Stormachtig weer
voorbode van
explosieve Tour
Hoe beter de prestaties, hoe beter de commentator
£eidóe Gomant
Veenstra eerste Fries in Ronde
OP DE LOSSE TOUf
itl
M
Nijboer wacht schorsing
JEAN NELISSEN AAN 2 IE RONDE VAN FRANKRIJK BEGONNEN
SPORT
MAANDAG 4 JULI 1988 PAGINA
St. Mars la JaiBe
Nantes
LA BAULE In
de persoon van
Wiebren Veenstra
verscheen, op het
allerlaatste mo
ment, de 27e Ne
derlander in de
Ronde van Frank
rijk. Hij boekte di
rect een overwin
ning, want in 75
Tours is hij de eer
ste Fries.
Wiebren Veenstra, de
21-jarige sprinter uit
Harkema, werd vrij
dagavond om negen
uur opgebeld door
zijn Belgische ploeg
leider Berten de Kim-
pe. De Belg Patrick
Jacobs had plotseling
last van nierstenen
gekregen en was in
het ziekenhuis opge
nomen. Veenstra
moest onmiddellijk
zijn koffers pakken
en naar Brussel rij
den. Met het privé-
vliegtuig van de spon
sor werd hij zaterdag
morgen naar Nantes
gevlogen. Veenstra
was de vierde reserve
van De Kimpe, maar
de eerste die thuis
was en de telefoon
opnam.
Trillend van de zenu
wen kwam de Fries
in Frankrijk aan.
„Het is toch wat",
vertelde hij in La
Baule na afloop van
de proloog. „Ik was
niet geselecteerd voor
de Tour. Ik zou twee
weken naar Zweden
gaan om daar acht
koersen te rijden. Ik
schrok geweldig van
de de mededeling,
maar het is wel mooi.
De Tour rijden was
jarenlang een droom
van me
Bij aankomst in Nan
tes kreeg Veenstra
van De Kimpe de
verzekering, dat hij
zich de komende
week in de massa
sprints mag mengen.
Veenstra won er al
een in het Circuit de
la Sarthe. In de Tour
moet hij het opnemen
tegen gereputeerde
sprinters als Bontem-
pi, De Wilde, Van
Poppel, Hermans,
Planckaert en Vande-
raerden. „Ik hoop dat
ik me een keer tussen
hen in kan dringen".
Roll vervangen
LA BAULE De
Amerikaanse wiel
renner Bob Roll,
die gisteren tijdens
de training voor de
preface van de
Tour tegen een on
oplettende toe
schouwer reed en
ten val kwam, ver
schijnt vandaag in
Ponchatéau niet
aan de „echte"
start van de 75e
Ronde van Frank
rijk. Zijn plaats in
de Seven Eleven-
ploeg wordt inge
nomen door de
Nieuwzeelander
Dahlberg.
Post ziek thuis
LA BAULE De Ronde van
Frankrijk is gisteren begonnen
zonder Peter Post. De ploegleider
werd geveld door griep. Zijn werk
werd overgenomen door zijn as
sistenten Ferdi van den Haute en
Walter Planckaert. Voorlichter
Fred de Bruyne vertelde dat Post
aan de beterende hand is en van
daag of morgen in de Tour-kara
vaan zal verschijnen. Zijn renners
maakten op bijzondere wijze hun
opwachting voor de jubileumron
de. Erik Breukink c.s. verschenen
in oranje-voetbaltenue tijdens de
officiële presentatie. Elke ploeg
werd geacht iets speciaals te doen.
Zo stapten de renners van Jan
Gisbers op klompen het toneel op.
LA BAULE Het
stormachtige weer aan
de kust van Bretagne
zou best eens een voor
bode kunnen zijn van de
atmosfeer in de 75ste
Tour de France. Een
nerveuze, explosieve
ronde door de relatief
korte etappes, waarin
niemand zeker kan zijn
van zichzelf. Toch wij
zen de meeste renners
en ploegleiders in de
richting van de Frans
man Jean-Francois Ber
nard als de man die in
de afgelopen maanden
de meeste indruk op hen
heeft gemaakt.
In de korte proloog, het in
leidende tijdritje van giste
ren waarin de Italiaan Gui-
do Bontempi de eerste gele
trui pakte en onze landgeno
ten Peter Stevenhaagen en
Jelle Nijdam een tel van
hun eerste succes verwijderd
bleven, kwam Bernard nog
macht te kort. Zijn specialis
me in de wat langere tijdrit
ten is echter onomstreden.
De manier waarop hij bo
vendien op 6 juni in de Ron
de van Italië in de klim naar
Merano 2000 van Urs Zim-
mermann en Andrew
Hampsten wegreed, heeft
veel respect afgedwongen.
De slagerszoon uit Luzy met
z'n voorliefde voor Porsches,
Ferrari's en andere snel
heidsmonsters op vier wie
len, wordt in het geheel niet
gehinderd door valse be
scheidenheid. Ook nu niet.
Gisteren verklaarde hij dat
de loftuitingen hem streel
den maar dat hij er niet van
wakker ligt.
Volgens z'n leermeester Ber
nard Hinault had 'Jeff al
vorig jaar de ronde kunnen
winnen. „Hij heeft essentiële
fouten gemaakt", zegt Hi
nault, „vooral in de etappe
naar La Plagne toen Step
hen Roche in de vallei van
Maurienne aanviel. Het was
Bernard die achter de Ier
ging jagen en kostbare
krachten verspeelde. Hij had
bij Pedro Delgado moeten
blijven en hem het werk la
ten opknappen. Want de
Spanjaard had op dat mo
ment de grootste belangen
bij Roche".
Gevoelig
Hinault heeft Bernard vanaf
diens debuut in 1986 zijn op
volger genoemd. „Hij heeft
hetzelfde sterke karakter",
zegt de Breton.
Er is wel een verschil. Hi
nault deed alles zelf. Hij had
eigenlijk geen ploeg nodig.
In z'n beste jaren plaatste
Hinault zich in de bergen op
kop van de groep en reed
met z'n grote versnelling ie
dereen stuk. Jean-Francois
Bernard is gevoeliger voor
z'n omgeving. Als z'n ploeg,
waartoe Johan Lammerts en
Jacques Hanegraaf behoren,
goed draait kan hij extra
krachten aanspreken. Hij
heeft wel altijd iemand naast
zich nodig. Want hij wil er
vaak onbesuisd invliegen,
hetgeen het risico naderbij
brengt van wat de Fransen
noemen „un jour sans", een
slechte dag. In een ronde
van drie weken dikwijls fa
taal voor een klassementsrij
der.
Bij bestudering van het par
cours van de 75ste Tour kan
de indruk niet weggenomen
worden dat het een gevaar
lijke ronde is. Vooral in de
korte etappes zal met een
zeer hoog gemiddelde gere
den worden. Wie dan in de
finale tegenslag krijgt, is
waarschijnlijk gezien. Ber
nard heeft gelijk als hij zegt
dat men deze Tour elke dag,
ook in de vlakke ritten, kan
verliezen.
Zaterdag tijdens de officiële
voorstelling van de ploegen
in een live-uitzending van
de Antenne 2, haakten de
renners van PDM en Pana
sonic in op het succes van
het Oranjeteam in West-
Duitsland. De ploeg van Jan
Gisbers verscheen op klom
pen en bood oranje bloemen
aan. De renners van Peter
Post presenteerden zich voor
de Franse televisie als voet
balploeg, natuurlijk gekleed
in oranje. Tijdens deze hap
pening noemden verschil
lende kanshebbers hun fa
voriet. Luis Herrera en
Charly Mottet houden het op
Andrew Hampsten, de win
naar van de Giro. Ronan
Pensee riep Urs Zimmer-
mann. Niemand zag brood in
Sean Kelly en Erik Breu
kink.
Verkenning
Eddy Merckx, een van de
Guido Bontempi is tevreden met het resultaat op de eerste dag van de Tour de France.
FOTO: AP
drie recordhouders in de
ronde, is ervan overtuigd dat
dit het jaar van Luis Herrera
zal worden. Geen keien,
korte etappes, iets kortere
tijdritten. Herrera krijgt vol
gens Merckx de kans dit
maal met overbrugbare ach
terstand aan de voet van de
bergen te komen. De Colom
biaan, dit keer later in vorm,
heeft begin juni in de Daup-
hine nog eens klimles gege
ven. Daarna ging hij even
naar huis om z'n zoveelste
nationale ronde te winnen.
Vloog vervolgens terug naar
Frankrijk waar hij zich in
de Pyreneeën afzonderde.
Herrera verkende vooral de
cols die in de Koninginnerit
op 18 juli beklommen
moeten worden. Hij passeer
de in stromende regen de
Peyresourde, Aspin en Tour-
malet. Om alvast te acclima
tiseren voor straks.
Intussen vrezen de renners
die tijdens hun trainings-
tochten aan de Atlantische
kust in Bretagne elke dag
drijfnat geworden zijn, voor*
een regen-Tour, zoals in
1980 toen in het hondsweer
de knie van Hinault stuk
ging. Maar het enige waaro
ver de grote favoriet Jean-
Francois Bernard zich intus
sen zorgen maakt is de vij
andige houding van Laurent
Fignon. „Hij rijdt alleen om
mij te doen verliezen", ver
klaarde Bernard. De Franse
media hebben de rivaliteit
tussen de twee torenhoog
opgeblazen. Fignon, twee
voudig Tourwinnaar, ant
woordde: „Ik heb niks aan
praatjes. Laat hem eerst eens
bewijzen dat hij een belang
rijke wedstrijd kan winnen.
Daar wacht ik nog altijd op".
Nog een jaar in Spaanse dienst
De wielrenners Matthieu Hermans, Erwin Nijboer en Rt
Beuker blijven nog een jaar in Spaanse dienst. Het drh
heeft het contract bij de Spaanse ploeg Caja Rural met
jaar verlengd. r-
Grootste brug van Europa als berg
Op de Pont Saint-Nazaire, de grootste brug van Europa, vj
Jen vandaag de eerste punten voor het bergklassement ViirY
de Tour te verdienen. De brug wordt tot de vierde categol**-1
gerekend.
I HA
ia!
Bijna 20landen vertegenwoordigd
Ejan
De 198 coureurs in de Tour vertegenwoordigen 19 landè Bei
De verdeling is als volgt: Australië 1, België 31, Canadalan c
Colombia 11, Denemarken 4, Frankrijk 41, Groot-Brittamfes e
3, Ierland 2, Italië 14, Mexico 1, Nederland 27, Noor wegen P u n
Oostenrijk 1, Portugal 1, Spanje 37, Tsjechoslowakije 1, Vflgulc
enigde Staten 7, West-Duitsland 4 en Zwitserland 8. 1 ^e'
fen b
Bernard fa voriet bij bookmakers jjfe' n
cei
Bij Britse bookmakers kunnen dit jaar weddenschappen 4.945
de Tour de France afgesloten worden. Bij hen staat Bernatl dei
het hoogst genoteerd: 2,3 tegen 1. Daarna komen Fignon geh
tegen 1, Kelly 4,5 tegen 1, Mottet 15 tegen 1, Hampsten 1 aar
tegen 1 en Zimmermann 30 tegen 1.
Ontslag voor ploegleider Köchli
De Zwitserse ploeg Weinmann, met onder andere Gerafcil
Veldscholten, stopt aan het eind van dit seizoen. Ploegleidi
Paul Köchli heeft zijn ontslag reeds gekregen. Weinman^P
gaat verder als co-sponsor van de nieuwe ploeg Domex m
de Belg Walter Godefroot als ploegleider.
A uto voor etappewinnaar
De etappewinnaars in de Ronde van Frankrijk krijgen ijr
jaar geen geld meer. Ze worden beloond met een auto
15.000 gulden en een diamanten trofee van 7.000 guld&oe
Deze prijzen werden vorig jaar eveneens uitgekeerd. De var
tijds kregen de ritwinnaars bovendien 6300 gulden in gehnog
Die prijs is komen te vervallen. Voor de tweede tot en moen
de vijftigste plaats zijn wel geldprijzen. R
Gevolgen val
Knol vallen mee
HARDERWIJK Monique
Knol is zaterdagmiddag in de
wielerdriedaagse van Harder
wijk, waarin ze op dat moment
de leiding had, bij een een
zware valpartij betrokken ge
raakt. Hoewel de verwondin
gen zich in eerste instantie
ernstig lieten aanzien en ge
vreesd werd voor een hersen
schudding, bleek het letsel na
onderzoek in het Harderwijkse
ziekenhuis Sint Jansdal mee te
vallen. De nationale kampioe
ne uit Amersfoort kan over
een week vrijwel zeker starten
in de Tour de France. Uitein
delijk hield ze aan de val een
wond aan haar hoofd en enke
le hechtingen in haar onder
arm en knie over.
Monique Knol kan, ond^
haar val, toch meedoen aar.r j
Tour de France.
HARDERWIJK Wielrenner Henri Nijboer wordt waarself
lijk voor twee weken geschorst. De amateur uit Ernst heeft i
dag tijdens de klassieker „De Parel van de Veluwe" Ronald 1
een klap gegeven, waardoor twee voortanden van de coureuy^"
Loenen sneuvelden.
Kok slaagde erin de tweehonderd kilometer lange klassieker
te rijden en eindigde zelfs nog als achttiende. Nijboer zou
klap hebben gegeven, „omdat hij op de kant werd gezet",
jury die naderhand door enkele renners attent werd gemaakw
het incident, besloot de KNWU te verzoeken Nijboer voor tfl w
weken te schorsen. Wedstrijdleider Jo Kleisen: „Het is vei"-*
aan de hoge heren om de hoogte van de schorsing te bepak
*«y4EF
'nse
LA BAULE Jean Nelis-
sen (52) is gisteren aan zijn
21e Tour de France be
gonnen. De chef van de
sportredactie van het dag
blad De Limburger, die
ook al jarenlang voor onze
krant de Tour verslaat,
werkt sinds 1969 eveneens
als wielercommentator
voor de NOS, waar hij Ba
rend Barendse opvolgde.
Jean Nelissen vormt al jaren
in de Tour een duo met NOS-
sportverslaggever Mart
Smeets. Journalisten die zelf
in de publiciteit staan. Raar ei
genlijk. Jean Nelissen: „Je
gaat op den duur een beetje bij
het spektakel behoren. Maar
iedere journalist die dat wil
ontstijgen is op de verkeerde
weg. Ik heb geen grotere he
kel dan aan collega's die het
idee hebben dat zij zelf het be
langrijkste zijn. Je bent maar
een intermediair en absoluut
niet meer. Als je dit vak een
half jaar niet meer uitoefent,
kent geen hond je meer. Wie
praat er nog over Jan Cottaar,
wie praat er nog over Barend
Barendse, wie praat er zelfs
nog over Theo Koomen?"
Jean Nelissen: „Daar komt het
wel op neer."
De televisiecommentator is
niet te benijden.
„Vroeger kon je je op tachtig
kilometer van de streep pijl
snel uit de voeten maken en
naar de finish rijden. Dan had
je het grootste deel van de
etappe meebeleefd. Nu moet ie
veel vroeger weg, omdat de
wegen alsmaar smaller gewor
den zijn en alsmaar meer ver
stopt raken. Soms moeten we
er direct na de start al van-
door. De reclamekaravaan
waar je langs moet, is wel tien
keer groter als in de jaren zes
tig-
Alleen in de bergen zie je de
koers met eigen ogen. Dan
valt het peloton uit elkaar en
kun je renners passeren. Om
hoog ligt het tempo op twintig,
vijfentwintig kilometer per
uur. In vlakke etappes kun je
alleen wat zien als je ergens
afsteekt en de renners laat
passeren. Maar dan loop je de
kans dat je in gigantische files
terechtkomt. Het veiligste is
het op het parcours te blijven.
Toen ik in de jaren zestig be
gon, zag je hier en daar een
plukje Nederlanders op vakan
tie. Die vonden het wel span
nend om die lawaaierige kara
vaan voorbij te zien rijden. Nu
zijn er tienduizenden mensen
die hun vakantie afstemmen
op het volgen van de Tour. Zij
veroorzaken enorme opstop
pingen.
Wie thuis naar de radio luis
tert, kan het koersverloop
goed volgen.
„Het thuisfront is in bepaalde
etappes vaak beter op de hoog
te van de situatie dan wij aan
de finish. Soms blijven we van
alle communicatie verstoken.
Dan zijn we in feite de slechtst
geïnformeerden. En we zien
niet meer dan de mensen
thuis. We hebben ook maar
een beeldje op de monitor. Een
keer in de Pyreneeën lag Teun
van Vliet op kop. Daarna viel
alle communicatie weg. Tot we
ineens weer met beelden wer
den geconfronteerd. Die wis
ten we niet te interpreteren,
terwijl de mensen thuis precies
op de hoogte waren van de
gang van zaken. Dat wekt
weieens irritatie.
Als je in de vlakke etappes Ra
dio Tour kunt volgen, hoor je
„Thuisfront
is vaak beter
op de hoogte
van situatie
dan wij aan
de finish
Jean Nelissen (rechts) werd vorig jaar gehuldigd voor het feit dat hij twintig jaar als verslaggever de
Tour de France had gevolgd.
FOTO: ANP
die slimme Fransman een aan- over een taakverdeling. Als ik
tal minuten verzwegen. Radio denk iets te kunnen toevoe-
Tour gaf het pas door toen hij
al een minuut voorsprong had.
Jansen en zijn ploegleider wis
ten tot dat moment van niks.
Zo werd er in die tijd wel ge
manipuleerd.
De televisiereportage is een
Eurovisie-uitzending, maar
men wil zich weieens verlie
zen in beelden die zuiver
Frans getint zijn. Vooral als er
iets gebeurt met een van de fa
vorieten.
File
Al twee uur van tevoren zitten
Jean Nelissen en Mart Smeets
op het platform bij de finish,
wie er ontsnapt is. Dat is ook samen met zo'n twintig com-
niet ideaal, hoewel het de laat- mentatoren.
ste jaren is verbeterd. In 1965 „Je kunt geen risico lopen. Als
verloor Jan Jansen onder we in een file terecht komen,
meer de Tour van Lucien Ai- is er geen uitzending. Nee, we
mar doordat ze de vlucht van hebben nauwelijks afspraken
gen, zeg ik dat. Als Mart denkt
een boodschap te hebben of
een saillant detail opmerkt,
meldt hij dat. We vullen el
kaar zo goed en zo kwaad mo
gelijk aan. Je moet niet verge
ten dat je nogal wat kwijt kunt
in een live uitzending van
twee uur. Wat denk je niet dat
je allemaal in vijf minuten
kunt zeggen... Daarna moet je
nog een uur en vijfenvijftig
minuten. Ik heb eens een ver
schrikkelijke etappe meege
maakt. In België. Ik zat er al
leen voor. Met de handjes op
het stuur begonnen de ren
ners. Een uur en vijf minuten
later fietsten ze nog vrolijk
keuvelend voort zonder dat ie
mand er aan gedacht had iets
van die koers te maken. Jij zit
daar dan bij zo'n vertoning.
Hoe kun je bij die beelden
mensen amuseren? Dat lijkt
mij een opgave die bijna on
mogelijk is.
Dan naderen de renners de fi
nish met zestig tot vijfenzestig
kilometer per uur. Tik, tik, ie
dere seconde leggen ze twaalf
meter af. Je staat dan voor de
keuze naar je beeld op de mo
nitor te kijken of naar wat er
zich live afspeelt. Als je goed
er zicht op hebt, wat niet altijd
het geval is, sta je op en ga je
kijken wat er aan de hand is.
In zo'n sprint gebeurt heel
wat. Vorig jaar won Van Pop-
pel met een banddikte van
Bontempi. De jury staat dan
een kwartier lang de finish-
film te bekijken om vast te
stellen wie er eigenlijk gewon
nen heeft. Maar van de com
mentator wordt - zeker in dit
land - verwacht dat hij direct
zegt: één, twee... Dat is het
verraderlijke van dit vak. Ik
denk dat er geen moeilijker
commentaar bestaat dan dat
bij wielrennen. Want welke
commentator bij sportwedstrij
den zit zó ver verwijderd van
zijn onderwerp... Als jij twintig
meter achter de streep zit, hoe
moet je dan zien wie er met
banddikte wint Dat vergeten
de mensen.
Gevecht
Na de finish verwacht de tele
visiekijker direct gesprekken
met de Nederlandse hoofdper
sonen.
„Dat is altijd een gevecht. De
twee mensen die ons dwars
door Frankrijk rijden, hebben
de ondankbare taak uit die
enorme chaos de onderwerpen
te pikken voor een praatje.
Dat zijn toestanden... Het
mooiste wat ik op dat gebied
heb meegemaakt was in 1980
met Joop Zoetemelk. Ik zat er
alleen voor. De collega's wa
ren al naar de Olympische
Spelen in Moskou. De avond
tevoren had ik met Joop afge
sproken dat hij direct ha de fi
nish in Parijs in de remmen
zou knijpen en naar me toe
zou komen. Miljoenen Neder
landers wachten op jou, had ik
hem gezegd, ze willen je eerste
woord horen als je na zoveel
mislukte pogingen de Tour
wint. Je kunt op me rekenen,
zei Joop. Maar wat gebeurde
er Die slimme Lévitan had
een paar van die kleerkasten
van suppoosten ingehuurd. Die
pakten Joop onder z'n armen,
tilden hem op en droegen hem
zo voorbij m'n podium naar de
eretribune. Ik vergeet nooit
die blik van Joop in mijn rich
ting: ik kan er niks aan doen...
Jean Nelissen heeft in de loop
der jaren nogal wat kritiek
over zich heen zien komen.
„Als een Nederlander wint, is
de commentator al iets beter
dan wanneer de Nederlanders
op een half uur worden gere
den. Het heeft allemaal met
succes te maken. Toen Jan
Jansen in '68 de Tour won en
tweeduizend Nederlanders in
Parijs de afzetting doorbraken,
dacht niemand er aan dat de
commentator zich weieens
vergist zou kunnen hebben.
Nee, want hij was de man die
het blijde nieuws bracht. Wat
ik op critici tegen heb, is dat ik
de meesten ervan verdenk ab
soluut niet te weten hoe com
mentatoren werken. Men oor
deelt en veroordeelt zonder
daarvoor de bouwstenen aan
te dragen waarop de kritiek
gefundeerd zou kunnen zijn.
Natuurlijk maken we fouten.
Dat zal nu in de Tour ook
weer gebeuren. Je kunt geen
veertig tot vijfenveertig uur
televisie van een dergelijke
wedstrijd brengen zonder fou
ten te maken. Dat is uitgeslo
ten.
De kennis van het publiek is
toegenomen. Dat maakt het
ook moeilijker. Vroeger kon
Cottaar vertellen wat-ie wilde.
Men vond het allemaal prach
tig. Nu heb je hele groepen
mensen die de Mont Venf
beklimmen, of de Tourm^
Ze hebben het zelf beleef4 tel
kijken met andere ogen.hwe
komen te staan en het a1
tuur is verminderd. Dat is I u
de reden voor een zakel|ver
aanpak in het commentaaii E<
zit altijd met dit dualisme be
moet praten voor een flse
vrouw driehoog op een flat» r
Den Haag én voor de kenf
Dat krijg je nooit honderd 1
cent voor elkaar. Wil je pd®tei
lair ziin en als vakman dpus
gaan bij de mensen die nse
een giftig pennetje in krarkce
schrijven, dan moet je de sf
atie neerzetten en verdeimei
kop houden. Want alles waansi
er aan toevoegt, stoort (ren
mensen. Maar doe je dat, Üing
schiet je toch te kort vooijien
normale kijker die graag n)de
hoort. Dat is het spannijen
veld waardoor een commeln
tor het nooit helemaal sen
kan doen. Dan is Smeets te
standelijk, dan weer te
thousiast. Terwijl ik weet F
het een voortreffelijk vakir.?,
is. Een veelgehoorde klaclr'J*
dat Nelissen te veel praat,
die man eens z'n mond houru°£
Hij zit er maar doorheerimei
praten... De meest ontere<{ op
klacht vind ik deze: hij vé
niks aan het beeld toe... AU -r
dat zegt heb je er absoflX
geen notie van. Ik denk da
me juist daarvoor inhuren.^
Als je niet tegen kritiek kil
moet je onmiddellijk thuis I
ven. Als wij door Frankr
rijden, staan er tienduizenj
Nederlanders langs de v
Soms worden er onwelvoej
ke woorden geroepen, zcw H
naar Smeets als naar mij. Mnor
stuur je morgen Piet Janfr
dan overkomt dat Piet Janf,
Het gekke is dat we in Hilf e
sum ook altijd meemaken
mensen bellen en zeggen: Bn
Belg had veel betere beel<j ges
Maar het is gewoon Eurov^j c
en elk land krijgt hetzelfd(na
BAREND STRAr
