p
nnal
Ie
Nr.32
Kruiswoordraadsel
BRIDGÊN
e i
■M f
a
m
m
WW
ts ttt
SCHAKEN
S3
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 19
88 PAGINA 24
Oplossing vorige puzzel
©0000000,
0O0000O0
@O©©0©O0
0©O0©©0©
0O00000®
090®®ö©©
00O00O0O
OOQOOQ0O
A^.©o©©0©©©
©0000000
ÖO00OOCÖ
00000000
©00O0QOO
©©©OO00®
Ö0O©O©00
©0000000
De letter „E" komt niet voor in TAMA
RISK. ADJUDANT en LOODZALF
De winnaars van puzzel 31 zijn:
Elly Rodewijk, Floraweg 114, 2371 AR,
Roelofarendsveen.
Pieter Versteegen. Europaweg 1, 2381
GR, Zoeterwoude.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 32 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
LEIDSE COURANT,
Postbus 112300 AA Leiden.
HORIZONTAAL:
1. Kalm.
6. Motorvoertuig.
7. Vaartuig.
9. Vallei.
10. Beroep.
12. Vistuig.
14. Bundel.
15. Geestelijke.
17. Delfplaats voor
steenkool.
19. Jong schaap.
20. Vertelling.
22. Zeevis.
24. Hakwerktuig.
25. Scherp gepunt
voorwerp.
26. Huidziekte aan het
onderbeen van
paarden.
28. Kostuum.
30. Voltooid.
31. Moerasvogel.
32. Alvorens.
33. Deel v.e. boom.
35. Wiskundig getal.
36. Onderricht.
39. Niet bevestigd.
41. Gelijk.
42. Anoniem.
43. Vogel.
45. Familielid.
46. Hoewel.
48. Doortochtgeld.
50. Wijfjesschaap.
51. Snijwcrktuig.
52. Insekt.
5.3. Hofpersoon in
vroegere jaren.
55. Zeevis.
57. Sluw persoon (fig.).
58. Kenteken v.e.
judoka met
meestertitel.
59. Tegenstelling van
warmte.
61. Kleinigheid.
64. Vreemde titel.
65. Kortstondige
periode van slecht
weer.
67. Stof.
68. Niet-giftige slang.
69. Loopplaats voor
kippen.
71. Muzieknoot.
72. Anekdote.
73. Staafje om iets te
bevestigen.
75. Bovendien.
76. Loon.
VERTICAAL:
1. Soort oorkonde.
2. Loofboom.
3. Artsenijwinkel.
4. Dwarshout aan een
mast.
5. Halsdoek.
6. Zangstem.
8. Gezichtseinder.
9. Weinig wetend.
10. Voertuig.
11. Soort papegaai.
13. Afstandsmaat.
14. Danspartij.
15. Soort kip.
16. Teken van de
dierenriem.
18. Pluis op wollen
stoffen.
19. Lichaam.
20. Staafvormig
werktuig.
21. Loterijbriefje.
23. Omslag voor
papieren.
24. Soort aap.
25. Geestelijke.
27. Waterplant.
29. Pijnlijke
aandoening.
31. Appelsoort.
34. Gevaarte.
36. Middel om melk te
stremmen.
37. Dwaas, zot.
38. Lokspijs.
40. Rekenkundig
vraagstuk.
44. Uitheems vaartuig.
47. Snel drogend mengsel.
49. Hoge boogbal.
51. Insekteneter.
52. Drinkgelegenheid.
54. Zeehond.
56. Bittere vloeistof.
57. Heidemeertje.
58. Projectieplaatje.
60. Tijdmaat.
62. Brandstof.
63. Ogenblik.
64. Warm zeepwater.
66. Boom.
68. Gymnastiektoestel.
70. Muurholte.
72. Sporeplant.
74. Voorzetsel.
75. Naar onze mening
(afk.).
Welke twee sleutelwoorden vormen de letters
uit de vakjes 44 42 50 73 2 53 58 45 75 76 en 38
37 32 70 5 30 28 60 18 33?
De twee sleutelwoorden zijn
en
Naam
Adres
Postcode Woonplaats
door Jan Kelder
Signaleren (5)
In de loop van dit feuilleton hebben
we al een keer gewezen op de Star Ma-
gazinè Special over het 2de Staten-
banktqernooi (1988). Dit fraaie boek
werkje van 88 pagina's met zeer veel
foto's is te bestellen door 17,- over te
maken op giro 2846516 van A. van
Hoof (Utrecht). Op Star Magazine zelf
kunt u zich abonneren door 25,-
over te maken op datzelfde gironum
mer.
Op het volgende spel werd weer afwis
selend (d.w.z. echt en vals) gesigna
leerd.
NOORD
♦7 2
10 6 5 3 2
o V 8 6
A B 2
WEST
OOST
H 9
10 8 6 5 3
<5
8
B 7
0
B 10 9743 oH2
H V 9 6
10 7 5
ZUID
V B 4
V A H V 9 4
o A 5
8 4 3
Vier harten is kansloos en dat werd
door de 8 NZ-paren dan ook maar één
keer geboden. 3 SA is kansrijker en op
het moment dat de tegenpartij gaat
„vertellen" wat waar zit, wordt het ze
ker gemaakt.
Barnet Shenkin was als zuid het snel
ste klaar. Oost opende 2 schoppen
(zwak), Shenkin als zuid 2 SA, Zia
Mahmood als west 3 klaver en
noord 3 SA. Schoppenheer uit en
schoppen 9 na voor het aas. Oost
trachtte met schoppen 3 na (Lavint-
hal, vraagt om klaver na) de leider nog
op een dwaalspoor te zetten, maar
Eindspel
Omdat ik nog geen partijen heb ont
vangen van de zojuist afgelopen zo-
mertoernooien, het door C. Bakker ge
wonnen Nieland-toemooi, en het
Open kampioenschap van Nijmegen
dat voor de derde maal in een over
winning is geëindigd voor Krajen-
brink, neem ik de gelegenheid waar
eens iets aan eindspel te doen. Aan dit
grondig bestudeerde onderdeel van het
damspel, dat wellicht voor velen ook
het mooiste is, kom ik in deze rubriek
doorgaans veel te weinig toe. Het be
spreken van de belangrijkste en inte
ressantste partijen die er ieder seizoen
weer worden gespeeld, vergt namelijk
zo veel ruimte, dat het eindspel nau
welijks meer aan bod komt. Tegen
over de eindspelliefhebbers heb ik dus
wel wat goed te maken, en daarom
volgen hier - mede met het opg op de
vakanties - tien niet al te lastige eind
spelpuzzeltjes. Het is niet de bedoeling
dat u de oplossingen inzendt, die hoop
ik de volgende maal te plaatsen.
De cijferstanden:
1. zwart: dam op 5, schijf op 19; wit:
dam op 4, schijven op 15, 20 en
40. Zie diagram 1.
2. zwart: dam op 17, schijf op 9; wit:
dammen op 37 en 47, schijven op
19 en 50.
3. zwart: schijven op 14, 27 en 35;
wit: dam op 47, schijven op 24 en
25.
4. zwart: dam op 20, schijven op 15
en 16; wit: dammen op 46 en 48,
schijf op 30. Zie diagram 2.
5. zwart: schijven op 5 en 33; wit:
dam op 41, schijven op 21 en 26.
6. zwart: dam öp 6, schijven op 35
en 38; wit: dammen op 9 en 40,
schijven op 49 en 50.
7. zwart: schijven op 15, 16 en 27;
wit: dam op 35, schijven op 29 en
30. Zie diagram 3.
8. zwart: schijven op 15 en 28; wit:
schijven op 13, 30 en 40.
9. zwart: schijven op 23 en 25; wit:
schijven op 12, 27 en 40.
10. zwart: dam op 10, schijven op 16,
31, 37 en 45; wit: dam op 1, schij
ven op 19, 39, 44 en 50.
Voor alle standen geldt: wit speelt en
wint. Veel genoegen toegewenst bij het
oplossen!
Tot besluit een openingscombinatie
die vorig jaar in een Russisch school-
damtoernooi werd uitgevoerd:
S. SEDOW-YV. MURADIAN 1987
1.32-28 16-21 2.31-26 18-22 3.37-32
11-16 4.41-37 7-11 5.34-29 1-7 6.46-41
20-25 7.29-23! 21-27 8.32x21 16x27
9.35-30! 25x34 10.39x30!
De nu ontstane positie heeft zich ook
voorgedaan in de vijfde matchpartij
Van der Wal-Wiersma 1983. Daarin
ging het verder met: 10...11-16 11.44-
39 7-11 12.30-24! 19x30 13.36-31
27x36 14.23-19 14x32 15.38x7 8-12
16.7x18 13x22 17.40-35 10-14
18.35x24 en wit had beter spel. In zijn
analyse van deze partij in het match
boek, beveelt Van der Wal na
10.39x30 de zet 13-18 aan, want
10... 15-20, de zet die in de onderhavi
ge partij wordt gespeeld, is verboden:
10...15-20? 11.36-31! 27x36 12.23-18
12x32 13.38x18 13x22 14.37-31 36x27
15.30-24 20x38 16.43x1 en zwart gaf
op.
e
e it
n e m m
m m m mj
A'.'é1
ass
i e e i
e li
l il
"1 1
1
:.H U-M
k i
l i
e m i
w-
i m
1 li H it U
H e e M
- m m
p m
DIAGRAM 3.
DIAGRAM 4.
Verlies kinderzegels kleiner
dan verwacht
De sterk bekritiseerde eerste PTT-kerst-
zegel heeft de kinderpostzegelactie min
der concurrentie aangedaan dan werd
verwacht. Dat blijkt uit gegevens van de
PTT en Stichting voor het Kind, de or
ganisatie waar de toeslag van de kinder
zegels heengaat. De stichting verdiende
aan de zegels, de kaarten en andere uit
giften rond de kinderzegels iets meer
dan negen miljoen gulden, vier ton min
der dan in 1986. Er was gerekend met
een veel grotere omzetdaling.
Tot vorig jaar hadden de kinderzegels
min of meer het monopolie voor de post
rond kerst en nieuwjaar. De PTT door
brak dat vorig jaar door de succesvolle
uitgifte van kerstzegels waarvan er 180
miljoen van zijn verkocht. Kaarten ver
sturen met het kerstzegel leverde in te
genstelling tot de andere postzegels - zo
als de kinderzegels - korting op.
Ondanks de geringe 'winstdaling' is
Thea Meidema van Stichting voor het
Kind bevreesd voor grotere omzetdalin
gen in de toekomst. „Het verlies is het
afgelopen jaar waarschijnlijk nog meege
vallen omdat de schoolkinderen al voor
het bekend worden van de uitgifte van
de kerstzegel bij de mensen langs waren
geweest. Ik denk dat we dit jaar de terug
slag zullen krijgen". Er zijn onderhande
lingen met de PTT gestart over het be
perken van de verliezen. Het gaat daar
bij ondermeer om het vervroegen van de
uitgiftedatum van de kinderzegels. Ge
hoopt wordt dat het „uit elkaar trekken"
van de emissiedata de concurrentie tus
sen de kerst- en kinderzegel vermindert.
Volgens PTT-postzegeldirecteur G.A.
Glas zal vervroeging dit jaar niet meer
kunnen omdat het uitgifteprogamma al
vorig jaar is vastgesteld. Voor 1989
wordt gedacht aan een weekje eerder:
De kerstzegels waarmee de PTT vorig jaar een begin maakte.
Kinderzegels als deze uit 1985 zullen blij
ven bestaan. Na zestig 60 jaar is er een
band ontstaan, aldus de PTT.
dat zou begin november betekenen. Veel
vroeger kan niet omdat leerkrachten in
het onderwijs niet willen dat hun kroost
al direct na de vakantie veel tijd moet
steken in de huis-aan-huisactie voor de
verkoop van zegels. Het onderwijsveld is
bang dat die op zich sympathieke actie
ten koste gaat van de schoolresultaten
van de kinderen.
Volgens Glas wil de PTT de schade voor
de stichting zoveel mogelijk beperken;
„het zijn tenslotte onze zegels". Als be
wijs van goede wil zal de komende uit
gifte van kinderpostzegels via de televi
sie worden aangeprezen „hoewel de kin
derzegels niet aan de beurt zijn". Ook
zal op postkantoren extra veel reclame
gemaakt worden voor de kinderzegels.
Op langere termijn zullen er andere
maatregelen bedacht moeten worden
volgens Glas. Hij wijst daarbij op de al
gemene terugloop van de verkoop van
postzegels; op dit moment jaarlijks zo'n
zeven procent. Welke maatregelen geno
men kunnen worden weet hij niet. De
kinderzegel zal volgens hem niet uitster
ven. „Het publiek zal ze altijd blijven
kopen. Na zestig jaar is er een band ont
staan".
door L.Hofland
OH R A-toernooi,
kroongroep
De kroongroep van het OHRA-toer-
nooi kende dit jaar dezelfde formule
als vorig jaar: zes sterke grootmeesters
spelen een dubbelrondig toernooi.
Voor de sponsor een ideale vorm,
want men krijgt voor de halve prijs
een attractief evenement. Een streep
door de rekening was het afzeggen van
Jan Timman, die eindelijk besloot een
rustperiode in te lassen om de norma
le vorm weer te bereiken.
Hiermee was John Nunn, volgens de
ELO-rating, de favoriet, maar insiders
tipten Viktor Kortsjnoj voor de over
winning. In Rotterdam, bij de Europa
cup-finale, was al gebleken dat de in
middels 57-jarige ex-Rus zijn vormcri
sis te boven was. Dat betekent voor
Kortsjnoj nog steeds handhaving in de
top tien van de wereld. In de twee on
derstaande 'fragmenten blijkt dat deze
enorme vechtjas nog lang niet uitge
rangeerd is.
P. NIKOLIC-V. KORTSJNOJ
Grünfeld-Indisch.
I.d4 Pf6 2.c4 g6 3.g3 c6 4.Lg2 d5
5.Pf3 Lg7 6.cxd5 cxd5 7.Pc3 0-0 8.Pe5
e6 9.Lg5?!
Na het normale 9.0-0 is tegenwoordig
9...Pfd7 de meest gebruikelijke manier
om gelijk spel te bereiken. De Joego
slaaf probeert iets nieuws om de vari
ant wat levendiger te maken. Dat laat
ste gelukt, maar alleen zwart heeft
daar plezier van.
9...Db6 10.Dd2 Pfd7 ll.Le3 Pc6
12.Pxc6 bxc6 13.h4?!
Dit is de bedoeling geweest van de
witte opstelling; hij hoopt op een aan
val langs de h-lijn. Kortsjnoj wordt
echter niet nerveus van deze uitval,
met zijn volgende zetten demonstreert
hij zijn minachting voor de witte aan-
valskansen.
13...a5 14.h5 La6 lS.Tdl Tfb8
16.hxg6 hxg6 17.b3 Db4.
Bij zijn 13e zet moet Kortsjnoj al ge
zien hebben dat wit niet veel rhet zijn
open h-lijn kan doen. Het vervolg lijkt
daarom erg gemakkelijk, maar bedenk
daarbij dat vele mindere goden in dit
soort stellingen zenuwachtige verdedi-
gingszetten gaan doen, waardpor de
witte aanval juist aan kracht wint.
18.Kfl c5 19.Th4 c4 20.Lh6 Lh8!
Nodig voor de verdediging. 21.Lxd5
exd5 22.Pxd5 faalt nu op 22...Dd6!
(niet 22...Dxd2 23.Pe7+ Kh7 24.Lf8+
enz.).
21.bxc4 Dxc4 22.Lf3 Tc8 23.Tcl Db4
24.Kg2 Tc4 25.a3.
Paniek. Direct 25.Tchl gaat niet goed
vanwege 25...Txd4, daarom wordt de
dame eerst weggelokt, maar voor wat?
25...Dxa3 26.Tchl Dxc3 27.Dxc3
Txc3 28.Ld2.
I:
A
4 A
A
A A
A
A
A B
K A A
A A A<&,
B
Hierop had Nikolic, in zijn wanhoop,
vertrouwd. Met een simpele tegenactie
wikkelt Kortsjnoj nu af naar een ge
wonnen eindspel.
28...Lxd4! 29.Txd4 Tc4!
Na andere torenzetten is 30.Tdh4! las
tig voor zwart.
30.Td3 Lb7 31.g4 a4 32.Ta3 Lc6
33,Kg3 Tb8 34.g5 Tb3 35.Taal Pe5
36.Th6 Pxf3 37.exf3 d4
Wit geeft het op.
L. LJUBOJEVIC-V. KORTSJNOJ
Stelling na de 14e zet van zwart
Dit fragment illustreert de vorm van
de wit- en zwartspeler in dit toernooi.
In deze bekende stelling gaat de crea
tieve witspeler improviseren; Korts
jnoj had weinig moeite om de weerleg
ging te vinden. In goede vorm kan de
witspeler met zijn fantasierijke spel de
besten ter wereld onder druk zetten. In
dit toernooi lukte er bijna niets waar
door hij met 3'/2 uit 10 onderaan ein
digde.
15.Lc4? Ld6! 16.Dd2?
Maakt alles nog erger, na 16.Lxf6
Dxf6 17.Dd2 Dxf5 staat wit „maar"
een pion achter.
16...dxc3 17.Dxd6 Dxd6 18.Txd6 Pe4!
Vermoedelijk niet gezien, er dreigt nu
zowel 19.Pxd6 als 19.Pd2+, vandaar
dat wit nu met 19.Thdl een kwaliteit
offerde en kansloos, verloor.
J. NUNN-J. V.D. WIEL
Stelling na de 37e zet van zwart.
De zwartspeler was in dit toernooi
duidelijk uit op lijfsbehoud. Zijn ge
bruikelijke attractieve spel maakte
plaats voor behoudende varianten en
snelle aanbiedingen om het punt te de
len. Met kunst en vliegwerk slaagde
hij daar meestal in. Door de aangesla
gen Ljubojevic twee maal te verslaan
wist onze landgenoot de 50% te berei
ken; in dit gezelschap een prima score.
Tegen één der beste aan valsspelers ter
wereld kon v.d. Wiel met zwart echter
geen stand houden. Zie hoe Nunn het
karwei afmaakt:
38.Lxg6! Txg3 39.Lxh7+ Kxh7
40.Kxg3 Tc3+ 41.f3 Kg8 42.Dh4 Tc4
33.Dh5.
Zwart geeft het op.
Corr.adres: Leo Hofland, C. Fock-
straat 113, 2613 DE Delft.
Shenkin aarzelde in slag vier geen mo
ment: klaver na en 9 slagen gemaakt.
Humoristisch was de bieding aan de
tafel waar de Denen Koch/Möller OW
zaten: noord pas - oost 2 ruiten (mul-
ti) - zuid doublet - pas - pas - pas. Een
misverstand van NZ en dat kostte
180...
TEVEEL PLAATJES
Na „Dwangposities tegen één tegen
stander" is nu ook de tweede Neder
landse bewerking van Hugh Kelsey's
serie over „squeezes" op de markt
verschenen bij uitgeverij Gottmer/
Becht. „Strip-dwangposities" heet dit
boek dat gevorderden een heel end op
weg zal helpen en dat voor minder ge
vorderden een wereld zal openen die
bol staat van magie. Dat die „magie"
berust op techniek en inzicht, toont
Kelsey grootmeesterlijk aan. Hier is
een voorbeeld, waarmee we tevens
onze serie ©ver signalen afsluiten.
NOORD
10 8 5 2
"V854
o B 9 3
H 7
WEST
V B 6
B 10 9 3
o A V 5
A V 6
Zuid opent 1 schoppen, west volgt 1
SA, noord 2 schoppen en zuids 4
schoppen beëindigt het bieden. Je start
met hartenboer (wat anders?) via de 4
en de 7 voor de heer van zuid en die
vervolgt met schoppenaas, heer en een
kleine schoppen na (op tafel wordt de
10 gedeblokkeerd) en partner oost
gooit op de drie schoppenslagen resp.
klaver 5, klaver 3 en ruiten 2. Wat
speel je terug na met schoppenvrouw
aan slag te zijn gekomen? (Maak met
behulp van partners signalen een te
genspeelplan; hoog-laag even).
Je kunt er gif op innemen dat de leider
zuid zo ongeveer alle ontbrekende
plaatjes heeft en negen topslagen (5 in
schoppen, 3 in haren en 1 in klaver).
Harten inspelen kan niet meer (part
ner oost heeft daar een doubleton in).
Partner heeft waarschijnlijk 11 kaarten
in de lage kleuren en wel 6 klavers en
5 ruitens en daar heeft de leider dus 2-
2 in. Op het eerste gezicht zou je dus
zeggen: klaveraas en klaver na, maar
dat kan nooit goed aflopen, kijk maar:
Z/allen
NOORD
10 8 5 2
^V854
o B 9 3
H 7
WEST
OOST
V B 6
-
<3
CO
O
■o
3 072
o A V 5
o 10 8 6 4 2
A V6
B 9 8 5 4 3
ZUID
A H 9 7 4 3
t?A H 6
oH 7
10 2
Zuid draait z'n troeven af en dan be
land je in deze strip-dwangpositie:
NOORD
-
9V85
o B 9
-
WEST
OOST
-
-
<5 10 9 3
7
0 A V
0 10 8
B 9
ZUID
4
A 6
O H 7
-
Op de laatste troef moet je afscheid
nemen van ruiten vrouw en zuid
maakt z'n tiende slag in ruiten.
De enige nuttige kaart die partner zou
kunnen hebben is klaverboer. In brid
ge moet je dan .ervan uitgaan dat hij
die heeft, dus in slag vijf speel je kla
vervrouw na. Hiermee vertraag je
het tempo van de leider en de stripd-
wang gaat niet op. Bij het afspelen van
de schoppenkleur ontdoe je je natuur
lijk van klaveraas en dat eindigt zo:
NOORD
n 8 5
o B 6
10 9 3
O A V
6
9 7
O 10 8
18 9 8
ZUID
4
5? A 6
O H 6
10
Op de laatste schoppen kan west nu
wel ruitenvrouw missen, vanwege de
oversteekmogelijkheid in klaver, en de
leider is kansloos. Op het moment dat
je inziet dat het contract niet down
kan als de leider zelf klaverboer heeft,
is dit tegenspeelplan al geboren.
Over enkele maanden zal van Kelsey]
ook nog verschijnen „Dubbele dwang
posities" en ook dat is om te likke
baarden.
Corr. p/a Leharstraat 10, 2162 AC Lis-
£eidóc@ou/icMit
