ragmenten leiden tot compositie
an Beethovens „tiende symfonie
lit in dorpje bij Parijs
Lnn Ramsey
verleden
Belangstelling voor
Bayreuth gigantisch
PREMIERE IN OKTOBER IN LONDEN
Musical Barnum eind september
in Scheveningen in première
H CUNST fieidaetSou/uMitDINSDAG 16 AUGUSTUS 1988 PAGINA 13
?nigii
dag
it tWi
ïi*
finajg,
*17°
wor
aan
wor
que
ANGELES De Ame-
aanse filmactrice Ann
msey is eind vorige week
59-jarige leeftijd aan keel-
iker overleden. Haar laat-
film is „Throw Momma
m the Train", waarin zij
nny DeVito's moeder
elt. De film was een kas-
l ces in de Verenigde Sta-
en Ramsey werd voorge
len voor een Oscar. Ann
insey speelde ook de ge
ne moeder in „The Goon-
uit 1985 en Nick Noltes
eder in „Weeds" uit 1987.
s mi
Van msey
jderd
I, di
r (13.
sn<
Record aantal
bezoekers naar
straattheater
in Limburg
HEERLEN Het zesde Limburgse straat
theaterfestival heeft van 5 tot en met 14 au
gustus een record aantal bezoekers getrok
ken. De 106 gratis voorstellingen van
twaalf internationale groepen in 29 ge
meenten in Limburg trokken meer dan
66.000 bezoekers. Dit zijn er ruim 24.000
meer dan verleden jaar, zo heeft de Stich
ting Limburg Straattheaterfestival bekend
gemaakt. Het gemiddelde aantal bezoekers
per voorstelling bedroeg thans 630. In 1987
waren dit er ongeveer 400. Op grond van
dit succes staat het vast dat het festival
wordt voortgezet, aldus de organisatie.
Spork
Het voorwerp dat
deze mevrouw nog
al mysterieus aan
de camera toont
wordt, althans door
een ontwerper in
München een
„spork" genoemd,
zijnde de kruising
van een een spoon
(lepel) en een vork.
Het eetvoorwerp zal
gedurende de
Olympische Spelen
in Seoul worden ge
toond op een ten
toonstelling die
wordt georgani
seerd door het Duit
se Goethe Instituut.
FOTO: AP
BAYREUTH Dit jaar is de kloof tussen vraag naar en aanbod van plaatskaarten
voor de jaarlijkse Bayreuther Festspiele groter geweest dan ooit tevoren. Op elk be
geerd plaatsbewijs voor de 30 voorstellingen op de Grüne Hügel moest dit jaar 7 keer
„nee" worden verkocht. Directeur Wolfgang Wagner noemt het aantal van 350.000
afwijzingen op een aanbod van ruim 50.000 kaarten „gigantisch."
Zelfs vele leden van het Gesellschaft der Freunde Bayreuths moesten met lege han
den weggestuurd worden. Van de intussen bijna 3.000 leden van het genootschap
van weldoeners kon maar eenderde volledig tevreden worden gesteld. Een vierde
kon niet alle kaarten krijgen die het wilde en 500 „Freunde" gingen met lege han
den naar huis. Een kleine 600 leden van de vriendenkring had maar helemaal niet
om plaatsbewijzen gevraagd. Over de toekomst hoeft Festspielleiter Wolfgang Wag
ner zich geen zorgen te maken. De financiën zijn bij geringere inkomsten als dit jaar
al gezond en bovendien brengen investeringen op de lange termijn, zoals de installa
tie van kostbare hydraulische toneel installaties voor de Ring des Nibelungen van
1983 van het duo Georg Solti-Peter Hall, hun geld op.
crf>n -?PocTÉ>n Geen Gebruik maakte van de
adeaul 3'
iNDEN Als u soms
lacht dat de Negende
jan Beethoven het laatste
rerk van belang was in
Europese muziekge-
chiedenis, hoedt u zich
in voor de tiende. Het
we on2ni§ overgebleven deel
wette an de symfonie die
iikenb leethoven op zijn sterf-
aringki e(j jn 1827 moet zijn be-
onnen, beleeft binnen-
ort eindelijk zijn pre-
lière. Het is met veel
toeite en hoofdbrekens
Teconstrueerd uit te
rn resjuggevonden fragmenten
5.-. °7(^ Beethovens oorspron-
elijke handschrift.
Wanneer het aan het einde
an dit jaar wordt uitgevoerd
l de Royal Festival Hall in
RETR onden, wordt daarmee de
elofte vervuld die Beethoven
5 athJïl jaar geleden deed, name-
oea jk dat zijn eerstvolgende
rmfonie in Londen in pre-
ir pi lière zou gaan. Beethoven
deed deze belofte acht dagen
voor zijn dood, gekweld door
armoede en pijn. Zonder erom
gevraagd te hebben, ontving
hij van de Philharmonic So
ciety in Londen een bedrag
van honderd pond om zijn
lasten te verlichten. Hij was
vastbesloten te „bewijzen hoe
zeer ik het medeleven van
deze edelmoedige Engelse
heren met mij en mijn jam
merlijk lot waardeer.".
Destijds verzekerde hij één
van zijn vrienden dat de ruwe
opzet van zijn tiende symfo
nie al in de la van zijn bureau
lag. Na zijn dood kon echter
niemand de bladmuziek vin
den en schreef men de symfo
nie af als een verzinsel van
een oude man. Het verhaal
van de biograaf van Beetho
ven, Karl Holz, over hoe hij
naar Beethoven had geluis
terd terwijl die het eerste deel
van de symfonie speelde op
de piano, werd door latere
biografen niet serieus geno
men.
Volgens Holz begon de symfo
nie langzaam en rustig in E-
groot en
over in een
in c-klein
hij geleidelijk
allegro
Vijf jaar geleden bestudeerde
de musicoloog Barry Cooper
de manuscripten van Beetho
ven in de bibliotheek van
West-Berlijn. Hij vond een
aantal stukken muziek in
klad, die precies overeenkwa
men met de beschrijving van
Holz. Tot dan toe had men de
papieren geclassificeerd als
een onvoltooide ouverture,
rimar Cooper meende iets bij
zonders op te merken.
Op een bladzijde van het
schrift stond geschreven „ein
de van het eerste deel" en
toen hij omsloeg las hij „de
nieuwe symfonie". Cooper
publiceerde zijn bevindingen
in een wetenschappelijk tij
schrift en poneerde de stelling
dat dit de lang gezochte tien
de moest zijn. Hij had het ge
luk dat in dezelfde week de
beheerder van het archief in
Bonn eveneens met enkele
ontbrekende stukken op de
proppen kwam. Door de twee
vondsten naast elkaar te leg
gen zag hij, naar eigen zeggen,
„hoe Beethoven zich het be
gin van zijn symfonie had
voorgesteld'
Om zijn eigen nieuwsgierig
heid te bevredigen onder
wierp Cooper elk stukje mu
ziek aan een nauwkeurig on
derzoek. Geen van de stuk
ken was langer dan twintig
maten, het ging soms om een
paar seconden muziek. Door
zich in te leven in Beethovens
werkwijze, rangschikte hij de
stukjes niettemin tot een ge
heel van ongeveer veertien
minuten. „Ik ben zo dicht mo
gelijk bij de originele opzet
gebleven", zegt hij. „Ik moest
een aantal harmonieën invul
len en een paar overgangen
componeren, maar er zit geen
enkel thema van mijn hand
bij. Die zijn allemaal van
Beethoven zelf".
De negende symfonie shoc
keerde nogal wat tijdgenoten
van Beethoven door de weer
galoze zangpartijen aan het
eind. De tiende zou op haar
manier revolutionair geweest
zijn, omdat Beethoven daarin
geen gebruik maakte van de
traditionele afbakeningen die
binnen een groot muziekstuk
de overgang van het ene deel
naar het andere markeren.
De symfonie zou daardoor een
vloeiender verloop hebben
gehad dan men gewend was.
Cooper verwacht de nodige
kritiek van musici die het er
niet mee eens zijn dat hij het
heeft gewaagd met Beetho
vens geheiligde bladmuziek te
knoeien. Hii is er echter van
overtuigd aat de uitvoering
van de tiende symfonie het
publiek duidelijk zal maken
welke weg Beethoven zou
hebben ingeslagen als hij niet
al op zesenvijftig-jarige leef
tijd was gestorven.
De tiende zal op achttien ok
tober in Londen worden uit
gevoerd door het Royal Li
verpool Philharmonic Or
chestra, onder leiding van
Walter Weller. De ontdekker
van de symfonie is blij dat de
Royal Philharmonic Society
de beloofde symfonie na al
die jaren nog wil hebben.
NORMAN LEBRECHT (c-
)The Times, Londen
mm Meegeren-vervalsingen.
nocx^ artier stalt „echt vals"
-EN-JOSAS Wat
ichter- ff nog echt in deze we-
1? En wat is kunst en
niet? Die vragen zijn
tellen na een bezoek
de spectaculaire expo-
„Vraiment Faux"
it Vals), georganiseerd
het sjieke Franse ju
inhuis Cartier. Tot 18
imber zijn in het
itterende museumpark
6# de Fondation Cartier
3» Jouy-en-Josas, tussen
f. 14,64 ijs en Versailles, vele
nen van vervalsing,
laak en imitatie geëta-
'd. Een ware nepwe-
heeft dat opgeleverd;
de echte Han van
igerens via imitatie
Joste-shirts en Cartier-
.j" 'loges tot opblaasbare
uwen en open haard-
f.39,5' iQ
mens is ingenieus, ook in
'vervalsen. De „verbeter-
Picasso's van de Parijse
Holder Vido (hij rekent onge-
180 gulden per uur voor
copie van meesterwerk,
„mooie Vermeer" komt zo
8000 gulden terwijl een
driaan niet meer dan 1500
'en hoeft te kosten) zijn
r de leek nauwelijks van
origineel te onderscheiden,
'onderenswaardig zijn ook
valse zeldzame postzegels
de Fransman Jean de Spe-
ir, al zullen benadeelde fi-
isten daar anders over
ken. Maar bewondering is
juist het woord dat men
artier op deze expositie
liever niet hoort. Het bruine
decor van grafkelders waarin
de tentoonstelling begint zegt
genoeg.
„Imitatie doodt de creativiteit
en kan bovendien erg gevaar
lijk zijn", staat in het met een
matje kunstgras beklede pers-
dossier. Ter illustratie van de
aan namaak verbonden risico's
een vals medisch ontsmet
tingsmiddel, dat - verkocht
onder een bekende merk
naam - opdook in een Argen
tijns ziekenhuis. In plaats van
te ontsmetten vrat het de me
dische apparatuur aan.
Bewondering
Toch vallen bewondering en
een neiging tot glimlachen
niet altijd te onderdrukken bij
deze bizarre verzameling nep.
De Amerikaan David Stein
bijvoorbeeld geniet een repu
tatie als „vervalser van de
eeuw". Veel beter dan onze ei
gen Van Meegeren grossierde
hij tussen 1963 en 1967 in
meesterwerken. Het leverde
hem een miljoen dollar op en
ruim vier jaar cel in New
York, Parijs en Toulouse. Niet
toevallig kunstcentra. Picasso
zelf werd door Stein gefopt en
schreef op de achterkant van
een door de vervalser voorge
houden pastel: „Dit schilderij
is echt van mij".
Wie met het valse echt geld
wil verdienen kan op de ge
dachte komen dan maar met
een vals geld te fabriceren. De
Fransen blijken daarin experts
getuige de vele valse biljetten
van met name 50 francs die de
ronde doen. Dertig procent
van de in omloop zijnde tien
tien-francsstukken zou even
eens vals zijn, vandaar het be-
Boven:
Een „mooie
Vermeer" kost
f 8000,- bij de
Parijse schilder
Vido.
sluit een nieuwe munt te
slaan. Een Nederlands briefje
van honderd vertegenwoor
digt onze valsmunters, al kan
de wel erg bleke De Ruyter
niet echt overtuigen.
In een ander domein valt met
valse gebitten, kunstbenen,
valse borsten en nog vele an
dere proteses een best aardige
mens in elkaar te zetten.
Bedrog
Maar naast de luchtiger gepre
senteerde artistieke fraudes
met komische Mona Lisa-va-
rianten van onder andere
Mike Bidlo en Daniel Spoerri
wil de expositie (noblesse obli
ge) toch vooral waarschuwen
tegen het industriële bedrog,
dat volgens Cartier inmiddels
vijf procent van de wereld
handel treft. Dat wil zeggen
een jaaromzet van 100 miljard
dollar. De beschuldigende vin
ger wijst uiteraard naar het
Verre Oosten, waar Korea,
Taiwan en Hong Kong de er
kende kampioenen van het
ongeoorloofd copiëren zijn.
Maar op de kaart met de „rode
landen ook Nederland en En
geland. De rechercheurs van
de verenigde fabrikanten van
luxe-artikelen hébben in ons
land voor miljoenen aan valse
kwaliteitskleding, -horloges en
-parfum ontdekt.
Demonstratief reed een door
links:
„Echt valse"
Cartier
horloges.
Cartier ingehuurde stoomwals
eens over een berg nep heen.
Het leverde tenminste nog een
niet onaardige brei wijzers en
bandjes op die in Josas valt te
bewonderen tussen samenge
perste Ferrari-zonnebrillen en
Lacoste-shirts. Allemaal vals,
zo is te hopen.
De expositie 'Vraiment Faux'
is nog tot 18 september te zien
op het landgoed van de Fon
dation Cartier, 3 Rue de la Ma
nufacture, Jouy-en-Josas (ligt
aan de A 86 tussen Parijs en
Versailles). Dagelijks van 11 00
tot 19 00 uur geopend, zaterdag
en zondag tot 20 00 uur.
Toegang 35 francs.
BOB VAN HUËT
Ex-Beatle Paul McCartney:
Lennon-biografie „vuilnis"
LONDEN Ex-Beatle Paul McCartney is zeer ontstemd over
de biografie van John Lennon die onlangs is verschenen. In een
interview met de Daily Mail noemt McCartney „The Lives of
John Lennon" van Albert Goldman een „stuk vuilnis" en hij
ontraadt iedereen zelfs ook maar van het boek kennis te nemen.
McCartney spreekt tegen dat Lennon een homoseksuele relatie
had met Beatle-manager Brian Epstein, zoals in het boek wordt
gesuggereerd. De ex-Beatle zegt nooit de geringste aanwijzing te
hebben gehad dat Lennon homofiele neigingen had. „In tegen
deel, John werd altijd erg aangetrokken door vrouwen," zegt hij.
Goldman, die zegt dat hij 6,5 jaar onderzoek heeft gedaan voor
zijn laatste biografie en 1.200 mensen, die Lennon van nabij heb
ben gekend, heeft geïnterviewd, is bepaald niet complimenteus
over zijn onderzoeksobject. In de periode kort voor zijn dood in
1980 na een aanslag door een geestelijk ontspoorde man in New
York gedroeg Lennon zich als een wereldvreemde kluizenaar,
tot over zijn oren onder de dope en lijdend aan een soort ano
rexia, stelt de 60-jarige biograaf, die al eerder geld in het laatje
kreeg met een boek over Elvis Presley.
McCartney erkent dat Lennon het een tijd te kwaad heeft gehad
met verdovende middelen. Maar in 1975 toen zijn Japanse gezel
lin Yoko Ono een zoon ter wereld bracht had hij zich helemaal
ontworsteld aan de drugsellende, stelt McCartney.
De Amerikaanse uitgever blijft zich volledig achter het boek
van Goldman opstellen en zweert dat de koper van het boek een
„uitputtend gedocumenteerde, grondige en accurate biografie"
in handen krijgt. Om de proef op de som te nemen moet in de
VS, waar het boek al in de handel is, 25 dollar (bijna 54 gulden)
worden neergeteld. In Groot-Brittannië, waar het op 22 augustus
uitkomt, is het werk op 15 pond geprijsd.
Voor een uitgebreide
agenda, ook voor de ko
mende dagen, raadplege
men „UIT", de gratis we
kelijkse bijlage van deze
krant.
ALPHEN AAN DEN RIJN
ROCINEMA I (Vari Boetzelaer-
straat 6. tel. 01720-20800):
Rambo III (12); 13.45. 18.45,
21.30. EUROCINEMA II: Hon-
neponnetje (al); 13.30, 18.30.
EUROCINEMA III: Crocodile
Dundee II (al); 13.45, 18.45,
21.15. EUROCINEMA IV: Poli
ce Academy V (al); 18.30. Cry
freedom (al); 21.00. My little
pony (al); 14.00.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg
19, tel. 071-121239): Rambo III
(12); 14.30, 19.00, 21.15. LIDO
en STUDIO (Steenstraat 39. tel.
124130): De ondraaglijke licht
heid van het bestaan (al): 20.00.
Prince sign the times (al); Cro
codile Dundee II (al); Honne-
ponnetje (al); Salaa (al); 14.30,
19.00, 21.15. Junglebook (al);
ma. di. wo. 14.30. TRIANON
(Breestraat 31, tel. 123875): Last
emperor (al); 14.30, 19.00,
21.15. REX (Haarlemmerstraat
52, tel. 071-125414): Telefono
Rosso (16); 14.30. 19.00, 21.15.
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30. tel. 01718-74075):
Police Academy V (al); 14.45,
19.00, 21.15. CITY THEATER
II: Wall street (al); 14.45, 19.00,
21.15, behalve wo.midd.
Reddertjes (al); wo. 14.45.
SCHEVENINGEN „Barnum" is de naam van de nieuwe grote Ne
derlandse musical die op 27 september in Schevenihgen van start
gaat. Het stuk gaat over het aangrijpende levensverhaal van Phineas
Taylor Barnum, één van de kleurrijkste figuren uit de Amerikaanse
showgeschiedenis. Hij was onder andere de initiatiefnemer van het
beroemde circus „The greatest show on earth".
De musical - uitgebracht door Joop van den Ende productions - be
staat uit een combinatie van acteren, dansen, zingen, acrobatiek,
jongleren en koordansen. De hoofdrol wordt vertolkt door Mike
Burstyn. „Barnum" werd geschreven door Mark Bramble en wordt
geregisseerd door Buddy Schwab. De musical is bestemd voor de
hele familie.
De cast van Bar
num, v.l.n.r.: Mar-
loes van den Heu
vel, choreograaf
Buddy Schwab,
Lills Mackintosh,
Mike Burstyn,
spreekstalmeester
Fred Butter, Jacky
van Oppen en Rick
Somsen.
FOTO: ANP
