Schotenwisseling ging vooraf
aan vrijlating passagiers
Man eist gijzeling ex-echtgenote
Tholen hele dag zonder drinkwater
„Experiment zonder
toestemming is misdrijf'
GEKjA
in
RAATVERBOD
ALT NIETS UIT
i^OLLE Een inwoner
i Heerde heeft gisteren
nieuwe poging onder
men om zijn ex-vrouw,
hem ondanks een
aatverbod hinderlijk
jft volgen, van zich af
schudden. In een kort
ding bij de rechtbank in
Zwolle eiste hij de vrouw
te verbieden zich binnen
honderd meter van hem
op te houden. Houdt ze
zich niet aan het verbod,
dan moet ze gevangen
worden genomen.
De vrouw, die rechtsbijstand
had geweigerd, liet rechtbank
president mr. J. Schunk weten
zich door niets en niemand te
gen te laten houden bij haar
pogingen haar ex-man terug te
krijgen. ..Ik kan niet zonder
hem en ik trek me van geen
enkel vonnis wat aan". Hoe
wel de scheiding al enige
maanden geleden werd uitge
sproken, beweert de vrouw,
een inwoonster uit Hattem,
nog steeds getrouwd te zijn
„We hebben aan God het ja
woord gegeven en daar blijf ik
bij".
Al eerder had de man de hulp
van de rechter ingeroepen.
Dat resulteerde in mei in een
straatverbod voor de ex-echt-
genote. Maar omdat er aan het
verbod geen sancties waren
verbonden, kon de plaatselijke
politie niets uitrichten De ad
vocaat van de gekwelde echt
genoot, mr. P van Maanen,
sprak van een „onhoudbare si
tuatie". De man zelf liet weten
„er niet meer tegen te kun
nen". Zijn voormalige echtge
note achtervolgt hem niet al
leen in zijn woonplaats, maar
ook op zijn werk in Hattem en
bij kerk- en familiebezoek.
Dat de vrouw door te volhar
den in haar gedrag achter de
tralies zou kunnen belanden,
maakte geen indruk. „Ik blijf
doorgaan en weet dat ik hem
op den duur terug zal krijgen".
Uitspraak op woensdag 24 au
gustus.
KNOLLEN
HUOai MR KWPiM U V66L TE MRDBC
WRaisu&p. u stond mea toen op g&w
jwnp wwiccp De Hete scUARe soep
THOLEN Het eiland Tho- Schelde-Rijnverbinding liggen aangevoerd. De tweë zinkers
len heeft gisteren vanaf het en waardoor het drinkwater zijn afgesloten en het water
middaguur tot 's avonds acht via het pompstation in het wordt nu door de overgeble-
uur zonder drinkwater geze- Brabantse Huybergen wordt ven zinker aangevoerd,
ten. De Watermaatschappij
Zuidwest Nederland (WMZ)
kon toen pas het lek in de wa-
teraanvoer van het eiland lo
kaliseren. Volgens ïr. H. Ra-
kers van de WMZ is de oor
zaak gelegen in een manke
ment in één of twee van de
drie zinkers die onder de
(ADVERTENTIE)
Meer dan 50 modellen
De SieMatic" keukenstudio!
Mozartlaan 314. Maasluis 01899-70 700
mm
Tijdens experimenten wordt in de laboratoria bijgehouden hoe
„het proefdier mens" op het nieuwe middel of de nieuwe behan
deling reageert.
FOTO: SP
Morgen promoveert Lucas Bergkamp (27) aan de Uni
versiteit van Amsterdam tot doctor in de rechtsgeleerd
heid. In een pil van een proefschrift - Het Proefdier
Mens - legt hij uit dat er niet zo veel klopt van de ma
nier waarop er momenteel wordt omgesprongen met
mensen die aan medische experimenten meedoen; gezond
of ziek. Een rotzooitje „Nou, dat zou ik niet meteen wil
len beweren, maar wie meedoet loopt wel meer risico
dan nodig is".
LUCAS BERGKAMP BEPLEIT IN
PROEFSCHRIFT STRIKTERE CONTROLE
AMSTERDAM Twee
hoog in de Warmoesstraat,
hartje Amsterdam, steekt
hij nog een sigaartje op, de
nieuwbakken mr. dr. drs.
- ,ja, ik heb ook nog me
dicijnen gestudeerd, maar
ik zoek toch liever de in
tellectuele uitdaging dan
dat ik praktisch bezig
ben". Hij maakt wat
schattingen - „zo'n 1500
experimenten per jaar,
vijftig personen per expe
riment, da's dus ongeveer
75.000 proefpersonen per
jaar". Niks engs. Op zich.
En Mengele dan, en die
baby die een Bavianehart
kreeg geïmplanteerd
„Ja, de sfeer is daardoor
natuurlijk wel getekend,
maar dat beeld strookt
niet met de werkelijkheid.
Het gaat in hoofdzaak j^m
huis-tuin-en-keuken-
perimenten".
Medische experimenten kun
nen bedoeld zijn om ziekten op
te sporen, te voorkomen, te ge
nezen of de gevolgen van een
ziekte te verzachten. Vaak
gaat het om een nieuw medi
cijn. Dat kan een nieuwe pil
tegen hoofdpijn zijn, maar ook
om een ingrijpende behande
ling tegen kanker. Ook kan
het gaan om proeven waarin
het ontstaan en verloop van
een ziekteproces wordt bestu
deerd en waarbij de verbete
ring van de gezondheid van de
proefpersonenen niet het
hoofddoel is; zogenoemde niet-
therapeutische experimenten.
Voor al dit soort proeven zijn
mensen nodig; soms gezonde
(15%), meestal zieke (85%).
Er zijn 22 commissies die voor
af moeten beoordelen of een
medisch experiment mag
worden uitgevoerd. Ze doen
dat aan de hand van een pro
tocol; een beschrijving van de
betrokken arts of wetenschap
per waarin precies staat wat-ie
wil gaan onderzoeken en hoe.
Lucas Bergkamp lichtte er één
protocol uit en ging daarmee
langs al die commissies met de
vraag wat die er van vonden
De oordelen liepen uiteen van
„onaanvaardbaar" tot „prima".
Verschillend
Lucas Bergkamp: „Veel com
missies zaten tussen die twee
uitersten, maar het is toch op
merkelijk dat er zo verschil
lend kan worden geoordeeld
over exact hetzelfde experi
ment. Het ging om een onder
zoek naar een stofwisselings
ziekte, daags na een grote ope
ratie. Daarvoor mocht de pa
tiënt twee dagen niet eten en
was isolatie noodzakelijk, ter
wijl er bij de behandeling iso
topen werden gebruikt alsme
de twee infusen. Sommige
commissies hebben daar dus
geen enkele moeite mee, ter
wijl andere het volstrekt af
keuren"
Dat komt, zegt Bergkamp, om
dat de samenstelling van zo'n
commissie niet vaststaat. „Er
zou altijd een arts, een farma-
coloog, een jurist en een ethi
cus in moeten zitten. Maar dat
is dus meestal niet het geval.
Soms zitten er zelfs alleen
maar drie artsen in. Daardoor
kan het gebeuren dat een ex
periment dat juridisch ontoe
laatbaar is, toch wordt goedge
keurd. Ik ben dan ook zeer ge
lukkig dat er een concept
wetsvoorstel is, dat regelt dat
die commissies niet langer zo
willekeurig mogen worden sa
mengesteld". Alle academische
ziekenhuizen en enkele grote
regionale hebben beoorde
lingscommissies; de directies
bepalen wie daarvan deel uit
maken.
Risico's
Omdat het inherent is aan een
experiment dat de onderzoe
ker iets te weten wil komen
wat-ie nog niet weet, zijn risi
co's nooit helemaal uit te slui
ten. Bergkamp: „Maar ze zijn
wel te beperken. Aangezien je
mensen gebruikt voor een al
gemeen belang, zou alles strikt
wettelijk geregeld moeten zijn.
Er ligt een kabinetsvoorstel
om de wet aan te passen en
dat zal zeker een verbetering
betekenen, maar er blijven
leemten".
„Zo ben ik voor duidelijke be
palingen die zijn gericht op het
belang van de proefpersoon.
Zo is het in mijn ogen vol
strekt ontoelaatbaar om niet-
therapeutische experimenten
uit te voeren met zogenoemde
niet-competente personen;
kinderen, bewustelozen, gees
telijk gestoorden en gevange
nen. De nieuwe wet laat dit
open. En als je praat over com
petente personen, dan moet je
er rekening mee houden dat
het meestal gaat om patiënten
en die verwachten meestal
geen experiment, maar den
ken dat het gaat om een be
handeling die in hun eigen be
lang is. Daardoor zijn veel
sneller geneigd toe te stem
men".
„Er zou daarom altijd op
schrift moeten staan wat een
experiment precies inhoudt,
inclusief alle risico's en alter
natieven. Sommige commissies
vinden dat niet nodig, die la
ten het aan de onderzoekers
over. En die vinden het meest
al van ondergeschikt belang
Dan ontbreekt elke controle
als een onderzoek eenmaal
loopt en als het is afgelopen.
Als er iets is fout gegaan, is het
de proefpersoon die klaagt.
Maar het is ontzettend moei
lijk om dan nog te achterhalen
waar en waarom iets is fout
gegaan. Kiik maar naar de
geelzucht-affaire in Dijkzigt
Voor de slachtoffers behoort
er een verzekering te komen
die wordt betaald uit algemene
middelen - het gaat immers
om een maatschappelijk be
lang. Gelukkig spreekt het
wetsvoorstel zich duidelijk uit
over experimenten zonder toe
stemming van de patiënt; dat
wordt dan beschouwd als een
misdrijf en daar kan eventueel
gevangenisstraf op volgen"
DICK HOFLAND
CeicbeSotvttmt
Plan voor „afschrijven,,van langdurig werklozen
DEN HAAG De kans bestaat dat oudere,
langdurig werklozen gedacht wordt aan 50-
plussers uit de kaartenbaken van de ar
beidsbureaus zullen verdwijnen. Binnen het
kabinet wordt deze mogelijkheid overwogen,
omdat uit heroriënteringsgesprekken is geble
ken dat velen van deze werklozen toch nooit
meer meer aan de slag zullen komen.
Gaat het plan door dan tellen de op deze manier uitge-
schrevenen niet meer mee bij de telling van het totale
aantal werklozen in ons land. Vele langdurig werklo
zen zouden het zelf overigens niet erg prettig zouden
vinden als zij op deze wijze zouden worden „afge
schreven". Zij zouden dan ook geen rww-uitkering
meer krijgen maar naar de bijstand verwezen worden
Beide uitkeringen liggen overigens op hetzelfde ni-
In politiek Den Haag heeft het plan opzien gebaard,
omdat premier Lubbers en minister De Koning (socia
le zaken) zich tot dusver altijd hadden verzet tegen
het „wegdefinieren" van de werkloosheid. Het was
echter wel bekend dat ook deze ministers zeer onge
lukkig zijn met de fors tegenvallende ontwikkeling
van de werkgelegenheid. Het Centraal Planbureau, de
rekenmeester van het kabinet, heeft voorspeld dat de
werkloosheid in 1989 en 1990 bij ongewijzigd beleid
660.000 a 670.000 personen zal bedragen.
Daardoor is de kans levensgroot dat het werkloos
heidscijfer aan het eind van deze kabinetsperiode (mei
1990) niet echt veel lager is dan toen Lubbers zijn
tweede ambstermijn begon.
DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1988 PAGINA 3
Wapen moordaanslag op
bingokoning gevonden
ROTTERDAM De Rotterdamse politie heeft gis
teren in een volkstuinencomplex het vuurwapen ge
vonden waarmee vermoedelijk de 41-jarige bingo
koning J. Bestebreurtje vorige week vrijdag is ver
moord. Het complex ligt vlakbij de plaats waar de
twee daders hun motorfiets verruilden voor een
vluchtauto. Het slachtoffer stond met zijn auto voor
een stoplicht te wachten toen een motorfiets langszij
kwam. Volgens getuigen loste de duo-passagier de
fatale schoten. De echtgenote die naast het slachtof
fer zat bleef ongedeerd. Omgevên door strenge vei
ligheidsmaatregelen werd Bestebreurtje gisteren in
Barendrecht begraven. Dit naar aanleiding van en
kele telefoontjes die bij de familie waren binnenge
komen. De moord houdt mogelijk verband met een
afrekening in de onderwereld.
ilNNENLAND
mbassadeur
an het roer
ok als kapitein op een
•hip staat de Ameri-
!anse ambassadeur in
is land, John Shed,
n mannetje. Gisteren
jakte hij een zeiltocht
er het IJsselmeer en
ProP t zien dat hij ook daar
dentsl t roer stevig in han-
afstev n heeft. Het uitstapje
zingeipak,e deel uit van een
j Y) rkbezoek aan de pro-
ae ue :_i,-
icie Utrecht. Links op
foto, met hoed, com-
ssaris van de konin-
jhr. drs. P. Beelaerts
n Blokland.
FOTO: ANP
I gekt
kiezii
n zij
ïlde A
)ij het
i zittc
enwcx
kandi
en is,
overi
»uwe
(Vervolg van de
voorpagina)
n°S sj0LDENZAAL - De door
ire ^de kapers achtergelaten
bus in het recreatiege
bied het Hulsbeek bij Ol-
te invjdenzaal maakt een deso-
ibbenllate indruk. Enkele ra-
gscamjmen zijn kapot gescho-
iteindhen. Die schoten vielen
kritieltoen er vanmorgen rond
diez«zes uur met de politie
de coijwerd onderhandeld.
de kjVolgens een van de vrij-
an Qijgelaten gijzelaars werd
an deihet eerste schot door een
ge, gojkaper per ongeluk gelost.
kiezerDe kapers raakten daar-
r voorop zo door het dolle heen
arneendat ze nog twee keer
schoten.
Toen de onderhandelin-
wel Ken tussen politie en ka
rn oi Pers niets opleverden
itismetr°k de politie zich terug,
de w< De vluchtauto waarom
enwo de kapers hadden ge-
sbouvi vraagd werd naast de
bus achtergelaten. Na
een tijd van onheilspel-
ich ga lende stilte rond de bus
e gr0 zagen de in camouflage-
'tenue gestoken ME'ers
vanaf enige afstand hoe
de kapers twee meisjes
als gijzelaar uitzochten
en vervolgens in snelle
vaart wegreden.
;anen
ild Re De gijzelingsactie was begon-
i wintnen met een overval op een
en kr bijkantoor van een bank in
Gladbeck. De twee bankro
vers gijzelden er twee perso
neelsleden, een kassier en
een consulente, en dreigden
iezing tien te doden als ze geen gro-
hij ka le hoeveelheid losgeld en een
kand vluchtauto zouden krijgen.
Na 14 uur onderhandelen
kregen ze de gevraagde
500.000 mark en de auto. Zij
vluchtten met hun gijzelaars
lie zij later evenwel vrijlie-
•n.
iwaar gewonde
isteravond overmeesterden
twee zwaar bewapende
nkrovers een lijnbus in
diddagiftremen met ongeveer 20 pas-
ngs de iagiers aan boord. Zij schoten
14 grad^en passagier neer en gooi-
len het slachtoffer zwaar ge-
ond uit de bus bij een Rast-
itatte langs de autoweg bui-
avondlten Bremen. Daarna zetten
{de bankrovers, die gedreigd
padden ook andere passa-
ven b
htvaa
men
iriezin
scher
>r de
FOTO: PERS UNIE
kon de rijkspolitie in drie
bergen melden dat de kapers
op Duits grondgebied terug-
waren.
Naar ziekenhuis
In de bus waren de overige
23 Westduitse passagiers ach
tergebleven. Zij werden naar
het ziekenhuis Ziekenzorg in
Enschede gebracht om te
worden onderzocht door psy
chiaters en psychologen. Eén
van hen was gewond aan een
vinger, de rest moest worden
gerustgesteld. Rond acht uur
vanmorgen konden zij het
ziekenhuis weer verlaten
voor een gesprek met de po
litie.
De gehele nacht was in de
buurt van de bus met de ge
gijzelde passagiers een
LOTT-team aanwezig: de
landelijke organisatie trau
ma-team, bestaande uit een
chirurg, een anesthesist en
twee verpleegkundigen. Het
was de eerste keer dat een
dergelijk team is ingezet.
Ook de politie had een spe
ciaal team ingesteld dat de
onderhandelingen met de ka
pers voerde. In totaal waren
honderd politiemensen inge
zet. In Enschede arriveerde
vanmorgen ook minister
Schnur van binnenlandse za
ken van de deelstaat Nord-
rhein-Westfalen om de vrij
gelaten passagiers te bezoe
ken en hen terug naar Duits
land te begeleiden.
Achter een hek de Duitse bus, waar kapers en gegijzelden voor staan. Links de door de kapers geëiste en gekregen BMW.
De twee bankovervallers, met
dertig passagiers in bedwang,
nog in Bremen bevindt.
giers te doden, met de ge
kaapte bus koers naar Osna-
brück.
Bij de achtervolging door de
politie in de richting van de
Nederlandse grens deed zich
een ernstig ongeluk voor.-
Een politiewagen reed tegen
een personenauto en een
vrachtwagen, waarbij één
agent om het leven kwam en
een andere ernstig werd ge
wond.
Kort na middernacht reed de
bus bij Oldenzaal Nederland
;too! in de aanslag, houden de
het moment dat de bus zich
FOTO: ANP
binnen, om korte tijd later op
een landweg in het recreatie
gebied het Hulsbeek tot stil
stand te komen. Inmiddels
was in Enschede door justitie
en politie een voorlopig cri
siscentrum gevormd onder
leiding van officier van justi
tie De Groot. Bij dit crisiscen
trum arriveerden ook een
broer en een zus van een van
de kapers van wie de politie
hoopte dat zij een rol bij de
onderhandelingen zouden
kunnen spelen. De vele Duit-
Eén van de passagiers verlaat
zal worden ingeruild tegen de
se journalisten die de bus
volgden waren inmiddels bij
de grens tegengehouden.
In Oldenzaal lieten de kapers
eerst vier vrouwen en twee
kinderen vrij. Zij werden
naar een ziekenhuis in En
schede overgebracht. In hun
onderhandelingen met de
de bus, die later door de kapers
BMW.
FOTO: ANP
Duitse en Nederlandse poli
tiemensen eisten de bankro
vers een BMW 753 i. een
snelle wagen die korte tijd la
ter bij de bus arriveerde.
Toen de kapers daarmee na
enige tijd vertrokken, ver
moedde de politie dat zij naar
Schiphol zouden rijden. Later
