Christelijke agressiviteit sinds Auschwitz subtieler" Kleine Eusebiuskerk gaat tegen de grond PeidócCouACui GEESTELIJK LEVEN/OPINIE kerk wereld Vaticaan vraagt bedrijfsleven Brazilië steun voor mediaproject Wankelende dictatuur CeidócSotvuwt DONDERDAG 11 AUGUSTUS 1988 PAGI [J UNESCO-vredesprijs voor frère Roger Schütz van Taizé PARIJS Frère Roger Schütz, oprichter en prior van de oe cumenische leefgemeenschap van Taizé, is onderscheiden met de UNESCO-vredesprijs 1988. Aan de prijs is een bedrag ver bonden van ruim 130.000 gulden. Frère Roger krijgt de prijs voor „zijn werk voor de vrede en de verzoening en de verster king van het vertrouwen tussen de mensen, in het bijzonder de jongeren uit alle delen van de wereld". Eerder is de prijs toege kend aan onder meer de internationale RK vredesbeweging Pax Christi en de Braziliaanse onderwijspedagoog Paulo Frei- Wereldconferentie conciliair proces in 1990 in Seoul HANNOVER De wereldconferentie over het conciliaire proces van gerechtigheid, vrede en behoud van d^ schepping zal in 1990 in Seoul worden gehouden. De bijeenkomst wordt door de Wereldraad georganiseerd. Het Vaticaan heeft mede werking bij het organiseren ervan toegezegd, maar het is niet ingegaan op de uitnodigiong van de Wereldraad als mede-gast heer op te treden. Volgend jaar mei wordt in Basel een Europe se bijeenkomst ter voorbereiding van de wereldconferentie in Seoul gehouden. Deze bijeenkomst wordt georganiseerd door de Conferentie van Europese Kerken, waarin de niet-RK ker ken in Europa zijn verenigd, en de Raad van Bisschoppencon ferenties in Europa. Slechts één doodt de olifant, maar het hele volk eet er van Soedanees spreekwoord Kerken Midden-Oosten fel jegens Israël LIMASSOL De secretaris van de Raad van Kerken in het Midden-Oosten, Gabriel Habib, heeft een felle aanval gedaan op het „aggressieve beleid" en het „egocentrische veiligheidsconcept" van de staat Israël. De verklaring van Habib is verspreid door de Wereldraad van Kerken in Genève. Habib roept op tot solidariteit met het Palestijnse volk en bepleit een terugtrekking van Israël uit alle bezette ge bieden. Hij meent dat in het belang van zowel Joden als Arabieren de vicieuze cirkel moet worden doorbroken die „van slachtoffers telkens weer onderdrukkers maakt". Zo hebben de Joden Israël al leen maar kunnen stichten „ten koste van de Palestij- nen". Habib heeft veel kritiek op fundamentalistische christe lijke groeperingen, zoals de Christelijke Ambassade in Jeruzalem, die de stichting van de staat Israël zien als vervulling van de Bijbelse profetieën en het beleid van de staat Israël onvoorwaarde lijk steunen. Als dergelijke groepen gelijk zouden heb ben, zou dat betekenen dat de onrechtvaardigheid die van Israël uitgaat beant woordt aan de wil van God, aldus Habib. Bij de Raad van Kerken in het Midden-Oosten zijn 17 orthodoxe, koptische en protestantse kerken aange sloten uit onder meer Liba non, Israël, Algerije, Tunesië, Egypte en Sudan. De raad zegt 70 procent van alle christenen in het Midden- Oosten te vertegenwoordi gen. JOODSE NIEUWTESTAMENTICUS DAVID FLUSSER: Na Auschwitz is de chris telijke agressiviteit ten opzichte van joden niet verminderd, maar door de genocide is die agres siviteit subtieler gewor den. De oude vooroorde len over de joodse com ponenten van het chris tendom zijn niet verdwe nen, maar bij sommige nieuwtestamentici zelfs toegenomen. Dat schrijft de joodse nieuw- testamenticus'dr. David Flus- ser uit Jeruzalem in het woord vooraf bij de jongste Nederlandse vertaling van diverse essays van zijn hand. Als voorbeeld noemt dr. Flusser de recent geuite me ning van een docent aan een zeer goed bekend staande universiteit in Duitsland over de verhouding tussen Jezus en het het joodse volk. Vol gens die docent ergerden de joden zich vreselijk aan Jezus wegens diens manier van omgaan met randgroepen (tollenaars, melaatsen, hoe ren etc.); zijn houding ten op zichte van de cultus (vasten, sabbat, offer en tempel) en zijn verkondiging (echtschei ding, eedverbod, uitleg van de Thora). Volgens de docent viel er voor de joden, met name voor de Farizeeën, met zo'n Jezus niet te leven en Hij moest dus rekening hou den met de mogelijkheid van zijn dood. „Er zouden nog meer absur de beweringen uit de moder ne wetenschap aan te voeren zijn, die de vermeende reden voor de dodelijke tegenstel ling tussen Jezus en het jo dendom moeten onthullen. Dit alles is niet alleen absurd, maar onwerkelijk en eenvou dig onvoorstelbaar", aldus Flusser. Het boekje dat hij met deze en andere woorden inleidt, heet „Ontdekkingen in het Nieuwe Testament" en bevat een aantal artikelen die kort of langer geleden elders wer den gepubliceerd, maar nog niet in het Nederlands wer den vertaald. De ondertitel van het boekje geeft precies aan waar het om gaat: „woorden van Jezus en hun overlevering". Flus ser probeert na te gaan wat de historische Jezus heeft ge zegd en dat is soms anders dan wat er op diverse plaat sen in bijvoorbeeld in het Marcus-evangelie staat. Met opzet valt de naam Mar cus, want Flusser poneert met heftigheid en vastbera denheid de stelling dat niet Marcus het oudste evangelie is, maar dat het evangelie volgens Lucas het dichtst staat bij de historische ge beurtenissen. Deze visie op het probleem van de synoptische evange liën staat lijnrecht tegenover de in christelijke kring meest gangbare, namelijk dat Lucas en Matteüs gebruik maakten van Marcus. Een voorbeeld van dat laatste standpunt is te vinden in het onlangs gecompleteerde Bij bels Handboek, deel 3 (over het nieuwe testament). On- Voorbode van pausbezoek In de haven van Durban, Zuidafrika, is de „pausmobiel" gelost. De paus zal de beveiligde auto gebruiken tijdens zijn aanstaande bezoek aan zuidelijk Afrika. foto: ap TEGEN DE ZIN VAN BISSCHOPPENCONFERENTIE SAO PAULO Het Vati caan heeft het bedrijfsleven in Brazilië gevraagd om fi nanciële steun voor een me diaproject dat op grote be zwaren is gestuit bij de Brazi liaanse bisschoppenconferen tie (CNBB). Volgens de bis schoppen is het project, dat gericht is op de RK Kerk in geheel Latijns-Amerika, „veel te duur" en negeert het de ontwikkelingen die de Kerk in dit deel van de we reld de afgelopen twintig jaar heeft doorgemaakt. Daarbij doelen de bisschoppen op de toenemende samenwerking met de protestantse kerken en op hun beleid meer aan dacht te besteden aan de soci ale en godsdienstige behoef ten van de gelovigen. Ook de hoge kosten zijn voor de bis schoppen een probleem. Het project van het Vaticaan voorziet in eerste instantie in de oprichting van een data bank en een katholiek pers bureau. Het Vaticaan laat zich door de bezwaren van de bisschoppenconferentie niet afschrikken. Het streven naar de oprich ting van een katholiek pers bureau wordt door vooruit strevende kringen in de Bra ziliaanse RK Kerk als een stap terug gezien. Zij voelen meer voor samenwerking met de protestantse kerken in een oecumenisch persbu reau voor Latijns-Amerika. De data-bank die het Vati caan wil, wordt positief en negatief beoordeeld: poisitief omdat gegevensuitwisseling veel sneller en beter kan plaatsvinden; negatief omdat wordt gevreesd dat bijvoor beeld gegevens over aanhan gers van bevrijdingstheologie worden gebruikt ten dienste van een steeds behoudender beleid. der andere dr. H. Baarlink (Theologische Universiteit Kampen) werkt vanuit de stelling dat Marcus het oud ste evangelie is en de voor naamste bron voor Matteüs en Lucas. Daarnaast hebben Matteüs en Lucas gebruikt gemaakt van een onbekend gebleven geschrift en beiden hebben afzonderlijk van nog andere bronnen gebruik ge maakt. Flusser probeert het gelijk Lucas als oudste geschrift aan zijn kant te krijgen door de methode toe te passen zo als Robert L. Lindsey die toe past: het terugvertalen naar het hebreeuws van de evan geliën. De tekst die het ge makkelijkst in het hebreeuws is te vertalen, zou het dichtst staan bij wat werkelijk is ge beurd en gezegd. Lindsey ontdekte dat Lucas veel dich ter staat bij de hebreeuwse taal en joodse leefwijze dan Marcus. De laatste bewerkte zijn materiaal zonder de ken nis van het hebreeuws en de joodse leefwijze zoals de au teur van het Lucas-evangelie die had. Flusser voert allerlei voor beelden aan voor zijns in ziens de overwaardering van Marcus ten opzichte van Lu cas en Matteüs. De evangelist Marcus interpreteert het ge beurde vanuit het christelijk perspectief (zo gebruikt, al dus Flusser, Marcus de apo stel Paulus als interpretatie kader voor zijn bewerking). Daardoor gaat, volgens Flus ser, op diverse plaatsen de oorspronkelijke betekenis van Jezus' woorden voor een groter of kleiner deel verlo- Anti-joods Een groot „verwijt" van Flusser aan Marcus is dat deze de „vijandschap tussen Jezus en de Farizeeën be klemtoont. De joodse geleer de noemt als grond voor dit verwijt onder meer de wijze waarop Marcus het verhaal vertelt waarin Jezus de vraag krijgt voorgelegd: is het ge oorloofd de keizer belasting te betalen? Volgens Flusser „verdraait" Marcus de feiten: bij hem zijn het niet de Sadu- ceeën die Jezus in de val wil len laten lopen om zo doende een motief te krijgen voor de uitlevering aan Pila- tus maar de Farizeeën. De historie, het gebeurde, telt minder dan wat de schrijver wil uitdrukken: Jezus en Fa rizeeën zijn vijanden. Flusser is er zich van bewust dat hij met verhalen zoals die zijn opgenomen in het boek: „Ontdekkingen in het Nieu we Testament" de kans loopt zich te moeten verdedigen te gen in zijn ogen onheuse be jegeningen. Want blijkbaar ligt er niet meer voor de hand dan zijn mening over bijvoorbeeld Marcus „af te doen" als een poging tot ver dediging van de joden,tegen over de christenen met hun rijke anti-joodse traditie. Dan is Flusser vooral jood met „begrijpelijke reacties" en minder de wetenschapper wiens mening serieus moet worden genomen. In het al genoemde woord vooraf voorspelt hij zo'n gang van zaken ook al een beetje. Hij vraagt daarin namelijk nadrukkelijk als wetenschap per te worden gelezen. „Het is voor mij persoonlijk van groter belang om mens en wetenschappelijk onderzoe ker te zijn dan trouw lid van een godsdienstige gemeen schap". Met het artikel van Flusser over de synoptische evange liën heeft de problematiek niet een finaal antwoord ge kregen, dat zal nooit mogelijk zijn. Maar de geïnteresseerde lezer kan intussen wel blij zijn met de vertaling in het Nederlands; het is intrigeren de kost die de geïnteresseer de sterkt in diens kritische houding jegens gevestigde christelijk-theologische be langen. Het aangehaalde artikel over de methode-Lindsey en de verfijnde toepassing daarvan door Flusser is al bijna tien jaar oud, maar deze opvattin gen kregen in de Nederland se literatuur geen vaste plaats. Ook niet in het ge noemde Bijbels Handboek; redakteur Baarlink sluit bij voorbaat hypothesen zoals die van Lindsey-Flusser bot weg uit. Een interessante vraag is wat de reden is voor die onbekendheid. LÜTSEN KOOISTRA David Flusser Ontdekkin gen in het Nieuwe Testa ment. Uitgave Ten Have, Erijs ƒ25. Bijbels Hand- oek, dl. 3 (Het Nieuwe Testament). Prof. dr. A.S. van der Woude hoofdredak- teur. Uitgave Kok. ARNHEM De „kleine Eu sebiuskerk" in Arnhem wordt komend najaar ge sloopt. Wethouder G. Vel- thuizen van Arnhem heeft overeenstemming met het parochiebestuur van de kerk bereikt over de aankoop van de kerk voor 600.000 gulden. Dat heeft een woordvoerder van de gemeente Arnhem woensdag meegedeeld. Vol gens de woordvoerder is de verwachting dat de gemeen teraad met de aankoop ak koord zal gaan. Tussen de gemeente en het parochiebestuur is jarenlang strijd geleverd over de toe komst van de kerk. Eind zes tiger jaren besloot het aarts bisdom van Utrecht de Euse biuskerk te sluiten wegens de aanleg van een verkeersbrug in' de nabijheid van de kerk en de ontvolking van de wijk waarin de kerk ligt. In de daaropvolgende jaren kwa men er verschillende kopers die op de plaats van de kerk nieuwbouw wilden plegen. De gemeente Arnhem wei gerde echter telkens aan die plannen mee te werken om dat de gemeente de kerk wil de behouden en er woon ruimte in wilde creëren. Behalve de gemeente keerde zich ook een actiegroep tegen de sluiting en sloop van de kerk. Vorig jaar september besliste, de Apostolische Sig natuur de hoogste juridi sche instantie van de RK kerk in Rome dat er geen bezwaar was tegen sluiting en sloop. Daardoor kon de parochie verder onderhande len over de verkoop en sloop van de kerk. Eind vorig jaar bleek uit een onderzoek dat de staat van de kerk steeds slechter werd. De woning bouwvereniging Patrimoni um in Arnhem weigerde daarna vanwege de te hoge kosten nog langer aan wo ningbouwplannen mee te werken. Voor wethouder Velthuizen was dat de reden om toch over sloop na te den ken, aldus de gemeente woordvoerder. De Rotterdamse architect Rem Koolhaas heeft plannen gemaakt voor de bouw van een 23 verdiepingen tellende woon- en kantoortoren van 70 meter hoog. Het parochiebestuur heeft in het verleden de gemeentelij ke woningbouwplannen in de kerk altijd afgewezen om dat men van mening was dat wonen in een kerk onder andere door ongehuwd sa menwonenden zeer veel parochianen zou kwetsen en gedurende vele jaren een bron van ergernis zou blij ven. Kardinaal Simonis steunde het kerkbestuur hierin. Een persoonlijk ge sprek tussen burgemeester mr. J. Drijber en kardinaal Simonis veranderde niets aan deze opstelling. De gemeente Arnhem heeft altijd geprobeerd de sloop van de kerk te voorkomen omdat men het monumentale gebouw voor de stad wilde behouden. Met de sloop van de „kleine Eusebiuskerk" vervlakt de skyline van Arnhem FOTO: ARNHEMS PERS BUREAU VAAK weten dictaturen het lang uit te houden. Door d meedogenloosheid zien ze geruime tijd kans elk begin verzet de kop in te drukken. Als echter de kansen zich maal keren, komt het einde meestal snel. Toen zich de ei barsten vertoonden in het pantser van bijvoorbeeld de in Iran, „Baby Doe" Duvalier op Haïti en Ferdinand M; op de Filipijnen verdwenen ze binnen enkele maanden het toneel. Thans is het de beurt aan Burma. Het dictato *a bewind in dat land is de ijzeren greep op de bevolking" het verliezen en alle tekenen wijzen erop dat ook dat rejjn zijn langste tijd heeft gehad. De socialistische dictatuur van de „Schitterende Zon' neraal Ne Win - is een kwart eeuw lang overeind geble zonder dat de bevolking ook maar een schijn van kans te hebben en terwijl de wereld zich niet bekommerde on L. lot van de Burmanen. Maar nauwelijks twee weken na aftreden van Ne Win wordt zijn opvolger zo zwaar belaf dat het regiem op zijn grondvesten wankelt. WaT aanvankelijk slechts een studentenprotest was i: g hoofdstad Rangoon is uitgegroeid tot massale betogin n Een ware volksopstand keert zich tegen de dictatuur Burma, dat een van de rijkste gebieden van Azië zou kui zijn, heeft doen afglijden tot een van de tien armste lat ter wereld. HeT aftreden van de „Schitterende Zon", bedoeld orjj eerste tekenen van onrust weg te nemen, heeft niet he oogde effect gehad. De betogers zijn met niets minder tc n den dan democratische hervormingen en de politieke iJ( ten, die ze vijfentwintig jaar niet hebben gehad. De nie u machthebber, Sein Lwin, jarenlang de harde man achte schermen, heeft bij zijn aantreden gewaarschuwd dat hij vorm van oppositie met harde hand zou onderdrukken, doet hij ook zoals blijkt uit de schaarse berichten die de reld bereiken uit het sterk geïsoleerde land, waar bu landse journalisten zonder pardon gevangen worden g|£ Honderden ongewapende betogers zijn inmiddels door Cir troepen neergeschoten en de gewelddadigheden neS steeds ernstiger vormen aan. ONDANKS de steun van de alomtegenwoordige, in Duitsland opgeleide geheime politie en het ontbreken een georganiseerde oppositie ziet het er niet naar uit dat Lwin nog lang in het zadel zal blijven. De vraag is w r vervolgens met Burma zal gebeuren; de omverwerping li een regiem betekent voor de bevolking lang niet altijc verbetering, zoals Iran in de jaren na de sjah heeft laten In Burma is de ontwikkeling de laatste vijfentwintig volledig stil blijven staan. De mysterieuze klank die de van het land vroeger had is gebleven, maar voor een schrikkelijke prijs. Burma waar elke verandering onde bewind van Ne Win taboe was, is zelfs in dat deel vi wereld een ongekend achtergebleven gebied. Als het lai kans daartoe krijgt, zal het nog jaren nodig hebben o herstellen van de lange, sombere jaren onder de „Schittt f de Zon". Perioden met zon DE BILT (KNMI) De ko mende dagen wordt het weer bepaald door storingen, die van de Oceaan via Schotland naar de Noorse westkust trek ken. Ook morgen trekt zo'n storing in deze baan naar Noorwegen. Regengebieden, die hiermee samenhangen, zorgen in de nacht en ochtend voor veel bewolking waaruit mogelijk wat regen valt. De regenhoeveelheden zijn echter niet groot. In de middag breekt van het westen uit de zon af en toe door, waarbij de middagtemperatuur tot 22 gra den oploopt. In het binnenland staat een matige wind, rond kracht 4, maar aan de kust trekt de wind in de middag nu en dan even aan tot krachtig, windkracht 6. Weersvooruitzichten voor diverse Europese landen, medegedeeld door het KNMI, geldig voor morgen en za- Zuid-Scandinavië: Veranderlijk be- Britse eilanden: Enkele buien maar vooral in het zuiden ook zon. mid dagtemperatuur van 16 graden in het noordwesten tot 21 graden in zuid- oost-Engeland. Denemarken. noordwest-Duitsland en Benelux-. Eerst half tot zwaar be wolkt en vooral in Denemarken eni ge regen. Vooral op zaterdag ook af en toe zon. Middagtemperatuur van 18 graden langs de noordzeekusten tot 20 a 23 graden landinwaarts. naar het noorden mogelijk wat regen. Middagtemperatuur van 19 graden langs de Franse westkust tot 21 24 graden elders. Midden- en zuid-Frankrijk en zuid- Duilsland: Flinke perioden met zon en voornamelijk in de middag of avond op enkele plaatsen een bui. Middagtemperatuur 24 tot 28 gi j- irt zuid-Frankrijk plaatselijk graden. Alpengebied: Overwegend zAT Op enkele plaatsen in de mid( avond een enkele regen of on* bui. Middagtemperatuur in het land en in de dalen aan de noor van de Alpen tot 28 graden zuidzijde tot 33 graden. Spanje en Portugal: Zonni| noordwest Spanje nu en r king, maar droog. Middagten tuur van 21 graden langs de kust in het noorden en weste a 33 graden elders. Landinwaa Spanje echter tot 38 graden. Italië, Joegoslavische en G|e kustgebieden: Aanhoudend zeer warm. Landinwaarts Italië en in Joegoslavië 's midd 's avonds op enkele plaatsen gen of onweersbui. WEERRAPPORT HEDENMORGEÏ Weer Ma* Mi Amsterdam h.bew. 25 1 Den Helder h.bew. Zd. Limburg h.bew. 27 14 17 12 31 20 *r.bew. 24 17 onbew. 32 20 Ech tscheiding 8) Na terugkeer van vakantie door de stapel kranten blade rend las ik het interview met pater Ter Reegen en de reac ties daarop van enkele lezers. Daarbij werd ik pijnlijk getrof fen door de grote kloof die bleek te bestaan tussen de in stelling van de pater en die van de briefschrijvers t.a.v. de echtscheiding, onder katholie ken slechts mogelijk door mid del van een ongeldigheidsver klaring door de Kerk van het huwelijk. Hoewel ik me niet in staat acht een oplossing te geven in dit conflict, wil ik toch proberen althans een kleine aanzet hiertoe te bie den. Kritiek geven betekent: on- 'derscheid maken; goed onder scheiden wat de bekritiseerde zegt en óók wat de kritiekge ver zélf zeggen wil. Eén van de briefschrijvers verwijt pa ter Ter Reegen, degenen, die echtscheiding vragen „moedi ge profeten" te noemen. Maar pater Ter Reegen heeft „moe dig" en „profetisch" duidelijk afzonderlijk genoemd en zelfs de betekenis van deze woorden in dit verband afzon derlijk toegelicht! Inderdaad een kwestie van zuiverheid in taalgebruik. Een andere briefschrijver meent, dat pater Ter Reegen, door echtscheiding een moedi ge daad te noemen, impliciet stelt, dat mensen die blijven proberen een verslechterde verhouding ten goede te ke ren, gebrek aan moed tonen etc. Wat hier gebeurt, is zoiets als het omkeren van een stel ling, wat zelden of nooit kan, en zeker niet in deze materie. Menselijke levensgeschiedenis sen laten zich zó niet vangen. Pater Ter Reegen heeft niet gesproken over mensen die gekozen hebben voor het blij ven proberen een verslechter de verhouding ten goede te keren. Hoe hij zulke mensen waardeert, zou de betrokken briefschrijver hem persoonlijk kunnen vragen. Een andere briefschrijver heeft begrepen, dat het gaat over mensen, die hun zin wil len krijgen en over de twijfel achtige populariteit van dege ne, die hen daarin onder steunt. Ik kan deze strekkmg absoluut niet terugvinden in het interview. Deze brief schrijver moet wel van een to taal ander beeld van mensen zijn uitgegaan, mogelijk op grond van eigen ervaringen. Dat neemt niet weg dat hij dat beeld niet zomaar mag veral gemenen tot alle mensen die echtscheiding aanvragen. Tot slot: het gaat niet op de eerste plaats om „moedig-zijn", het gaat erom eerlijk in het le ven te staan tegenover jezelf en tegenover de ander (en de anderen en dé Ander). Daar is meestal veel moed voor nodig, óók voor mensen die gaan scheiden van echt of die juist willen proberen, sa men voort te gaan. En hier over is wél een en ander terug te vinden in het interview. Mw. E.A.M. Haring, DEN HAAG. (Naschrift: Discussie gesloten. Redactie). Dwaas en funest De NOS zond „Het rijke room se leven" uit van de broers Groothof, waarin zij onder meer de draak staken met de biecht. Geen moslim, geen jo- denman zal men heden ten dage belachelijk durven ma ken, maar de katholiek die moet er aan geloven. En waar om? Omdat men er nooit iets van begreep.. Wat is biechten? Biechten is een leerproces om de mens te leren zich schuldig en beklagenswaardig te voelen jegens de liefdevolle God bij het overtreden van zijn gebo den. Jong werd dat al geleerd bij kleine dingen, om later eventueel dë weg te vinden bij grote dingen. Zo leerde men reeds jong wat verkeerd en zondig was. Waar de wereld aan te gronde gaat is het niet meer weten wat zonde is. De Kerk belachelijk maken om dat zij dat ooit leerde om zo misschien de Kerk er voortaan van af te houden dit weer te leren is even dwaas als funest. GRATIS ELKE WOENSDAG DE BIJLAGE BIJ UW KRANT METR INFORMATIE OVER FILMS, MUZ| THEATER, RECREATIE, EXPOSI11 EN EEN COMPLETE AGENDA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2