Vrede in Golf nog ver weg
ANC: Winnie Mandela
wordt sta-in-de-weg
eel haken en
gen aan vrede in
iuidelijk Afrika
Melkweg
stelsel
aan rand
van heelal
ontdekt
ONDERHANDELINGEN GAAN MOGELIJK JAREN DUREN
Dynamische vrouw
UITENLAND
£cidóc(3omxuit
DINSDAG 9 AUGUSTUS 1988 PAGINA S
;herpe kritiek YS
regering Israel
JJZALEM De Amerikaanse gezant voor
I Midden-Oosten, Richard Murphy, heeft
érpe kritiek geleverd op Israel, omdat de re-
irig weigert te praten met gematigde Pales-
Bovendien laakte hij de harde Israeli-
anpak van de Palestijnse opstandelingen.
..trover zei de gewoonlijk zwijgzame Murphy,
gil hij een scherp meningsverschil heeft met
147j nister van defensie Rabin. Intussen heeft de
43.i matigde Palestijnse krant Al-Fajr (De Dage-
155.! d) voor vijftien dagen een publikatieverbod
jy jelegd gekregen van het Israëlische leger. De
1261 ig overgebleven Engelstalige krant van de
133J lestijnen kreeg deze straf, omdat het blad op
109.1 juli een ongecensureerd commentaar had ge-
5J Jiceerd. De krant is verplicht alle kopij voor
eggen aan de militaire
601 -
HAMADI BEKENT
KAPER TE ZIJN
FRANKFURT De Libanees Mohammed
Hamadi heeft vanmorgen bekend dat hij een
van de vier mannen was, die in 1985 een
Amerikaans TWA-verkeersvliegtuig hebben
gekaapt. Hamadi legde deze bekentenis af in
Frankfurt, waar hij terecht staat op beschul
diging van luchtpiraterij en moord. Tijdens
de negentien dagen durende kaping werd een
Amerikaan doodgeschoten. Hamadi had tot
nu toe ontkend een van de kapers te zijn ge
weest. De kaping van de Boeing van TWA
was het enige middel om de vrijlating van sji-
'itische gevangenen in Israel te verkrijgen,
aldus Hamadi. Bij de afwikkeling van de ka
ping werden bemanning en passagiers van
het toestel geruild tegen meer dan 700 Arabi
sche gevangenen, die door Israel werden vrij
gelaten.
Miljoen daklozen
na overstroming
KHARTOUM Twee leden van de Ne
derlandse Artsen zonder Grenzen zijn
naar Sudan vertrokken om te inventarise
ren welke hulp nodig is na de enorme
overstromingen in en om de hoofdstad
Khartoum. De regering heeft inmiddels
de noodtoestand uitgeroepen. Tienduizen
den huizen zijn weggespoeld en mogelijk
een miljoen mensen is dakloos geraakt.
Het aantal slachtoffers is niet bekend. Het
water in de Nijl is onrustbarend gestegen
en gevreesd wordt dat geheel Khartoum
onder water komt te staan. In de hoofd
stad dreigt hongersnood en de elektriciteit
is uitgevallen. Op straat werd gedemon
streerd tegen de regering; betogers zouden
daarbij slaags zijn geraakt met de politie.
Maffia houdt produktie
van mineraalwater tegen
ROME Een fabrikant van mineraalwa
ter in Reggio di Calabria in Zuid-Italië
heeft de produktie stil moeten leggen. Zijn
57 werknemers willen niet meer aan de
slag na een serie bedreigingen door een
maffia-achtige organisatie. De eigenaar
van de fabriek heeft geweigerd „de onge
lofelijke sommen" te betalen die de crimi
nelen van hem vroegen. Die weigerach
tigheid heeft hij duur moeten bekopen: er
zijn de laatste weken twaalf bomaansla
gen op het bedrijf gepleegd. De vrachtwa
gens met mineraalwater zijn herhaaldelijk
met mitrailleurs onder vuur genomen.
Toen de eigenaar nog niet betaalde, be
gonnen de criminelen individuele perso
neelsleden onder druk te zetten om niet
meer naar het werk te gaan.
Geen samenwerking
tussen IRA en RAF
KARLSRUHE Volgens de Westduitse
justitie is er geen bewijs dat de terreurbe
weging Rote Armee Fraktion (RAF) sa
menwerkt met het verboden Ierse Repu
blikeinse Leger (IRA). In Britse kranten
was daarover gespeculeerd nadat een
IR A-bom vorige week vrijdag bij een aan
slag op een Britse legerplaats in Düssel-
dorf vier mensen had verwond. Een
woordvoerder van de federale justitie in
Karlsruhe sprak eerdere berichten over
betrokkenheid van de RAF bij de aanslag
van vrijdag tegen. Het bericht dat enkele
dagen voor de aanslag het RAF-lid Wer
ner Lotze in de buurt van het hoofdkwar
tier van het Britse Rijnleger in Rheindah-
len was gezien, was onjuist gebleken, al
dus de woordvoerder.
Scherpe stijging
misdaad Moskou
MOSKOU Moord, ver-
krachting en autodiefstal zijn
misdaden die dit jaar in Mos
kou sterk zijn toegenomen.
Dit bericht het nieuwsmaga-
zine „Argoementi i Fakti'.
Cijfers van de politie citerend
schreef het blad dat in de
eerste helft van dit jaar veer
tien procent meer moorden,
bijna 24 procent meer ver
krachtingen en vijftig pro
cent meer autodiefstallen zijn
gepleegd dan in de vergelijk
bare periode van 1987. Ook
zouden bendes met elkaar
strijden om de macht in de
Moskouse onderwereld.
291
incennes
;dt vissers
it Iran
962 IC,(
n die bekend
I5l$d door op 3 juli per
een Iraanse Air
ier te schieten,
eergisteren vijf
inse vissers gered.
28.1 gens het Amerikaan-
8i|ministerie van defen-
vas de Vincennes op
routine-patrouille in
Golf van Oman, toen
klein rub-
»tje met vijf opva-
en ontwaarde. Het
;n Iraanse vissers
boot enkele dagen
ren was gezonken en
sindsdien stuurloos
len rondgedobberd,
ijf werden aan boord
aid, waar zij medisch
behandeld.
De Iraanse minister van buiten
landse zaken is opgelucht over de
afkondiging van het bestand.
FOTO: EPA
(Vervolg van de voorpagina)
NEW YORK De afkon
diging van een wapenstil
stand tussen Iran en Iraq
is een mijlpaal in de ge
schiedenis van de Golf
oorlog, maar betekent nog
lang geen vrede tussen
beide landen. Het diplo
matieke geharrewar over
de voorwaarden voor het
bestand zijn waarschijnlijk
slechts een voorteken ge
weest van de zware on
derhandelingen, die vanaf
25 augustus in Genève ge
voerd gaan worden.
Het kostte VN-secretaris-gene-
raal Pérez de Cuéllar drie we
ken om overeenstemming te
bereiken over de vraag of een
bestand zou moeten ingaan di
rect na het begin van recht
streekse onderhandelingen, of
dat die gelijk op een bestand
zouden moeten volgen. Het af
gelopen weekeinde werden
deze problemen opgelost. Gis
teravond deed Pérez de Cuél
lar nog met nadruk een beroep
op de strijdende partijen om de
„grootste terughoudendheid"
te betrachten en geen vijandi
ge acties meer te voeren.
De Veiligheidsraad heeft er bij
beide landen op aangedrongen
dat resolutie 598 over de Golf
oorlog in haar geheel wordt
uitgevoerd. Dit betekent dat
de troepen worden terugge
trokken binnen de internatio
nale grenzen, de krijgsgevan
genen worden uitgewisseld,
VN-waarnemers worden ge
zonden en er verder wordt ge
werkt om het conflict volledig
uit de weg te ruimen. De reso
lutie voorziet ook in de instel
ling van een onpartijdig li
chaam, dat moet beoordelen
wie de oorlog in 1980 is begon
nen. In bijna alle onderdelen
van dit wapenstilstands-proces
schuilen grote problemen tus
sen beide landen.
Vooral het vaststellen van de
gene die verantwoordelijk is
voor de oorlog, is een zware
klus. Weliswaar viel Iraq op 22
september 1980 Iran aan, na
dat Iran drie weken eerder
Iraakse steden had beschoten.
Maar het grensconflict waar
het om draaide heeft een lange
geschiedenis. De bevolkking
van beide landen twisten al
sinds mensenheugenis over de
verdeling van de Shatt-al-
Arab, de monding van de
Eufraat en de Tigris.
De legendarische Nebudkad-
nezar streedt al tegen de inval
lende stammen en de Pers
Cambyses de tweede liet zich
in de 6e eeuw voor onze jaar
telling tot koning over het ge
bied uitroepen. Ook Alexander
de Grote voerde hevige ge
vechten in het gebied. Ook in
de Golfoorlog was de Shatt-al-
Arab het belangrijkste twist
punt. In 1975 werd een ver
drag gesloten waarbij de grens
tussen Iran en Iraq werd ge
trokken door het midden van
de waterweg. Iraq wil op zijn
minst een vrije doorvaart op
de i
pbehouden.
Een ander moeilijk punt is de
uitwisseling van de krijgsge
vangenen. Volgens het Inter
nationale Rode Kruis houdt
Iran ongeveer 50.000 Irakezen
vast terwijl er in Iraq 13.000
Iraanse soldaten gevangen zit
ten. De jongste grote Iraanse
offensieven waren onder an
dere bedoeld om dit contin
gent potentiële „ruilwaar" te
vergroten, zo meent Iran. Iraq
vreest dat Iran een groot aan
tal krijgsgevangenen om het
leven heeft gebracht. Als dat
waar is, zijn de kansen op suc
cesvolle vredesbesprekingen
nog kleiner.
Diplomaten houden het er
daarom voorlopig op dat een
bestand inderdaad de wapens
tot zwijgen zal brengen, maar
dat het nog een jarenlange in
spanningen zal verseisen om
daadwerkelijke vrede te berei
ken. Als dat ooit gebeurt, komt
er een einde aan één van de
bloedigste oorlogen sinds de
Tweede Wereldoorlog. Zeker
een miljoen mensen zijn de af
gelopen acht jaar om het leven
gekomen.
195.00,
jervolg
de voorpagina)
JIANNESBURG In
1 Jweek van 22 augustus
Zuidafrika, Cuba en
Sola verder onderhan
den over het terugtrek-
van Zuidafrikaanse
Iepen uit Namibia en
fbaanse troepen uit An-
De plaats voor dit
s&rleg is nog niet be
id.
ftrlopig is in het overleg nog
i overeenstemming bereikt
de rol van de Unita, die
^eund door Zuidafrika te-
Angolese regering
over de rol van de
ie voor een onafhan-
i Namibia strijdt,
fa-woordvoerder Sakala
'gisteren in Lissabon dat
huidige staakt-het-vuren niet
van toepassing is op de acties
van de Unita: „Wat ons be
treft, gaat het vechten door
totdat de MPLA (de regerings
partij in Angola) in ieder geval, mentaar
i principe bereid is i
onderhandelen".
Evenmin is duidelijk of Ango
la wil ingaan op de Zuidafri
kaanse eis zeven basiskampen
van het verboden Afrikaans
Nationaal Congres (ANC) te
in het toezicht op de verkie
zingen.
De Zuidafrikaanse staatsom
roep noemde het diplomatieke
klimaat gisteren in een com-
„iets dat enkele
maanden geleden nog niet
voorstelbaar was". Volgens de
omroep zijn er echter nog wel
enkele problemen te overwin
nen. Zo is er nog geen over
eenstemming over het plan
van de Verenigde Naties voor
ontmantelen. Noch Angola vrije verkiezingen in Namibië,
noch het ANC, dat haar hoofd- En ook moet eerst een datum
kwartier in Zambia heeft, „worden gevonden voor de te-
heeft op de eis gereageerd. rugtrekking van de 50.000 Cu-
De Zuidafrikaanse minister baanse soldaten uit Angola die
van buitenlandse zaken Botha daar de regering steunen. Als
verklaarde gisteravond van de deze troepen Angola op 1 juni
Verenigde Naties te willen we- volgend jaar verlaten hebben,
ten wie de kosten gaat betalen, wil Zuidafrika vanaf die da-,
die verbonden zijn aan de ver- turn de onafhankelijkheid van
kiezingen en de komst van een Namibië aankondigen. In eer-
nieuwe regering in Namibia, dere onderhandelingen heeft
Pretoria wil voorts de verze- Cuba echter voorgesteld dat
kering van de secretaris-gene- dat proces vier jaar zou
raai dat de VN onpartijdig zijn moeten duren.
3j
Wat een wazige vlek op een foto lijkt, betekent voor astronomen een stap naar de
ontdekking van het oorspronkelijke heelal: een melkwegstelstel, vijftien miljard licht
jaren verwijderd.
FOTO: AP
BALTIMORE Drie
sterrenkundigen hebben
een sterrenstelsel ontdekt
dat vijftien miljard lichtja
ren van de aarde verwij
derd is; het is het vèrst
verwijderde melkweg dat
tot nu toe werd gezien.
Dit deelde professor Miley,
hoogleraar aan de Leidse Ster-
rewacht, gisteren mee op de
Algemene Vergadering van de
Internationale Astronomisch
Unie in Baltimore (VS). Hij
verrichtte het onderzoek sa
men met Ken Chambers, een
student aan de Amerikaanse
Johns Hopkins Universiteit en
de Nederlander Wil van Breu-
gel, die als astronoom verbon
den is aan de Universiteit van
Californië.
Ver verwijderde sterrenstel
sels zijn voor de onderzoekers
bijzonder interessant, omdat zij
iets prijs kunnen geven over
de eerste ontwikkelingen van
het heelal. Het licht van deze
melkweg, dat reist met een
snelheid van bijna 300.000 ki
lometer per seconde, heeft er
vijftien miljard jaar over ge
daan om de aarde te bereiken.
De ontdekte melkweg is te
zoals hij was een paar
miljard jaar na de oerknal (Big
Bang), waaruit het heelal is
ontstaan.
De drie astronomen gebruik
ten een nieuwe en unieke me
thode voor hun onderzoek dat
leidde tot de ontdekking van
het stelsel, dat de aanduiding
kreeg van 4C41.17. Zij maak
ten gebruik van enkele obser
vatoria en richtten zich op de
radiostraling. De straling van
de 4C41.17 bleek erg sterk en
het spectrum of de kleur er-
heel bijzonder.
Binnenkort
dialoog Noord
en Zuidkorea
SEOUL Noordkorea heeft
vandaag gestemd met het hou
den van politieke besprekin
gen met Zuidkorea in de
grensplaats Panmunjon. Parle-
mentsleden van beide landen I
komen op 17 augustus bijeen,
aldus de radio in Zuidkorea.
Inmiddels zijn zo'n vierhon
derd studenten uit Seoul aan
een mars begonnen naar Pan
munjon, waar zij Noordkore-
aanse studenten willen ont
moeten om te praten over her
eniging van de twee landen.
De autoriteiten in Seoul, de
hoofdstad van Zuidkorea, had
den de mars verboden en
voorafgaand aan het vertrek
vonden dan ook hevige rellen
plaats met de politie.
storten zich daarna op de riemen. De Indianen vatten dan op
nieuw moed en springen in hun kano's om de achtervolging te
beginnen. Zullen we het winnen? Hun ranke, lichte bootjes zijn
sneller dan de logge scheepssloep. Maar gelukkig, ook van de
schepen af heeft men het gevaar gezien en enkele goed gemikte
kanonschoten brengen verwarring In de Indianenvloot.
NELSON GRIJPT IN NA REL OVER PUBLIKATIERECHT:
DEN HAAG Binnen
de anti-apartheidsbewe
ging in Zuidafrika groeit
de irritatie over het gril
lige gedrag van Winnie
Mandela, de vrouw van
de gevangen ANC-leider
Nelson. Sinds haar ba-
norder twee jaar geleden
werd opgeheven, is Win
nie Mandela's imago van
„moeder van de natie"
veranderd in „overheer
sende prima donna".
Tegenstanders
soms de Zwarte Evita, in een
verwijzing naar de heers
zuchtige vrouw van wijlen
dictator Juan Peron van Ar
gentinië. Van het heldhaftige
symbool dat meer dan een
decennium onder de banor-
der moest leven, zou Winnie
Mandela nu een sta-in-de-
weg zijn en het ANC in ver
legenheid brengen. Een
ANC-er zegt: „Ze is te lang
onaantastbaar geweest".
De laatste rel rond Winnie
eindigde afgelopen week met
het vroegtijdig vertrek van
de Amerikaan Robert Brown,
een zwarte zakenman, die
volgens Winnie het gebruiks
rechts van de naam „Mande-
la" zou gaan beheren. De
naam Mandela is immers
goed voor een wereldwijde
verspreiding in boeken,
films, posters, pamfletten en
t-shirts. Brown verklaarde in
het bijzijn van Winnie Man
dela: „Mensen over de hele
wereld gebruiken de naam
Mandela om miljoenen dol
lars bijeen te brengen. Niets
van dit geld is ooit ten goede
gekomen aan het zwarte
Zuidafrikaanse volk". En
vervolgens deelde hij mee,
dat voortaan hij alleen gevol
machtigd was het publicatie
recht op de naam Mandela te
verkopen.
Adviseurs
Winnie nam haar steun aan
Brown terug, maar pas nadat
AMSTERDAM „Winnie Mandela een sta-in-de-wegKu
mar Sanjay, de tijdelijk vertegenwoordiger van het ANC in
Nederland, ontploft bijna. „Zij is op geen enkele manier een
hinderpaal voor onze beweging. In de strijd tegen de apart
heid voert zij een leidende rol, zij is een dynamische vrouw,
die de regering openlijk durft uit te dagen". Volgens Sanjay
zijn er geen bijzondere problemen tussen Winnie Mandela en
de ANC-leiding in ballingschap in Lusaka.
Ismail Ayob, de advocaat van
de familie, een persconferen
tie had gehouden; nadat de
voltallige ANC-leiding bot
weg had laten weten dat
„Brown liegt" en nadat Nel
son Mandela een onderteken
de verklaring uitbracht,
waarin hij de mededeling
van zijn vrouw tegensprak.
Overigens zou Mandela wel
vaker hebben geprobeerd
Winnie op het „rechte" pad
te houden. De ANC-leider
zou haar een aantal malen
adviseurs hebben aangera
den, maar elke keer stuurde
Winnie hen na een paar
maanden de laan uit.
Een leidende activist zegt
over Winnie's gedrag: „Het
heeft een gevaarlijk punt be
reikt. We kunnen niet ont
kennen dat we eerder pro
blemen hebben gehad, maar
dit is het toppunt. De ANC-
leiding in ballingschap zou
haar tot de orde moeten roe
pen. Zij heeft immers nog
steeds de macht een belang
rijke rol te spelen".
De grootste blunder die Win
nie Mandela ooit maakte was
de opmerking in een speech,
in april 1986, dat „wij allen,
hand in hand met onze luci
fers en autobanden, dit land
zullen bevrijden". Deze in
stemming met de halsband
moorden werd van alle kan
ten aangevallen en ook de
ANC-leiding moest verkla
ren de uitspraak „ongeluk
kig" te vinden.
Ofschoon Winnie Mandela
nooit een ANC-kantoor hield
of aangesloten was bij een
andere, politieke organisatie,
beschouwt Pretoria haar uit
latingen als die van Nelson
Mandela en het ANC. Maar
het ANC weet maar nooit
wat Winnie nu weer zal zeg
gen.
Winnie's paleis
Omdat zij voortdurend wordt
omgeven door haar lijfwacht,
is Winnie moeilijk te benade
ren door de gewone bewo
ners van de zwarte woonste
den. En ook de contacten met
de pers zijn zo goed als on
mogelijk gemaakt. Haar
nieuwe, kapitale huis in So-
weto is ook een voorbeeld
van een politieke blunder.
Het lelijke pand, bijgenaamd
Winnie's paleis, is smakeloos
opzichtig aan de rand van de
woonstad geplaatst.
Een activist: „Zij had zich er
van bewust moeten zijn dat
een bescheiden woning juist
een geweldig symbool was
geweest van Nelsons opoffe
ring. Dat symbool ging verlo
ren toen Winnie dit monu
mentale pand liet optrek
ken". Winnie Mandela heeft
op het laatste moment de wij
ze raad niet terzijde gescho
ven en besloten de woning
niet te betrekken, voordat
Nelson vrij is.
(c) The Times
