„Als ik bang word hou
ik er meteen mee op"
m -
Gorbatsjov ontdooit
Siberische kou Polen
Slecht weer brengt operatie „Piper Alpha" in gedrang
Kuwayt kiest bij wapen
aankoop voor Sovjetunie
11
Teamster-voorzitter
Presser overleden
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Vorstelijk
BUITENLAND
Ceidóc Soutuut
MAANDAG 11 JULI 1988 PAGINA
Britten: Airbus
vloog correct
LONDEN In een rapport van de
Britse geheime dienst wordt zeer ern
stige kritiek geleverd op de Ameri
kaanse marine in verband met het
neerhalen van een Iraanse Airbus, al
dus de Sunday Times. Volgens het rap
port bevond het toestel zich op een juis
te koers, had het slechts drie minuten
vertraging en was het toestel aan het
stijgen en niet, zoals de Amerikanen
beweerden, aan het dalen. Het rapport
is gebaseerd op de radiocommunicatie,
die Britse afluisterposten in de Golf op
vingen, de twee uur voorafgaand aan
de tragische ramp, die aan 290 mensen
het leven kostte.
Postuum eerherstel
bolsjewiek Boecharin
MOSKOU De communistische partij
van de Sovjetunie heeft postuum eer
herstel verleend aan Nikolaj Boecharin
en Aleksej Rykov, twee vooraanstaande
revolutionairen die in de jaren dertig
onder het bewind van Josef Stalin wer
den geëxecuteerd. Volgens persbureau
Tass zijn de bolsjewieken Boecharin en
Rykov, die in februari al gezuiverd
werden van de aanklachten op grond
waarvan zij ter dood werden veroor
deeld, nu postuum weer in de partij op
genomen. De rehabilitatie betekent dat
hun denkbeelden niet langer taboe zijn.
Boecharin, lange tijd de voornaamste
theoreticus van de partij, kwam eind ja
ren twintig met Stalin in conflict over
de economische koers van het land.
VN vormen groep
voor het milieu
OSLO De Verenigde Naties hebben
een nieuwe groep opgericht ter be
scherming van het milieu, die zich
voornamelijk gaat bezighouden met
de strijd tegen milieuvervuiling, gifaf-
val, uitputting van natuurlijke hulp
bronnen en de effecten van klimato
logische veranderingen. De VN willen
de prioriteiten gaan leggen op een ra
dicale heroverweging van het bevol
kingsbeleid, bescherming van de
atmosfeer en van de oceanen. Behalve
de dreiging van een kernoorlog be
schouwen de VN de achteruitgang
van het milieu als gevolg van armoe
de een van de grootste wereldproble-
EG wil gelijke
BTW-tarieven
BRUSSEL Als de grenscontroles in de
Europese gemeenschap eind 1992 verdwij
nen, mogen de BTW- en accijnsverschillen
tussen de lidstaten niet groter zijn dan drie
procent. Bij grotere verschillen blijven con
troles noodzakelijk om concurrentieverval
sing tegen te gaan. Dat staat in een advies
van het Economisch en Sociaal Comité
(ESC), een van de belangrijkste adviesorga
nen van de EG. De Europese Commissie,
het dagelijks bestuur heeft voorgesteld in
heel Europa nog maar twee BTW- tarieven
toe te staan: een normaal tarief tussen de
veertien en de twintig procent en een ver
laagd tarief, voor eerste levensbehoeften,
dat tussen vier en negen procent mag
schommelen.
LAKEWOOD Jackie Presser, de voorzitter van
Amerika's grootste vakbond the International Bro
therhood of Teamsters, Chauffers, Warehousemen
and Helpers of America, kortweg the Teamsters is za
terdagavond overleden aan de gevolgen van een her
sentumor. De 61-jarige Presser werd in 1983 vak
bondsvoorzitter nadat zijn voorganger was veroor
deeld wegens fraude en omkoping. Maar ook hij bleek
niet zuiver op de graat te zijn en werd al spoedig aan
geklaagd wegens afpersing en verduistering. De ui
terst machtige bond heeft de reputatie nauw verwe
ven te zijn met allerlei mafiose bendes. Meerdere
hoge bestuurders, onder wie oud-voorzitter Jimmy
Hoffa werden veroordeeld.
'S WERELDS BEROEMDSTE BRANDWEERMAN „RED" ADAIR:
HOUSTON Ook op 73-
jarige leeftijd zit Paul
„Red" Adair, het rossige
haar grijzend aan de sla
pen, nog altijd enigszins
onrustig op zijn directie-
fauteuil van Red Adair
Company Inc. in Houston,
met één oor voortdurend
alert op de rinkelende te
lefoons in zijn kantoor.
Voor Adair's bedrijf ko
men de opdrachten door
gaans niet op afspraak.
Adair heeft sinds hij in 1938
zijn eerste olielek bedwong
meer dan 2.000 brandende
olie- en gasbronnen gedoofd,
maar hij geeft toe dat hij nog
steeds niet alle technieken be
heerst om de vele soorten on
gelukken die er bij de olie
winning kunnen gebeuren te
bedwingen. „De dag dat ik er
bang van word hou ik ermee
op", zegt hij. „Dingen worden
pas beangstigend als je er
bang van wordt".
De schade die oliemaatschap
pijen lijden als brandende olie
en gas met een enorme snel
heid uit een zogenaanmde
„blow-out" spuiten is moeilijk
te ramen, maar ligt rond de
1.000 dollar per minuut. Adair
stelt een dergelijk ongeluk,
dat meestal dagen, maar soms
ook weken en maanden kan
duren, dan ook gelijk aan
„het „uitschrijven van een
blanco cheque„Hoe eerder
je ze onder controle hebt, des
te beter", meent hij.
In een bedrijfstak waar één
menselijke fout, één verkeer
de beweging, of gewoon dom
me pech een catastrofe kun
nen veroorzaken, mag het op
merkelijk heten dat Adair
nog nooit een dodelijk onge
val onder zijn ploeg heeft ge
had. Adair wuift vragen naar
de reden van zijn succes en
beroemdheid echter weg.
„Voor mij is het gewoon je
werk doen, en er veel goede
vrienden bij maken", zegt hij.
„Het geeft je een lekker ge
voel".
Zijn werk heeft Adair
toegang verschaft tot konin
gen, koninginnen en sjeiks, en
hij wordt behandeld als een
soort filmster. Voor Adair was
naar zijn zeggen echter de op-
#windendste gebeurtenis dat
John Waine hem speelde in
de film „Hellfighters" uit
1968. Waine en hij zijn naar
zijn zeggen „geweldige vrien
den" geworden.
Roekeloos
De carrière van Adair begon
in 1938, toen hij tegen een ka
rig loon werkte in een olie
veld bij Oklahoma in de Ame
rikaanse staat Texas. Bij één
van de boortorens begaf een
veiligheidsklep het. en er on
stond een enorm olielek. Ie
dereen zette het op een lopen,
maar Adair zette gewoon de
klep weer op zijn plaats. Voor
deze roekeloos geachte daad
werd hij bijna ontslagen, maar
hij had \vel de aandacht op
zich gevestigd van Myron
Kinley, het hoofd van de be
strijdingsdienst van oliebran-
den. Kinley nam Adair in
dienst, en toen hij in 1959 met
pensioen ging, richtte Adair
zijn eigen bedrijf op.
Drie jaar later doofde Adair
één van de meest spectaculai
re oliebranden, de „Sigarette
naansteker van de Duivel", in
een olieveld in de Sahara. De
enorme vlammenzuil van
deze blow-out werd zelfs door
de Amerikaanse astronaut
John Glenn vanuit zijn ruim
teschip waargenomen. Andere
opmerkelijke acties van Adair
waren zijn assistentie bij het
doven van een blow-out in de
Paul „Red" Adair
Noordzee in 1977, en de blow
out op het olieplatform IX-
TOC 1 in 1979 in de Golf van
Mexico.
Daarnaast heeft hij een groot
aantal grote en kleine bran
den geblust, die hem in alle
oliewinningsgebieden van de
wereld brachten, van de jun
gle van Sumatra tot de woes-
FOTO: AP
tijn van Iran. Adair geeft toe
dat het lawaai en het schud
den van de boorplatforms bij
een blow-out angstaanjagend
zijn, maar de glimlach op ie
ders gezicht als de brand be
dwongen is, er geen gewon
den zijn, en de ramp weer on
der controle is, is volgens hem
„de mooiste in de wereld".
ABERDEEN De man
nen van de Amerikaanse
brandblusexpert Paul
„Red" Adair zijn dit
weekeinde tweemaal aan
boord gegaan van het
geëxplodeerde olieboor
platform Piper Alpha.
Maar als gevolg van de
harde wind, de onstuimi
ge zee, nieuwe explosies
en hoog oplaaiende vlam
men boekten zij nog wei
nig succes bij hun pogin
gen de brand op het plat
form te blussen.
Vanmorgen werden de men
sen van Adair opnieuw op het
nog steeds brandende plat
form afgezet, terwijl elders bij
de „Piper Alpha" nog drie
slachtoffers geborgen werden.
Vanaf het schip „Tharos"
leidde Adair de verrichtingen
van zijn ploeg. Volgeps een
woordvoerder in Aberdeen
zou in een later stadium wel
licht de Nederlandse maat
schappij Smit Tak bij de ope
ratie betrokken worden.
Het verwijderen van het puin
is Adairs eerste prioriteit voor
begonnen zal worden met het
dienten van de drie tot vier
bronnen waaruit gas en olie
stroomt. Wanneer het we
glekken is gestopt, zal begon
nen worden met het blussen
van het vuur. Pas daarna kan
een begin worden gemaakt
met de inspectie van het plat
form en berging van de stof
felijke resten in de beman-
ningsverblijven die deels on
der water liggen.
De oorzaak van de catastrofe,
waarbij 166 arbeiders om het
leven kwamen, is nog steeds
niet bekend. Maar een veilig
heidsadviseur die tot 1985
voor Occidental Petroleum
werkte, verklaarde dat de
ramp waarschijnlijk te wijten
is aan „nalatigheid". Tegen
het Britse zondagsblad „The
Observer" zei Jack Donaldson
dat het platform bekend stond
als het „gevaarlijkste in de
Noordzee". Na een eerdere
explosie in 1984 zou hij gead
viseerd hebben bepaalde
voorzieningen te treffen, het
geen uit winstbejag niet zou
zijn gebeurd.
Onbevestigd bleven zondag
berichten in Schotse kranten,
als zouden sommige arbeiders
op de Piper Alpha reeds 24
uur voor de eerste explosies
in telefoongesprekken met fa
milieleden hadden gesproken
over weglekkend gas. Een las
ser zou tegen zijn vriendin ge
zegd hebben dat hij het te ge
vaarlijk vond om zijn werk te
doen.
Vier landen
OPEC willen
spoedoverleg
WENEN/KUWAYT
Vier landen van de OPEC
(Organisatie van Olie Ex
porterende Landen) heb
ben aangedrongen pp
spoedoverleg van de mi
nisters van olie van de
dertien aangesloten lan
den.
Het Kuwaytse persbureau
Kuna meldde het afgelopen
weekeinde dat een niet nader
genoemde bron bij het OPEC-
secretariaat in Wenen heeft
gezegd dat Iran, Libye, Alge
rije en Venezuela voorstanders
zijn van een buitengewone bij
eenkomst om de daling van de
olieprijzen te bespreken. De
Indonesische minister van
olie, Ginandjar Kartasasmita,
heeft in een brief aan OPEC-
voorzitter Rilwanu Lukman
gewag gemaakt van „een op
komende crisis op de wereldo-
liemarkt". De olieprijzen, die
direct na de ramp met het
booreiland in de Noordzee
sterk stegen, zijn intussen om
laag gegaan. Deskundigen zien
daarin een bevestiging dat er
weinig veranderd is op de we-
reldoliemarkt en dat overpro-
duktie en een te kleine vraag
nog steeds bestaan.
Massabetoging
in Armenië
MOSKOU Ongeveer drie
tot vierhonderdduizend men
sen kwamen gisteravond bij
een in het centrum van Jere
van, de hoofdstad van de Sov
jet-republiek Armenië. De de
monstranten leken het niet
eens over de vraag of de sta
king van afgelopen week
moest worden voortgezet. Die
staking was uitgeroepen als
protest tegen het besluit van
de Communistische Partij om
de status van de Armeense en
clave Nagarno-Karabach in
Azerbajdzjan ongewijzigd te
laten. Eerder dit weekeinde
betrokken Sovjettroepen weer
stellingen op diverse plaatsen
in Jerevan.
DEN HAAG Michail
Gorbatsjov, die vandaag
tijdens de eerste dag van
zijn bezoek het Pools par
lement heeft toegespro
ken, is de eerste partijlei
der uit Moskou die zich
erop kan beroemen echt
welkom te zijn in Polen.
De perestrojka en de glasnost
waarmee Gorbatsjov het ver
starde systeem in zijn land
weer in beweging probeert te%
krijgen, hebben hem ook in
Polen zeer populair gemaakt.
Gorbatsjovs aanzien is waar
schijnlijk alleen nog maar ge
stegen na de bijzondere partij-
conferentie in Moskou, waar
hij de steun van de partij
kreeg voor verregaande her
vormingen.
Ook de Poolse leiders, gene
raal Jaruzelski voorop, zijn ui
terst ingenomen met het ver
loop van de stormachtige de
batten op de partijconferentie.
Het nieuwe beleid in de Sov
jetunie geeft immers ook Jaru
zelski, die zich jarenlang op
Steun VS aan Solidariteit
WASHINGTON De regering van de Verenigde Staten helpt
Poolse emigranten bij het smokkelen van communicatieappara
tuur en lectuur die bestemd zijn voor het verboden Poolse vak
verbond Solidariteit. Volgens de New York Times betreft de
smokkelwaar onder meer drukpersen, radioapparatuur en vide-
ocassetes. Ook zouden duizenden boeken en artikelen waarin
kritiek wordt geuit op het communistische systeem in Polen en
op de Poolse leider Jaruzelski, tot de gesmokkelde goederen be
horen. In totaal bedraagt de Amerikaanse steun vijf miljoen dol
lar over de afgelopen drie jaar.
zijn vingers gekeken voelde
door Moskou, veel meer speel
ruimte. Het is nog maar de
vraag of Jaruzelski zelf profijt
zal trekken van de zegetocht
die Gorbatsjov door het land
gaat maken. Het Poolse pu
bliek staat veel kritischer te
genover zijn hervormingen
dan tegenover Gorbatsjov.
Overigens werden dit weekin-
de acht dissidenten opgepakt,
om te voorkomen dat zij met
Gorbatsjov zouden spreken.
De Polen zien tijdens dit be
zoek vooral uit naar een ver
wijzing door Gorbatsjov naar
het drama in Katyn. In de bos
sen van Katyn werden in de
oorlog 4250 Poolse officieren
en onderofficieren geëxecu
teerd. De Sovjetunie heeft al
tijd volgehouden dat de Duit
sers die het massagraf in 1943
in de bossen bij Smolensk ont
dekten, verantwoordelijk wa
ren voor de moordpartij. His
torici ziin er echter van over
tuigd dat het bloedbad het
werk was van het Rode Leger.
Van een groep van tiendui
zend ander officieren is nooit
meer iets vernomen. De afge
lopen tijd gaan in Polen steeds
meer stemmen op van mensen
die vinden dat het tijd wordt
dat de Sovjetunie haar schuld
erkent.
Vliegende
eend
Dat eenden
kunnen vlie
gen is alge
meen be
kend, maar
in Parijs ke
ken omstan
ders gisteren
toch wel
vreemd op
hun neus
toen deze 2
CV het lucht
ruim koos.
De „eend"
van de
Fransman
Claude Le-
cerf was één
van de deel
nemers aan
een vlieghow
voor bizarre
toestellen in
de Franse
hoofdstad.
FOTO: AP
Het scheepsjournaal van Peer Den Schuymer
111) Stuurman - nu kapitein - Lambert Claeszoon, weet niet wat
hem overkomt. Bevelhebber een schipl Zijn zoetste droom is
In vervulling gegaanl En dat. terwijl Peer de Schuymer hem nog
geen uur geleden van de tre had doen tuimelen.... Maar Peer de
Schuymer is goed gemutst an, terug op de „Argonaut" beveelt
hij de trompetter het signaal te blazen, dat de bemanning voor
de grote mast moet verzamelen. En dan, met luide stem doet
Peer de Schuymer mededeling van zijn besluit: Lambert Claes
zoon wordt kapitein op het tweede kaperschip. De grote gebeur
tenis moet ook in intieme kring worden gevierd en terwijl de bot
telier de bemanning op een extra-oorlam vergast, klokt in de ka-
pitelnskajuit de wijn in de glazen en probeert de chirurgijn een
lofrede af te steken op de kwaliteiten van Peer de Schuymer en
zijn voortreffelijke vice-admioraal. Erg best gaat het hem niet af,
want hij struikelt nogal eens over zijn woorden Die avond,
wanneer een volle maan de golven van de oceaan zilver kleurt,
varen, op korte afstand van elkaar, twee kaperschepen verder,
nieuwe avonturen tegemoet
KUWAYT Voor de
tweede maal is dit week
einde een order aan de
neus van de Amerikaanse
wapenindustrie voorbij
gegaan. Kuwayt tekende
zaterdag een akkoord met
de Sovjetunie, twee dagen
nadat de Senaat in Was
hington had gestemd te
gen de leverantie van
Amerikaanse raketten aan
het Golfstaatje. Eerder be
stelde Saudiarabië in
Groot-Brittannië voor
ruim twintig miljard gul
den aan wapentuig.
Het Kuwaytse persbureau
KUNA meldde gisteren dat
het land ervoor kiest wapens
uit verschillende landen te ko
pen „afgaand op de kwaliteit
en geschiktheid Volgens di
plomaten geeft het land hier
mee een duidelijk signaal naar
Washington dat het zich tot
andere Tanden zal wenden als
het Congres de levering van
gevechtsvliegtuigen en raket
ten blijft afwijzen. Welke wa
pens in de Sovjetunie precies
zijn besteld, werd overigens
niet bekend gemaakt.
Verschillende Israëlische lei
ders hebben gisteren veront
waardigd en verontrust gerea
geerd op de Britse wapenleve
rantie aan Saudiarabië. Vol
gens Britse mededelingen gaat
het om de levering van 50 tot
60 Hawk-opleidingsvliegtui-
gen, zes mijnenvegers voor ge
bruik in de Perzische Golf. 90
helikopters en wapensystemen
waarover men geen nadere
mededelingen wilde doen.
De Israëlische minister van
defensie Yitzhak Rabin noem
de de wapenverkoop een „es
calatie van de wapenwedloop"
van de Arabische landen, die
volgens hem een uitvloeisel is
van de Golfoorlog. Israël
maakt zich evenzeer bezorgd
over het feit dat Syrië onlangs
is voorzien van lange-afstands-
raketten, en over de zenuw
gassen.
De Amerikaanse Senaat stem
de tegen de leverantie van
Maverick lucht-grondraketten
aan Kuwayt, met het oog op
een mogelijk bedreiging voor
Israël. Ook onderhandelingen
met Saudiarabië werden door
Senaat gebombardeerd.
aan|
De
•en a
door
autorr
kon l
nhuis
/V
door Bert van Velzen
binger
Wat we koningin Beatrix voeder n
haar vijftigste veijaardag
cadeau hebben gegeven ben
al weer vergeten. Het was ii
ieder geval iets cultureels er
het werd haar wat nonchalai
aangereikt door de premier,
die klaarblijkelijk een zuinig I
indruk wilde handhaven. De
tijd van waarachtig vorstelijl i. V
geschenken kreeg de Agr
Khan niet jaarlijks zijn
gewicht in goud? is voort
Een van de laatste
extravagante koninklijke
geschenken was het
poppenhuis, dat in het begin
van de twintiger jaren aan d
grootmoeder van koningin
Elizabeth, Queen Mary, wen i
gegeven. Het is een paleis m i
veertig kamers, dat op een
schaal van 1 op 12 is
opgetrokken door Sir Edwin
Lutyens, een vermaard Brits
architect. De bouwmeester
koos dezelfde schaal die
Jonathan Swift had
uitgekozen voor Lilliput in
Gullivers Reizen: een struise
man in dat wondere land
stond 15 centimeter hoog en
het wekt dan ook geen
verbazing dat ze zich in de
handpalm van Gulliver Wein
gelukkig voelden. Aan de
totstandkoming van het
poppenhuis van koningin
Mary hebben zo'n 1500
mensen gedurende een
periode van twee jaar ge werk
Als je er bij een bezoek aan
Windsor Castle voorbijsloft
It rvc
BID!
>or 1
wam
in d
kt e
iker
eer
oord
er jc
>gez<
k h<
heb je niet onmiddellijk in o ngri
naa
re*
este
at n
dat
?n-
eris!
oots
eids
t zij
gaten dat hier een monumen »i
van glorieuze dwaasheid stai
De bibliotheek bevat 600 op
schaal uitgegeven boeken,
waaronder werken van
Shakespeare, een speciaal va
die gelegenheid geschreven
Sherlock Holmes-avontuur
door James Conan Doyle, et jjejn
parabel over corruptie in he
politieke leven door Hilaire
Belloc en een spannend
verhaal „Spoken in het
Poppenhuis" door M.R. Jamt ordt
Typerend voor de zucht naa t la
authenticiteit is de
aanwezigheid in de keuken
van miniatuurpotjes
marmelade van de vermaard^ V
firma Frank Cooper te
Oxford. In de kelders staan
minivaatjes Bass ale voor het in va
personeel en flesjes kostbare
bourgogne met een inhoud
van nog geen 6 centiliter vi
hoog bezoek. In de bibliothet n pe
ontbreekt een bijdrage van
George Bernard Shaw. Hij
wees een uitnodiging om een
miniboekje te schrijven af,
volgens prinses Marie Louist
een nicht van de koning, „o( or
tamelijk grove wijze". Er
zitten twee liften in het
elegante huis en de muren zij rime
behangen met talloze
schilderijen. Er is elektrisch
licht en stromend water. De
minitoiletten kunnen wordei
doorgespoeld. We vernemen
van Mary Stewart- Wilson, d
het poppenpaleis heeft
geïnventariseerd, dat een
oorring van koningin Mary
verstrikt raakte in de baard
van een loodgieter, toen dezi
haar liet zien hoe zo'n
vorstelijk pleetje moest
worden doorgetrokken. Ook
uit de acht zilveren kraantje
in de koninklijke badkamer
komt stromend water. De
lakentjes op de bedden fn he
miniatuurpaleis werden van e
monogrammen voorzien dooiorc
een begaafd borduurster uit
Ulster, die daar 1800 uur aaiJ*
heeft zitten priegelen. In de
grote ontvangstsalon van hetj
poppenpaleis staat een vleug
die eventueel met
lucifershoutjes kan worden
bespeeld. Door 25 componiste ov€
zijn speciale muziekwerken va
voor deze vleugel getoonzet
gen
van een postzegel een
postzegelverzameling
opgeborgen en op het bed in
de koninginneslaapkamer lig
een sprei waarin talloze, met
het blote oog nauwelijks
waarneembare pareltjes zijn
geweven. Er staan zeven
klokken en twee barometers
in het huis, die nog steeds dl
juiste tijd en de luchtdruk
aangeven. Het bouwen van
een vergelijkbaar
meesterwerk zou vandaag de
dag honderden miljoenen
guldens vergen, maar als je
eenmaal echt van plan bent
een vorstelijk geschenk van
allure aan te slepen, dan kijl 0
je niet op een grijpstuiver. D
tandenborstels en de
nagelschuiers in de
skur
hebben haartjes die geoogst
zijn uit de schelp van het a
van de geit. Nergens ter
wereld is beter haar te vindt
