H
Raad van Kerken na aarzeling
akkoord met Wïllibrordjaar
mmm
Lekenforum waarschuwt
tegen toenemend
centralisme RK Kerk
Kerk heeft 'dubbele bekering' nodig
£eidóe(3ouAcmi
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
Christine Mohrmann
overleden
Vrede rond Golf in zicht
fc
weer
lezers
CeidoeSomant
DINSDAG 19 JULI 1988 PAGINA
Lintje voor secretaris Sovjetbaptisten
MOSKOU Ir. Aleksej M. Bytsjkov, de 60-jarige secretaris
generaal van de Unie van Evangelische Christenen en Baptis
ten in de Sovjetunie, is onderscheiden met de Orde van de
Vriendschap der Volkeren. Hij heeft deze hoge onderscheiding
ontvangen voor zijn werk ten behoeve van de Baptisten in de
Sovjetunie en in het buitenland, zo bericht het persbureau
Tass. Ook de leiders van de Russisch-Orthodoxe Kerk, onder
wie patriarch Pimen, zijn door de Sovjetoverheid onderschei
den. Bytsjkov studeerde af als electrotechnisch ingenieur. Hij is
ruim 15 jaar secretaris-generaal, en daarmee de machtigste
man, van de Russische Baptistenunie. Hij was president van de
Europese Baptistenfederatie. Hij is lid van het centraal comité
van ae Wereldraad van Kerken.
Vrouwen zetten
Anglicanen
onder druk
CANTERBURY Ruim
veertig vrouwen proberen
met hun aanwezigheid in
Canterbury druk uit te oefe
nen op de Lambeth-confe-
rentie, de tienjaarlijkse bij
eenkomst van alle 577 Angli
caanse bisschoppen die giste
ren is begonnen. De meeste
vrouwen zijn priesters uit de
Verenigde Staten, onder wie
Barbara Harris. Verwacht
wordt dat zij binnenkort in
Massachusetts als eerste
vrouw tot Anglicaans bis
schop zal worden gewijd.
De vrouwen houden discus
siebijeenkomsten en gebeds
diensten om aandacht voor
hun zaak te vragen (de wij
ding van vrouwen). Boven
dien hebben ze heel Canter
bury volgehangen met pos
ters waarop de tekst „Er
hoort een vrouw in het bis
schoppelijk paleis" staat ver
meld.
Tot de aanwezigen behoort
ook Li Tim Oi, die 44 jaar ge
leden in China de eerste
vrouwelijke priester werd, en
de Amerikaanse priester Nan
Peete, die vrijdag de bis
schoppen over het onder
werp zal toespreken.
Margaret Orr-Deas, secretaris
van de Beweging voor de
Wijding van Vrouwen, toon
de zich gisteren bemoedigd
door de preek van aartsbis
schop Robert Runcie tijdens
de openingsdienst van zon
dag. Hoewel Runcie met geen
woord direct inging op het
vraagstuk van vrouwelijke
priesters of bisschoppen, riep
hij de deelnemers aan de
Lambeth-conferentie op
„niet de problemen op onze
agenda te ontlopen". De nei
ging om besluiten uit te stel
len, vindt geen rechtvaardi
ging in het Nieuwe Testa
ment. „Een kerk zal nooit
van haar fouten leren als zij
niet bereid is het risico ervan
te lopen."
Runcie stelde gisteren op de
conferentie de vraag aan de
orde welke eenheid de bis
schoppen binnen de Angli
caanse Kerk. „Willen wij
werkelijk eenheid of is ons
hoogste streven die vorm van
Anglicanisme te bewaren die
in onze eigen cultuur en ons
eigen land is ontstaan? Maar
zou het dan niet veel makke
lijker zijn de wereldwijde
Anglicaanse Kerk op te delen
in een exclusief Europese,
Noordamerikaanse, Afri
kaanse of andere vorm van
Anglicanisme?" Hij riep hen
op de nationale onafhanke
lijkheid te vervangen door
meer wederzijdse afhanke
lijkheid.
Paus spreekt bewondering voor Mandela uit
LORENZAGO Dl CADORE Paus Johannes Paulus II heeft
gisteren zijn bewondering uitgesproken voor de 70 jaar gewor
den Zuidafrikaanse zwarte leider Nelson Mandela. De paus, die
in de bergen van noord-Italië vakantie houdt, heeft volgens de
Vaticaanse woordvoerder, Joaquin Navarro-Valls, gesproken
over zijn "grote respect voor het menselijk drama van deze
man." Gevraagd of de paus bewonderend over Mandela sprak,
antwoordde Navarro-Valls "ja". Hij had het gedaan tegenover
een medewerker tijdens een bergtocht van zeven uur. De We
reldraad van Kerken heeft in een telegram aan de Zuidafri
kaanse Raad van Kerken, Nelson Mandela eveneens gefelici
teerd. Daarin wordt hij geroemd om zijn oprechte toewijding
aan de bevrijding van Zuidafrika en een inspirerend voorbeeld
genoemd.
Een partij kan niet
alleen uit vleugels
bestaan, ze moet ook
een romp hebben.
AMERSFOORT De
Raad van Kerken in Ne
derland zal meedoen aan
het Willibrordjaar 1989-
1990. Op verzoek van de
Rooms-Katholieke Kerk
zal de Raad initiatieven
ontwikkelen voor een
oecumenische bezinning
op de betekenis van het
werk van Willibrord.
Het thema van de Willi-
brord-herdenking is ,De
verkondiging van het
Evangelie in de heden
daagse samenleving'. Dit
meldt het „Oecumenisch
Bulletin" van de Raad
van Kerken.
nach overleed. En in 1990 is
zette en met de verkondiging
van het evangelie begon. Om
die reden wil de Rooms-Ka
tholieke Kerk in het Willi
brordjaar haar eerste bis
schop van Utrecht herden
ken.
Hoewel er binnen de Raad
aarzelingen waren om weer
een nieuw themajaar te be
ginnen, vonden de leden van
de Raad (de vertegenwoordi
gers van de lidkerken) het
van groot belang dat de ker
ken elkaar de vraag gaan
stellen hoe zij het evangelie
van Jezus Christus in deze
tijd opnieuw aan de orde
kunnen stellen. In de oecu
menische bezinning op Willi
brord moet ook de doorwer
king van het evangelie in de
samenleving aan de orde ko
men. Daarbij zijn de inzich
ten van de broeders en zus
ters uit de wereldkerk on
misbaar, zo meldt het .Oecu
menisch Bulletin'.
Kardinaal Simonis kondigde
begin dit jaar het Willibrord
jaar aan tijdens een eucharis
tieviering in de kerk der
Friezen te Rome. Willibrord
was de eerste bisschop van
Utrecht en de eerste aartsbis
schop der Friezen. De kerk
der Friezen diende eeuwen
lang als verblijfplaats voor de
Friese (en Noordnederlandse)
pelgrims in Rome.
De drie doelstellingen van
het Willibrordjaar zijn een
nieuw besef van de rijkdom
men van Christus, een nieuw
bewustzijn van de missionai
re opdracht van de rooms-
katholieken in Nederland en
een nieuwe impuls voor de
oecumene, zo zei kardinaal
Simonis. Wat betreft dit laat
ste punt erkende Simonis dat
er in de Willibrordherden-
king elementen voorkomen
die de oecumene lijken te be
lemmeren, zoals Willibrords
onderwerping aan het gezag
van de paus. Hij stelde de
vraag of een grondige bezin
ning op onze gezamenlijke
geschiedenis en op het erf
goed van Willibrord er niet
toe kan leiden om meer dan
ooit alle nadruk te leggen op
wat ons in het geloof in
Christus verenigt, ondanks
alle belangrijke verschillen.
Secretaris ds. W.R. van der
Zee noemde in januari een
Willibrordjaar „een uitmun
tend idee". De praeses van de
Gereformeerde Kerken in
Nederland, ds. E. Overeem,
zei dat een oecumenische im
puls waar alle bisschoppen
achter staan, altijd welkom
is.
Enigszins terughoudender re
ageerde dr. K. Blei, secreta
ris-generaal van de Neder
landse Hervormde Kerk. Hij
noemde het onjuist als de RK
Kerk zich als enige erfge
naam van Willibrord op
werpt. „Willibrord was bij
uitstek een oecumenische ge
stalte. Hij stond aan de basis
van zowel het rooms-katho-
lieke als het protestantse
christendom in Nederland."
Daarom zou naar zijn mening
de Raad van Kerken het
voortouw moeten nemen bij
het Willibrordjaar, dat duurt
van 7 november 1989 tot 7
november 1990. 7 november
was de sterfdag van Willi
brord.
NIJMEGEN Op 84-jarige
leeftijd is eind vorige week
overleden prof. dr. Christine
Mohrmann, tot 1973 hoogle
raar oud-christelijk grieks en
latijn aan de Nijmeegse ka
tholieke universiteit. Zij was
de eerste vrouwelijke hoogle
raar aan de Nijmeegse uni
versiteit.
Christine Mohrmann werd
geboren op 1 augustus 1903 in
Griningen. Aanvankelijk pri
vaatdocent in Amsterdam,
werd zij in 1946 buitenge
woon hoogleraar aan de ge
meentelijke universiteit in
Amsterdam en zes jaar later
in Nijmegen. Internationaal
kreeg zij grote bekendheid
als autoriteit op het gebied
van het oud-christelijk latijn.
Zij was een leerling van
Schrijnen, de eerste reètor
van de Nijmeegse universi
teit. Met name maakte zij
veel studie van het werk van
Augustinus en Tertullianus,
waarvan zij de specifieke
taalkenmerken beschreef.
Haar proefschrift handelde
over de taal van de preken
van Augustinus. Samen met
de Nijmeegse hoogleraar F.
van der Meer schreef zij het
bekende Atlas van de oud
christelijke beschaving. De
meeste wetenschappelijke
publicaties schreef zij in het
Frans. Haar werk valt op
door grote eruditie en fijnzin
nigheid.
Als vrouw die haar leven
lang ongetrouwd bleef, was
zij aan de Nijmeegse en Am
sterdamse universiteit een
bekende verschijning, die
een reputatie van strengheid
en veeleisendheid over zich
had. Zij eiste echter in de
eerste plaats veel van zich
zelf. Een groot aantal studen
ten kwam bij haar promove
ren. Haar werk werd be
kroond met een groot aantal
eredoctoraten.
Mevrouw Mohrmann is giste
ren in Nijmegen na een eu
charistieviering in de Canisi-
uskerk in de begraafplaats
Jonkerbos ter aarde besteld.
Nederlands Hervormde Kerk
Beroepen te Aduard-Den Ham-
Fransum (part-time) H. Schuur te
Streekgemeente Marne-Ambt
(Leens en omgeving), die dit beroep
heeft aangenomen.
Aangenomen naar Ridderkerk H.
Mast te De Lier. Bedankt voor Zeist
W. Arkeraats te Glessendam-Ne-
der-Hardlnxveld.
Gereformeerde Kerken
Aangenomen naar Kollum W.van
Leeuwen te Ruinerwold-Koekange;
naar Augustinusga-Surhuizum
drs.G. van der Veere te Vlaardin-
gen.
FREISING In de
Rooms-Katholieke Kerk
valt een toenemend cen
tralisme te constateren.
Hoewel de besluiten van
het Tweede Vaticaans
Concilie over de mede
verantwoordelijkheid
van de leken door bijna
iedereen zijn aanvaard,
ziet de praktijk er heel
anders uit. Adviezen van
lekenorganen worden
vaak niet serieus bestu
deerd en soms niet eens
ingewonnen.
Dit beeld schetste Walter
Bayerlein, vicevoorzitter van
het centraal comité van Duit
se katholieken (ZDK), giste
ren in het Westduitse Frei-
sing op het tiende Europese
forum van nationale lekenor
ganisaties. Daarmee vatte hij
•de rapportage vanuit de ver
schillende landen over dit
onderwerp samen.
Niet in alle Europese landen
zijn lekenorganen dwingend
Prof. A. Weiier
FOTO: PERS UNIE
voorgeschreven. Voorzover
ze er al zijn, hebben de be
sluiten ervan slechts een ad
viserend en geen verplich
tend karakter. De medever
antwoordelijkheid van leken
aan de besluitvoroming in de
kerk moet schriftelijk
worden vastgelegd, aldus
Bayerlein. „Democratie in de
kerk betekent dat besluiten
gemeenschappelijk worden
gedragen." Dit houdt zowel
voor ambtsdragers als voor
leken in dat ze eikaars argu
menten serieus nemen.
Verder is de plaats van de
vrouw in de kerk onderwerp
van gesprek in Freising. De
kerk mag het contact met
jonge vrouwen niet verlie
zen, aldus de Ierse Nuala
Kernin, die de rapportage
over dit onderwerp samen
vatte. Op alle niveaus in de
kerk moeten meer vrouwen
worden ingeschakeld.
de Katholieke Raad voor
Kerk en Samenleving, oefen
de kritiek uit op behoudende
bewegingen binnen de RK
Kerk, zoals .Focolare' en
.Communione e Liberazione'.
Weliswaar had de laatste bis
schoppensynode zulke bewe
gingen uitdrukkelijk erkend,
maar hun plaats in de kerk
blijft een omstreden zaak, al
dus Weiier. Met zijn lezing,
die hij op verzoek van het or
ganiserend comité hield,
wekte Weiier bij een deel
van de aanwezigen wrevel
op.
'WAAR BLIJFT DE KERK?' GEEFT RAAMWERK SECULARISATIEPROCES
De laatste tijd komen er
nog maar weinig vrolijke
geluiden uit de Kerk.
Het kerkbezoek neemt
af, de jongeren rennen
de Kerk uit en het aantal
Nederlanders dat zich of
ficieel uit laat schrijven
uit de kerkelijke regis
ters wordt steeds groter.
In het meest recente onder
zoek naar geloven in Neder
land stelde het bureau Inter-
View (in opdracht van het
Humanistisch Verbond) in
1986 vast dat 48,6 procent
van de Nederlandse bevol
king buitenkerkelijk is.
Reden voor prof. dr. K. Ru-
nia, hoogleraar praktische
theologie aan de Theologi
sche Universiteit van de Ge
reformeerde Kerken in
Kampen, zich in zijn nieuwe
boek 'Waar blijft de Kerk?' te
bezinnen op de toekomst van
de Kerk. Runia wilde met
zijn boek onmiskenbaar niet
het diepgaande standaard
werk leveren dat het defini
tieve antwoord geeft op de
vraag naar de oorzaken en
gevolgen van de steeds ver
der teruggedrongen beteke
nis van de Kerk in de Neder
landse maatschappij. Het
boek geeft een raamwerk
waarmee een ieder die zich
in de problematiek van de
secularisatie in ons land wil
verdiepen, aan de slag kan.
Alle ingrediënten (historie,
onderzoeken naar 'God in
Nederland', een zeer beknop
te schets van de huidige situ
atie in de verschillende kerk
genootschappen en mogelijke
oplossingen voor de huidige
kerkcrisis) zijn daarvoor in
het boek aanwezig.
En daarmee kom ik ook met
een op het enige kritiekpunt
dat, op het uitstekende, zeer
leesbare en boeiende boek
van de Kampense hoogleraar
geleverd kan worden. De le
zer zal al lezende zo nu en
dan „Hè, jammer" verzuch
ten als Runia een interessant
detail uit het secularisatie
proces licht, maar er dan niet
verder op ingaat. Twee voor
beelden: Runia noemt in het
begin van 'Waar blijft de
kerk?' de stelling dat de klei
nere (orthodoxe) calvinisti
sche kerken in de nabije toe
komst de wind van de secula
risatie tegen zullen gaan krij
gen, maar de toelichting
daarop is te summier. En de
op de achterflap aangekon
digde bespreking van de mo
menteel erg actuele visies
van Berger en Newbigin (de
laatste kwam nog uitgebreid
ter sprake op de laatstgehou
den hervormde synodezit
ting) blijft beperkt tot drie
bladzijden.
Runia wijdt liefst twee
hoofdstukken aan de huidige
massale kerkverlating onder
jongeren. Hij constateert dat
een groot aantal jongeren
zich totaal niet meer bezig
houdt met de zinvraag van
hun leven. De jongeren die
zich daar nog wel mee bezig
houden, vragen zich af hoe
ze God kunnen ontmoeten.
In de Kerk komen ze daar
voor van een koude kermis
thuis, aldus Runia. Daar gaat
het meestal over wat je alle
maal moet geloven.
En wat de kerkverlating on
der ouderen betreft, citeert
Runia uit een prikkelende
studie van J. D. te Winkel
naar de inhoud van preken
in de Gereformeerde Ker
ken, waaruit bliikt dat de
'horizontalistische prediking
er niet in is geslaagd mensen
in de kerk te houden, inte
gendeel. Runia: „Maar ligt
dat ook niet voor de hand?
Wie over politieke en maat
schappelijke zaken geïnfor
meerd wil worden, hoeft
daarvoor toch niet naar de
Kerk te gaan? Daarvoor kan
men toch op heel andere en
betere plaatsen terecht?"
Hij pleit voor een nieuwe na
druk in de Kerk voor het bij
belse evangelie, dat echter
niet blijft steken in 'terug
naar de traditie', maar ant
woord geeft op de vragen
van deze tijd. Om te voorko
men dat die terugkeer leidt
tot een nieuwe wereldmij-
ding van de Kerk hebben we
volgens Runia „een dubbele
Prof. dr. K. Runia
FOTO: PERS UNIE
bekering nodig. Eerst de be
kering "uit de wereld, die dan
gevolgd moet worden door
een bekering naar de wereld
toe.
RUUD VAN HAASTRECHT
Prof. dr. K. Runia: .Waar
blijft de kerk?', 126 blz.,
Uitgave J. H. Kok - Kam
pen, ƒ19,90.
Er zal nog heel wat water door de Perzische Golf stromJna
alvorens normale internationale verhoudingen in het olieri5
ke, explosieve Golfgebied zullen zijn teruggekeerd en
vrede tussen Iran en Iraq volledig zal zijn geregeld. Oo
daarna zullen we wel rekening moeten blijven houden mi
een even onaangenaam als onberekenbaar regiem in Irai bei
De bezetting indertijd van de Amerikaanse ambassade in T< tot
heran en de betrokkenheid bij de gijzeling van buitenlandei
in Libanon hebben aangetoond dat Iran voor uiterst wre<
en onmenselijke verrassingen kan zorgen.
MAAR desondanks is er voor de wereld - met uitzonderin
van de internationale wapenhandel - slechts reden tot grol
vreugde en opluchting, nu ook Iran na een jaar halsstarri
weigeren akkoord gaat met de resolutie van de Veiligheidi
raad van de Verenigde Naties. Daarin werden beide partije
opgeroepen het vuren te staken en achter de eigen grenze
terug te keren. Dat laatste is ongeveer de situatie waarin
troepenmachten van Iran en Iraq zich sinds korte tijd bevinl
den; beide landen hebben daar de laatste dagen kennelijk be
wust op aangestuurd.
VOLLEDIG uitvoering geven aan de VN-resolutie houd
echter veel meer in. Iran heeft tot gisteren steeds geweiger
de resolutie te aanvaarden indien Iraq niet eerst als agresso
zou worden gebrandmerkt. Een „onafhankelijke commissie
moet nu volgens de resolutie een onderzoek naar de schuld
vraag instellen. Iran zal bij de samenstelling van die groe
wel heel wat eisen stellen alvorens volgens Teheran van ee
onafhankelijk onderzoek kan worden gesproken. Van de an
dere kant zal Iraq, dat de laatste weken in de strijd tegei
Iran duidelijk aan de winnende hand was, zich niet makke
lijk neerleggen bij een veroordeling als agressor. Toch za
zo'n commissie tot de conclusie komen dat Iraq, dat i
wreedheid niet voor zijn tegenstander onderdoet, de oorlog
begonnen.
Het besluit van Teheran de vn-resolutie te aanvaardei
wijst erop dat de gematigde stroming in Iran de overhan
heeft gekregen. Deze staat onder leiding van de onlangs to
opperbevelhebber van het leger benoemde parlementsvoor
zitter Rafsanjani. De economische afgrond waarin het lanc
gaandeweg is beland heeft het moreel van de bevolking
broken; de steeds gebrekkiger bewapening van de strijd
krachten heeft een grote oorlogsmoeheid doen ontstaan. Irai
bleef daardoor weinig anders over dan de bloedige en volko
men uitzichtloze strijd na acht jaar te beëindigen. Maar
een land als Iran weet je nooit of de balans in de interm
machtsstrijd ten gunste van de gematigden zal blijven door
slaan.
VANDAAR dat de secretaris-generaal van de VN, Perez
Cuellar, die in het recente verleden enkele malen tevergeefi
heeft getracht door onderhandelingen in Teheran en Bagh
dad beide landen tot verstandige besluiten te brengen, te
recht waarschuwt voor een te groot optimisme. Nu de ge
vechten kennelijk zijn gestaakt moeten de diplomaten noj
heel wat werk verrichten. Dat neemt echter niet weg dat he
conflict tussen Iran en Iraq voor hét eerst in acht jaar eer
belangrijk keerpunt heeft bereikt, dat hoop geeft op een be
vredigende oplossing van een van zinloos en meedogenloos
conflict.
sVP1
ihi:
Overdag droog
DE BILT (KNMI) Nog
steeds wordt ons weer bepaald
door een krachtige westelijke
bovenstroming. Deze is aan
wezig boven de Britse Eilan
den en noordwest-Europa. In
deze stroming trekken oceaan
storingen mee. Een dergelijke
storing passeert de komende
nacht met veel bewolking en
enige regen of motregen ons
land. In verband met deze be
wolking daalt de temperatuur
niet beneden de 13 k 15 gra
den. Overdag bereikt ons van
af de Britse Eilanden een
zwakke rug van hogedruk.
Het is dan waarschijnlijk de
gehele dag droog. Vooral in de
middag kunnen opklaringen
voorkomen. De aanstromende
lucht laat middagtemperatu-
ren van 19 a 21 graden toe. De
wind draait het komende et
maal van zuidwest naar
noordwest en is zwak tot ma
tig van sterkte.
Benelux, noord-Duitsland: n
enige regen en weinig zon, d
dag vanuit het westen mee
Middagtemperatuur van 18 gradei
langs de kust tot 22 graden landin
waarts. i
overal droog, middagtemperatuu
van 20 graden langs de westkustei
tot 28 graden in het zuiden. Op. don
derdag enkele graden warmer.
Zuid-Duitsland, Alpengebied:
zonnig. In Duitsland en aa
noordzijde van de Alpen laagland
temperaturen van 21-24 graden aai
de zuidzijde van de Alpen tot 30 gra
den. Op donderdag vooral
noorden warmer.
Spanje, Portugal: zonnij
peratuur van 21 grac
noordwest-kust van Spanje en noord
Portugal tot 28 33 graden elders
Landinwaarts in zuid-Spanje tot 31
graden.
Italië, Joegoslavië, Griekenland:
de kustgebieden vrijwel overal z
nig en in de middag meest rond de 30
graden. Landinwaarts vooral ir
goslavië en noord-Griekenland
middag en avond lokale onweersbui
en. Temperaturen in het laagland 30
tot 36 graden.
Eindhoven h.bew.
Den Helder zw.bew.
Rotterdam zw.bew.
Twente zw.bew.
Vlissingen h.bew.
Zd. Limburg 1 bew.
Aberdeen zw.bew.
Athene l.bew.
Barcelor
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, geldig voor morgen
en donderdag:
Zuid-Seandinavië: veranderlijk be
wolkt. Hier en daar een bui. Middag-
temperatuur 20-23 graden, langs de
zuidwestkusten lager.
Britse Eilanden: eerst perioden met
zon en vooral in het noorden enkele
buien. Op donderdag voornamelijk in
Ierland opkomende regen. Middag-
temperatuur van 16 graden in het
noordwesten tot 23 graden in zuid-
oost-Engeland.
Denemarken: hier en daar wat zon.
Ook op enkele plaatsen een bui. Mid
dagtemperatuur van 18 graden langs Kopenhagen h.bei
de westkust tot 20 22 graden elders.
w.bew. 18 11
16 13 0.4
ibew. 28 19
onbew. 19 10
zw.bew. 18 14
Helsinki
Innsbrucl
Klagenfurt
ïrieven graag kort en
Juidelijk geschreven De
edactie behoudt zich
iet recht voor ingezon-
len stukken te bekorten
Roemrijke
om wen teling (2)
Niemand minder dan de Prins
van Wales ondersteunt de we
tenschappelijke reactie in de
- rubriek „Brieven van Lezers"
van dr. W.J.A. Visser over de
overtrokken „William en
Mary"-herdenking in Neder
land, „Prins Charles", zo luid
de het verslag van Nederland
se journalisten die hem on
langs in Londen ontmoetten,
„keek wat vreemd aan tegen
die Nederlandse herdenking".
Begrijpelijk. Alom wordt ver
kondigd dat Mary (protestant,
wordt er steeds aan toege
voegd) aan de kant van de
protestanten zou hebben ge
staan. Niets is minder waar,
zoals dr. Visser terecht op
merkt: Mary was hoog-kerke-
lijk Anglikaans katholiek. Al
haar paleizen (inclusief het
Looü!) hadden een katholieke
kapel met altaren en beelden,
gebrandschilderde ramen met
allerlei heiligen en vooral Ma
riabeelden. Wilhelmina heeft
die hele „Santekraam" laten
verwijderen, evenals alle
prachtige ikonen uit de kapel
van Soestdijk van wijlen haar
familielid koningin Anna-Pau-
lowna, die Russisch katholiek
was. Oranje is anti-papistich
zoals wijlen minister-president
Jan de Quay uit de mond van
prinses Irene vernam, hetgeen
ook in zijn dagboek staat opge
tekend (momenteel is overi
gens de helft van de Oranjefa
milie al katholiek!). Niettemin
was de koning-stadhouder niet
zo anti-paaps als menigeen
dacht, al waarschuwde hij zijn
vrouw, dat was zijn nicht met
wie hij op vijftienjarige leeftijd
in het huwelijk trad, geen ka
tholiek in de regering van En
geland te benoemen. De uit
spraak „Parijs is wel een mis
waard" van de niet-katholieke
Franse koning Henri IV aan
het begin van die eeuw gold
aan het eind van de 17e eeuw
ook voor Willem III. Hij liet
bij decreet aan de Franse ko
ning Lodewijk XIV vastleggen
dat in zijn prinsdom Oranje
ten „eeuwige dage" uitsluitend
en alleen de rooms-katholieke
godsdienst beleden mocht
worden, waarna Willem zijn
prinsdom weer terugkreeg.
Deze koning-stadhouder riep
overigens tot tweemaal toe de
hulp van de paus van Rome in
om zijn vijanden te verslaan.
Dit alles mag men blijkbaar in
dit „William en Mary"-jaar
niet weten. Waarom die ver
schrikkelijk eenzijdige voor
lichting? In Engeland gruwt
men van „King Billy", omdat
men drie eeuwen later nog
steeds met diens verschrikke
lijke erfenis zit: de strijd in
Noord-Ierland. Ds. Paisley be
tuigt daar met oranjesjerp hul
de aan King Billy door de ka
tholieken uit te moorden met
behulp van zijn fascistische
milities, met de IRA-terreur
als gevolg. Prins Charles had
gelijk: het verstandige Enge
land ziet dat elke historische
medaille twee kanten heeft, en
dat het onwaardig is steeds
één kant OVER te belichten.
J. van Sanen,
VOORBURG.
Haags broddelwerk
B en W van Den Haag hebben
besloten tot de bouw van een
aantal woningen in het gebied
tussen de Duinlaan en de Ma-
chiel Vrijenhoeklaan. Er zijn
voorts onder meer plannen om
te gaan bouwen op het restant
van een duinbos, dat oorspron
kelijk behoorde bij het Meer
en Bos-complex, tegenover de
Muurbloem weg. Een Lego-
blokkenbouwpolitiek: men
neme alle leemten tussen be
staande woningen en braaklig
gende stukjes grond en bouwe
er zoveel mogelijk huizen.
Men bekommere er zich voor
al niet om dat ruim gebouwde
woonwijken met veel aantrek
kelijk groen verkrotten tot
mensenpakhuizen of dat er
schade aan de duinvoet zal
ontstaan bij de geprojecteerde
bebouwing van de Duinlaan.
Als B en W menen dat door
dit broddelwerk zelfs maar
een klein deel van het wo
ningtekort opgelost zal
worden, is dat belachelijk èn
nog erger dom. Maar
wethouder Duivesteijn c.s.,
niet gehinderd door enige pla
nologische kennis, historisch
besef en economisch inzicht
gaat blindelings door en zal
enorme bedragen aan gemeen
schapsgelden verspillen zon
der enige reële inspraak van
de verontruste bewoners. Veel
natuur- en stedenschoon is in
de loop der jaren al verdwe
nen en planologische vergis
singen zijn er bij de vleet
(Scheveningen, de bouw van
een kantorencomplex tegen
over het Congresgebouw en
nota bene pal bij het Catshuis
etc. etc.). Laat toch in vredes
naam de Hagenaar waakzaam
zijn en alle démarches van de
gemeente zeer kritisch volgen,
want de bulldozer staat in vele
wijken bijna al vóór de huis
deur.
Service
„Service met een glimlach"
heet de actie waarmee Scheve
ningen de toeristen naar de
badplaats wil lokken. Een dag
nadat de actie officieel van
start ging toonden de Scheve-
ningse ondernemers wat ze
daarmee nou precies bedoel
den. Ze bereden glimlachend,
tergend langzaam de snelweg
Zoetermeer-Den Haag, zodat
zich alras een file van vele ki
lometers vormde op een tijd
stip dat vele duizenden niet-
vakantievierders zich naar
hun werk spoedden. De actie
betrof een protest tegen de
vele maatregelen van de ge
meente Den Haag die de trek
naar Scheveningen ongunstig
zouden beïnvloeden. Maar was
het dan niet beter geweest ook
daar de actie te voeren? De
service die de actievoerders
argeloze forenzen nu boden
heeft een averechts effect.
Wat mij betreft mogen de ho
recagelegenheden in Scheve-
ningen-bad hun koffie hou
den. En service met een glim
lach heb ik daar nog nooit
kunnen ontdekken.
L. Gerrits,
ZOETERMEER.
Mallorca
Malta
Moskou
Casablanca
Beiroet
Tel-Aviv
«bew. 15 10
«.bew. 17 16
Leidse Hogeschool voor Be
roepsonderwijs (HLO)
Chemisch: D. Driebergen, V. Engelen,
R. van Gljlswijk, C. Hermans, R. Lanv
mers, W. v. Scheppingen, F. van Vliet.
Medisch: H. Baelde, I. de Bruyn, S.
v.d. Burg, 1. de Goede, P. Hessellng,
D. Janssen, P. Kok, H. Schuiringa, J.
Busschers, M. de Waal, P. v. Wierliv
gen, P. van Helden, M. v.d. Hulst, N.
Verhagen, H. Vuyst, S. v.d. Kooy,
Rozler, L. Turkenburg. G. v. Weeghel.
