kortste weg niet
ilti jd goedkoopste
'Vrije Leeuwen' oefenen
onald Biggs verlangt soms
erg naar motregen
sTNENLAND/BUITENLAND
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
ORT GEDING ROND GOEDKOPE TICKETS:
BEVANGENE VAN RIO" WERD LEVENDE LEGENDE:
Zakelijk vernuft
met gelijke
middelen bestreden
&üdóQ<3owitvt\t
ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1988 PAGINA 5
Het scheepsjournaal van Peer Den Schuymer
speurwerk èn wegens het ach
terlaten van talloze vingera-
frukken in de schuilplaats kon
de politie de „grootste jongens"
aanhouden. Zeven bendeleden
werden gepakt en tot dertig
jaar cel veroordeeld. Ronald
Biggs was één van hen. Maar
zijn avontuur leek pas goed te
beginnen, nadat hij was ver
oordeeld.
Chirurgie
Geld, dat hij buitmaakte bij de
trein roof, stelde hem in staat
zijn vlucht te organiseren. Een
medegevangene. Paul Sea-
bourne, kreeg 10.000 pond van
Biggs toen hij in juni 1965 uit
de gevangenis werd vrijgela
ten.
Deze Seaborne kocht een ver
huiswagen, haalde het dak
weg en bouwde een stellage
die tot aan de bovenrand van
de Londense gevangenismuur
reikte. Hij organiseerde verder
een touwladder, een bijl, jacht
geweren en twee vrienden die
bij de vlucht zouden helpen.
Op eén tevoren afgesproken
tijdstip op 6 juli wierp de ene
vriend over de muur een
touwladder omlaag, terwijl de
andere de bewakers met het
geweer onder schot hield.
Biggs klom naar boven en was
weg. Ook dankzij z'n geld wist
Biggs, met zijn vrouw Charmi-
aanse vriendin Raimunda
werd zwanger en de vader van
een Braziliaans kind kan niet
worden uitgeleverd. Biggs ont
sprong de dans. Charmian liet
zich scheiden.
Ontvoering
Volgens Biggs heeft Scotland
Yard sindsdien tot twee maal
toe een poging gewaagd hem
te ontvoeren. In 1979 werd hij
uitgenodigd op de verjaardag
te zijn van één van de opera
tors bij de James Bondfilm
„Moonraker", die in Brazilië
werd opgenomen. Hij kreeg
echter de tip dat hij zou
worden gekidnapt en bleef
weg.
Twee jaar later werd de trein
rover daadwerkelijk ontvoerd,
door geldbeluste lieden, die
hem te koop aanboden. Biggs
werd in een bar overweldigd,
in een jute zak gestopt en aan
boord van een jacht gesmok
keld, dat naar Barbados voer.
Bendeleider John Miller, een
ex-sergeant van het Britse le
ger, maakte bekend dat Biggs
zou worden „verkocht" aan de
hoogstbiedende.
Misschien voelde Scotland
Yard wel voor een bod, maar
het jacht waarop Biggs gevan
gen werd gehouden raakte op
drift. Het schip werd door de
kustwacht van Barbados in be
slag genomen. Biggs verdween
in een cel, in afwachting van
zijn uitwijzing rtaar Engeland.
Vrienden schakelden echter
de allerbeste advocaten in, die
wisten aan te tonen dan het
uitleveringsverdrag tussen
Barbados en Engeland niet
gold voor een geval als Biggs.
Hij ging vrijuit. De 30.000
pond gerechtskosten werden
door hem grif betaald.
Bij terugkomst in Brazilië
werd Biggs opgewacht door
een grote, dolzinnige menigte.
Op het vliegveld ontving hij
een splinternieuw Braziliaans
paspoort, ten teken dat hij vol
waardig Braziliaans staatsbur
ger was geworden.
Maar een vrije Braziliaan is hij
niet. Biggs moet zich twee
keer per week melden bij de
politie van Rio. Hij mag zich
niet begeven buiten de gren
zen van de provincie Guana-
bara. Hij mag zich niet verto
nen in een bar of nachtclub.
En hij moet 's avonds na tien
uur binnen blijven. „Met die
laatste twee regels neem ik het
niet zo nauw", bekende hij on
langs in een interview. Biggs
ziet zichzelf als een gevange
ne, als „The prisoner van Rio".
En ook dat weet hij uit te bui
ten. Binnenkort verschijnt een
film met deze titel in de bio
scopen.
militairen oefenen hier zij aan
zij, met behulp van 12.500
wielvoertuigen, 1700 rupsvoer
tuigen (waarvan 440 tanks), in
het veld. Een belangrijke rol is
voor helikopters weggelegd: in
totaal 145 stuks, vooral anti-
tankheli's van de Duitsers en
Britten.
Nederland doet met 33.146
man mee, onder wie 6.000 re
servisten die uit het mobilisa
bel bestand opgeroepen
worden. De Amerikanen stu
ren 4.150 man, Engeland 889
en de Duitsers 5.745.
Volgens Legerkorpscomman
dant lt-gen. M. J. Wilmink, zit
ons land qua oefenfrequentie
„aan de onderkant". De Bel
gen oefenen om de twee jaar,
jaar, terwijl ook de Engelsen
vaker trainen.
Valse noten
Het belangrijkste doel van de
manoeuvres is zowel intern als
extern te tonen hoe het staat
met de gevechtskracht. Wil-
mink:„Het is goed het hele or
kest eens in samenhang te zien
en om te ontdekken waar de
valse noten zitten".
De oefening wordt ook ge
bruikt om ervaring op te doen
met nieuwe zaken. Wat Ne
derland betreft gaat het er
daarbij in het bijzonder om het
inzetten van zogenaamde be
wapende helikopters en mid
delen voor elektronische oor
logsvoering. Deze middelen
beschikking gesteld door het
Duitse leger, zodat het leger
korps bij de invoering in Ne
derland al enigszins vertrouwd
is met het gebruik ervan.
Een aparte dimensie aan de
oefening geeft de aanwezig
heid van 45 buitenlandse mili
taire en burgerwaarnemers,
onder andere uit Warschau-
Pactlanden. die de oefening
zullen gadeslaan. Wilmink
omschrijft hun aanwezigheid
als „een bijdrage in het kader
van de afschrikking èn voor
het leggen van betere rela
ties". Hij benadrukt dat „Free
Lion geen show is: officieren
noch manschappen weten
vooraf wat er gebeurt Het
gaat puur om het leren. Het is
vumrn m«nr n«n W
fëderlandse reisbranche is in beroe-
de zogeheten cross-border-tic-
Dat zijn reisdocumenten die welis-
zijn gekocht bij een reisbureau in
;rland, maar die zijn uitgeschreven in
luitenland. Een handvol Nederlandse
•nemers kan daar het brood mee ver-
De voorbeelden spreken voor
Een KLM-retourvlueht van Amster-
naar het Afrikaanse Ghana hoort in
Nederland 4300 op te brengen. In Enge
land betaal je voor een KLM-ticket Lon
den- Amsterdam-Ghana-Amsterdam-Lon-
den niet meer dan 2300. Zo zijn er tien
tallen, zo niet honderden voorbeelden. De
verkoop van deze tickets kan volgens de
discount-reisbureaus gedijen dank zij een
sales-strategie diq de KLM zelf hanteert:
Britse reizigers worden door de lagere
prijzen die KLM bewust voor hen han-
,j>TERDAM Zaken-
Ad Latjes (Malibu
rel Amsterdam) en de
i inklijke Luchtvaart
tschappij KLM staan
tende week tegenover
t|ar voor de rechtbank,
luchtvaartmaatschappij
Jert klanten van La
at e vervoeren omdat ze
(reinig hebben betaald
hun ticket. Latjes
ilt dat KLM zich daar-
ij niet druk moet ma-
iedere reiziger met
betaald en geldig tic-
moet worden ver-
jrd en daarmee basta,
ij dus spande hij een
t geding aan.
duurt even voordat Latjes
|uit wil spreken, maar ei-
<ïjk vindt hij het maar
p" van de KLM. Al jaren
•r al zogenaamd?
k-border-tickets verkocht
jiu opeens gaat de maat-
Jppij passagiers met zulke
lastig vallen,
tveet dat zulke tickets de
ichappijen geld kosten,
w flr wat gebeurt er als ik
$cs dat kort geding win?
M a 2aan a"e af?enten het
30 gjes zo doen. Dat gaat de
50 Ktvaartmaatschappijen nog
X) 395 meer geld kosten. Nee, de
had zich beter maar
A ijit kunnen houden", zegt
X) llfes.
50 7M-zegsman Peter Offer-
10 20| heeft weliswaar de op-
IJl* 'ght gekregen geen com-
105 itaar te geven op een zaak
o «jonder de rechter is, maar
•o 13 niet nalaten even iets
o i?
DE JANEIRO Ro-
Biggs (nu 59) schijnt
'lmatig te verlangen
de typisch Britse
iregen. De prijs van
vliegticket naar Lon-
kan geen bezwaar
want hij is een ver-
;end man, die dage-
geniet van zon en zee
lio de Janeiro. Alleen
4:s feit dat in Engeland
(politie op hem wacht
idt hem tegen.
_Js was een van de vijftien
nemers aan de grootste
iroof aller tijden, het plun-
n van de posttrein van
Jgow naar Londen. De roof
d plaats op 8 augustus 1963,
us 25 jaar geleden. Buit: 25
a oen pond
gehele operatie was tot de
qes voorbereid: het tijd-
ma van de posttreinen
tl bestudeerd, de meest ge
kte plek voor de overval
p goed bestudeerd en van
en was een schuilplaats,
vorm van een boerderij
Britse politie Scotland
i maakte er echter een
ivestie van de brutale, een
st militair uitgevoerde
op te lossen. Na uitgebreid
Ronald Biggs (rechts) maakt gekheid met een vriend, die een agent van Scotland Yard uitbeeldt.
heeft hem „gevangene van Rio" gemaakt.
an, te ontsnappen naar Frank- er, onbezorgd, onder een valse hem op het spoor was. Hij
rijk, waar hij door plastische naam. Er leek slechts één ge- vluchtte opnieuw, nu naar
chirurgie neus en jukbeende- beurtenis te zijn, die het geluk Brazilië; zijn gezin bleef in Au-
ren liet veranderen. Daarna verstoorde: hun oudste zoon stralië. Biggs zocht in Rio de
stierf als gevolg van een ver- Janeiro vergetelheid in drugs,
keersongeluk. drank en vrouwen. Daarmee
Na vier jaar kreeg Biggs se- ontsnapte hij in 1974 aan een
rieuze tip, dat Scotland Yard bijna onvermijdelijke uitleve-
vluchtte hij naar- Australië,
vond er een baantje als tim
merman en liet vrouw en drie
zonen overkomen. Ze leefden
ring. Scotland Yard had hem
gevonden. De Britse regering
diende een uitleveringsver
zoek in. Er werd zelfs een
hoofdinspecteur naar Rio ge
stuurd om hem te arresteren.
Maar Biggs bleek de politie op-
niewu te slim af. Zijn Brazili-
APELDOORN Voor
het eerst in vijf jaar gaat
het parate deel van de
Koninklijke Landmacht
(het Eerste Legerkorps)
volgende maand vrijwel
in zijn geheel te velde.
Dat gebeurt ditmaal in de
periode van 19 tot en met
23 september, in een oe-
fengebied ten zuiden van
Hannover, waar onder
Nederlandse regie de in
ternationale oefening
Free Lion wordt gehou
den.
In totaal 44.000 Nederlandse,
DuiJSP AmPriVl""-" oo Pritco
teert overgehaald om niet met de concur
rent rechtstreeks te gaan, maar via Am
sterdam te vliegen en zo in een KLM-toe-
stel naar hun verafgelegen bestemming te
reizen. Een kwestie van „klanten binnen
halen", een activiteit die vrijwel elke
maatschappij buiten haar thuismarkt ont
plooit. Een vorm van zakelijk vernuft die
met gelijke middelen wordt bestreden
door de verkopers cross-border-tickets.
recht te zetten: „Latjes bedoelt
dat hij bang is dat zijn concur
rentiepositie buitengewoon ge
schaad wordt als iedereen in
Nederland zo gaat werken",
aldus Offerman.
Gedragslijn
Kortom: behoorlijk verstoorde
verhoudingen tussen de za
kenman en de koninklijke
vervoerder, "voor zover er ooit
sprake is geweest van een in
nige relatie. Een jaar of zeven
geleden was KLM immers ook
al betrokken bij de juridische
schermutselingen die uiteinde
lijk mede tot de ondergang
van Latjes' Tilburgse reisbu
reau hebben geleid. KLM is
vol vertrouwen over de afloop
van het kort geding over de
tickets. Ze weet zich gesteund
door de IATA, de internatio
nale organisatie van lucht
vaartmaatschappijen, die een
gedragslijn over deze kwestie
in haar uitgangspunten heeft
opgenomen: „Het tarief van
een ticket moet worden bere
kend vanaf het punt waar de
reis daadwerkelijk begint" en
„De vluchtcoupons moeten in
de juiste volgorde worden ge
vlogen".
De Nederlandse tickethandela
ren er zijn honderden van
deze vaak kleine onderne
mers, een handvol daarvan be
dient zich op grote schaal van
cross-border-tickets beroe
pen zich op het recht van vrij
verkeer in de EG van perso
nen, goederen en diensten.
„Wij gebruiken alleen maar
het systeem dat de KLM heeft
helpen opbouwen. Zij noemt
het misbruik, wij noemen het
gewoon gébruik", zegt J.P. de
Vries van Exit Ticket Service
in het Brabantse 's-Heeren-
berg. Deze tickethandelaar
vergelijkt zijn handel graag
met die van de spoorwegen.
Wie een kaartje Amsterdam-
Arnhem koopt en pas in
Utrecht instapt, zal immers
door de NS niet weggestuurd
worden naar Amsterdam om
alsnog het hele traject af te
leggen.
Gistingsproces
Latjes roert met het kort ge
ding in een ton waarin het gis
tingsproces toch al behoorlijk
gaande was. De kwestie rond
de bijdehante ticket-verkopers
is op zich volstrekt niet nieuw.
Luchtvaartmaatschappijen
proberen al jaren de handige
zakenlieden van zich af te
systeem ingevoerd dat ieder
een die van A naar B reist een
gelijk bedrag moet betalen. Of
je nu rechtstreeks met de ene
vanaf Amsterdam naar het
verre oosten vliegt, of met de
andere via Parijs. Zo werkt
het ook in Londen. Reizigers
kunnen óf rechtstreeks naar
zeg Afrika of Amerika, of met
KLM vanaf Londen via Am
sterdam. Om de reiziger zo ver
te krijgen dat-ie die omweg
voor lief neemt, heeft KLM
enorme kortingen bedacht,
prijzen die veel lager uitko
men dan wat KLM zijn klan
ten in Nederland rekent. En
wie zegt dat ik voor mijn klan
ten de tickets niet goedkoop in
Londen mag halen?" De „Lon
dense connectie" wordt, ook
schudden. De Lufthansa
trachtte ze de pas af te snijden
door een Frankfurter reisa
gent voor de rechter te dagen
die in Lissabon goedkoop tic
kets haalde. De hoogste Duitse
rechter stelde Lufthansa
eerder al in het ongelijk, de
zaak is nu aanhangig gemaakt
bij het Europees Gerechtshof.
„Een luchtvaartmaatschappij
is zelf zijn grootste concur
rent", vat Latjes het probleem
vanuit zijn gezichtspunt sa
men. „De maatschappijen heb
ben zelf in IATA-verband het
met de dreiging van ingrijpen
door KLM, ook dit weekeinde
uitgebreid benut. In plaats van
het eerste coupon van het tic
ket weg te gooien, laat Latjes
zijn klanten nu echter voor de
zekerheid daadwerkelijk eerst
naar Londen reizen. Dan rei
zen ze op het gewraakte ticket
netjes naar Amsterdam om
vervolgens over te stappen en
verder te vliegen naar de
eindbestemming. „Dan zijn ze
nog steeds veel goedkoper uit
dan rechtstreeks vanuit Am
sterdam te vliegen".
Ad Latjes: „Wie zegt dat ik voor mijn klanten de tickets niet goedkoop in Londen mag halen?".
Latjes heeft met het oog op het
juridische gevecht van komen
de week in zijn dagelijks ver
verste prijslijst op SkyText (de
„teletekst" van Sky Channel)
een persbericht in gespierde
taal op laten nemen, als ware
het een zichzelf vervullende
profetie: „Verlies van het kort
geding door KLM betekent
voor haar een geschat omzet
verlies van tenminste 100
miljoen per jaar, omdat Neder
landse reisagenten massaal tic
kets zullen gaan kopen in
Londen, waar KLM naar de
meeste bestemmingen veel la
gere tarieven hanteert dan in
Nederland".
Dat veel gevestigde agenten
het voorbeeld van Latjes zul
len volgen zit er echter in het
geheel niet in. Een rondgang
langs een aantal van hen
maakt duidelijk dat zij het
kort geding niet zien als een
startpunt van nieuwe manier
van zakendoen. Latjes en de
zijnen worden in de reisbran
che geenszins beschouwd als
vaklieden. Een niet bij naam
te noemen reisagent: „Ze rot
zooien gewoon wat, ze zijn be
zig met korte termijn-politiek.
Over een paar jaar zien we
meneer Latjes wellicht weer
bij een andere firma werken.
Alsof iedereen opeens verge
ten is hoeveel mensen deze
man in het verleden heeft la
ten stranden. Alsof Ad Latjes
met Malibu Travel opeens
weer helemaal clean zou zijn",
aldus de agent. Hij meent met
de meeste van zijn collega's
dat het publiek ook zonder
cross-border-verkoop zeer
concurrerende prijzen geboden
kan worden.
„Van de ANVR zijn deze dis
count-zaken in elk geval geen
lid", zegt direkteur G. Cou-
vreur, die eraan toevoegt dat
de meeste leden ze ook niet
binnen de vereniging zouden
willen hebben. „Vaak lichten
ze het publiek onvoldoende
voor, vermelden ze niet de
voorwaarden die aan goedko
pe tickets zijn verbonden. Dat
soort bureaus willen we liever
niet in de ANVR hebben".
Omgang met deze handelaren
wordt door vakgenoten veelal
ook gemeden, hetgeen ver
band houdt met andere belan
gen. Een groot aantal bonafide
reisagenten is namelijk KLM-
agent, waarmee ze tevens de
door die maatschappij gestelde
gedragsregels belijden. „En
daar wil ie natuurlijk geen ru
zie mee'zegt een niet bij
name te noemen KLM-agent.
Kortgeleden waarschuwde de
maatschappij haar agenten dan
ook niet mee te werken aan
cross-border-tickethandel. Een
circulaire sprak wat dat be
treft klare taal, de maatschap
pij wil de touwtjes in eigen
handen houden: „Passagiers in
het bezit van een cross-border
ticket zullen voor vervoer op
deze tickets worden gewei
gerd".
Doortastend
In kringen van de Nederland
se reisagenten mag dan wat op
Latjes' praktijken worden
neergekeken, niemand kan
hem verwijten de zaken niet
doortastend aan te pakken.
Latjes is inmiddels één van de
drijvende krachten van de
ASFA- organisatie, een club
van veertig Malibu-achtige
discount-reisbureaus in dertig
landen. De leden houden el
kaar van dag tot dag op zeer
professionele wijze op de hoog
te in welke landen de goed
koopste tickets te koop zijn.
Malibu koopt ook voor de col
lega's in het buitenland tickets
in. waarmee Latjes ook weer
geld verdient. „De een weet
een manier om ergens goed
koop een ticket Amsterdam-
New York te kopen, dan komt
er altijd wel weer een ander
die het ergens nog goedkoper
vandaan kan halen", schater
lacht de man die zichzelf ooit
in een interview „De McDo
nald's van de fast travel-agen
cies" noemde. Hij heeft zicht
baar plezier in de handigheid
waarmee hij en zijn collega's
in binnen- en buitenland de
luchtvaartmaatschappijen te
slim af zijn. „Zo lang het in de
reiswereld zo'n rommeltje met
de tarieven is, blijven er voor
jongens als ik mogelijkheden
FOTO: DIJKSTRA
om via omwegen goedkoper
uit te zijn. Dat maakt het voor
mij interessant en voor de
klant ook". Op het gebied van
de chaos in de tarieven vinden
Latjes en de zijnen een niet
verwachte bondgenoot aan
hun zijde, de Consumenten
bond. Volgens de bond heeft
KLM zelf bijgedragen tot de
chaos. „In die wanorde ont
dekt de consument dat er
goedkope tickets elders op de
markt verkrijgbaar zijn. Dat is
vergelijkbaar met een klant
die iets koopt bij een andere
winkel omdat het daar goed
koper is. Of zelfs bij een ander
filiaal van dezelfde winkelier.
Natuurlijk maakt de consu
ment daar gebruik van, dat
mag niemand hem kwalijk ne
men", zegt Frank van der
Meijden van de Consumenten
bond. Het hadden de woorden
van Ad Latjes kunnen zijn. En
als die woensdag het kort ge
ding verliest? Opnieuw het
einde van een reisbureau on
der zijn leiding? „Welnee, dan
gaan we onze klanten gewoon
vragen om daarwerkelijk via
Londen te vliegen en niet
meer dat eerste couponnetje
uit het ticket te scheuren, 't
Kost een paar uur extra, maar
een vakantieganger wil nog
wel een paar uur extra vliegen
als hij daarmee goedkoper uit
is. En Ad Latjes gaat gewoon
door".
ARJEN VAN DER SAR
Terwijl de eentonige dansmuziek verder dreunt, biedt het
jerhoofd de kapitein een beker inlandse wijn aan. Wanneer
>ert Janszoon de vreemde geur van de drank opsnuift, besluit
'oor alle zekerheid er maar niet van te drinken. Hij doet ech-
alsof en even later wendt hij een flauwte voor. Grijnzend
J rinnprhoofd top. hoe ziin nnqf achterover zinkt Dan
slaakt hij opeens een kreet en onmiddellijk stormen van alle kan
ten met pijl en boog gewapende Indianen uit het bos naar voren.
De giftige pijlen snorren door de lucht, maar Robert Janszoon is
al opgesprongen, evenals zijn bootsman. Ze zijn in de val gelokt,
maar -»o Tiillon <'nr>r hl.ln l°V»n vochten
