Nood leert mgr. Lefebvre niet alleen bidden OmdM. Soman GEESTELIJK LEVEN/OPINIE ,b: Hulpzoeken Burundi geeft Kerk haar bezit terug kerk wereld CcidócSomant ZATERDAG 25 JUNI 1988 PAGIN door Marinus van der Berg „Steeds meer mensen zoe ken hulp voor psychische problemen. Er is zelfs sprake van een zorgwekkende stij ging. Tussen 1980 en 1985 steeg bij de huisartsen het aantal gevallen van angst en eenzaamheid waarvoor geen lichamelijke oorzaak te vin den is met 50 procent". Dit bericht was vorige week te le zen in de krant. Geregeld be reiken ons berichten dat het niet goed gaat met de gees telijke volksgezondheid. Het is opvallend dat we psychi sche problemen, bijvoorbeeld spanningen in een relatie, spanningen in de werkver houdingen, vaak vertalen in lichamelijke klachten en zo in de spreekkamer van de huis arts komen. Dr. Doeke Post schrijft in zijn boeiende boek: „Gezondheidszorg op rant soen" (Kok, Kampen 1988): „Wij leerden niet dat klachten samen kunnen hangen met de manier van leven van mensen". Een van de rede nen van de stijgende kosten in de gezondheidszorg is dat veel klachten niet alleen bij de dokter komen, maar ook vervolgens door de dokter worden verstaan als lichame lijke klachten. Jarenlopende ruzies, opgekropte woede kunnen leiden tot lichamelijke klachten, maar ze zijn niet met medicijnen op te lossen Dr. Post, zelf huisarts ge weest, wijst er op dat het op vallend is dat in een tijd waarin er zoveel gepraat wordt over mondigheid, en de mens zegt vrijer geworden te zijn, de afhankelijkheid van de dokter eerder toeneemt dan afneemt. Angst en eenzaamheid zijn een belangrijke ziektebron. In de afgelopen jaren hebben we deze problemen steeds meer op het bord van de ge zondheidszorg gelegd. Le vensproblemen zijn tot medi sche problemen terugge bracht en daarmee lopen we in een fuik. Veel artsen voe len zich onmachtig om met de levensproblemen om te gaan. Moeten we hen dat ver wijten of moeten we de arts weer meer de kans geven om zich aan zijn leest te houden? Zoals al gezegd hebben som mige problemen allereerst hun bron in onderlinge ver houdingen, thuis, op school, in de buurt, in de familie, op het werk. Andere problemen hebben te maken met econo mische problemen, leven met financiële schulden, dreigend faillisement, verborgen ar moede. Het kan ook zijn dat een mens lijdt door gebrek aan toekomstperspectief, gebrek aan waardering. Er kunnen zich vele spanningen opsta pelen door het voortdurende gevoel de mindere te zijn, niet aantrekkelijk te zijn. Soms hangt het een met het ander samen. Het is niet altijd eenvoudig om onder ogen te zien dat je klachten niet aller eerst lichamelijke klachten zijn, maar een andere oor zaak hebben. Spanningen vertalen in lichamelijke klach ten kan veel veiliger zijn. Het is niet alleen bedreigend om te zien dat er eigenlijk andere oorzaken zijn, maar je moet vervolgens ook een weg vin den om je werkelijke proble men aan iemand te kunnen toevertrouwen. We kennen daarin tal van weerstanden, zoals: „Je moet het toch zelf doen, niemand kan je erbij helpen". Of we zetten ons af tegen de officiële hulpverle ning: „Die zijn niet betrokken, die werken alleen maar in kantooruren en dan zijn ze er meestal ook nog niet". Je kunt je ook de vraag stellen of we niet teveel in de ban zijn van: „Ik red het zelf wel; ik laat me niet kennen". Er is ons ook teveel geleerd dat we flink moeten zijn. We le ven immers in een macho cultuur: stoer, flink, onkwets baar zijn. Op een avond over de relatie tussen jongeren en ouderen, maakte iemand de opmerking: „Vinden we, mede door de huidige wetge ving, niet te snel dat jongeren m^ar zelfstandig moeten zijn en maken we hen daardoor niet extra kwetsbaar?" Zo'n opmerking zal wel niet in z'n algemeenheid gelden, maar ze lijkt me wel wijsheid te be vatten. Ik denk dat er een grote behoefte is aan plaat sen waar een mens kwets baar mag zijn, waar een mens praten kan en huilen mag en waar er mensen zijn die mee op zoek gaan naar perspectief. Wie op tijd praat, hoeft de dokter misschien minder te bezoeken, zodat de dokter zich weer met z'n ei gen werk kan bezighouden. BUJUMBURA De militai re regering van Burundi zal het kerkelijke bezit dat door de afgezette president Jean- Baptiste Baqaza werd ontei gend, aan de Kerk terugge ven en uitgewezen missiona rissen weer zal toelaten. Ba qaza, die elf jaar aan het bewind was toen hij in sep tember van het vorig jaar zonder bloedvergieten werd afgezet, legde de invloedrijke rooms-katholieke kerk sterk aan banden. Bijzondere scho len en seminaries werden onteigend en door de week mochten geen missen worden opgedragen. De nieuwe mili taire machthebber, majoor Pierre Buyoya, hief de beper kingen op de eredienst bin nen enkele dagen na zijn machtsoverneming op. De 40-jarige Buyoya liet ook en kele honderden politieke ge vangenen vrij en nam de taak op zich om Burundi's slechte naam in het buiten land te verbeteren. Het is een knappe vader die zijn eigen kind kent. William Shakespeare ECONE Wat de men sen uit de buurt vinden ervan, wie zou dat beter weten "^ian de waardin van Auberge de la Tour d'Anselme. „Het is jam mer en triest. Dat vinden de mensen hier." Dat jammere en trieste is de ontknoping van het verbitterde conflict dat de dissidente Franse aartsbisschop Marcel Le febvre al dertien jaar lang uitvecht met Rome en de paus. Een ontkno ping waarmee haar Ecöne volgende week tegen wil en dank (kerkgeschiede nis gaat schrijven. De naam van dit Zwitserse gehuchtje zal dan voort aan in een adem ge noemd worden met de kerkscheuring van Le febvre in de twintigste eeuw, een scheuring in het kielzog van het Tweede Vaticaanse Con cilie. Het schisma lijkt niet meer te vermijden te zijn. Tenminste, als paus Johannes Paulus II het kerkrecht zijn loop laat hebben. De Codex van de R.K. Kerk bepaalt immers in canon 1382: „De bisschop die zonder pauselijke machtiging iemand tot bisschop wijdt, en eveneens hij die deze wijding ontvangt, lopen een excom municatie van rechtswege op die aan de Apostolische Stoel is voorbehouden." De paus kan de verstrekken de insubordinatie van Lefeb vre eigenlijk niet op zijn be loop laten. En de Franse aartsbisschop keert niet meer op zijn schreden terug. Met een beroep op de, wat hij noemt, noodtoestand in de R.K. Kerk en daarmee over eenstemmend noodrecht van zijn kant wijdt hij donderdag 30 juni geheel op eigen gezag vier priesters van zijn 'Pries terbroederschap Pius X' tot bisschop. Het zijn de 42-jarige Fransman Bernard Tissier ae Mallerais, secretaris van de priesterbroederschap, de 47- ïarige Engelsman Richard Williamson, rector van het Lefebvre-seminarie in de Er is bijna geen concilie in de geschiedenis van de Rooms- Katholieke Kerk, waaraan niet op de een of andere wijze een schisma vast zit. Hoewel de tijd na het Tweede Vati caanse Concilie grote spanningen te zien gaf, heeft het er lang naar uitgezien dat een afscheiding aan dit concilie voorbij zou gaan. Toch gebeurt dit nu alsnog door de wij ding aanstaande donderdag door de traditionalistische aartsbisschop Marcel Lefebvre van vier van zijn priesters tot bisschop. Dat levert hem en zijn metgezellen automa tisch uitstoting uit de R.K. Kerk op. Maar dat lijkt hen niet te deren. In Ecóne zijn de voorbereidingen voor de plech tigheden in volle gang. gonnen, want die vier nieuwe bisschoppen zijn een theologi sche garantie voor het (sacra mentele) voortbestaan van de traditionalistische kerk waar zij pal voor staan. Aartsbisschop Lefebvre en zijn medestanders wijzen het Tweede Vaticaanse Concilie af. Met name de nieuwe we gen die dit concilie is ingesla gen op het gebied van litur gie, de oecumene en de gods dienstvrijheid. Deze traditio nalistische beweging is het sterkst in Frankrijk. En dat is niet toevallig, want de wortels gaan terug tot de tijd van de Franse Revolutie, nu twee eeuwen geleden, die 'vrijheid, gelijkheid en broederschap' predikte. Frankrijk kent sinds die revolutie tot op de dag van vandaag een stroming met ook een kerkelijke ver takking, die deze revolutie met zijn vrijheid en gelijkheid afwijst;. Lefebvre hoort in die stroming thuis. Godsdienst vrijheid is voor hem het soort de zaken zich nu ontwikke len." Is de sfeer in het 'Internatio nale seminarie van de H. Pius X' zelf ook gespannen nu het cruciale ogenblik steeds dich terbij komt Het blijkt in deze dagen niet eenvoudig om het seminarie binnen te ko men. Iedereen, zo wordt aan de telefoon gezegd, is volledig bezet. Als het niet is met exa mens doen, dan is het wel met examens afnemen. En dan nog de voorbereidingen van de wijdingsplechtigheden. Want behalve vier bisschop pen worden een dag eerder ook nog eens 15 diakens tot priester gewijd. En men ver wacht tussen de 5000 en 10.000 gasten en belangstel lenden. Hoofdzakelijk uit Zwitserland, Frankrijk en Duitsland. Maar ook uit Enge land, de Verenigde Staten, Spanje, Italië. Belgie en Ne derland worden alles bijeen enkele honderden gasten ver wacht. Priesterbroederschap Pius X beroept zich voor schisma op noodtoestand Argentijn Alphonso de reta en de 31-jarige Zwitser Berrtard Fellay, econoom van de priesterbroederschap. Le febvre verricht de wijding trouwens niet alleen, maar sa men met de Braziliaanse bis schop Antonis de Castro May er, die vijf jaar geleden door Rome werd afgezet als bis schop van Campos. Geldig De bisschopswijdingen die Le febvre gaat verrichten, mogen dan wel onwettig zijn, ze zijn wel geldig. De vier bisschop pen zijn echt bisschop en kun nen alle sacramentele hande lingen verrichten die aan een bisschop zijn voorbehouden. Precies daar is het Lefebvre, die zelf al 82 jaar is, en zijn Priesterbroederschap om be- vrijheid dat de Franse Revo lutie predikte en die vrijheid is van de duivel. De gelijk heid: democratie heeft niet slechts het gezag van de ko ning verwoest, maar het ge zag van God zelf. Democratie ondermijnt ook het gezag van paus en bisschoppen. Aan vaarding van de broederschap door het Vaticaanse concilie is omgezet in een oecumene die de protestantse ketters onze afgescheiden broeders en zus ters noemt. Dan is de broeder schap met communisten niet ver meer. Aanhangers van deze stroming worden vaak aangetrokken tot figuren als Franco (Spanje), Salazar (Por tugal), Pinochet (Chili) en Jean-Marie Le Pen (Frank rijk). De kerkscheuring voltrekt zich in Ecóne omdat Lefebvre daar in de jaren zeventig zijn eerste seminarie vestigde. Het is zijn thuisbasis. De streek ziet de komende ontwikkelin gen met lede ogen aan, be grijp ik van de waardin van Auberge de la Tour d'Ansel me. Veel wil ze er eigenlijk niet over zeggen. Plots slaat ze haar tot vuisten gebalde handen tegen haar slapen. „Trots en koppigheid, dat is het", en haar hoofd schudt in de richting waar het semina rie ligt. Maar we moeten haar wel goed begrijpen. De men sen weten niet wie gelijk heeft, Rome of Lefebvre. „Dat kunnen wij niet uitmaken. Maar tragisch is het wel zoals De Priesterbroederschap van Lefebvre heeft een vestiging (priorij) in het Brabantse Ger- wen, onder de rook van Eind hoven. Met de hulp van abbé Natterer aldaar kan er in Ecó ne toch nog een gaatje worden gevonden voor een gesprek. Plechtigheden Een smal weggetje voert tus sen de groene wijnstokken van een wijncóöperatie door. Dan links, onverwachts, een groot grasland. Er wordt een groot stalen geraamte ge bouwd. Ineens vallen ze op, de vele mannen in lange, zwarte togen. Dit kan niet missen, volbloed seminaristen oude-stijl. Er wordt een grote tent gebouwd, waarin de plechtigheden zullen plaats hebben. Gespekspartner is abbé Patri ce Laroche, adjunct-directeur van het seminarie. Een Frans man, klein van gestalte, medi terraan type, levendige ogen. „We zijn wel benieuwd hoe Rome zal reageren. Maar on der de studenten heerst geen spanning in de zin dat er zijn die ons zullen verlaten als Rome met ons kapt. We be treuren het dat ae paus de bisschopswijdingen niet goed keurt. Wij verwachtten van het Vaticaan erkenning van ons werk. Het Vaticaan biedt echter verzoening aan als wij spijt betuigen en berouw to nen." Daar is dus geen denken aan. Het Vaticaan is immers met het Tweede Vaticaanse Conci lie van de rechte katholieke weg afgeweken. Willen ze het echt op een breuk laten aan komen? Laroche: „Wij hande len niet diplomatiek. Wij doen wat we denken dat goed is om het geloof te verdedigen en te behouden. Daarom zijn wij het niet die een schisma ver oorzaken. De kerk verkeert in eén noodtoestand. En een noodtoestand creëert nood recht, ook in de kerk. Als kerkleiders het geloof en de kerk in gevaar bréngen, dan krijgen individuele priesters en bisschoppen het recht om handelend op te treden." Monseigneur, zoals Lefebvre steeds genoemd wordt, heeft met andere woorden het vol ste recht om in deze noodtoe stand eigenmachtig bisschop pen te wijden. Abbé Laroche zegt zich hiervoor op het ker kelijk recht zelf te baseren. Diaken Matheus uit Lier (Vlaanderen) is de enig Ne derlandssprekende in Ecóne, zesdejaars student en over een jaar klaar met zijn opleiding. Hoe is hij in het seminarie be land,? Hij vertelt via een fa milie in Brussel kennis te hebben gemaakt met de tradi tionalistische kerk. Vooral in de oude latijnse liturgie vond hij wat hij in de moderne li turgie van na het concilie, zo als in zijn eigen parochie in Lier, miste. Het echte sacrale en mystieke is uit die nieuwe liturgie verdwenen en daar mee eigenlijk geen liturgie meer, zo begrijp ik van hem. Het medium van de nieuwe liturgie heeft zijn boodschap verloren. De oude, latijnse li turgie is wel transportmiddel van heiligheid en mystiek; dat is hij duidelijk gaan voelen. Zo vond hij de weg naar Ecö ne. Hij is bepaald niet de enige, vertelt abbé Laroche, die op deze wijze op zijn seminarie terecht zijn gekomen. Daar naast belanden jongens op het seminarie van Ecöne omdat ze opgegroeid in een traditio nalistisch gezin. Het in zo groot mogelijke ge tale opleiden van traditiona listische priesters is het hoofd doel van de Priesterbroeder schap Pius X. Ter verklaring hiervan wijst abbé Laroche op de uitspraak van Lefebvre dat Rome buigt voor feiten, niet voor argumenten. De broe derschap kan niet aan de vraag naar traditionalistische priesters voldoen, zegt Laro che. In Ecöne zitten op het ogenblik 75 seminaristen ep. ze vormen bij elkaar 15 natio naliteiten. Naast Ecóne is er een seminarie in het Franse Flavigny, waar op dit mo ment ook ongeveer 70 semi naristen zijn. Bij elkaar dus 130 tot 140 priesterstudenten, voor tweederde deel wel Fransen. Behalve in Ecóne/F- lavigny beschikt de Priester broederschap Pius X intussen over een seminarie in West- Duitsland (nabij Regensburg) met 35 tot 40 seminaristen, in Zuid-Amerika (nabij de Ar gentijnse hoofdstad Buenos Aires) met 40 tot 45 semina risten, in de VS in de buurt van Chicago met ook onge veer 40 seminaristen. En dit jaar is een nieuw seminarie geopend in Australië voor se minaristen uit dit continent en uit, Nieuw-Zeeland, Japan, de Filippijnen en India. Het telt momenteel ongeveer 10 seminaristen. Alles bij elkaar ongeveer 250 tot 260 seminaristen. Eender de deel valt tijdens de oplei ding af, zegt abbé Laroche. Gewoon omdat het priester schap toch niet hun levens weg blijkt te zijn. Maar er zijn er ook die wegens het conflict met Rome de broederschap de rug toekeren. De broeder schap telt intussen ruim 200 priesters. In praktisch elk Eu ropees land is de broeder schap nu wel gevestigd. Die vestigingen komen tot stand omclat een groep mensen uit een land een beroep doet op de Priesterbroederschap. Als onderzoek voldoende behoef te heeft aangetoond, gaat de broederschap over tot het stichten van een priorij waar ten minste drie priesters wo nen. De broederschap kent ook een vrouwelijke tak en enkele zusters worden ook aan zo'n priorij gekoppeld. Zij doen niet alleen huishoudelijk werk, hun belangrijkste taak WÊk De tent voor de wijdingsplechtigheden wordt opgebouwd. Op de achtergrond het seminarie. FOTO: JAN BOUWMANS bijvoorl Het leven op een Pius X-se- minarie:. de tijd heeft er stil gestaan. Zoals dertig, veertig ïaar geleden is het dagelijkse leven van uur tot uur volledig gereglementeerd. In het studiepakket nemen Thomas van Aquino en de scholastieke filosofie de groot ste plaats in. Documenten van Vaticanum II worden bestu deerd op wat er mis mee is. De heilige paus Pius X, die in het begin van deze eeuw elke poging tot kerkvernieuwing met alle middelen de kop heeft ingedrukt, domineert niet alleen in brons de bin nenplaats van het seminarie in Ecöne. Vormen Lefebvre en de zij nen een verzetsbeweging die op den duur vanzelf in de ge schiedenis zal oplossen, zeker als ze uit de kerk wordt gezet Abbé Laroche wil er op wij zen dat de broederschap be slist niet geisoleerd staat. Ook in grote kloosterorden als do minicanen, capucijnen, bene dictijnen, karmelitessen, be nedictinessen en dominicanes sen zijn groepen actief in de zelfde lijn als de Priesterbroe derschap Pius X. Het seminarie van Ecóne is schitterend gelegen, midden tussen uitgestrekte wijngaar den die vandaag door een heerlijk warme zon worden gekoesterd. Op de weide wordt stug doorgewerkt aan de opbouw van de grote tent. Aartsbisschop Lefebvre en zijn priesterbroederschap zul len niet zelf uit de Rooms-Ka- tholieke Kerk treden. Ze wachten in alle gemoedsrust af welke stap Rome na 30 juni zal zetten. JAN BOUWMANS De twijfel vanMateman het CDA-kamerlid Wim Mateman gaf deze week opelc uiting aan zijn twijfels over de haalbaarheid van de vooi len van de commissie-Oort, de vereenvoudiging van om rj lastingstelsel die in 1990 al zou moeten beginnen. Twee daarna zal volgens de nu geldende planning een tweed j gantische operatie op gang komen: de invoering van s nieuw stelsel van verzekeringen tegen ziektekosten plan-Dekker). In 1990 zijn er ook kamerverkiezingen. E s een nieuw kabinet komen dat onder politieke druk vera ringen kan aanbrengen. Beide operaties hebben voor sommige groepen lage mens niet geringe gevolgen. Neem daarnaast de conflict ze beraadslagingen in het kabinet over de komende rijl groting (hogere huren, minder huursubsidies en lagere b tingen) in gedachten, dan dringt zich onvermijdelijk vraag op: loopt dat allemaal wel goed af? Twee andere j operaties, de studiefinanciering en de invoering van nieuw paspoort zijn er fraaie voorbeelden van hoe het nelijk niet moet. MaTEMAN wil onder deze omstandigheden het liefst vil lopig van de plannen-Oort af. Hij is niet de enige die twijj Ook in de PvdA wordt er genuanceerd over Oort en|| over Dekker gedacht. Maar over één ding is de Kamer eens: met het huidige volstrekt ondoorzichtelijk gewo: belastingsysteem en de onbetaalbaar geworden kosten va gezondheidszorg kunnen we evenmin doorgaan. Da doelde een ontstemd geraakte CDA-fractieleider De toen hij in een reactie zei dat Matemans verklaring strookte met het fractiestandpunt. En bovendien, li hoogst geïrriteerde fractiegenoten weten, had hij zich moeid met zaken waarvan hij niets zou af weten. HOE dan ook, het getuigt van moed dat een volksverte woordiger dwars tegen alles en iedereen in zijn mond open te doen over ingrijpende zaken die hem zorgen 1 Matemans twijfels kwamen politiek te vroeg dus ongele omdat de tijd voor een dergelijke discussie nog niet is aa broken. Echter, bij de discussies over Oort en Dekker, diepe sporen in de samenleving zullen trekken, kunnen paar relativerende geluiden heus geen kwaad. Over de ratie-Dekker hebben CDA, VVD en PvdA na vele uren tig delibereren niet meer kunnen zeggen dan dat ze een gelijke, ingreep willen, waarna de wegen van de fracties lenver uiteengingen. Wie dan nog niet eens twijfelt is dv Want misschien kan het bij nader inzien anders en wel beter. Weinig verandering Ook vandaag hebben we weer te maken met uitge breide wolkenvelden. Deze drijven met een noordelijke stroming van de Noordzee over ons land. En omdat de zon op veel plaatsen niet of nauwelijks te zien zal zijn loopt de temperatuur niet verder op dan ongeveer 17 graden. Dit vrij sombere weer van de laatste dagen wordt veroorzaakt door een krachtig hogedrukgebied ten zuidwesten van Ierland met een uitloper over de Noord zee. Morgen lijkt het erop dat deze uitloper zich verder ontwikkelt tot boven zuid- Scandinavië. Bij ons draait de wind dan naar het noord oosten en drogere lucht uit Denemarken kan ons land bereiken. De kans op zon wordt dan groter. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, mede- gedeeld'door het KNMI, geldig voor morgen en maandag: Scandinavië: perioden met zon. Langs de westkust van Noorwegen veel bewolking en mogelijk regen. Middagtempe- ratuur rond 23 graden, aan zee vooral in Noorwegen kouder. Britse Eilanden: op veel plaat sen zonnig en droog. Middag- temperatuur rond 21 graden. Benelux: geleidelijk meer pe rioden met zon. Droog. Mid- n le Frankrijk: in noord-Franl ica vrij zonnig, in het zuiden op een enkele regen- of weersbui. Middagtempera J.R rond 22 graden. Aan de sta enkele graden lager. Lan|dei Franse Riviera omstreek' graden. Duitsland: zonnige peril ag en middagtemperaturen i /er 22 graden. Zondag in het i en oosten een kleine kans op j< regen- of onweersbui. Spanje en Portugal: veran tie lijke bewolking en vooral dinwaarts een regen- of weersbui. Middagtempera vai van 20 graden in het no spe westen tot rond 28 grader ia; ders. ]Gr Italië en de Joegoslavi. kust: vrij zonnig, maar in De middag en avond plaatsi iCh een regen- of onweerske< Middagtemperaturen rond graden. Griekse kustgebieden en landen: vrij zonnig maar nprl naar het noorden kans op 40 regen- of onweersbui. Middspe temperatuur omstreeks 30 in den. koi jebieden: perioden j, zon. Vooral aan de zuid-^01 oostzijde in de middag avond plaatselijk een regenl onweersbui. MiddagtemplDe turen in de dalen en het l£cf land rond 22 graden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2