketten en een les
bevoegdheid. Waarmee niet wordt ge
zegd dat ieder van hen ook direct kan
worden ingezet bij het onderricht aan
het hoogste niveau. „Dat vergt toch iets
meer. Managers zijn doorgaans mensen
met een minimum aan tijd. Dus als ze al
komen - en doorgaans vergt dat ook
wel de nodige inspanning - moet je ze
niet gaan vervelen met pietluttigheden.
En de een kan wat beter met ze overweg
dan een ander", aldus Emmy van Hal
der.
Kennismaking
De cursussen duren slechts één dag.
„Waarom zou het langer moeten zijn?
Het is een kennismaking. Managers hoe
ven nu eenmaal niet het naadje van de
kous te weten. Als ze maar weten wat er
zoal te koop is". Als onderdeel van de
werkzaamheden van TESS acht Emmy
van Halder dit uiterst geschikt. Niet zo
zeer om de cursus zelf, die slechts voor
een fractie van haar totale inkomsten
zorgt, maar vooral om de opdrachten
die er uit volgen: „Als de hoogste baas
hier is geweest en hij heeft het naar z'n
zin gehad, zal hij ook het personeel stu
ren. Reclame? Welnee, de ene firma
hoort van een andere dat de cursussen
hier goed zijn. Mond-op-mond-reclame.
Wat weer betekent dat je erg goed moet
oppassen. Bepaalde klussen moeten we
ook weigeren. Want als een firma hier
zijn voltallige personeel op de stoep zet
en roept: „Geef ze allemaal een tekstver
werkingscursus" kunnen we beter op
houden. Het niveau tussen de cursisten
moet vergelijkbaar zijn. En zo niet, jam
mer maar helaas. Je bent je goede naam
zo kwijt".
Borrel
„Je moet de managers wel op hun eigen
wijze benaderen. Dus na afloop geen ge
woon vragenuurtje, maar één in combi
natie met een borrel", zegt Emmy van
Halder. „En zeker nu we de enige in Ne
derland zijn met een dergelijke opleidij
investeer ik er in. Kijk, over tien jaar
dit afgelopen. Nu al krijgt bijna iedereji
op wat voor manier dan ook informal
ca. Daar maak ik me geen illusies ovf
Maar tegen die tijd is er weer wat
ders. Die markt is nog zo groot en 1
woest. Zeker in Nederland staan we
in de kinderschoenen".
Er is voor Emmy van Halder geen enl(
le reden tot klagen. Want zolang indi>
trie-reuzen als Philips, Shell en ni'
bene computergigant IBM zelf tot
klantenkring van TESS mogen wore
gerekend, is er geen vuiltje aan de luc
Zelfs voor IBM loont het namelijk m I
de werknemers op cursus te sturen d
zelf veel tijd en moeite in nieuwe o
wikkelingen te steken. De groei van
cursusbedrijfjes is nog altijd opzien
rend. „Toch vind ik het zo best.
hoeven niet verder te groeien", besl.
Emmy van Halder. Die op zoek bl
naar nieuwe klanten, nieuwe idee i
Dus ook naar nieuwe, onwetende ma:
gers.
HENK KLOOSTERHU
(ADVERTENTIE)
if
MING YA Chinese Boekhandel
Geldersekade 105 Wagenstraat 66
1011 EM Amsterdam 2512 AX The Hague
Tel.: 020-258330/260293 Tel.: 070-651887
Fax: 31-20-205794
Corresp.: P.O. Box 803 - 1000 AV Amsterdam
Gespecialiseerd in alle boeken over China, kaarten,
traditionele Chinese muziek, Chinese schilder- en
kalligrafiematerialen, papierknipsels en andere
Chinese volks-kunstvoorwerpen.
BOEKENCATALOGUS OP AANVRAAG VERKRIJGBAAR
'£eidöc 0ouAcmt1
