Tennis-
vrouwen
sneller,
sterker
en heter
Wetenschap staat
zeilers Seoul bij
Zwarte markt is prijs voor onafhankelijkheid
-s
CeAdóaQowuvnt
Kist
SPORT
ZATERDAG 25 IUNI 1988 PAG1NJ :p
LONDEN Wee de arme
tennisliefhebber die nu
nog een kaartje wil kopen
voor de Wimbledonfinale.
Hij zal diep in de beurs
moeten tasten. Een vraag
prijs van vier, vijfduizend
gulden voor een toegangs
bewijs, dat officieel tach
tig gulden moet kosten, is
normaal. Pal voor de
hoofdingang van Wimble
don hebben de touts (han
delaars) hun eigen bu
reautjes ingericht. Ze zit
ten achter tafeltjes, drin
ken champagne en wui
ven met vijftig pond bil
jetten naar surveillerende
politie-agenten. Een
groepje heeft bezit geno
men van de wagen waarin
publieke telefooncellen
zijn ondergebracht en re
gelt van daaruit hun za
ken.
De zwarte handel is zo'n plaag
geworden, dat twaalf agenten
in burger zijn ingezet om het
euvel te bestrijden. Veel be
voegdheid hebben ze echter
niet. Alleen de tout die al te
enthousiast zijn waren aan
prijst, wordt in de kraag ge
grepen. Wegens orde-versto
ring. Niet voor de woeker
winst die hij op de weder-ver-
koop maakt.
Dat laatste is geoorloofd. Wim
bledon dankt er ten dele zijn
onafhankelijkheid aan. De
vrijheid ten opzichte van spon
sors. agenten en tv-maatschap-
pijen, is gekocht met obligatie
leningen die recht geven op
vrij verhandelbare zitplaatsen.
Sinds de eerste uitgifte in 1920
worden de stukken op de Lon-
dense beurs verhandeld. De
lening van 1986 wordt in 1991
afgelost. Hij noteert het vijf
voudige van de oorspronkelij
ke waarde van 6250 pond ster
ling.
De 2100 kaartjes die op deze
manier in zijn omloop ge
bracht, brengen natuurlijk ook
anderen op ideeen. Bijvoor
beeld leden van de All-Eng
land Club aan wie het zo onge
veer op straffe des doods is
verboden hun twee kaartjes
(Wimbledon is per slot van re
kening een „sociaal" gebeu
ren) te verzilveren. Scheids
rechters, die voor een broodje
kaas en een schamel loon zich
veertien dagen laten brutalise
ren, en de vele andere catego
rieën van officials, die het als
een militaire operatie geleide
Wimbledon kent.
Vooral scheidsrechters kunnen
moeilijk aan de verleiding
weerstaan. Naar schatting
vindt de helft van de 300 arbi
ters een leuke bijverdienste in
het aan de man brengen van
de twaalf kaartjes waarover zij
beschikken. Verleden jaar
werd er één op heterdaad be
trapt en voor het leven ge
schorst als lid van de Engelse
scheidsrechterscommissie. De
arbiters hebben recht en reden
zich door de nieuwe politie-ac-
tie bedreigd te voelen. De
vangst van de, eerste dag was
een yuppie» die voor zijn trans
acties een .mobiele telefoon ge-
briiiktè. Hij was in het bezit
van 60 kaartjes met een nomi
nale waarde van 2500 pond,
die hij voor het tienvoudige
aan de man probeerde te bren
gen. De toegangskaarten wer
den geconfisceerd. Aan de
hand van de nummers zal
worden nagegaan of het hier
uit scheidsrechterskringen af
komstige toegangsbiljetten be
treft.
Het tenniscomplex van Wimbledon; geheel rechts bevindt zich het Centre Court.
LONDEN Ingesnoerd
in een baleinen corset en
gehinderd door een en-
kellange rok won Maud
Watson in 1884 het eerste
Wimbledon toernooi voor
vrouwen. Sindsdien heb
ben de vrouwelijke ten
nisspelers een enorme
evolutie doorgemaakt.
Niet alleen is de sportkleding
er een stuk op vooruitgegaan.
De sportvrouwen van vandaag
zijn slanker, agressiever en
feller dan haar voorgangsters,
zelfs in vergelijking met tien
jaar geleden. Ze slaan harder,
lopen sneller, serveren beter
en volleyen ook met meer
kracht. Dat is geen toeval; het
is het resultaat van een uitge
kiende, wetenschappelijke be
nadering van iets wat vroeger
werd beschouwd als een ont
spannend spelletje voor keuri
ge dames.
Tennis behoort nu tot de meest
lucratieve sporten dank zij het
hoge prijzengeld en het feit
dat het wedstrijdseizoen bijna
het hele jaar duurt. Topspelers
kunnen het zich nu aan ook
veroorloven om net als Marti
na Navratilova een heel team
van trainers, voedingsdeskun
digen en fysiotherapeuten mee
te slepen, die aan hen sleute
len en hen bijschaven tot de
hoogste mate van perfectie.
Deskundigen hebben uitge
vonden dat de agressie die
vrijkomt in de pre-menstruele
periode, waar veel vrouwen
behoorlijk last van kunnen
hebben, ook ten voordele kan
werken. Vandaar dat de mees
te tennissters het hormoon
progesteron slikken dat
ook in de anticonceptiepil
voorkomt om te vookomen
dat er een eisprong plaats
vindt. Bovendien bevordert
het progestogene hormoon de
opbouw van de spieren en sti
muleert het de agressie. De ge
middelde vrouw die de anti
conceptiepil slikt merkt daar
weinig van. Bij sportvrouwen
die een intensief trainingspro
gramma volgen heeft het ech
ter wel degelijk effect.
Mannelijk
„Door progesteron kunnen ze
ook een wat mannelijker fi
guur ontwikkelen; bredere
schouders, smallere heupen",
zegt dr. Katharina Dalton, een
gynaecologisch epidemioloog.
Haar praktijk in Londen
wordt altijd druk bezocht door
topsporters.
Dr. Robert Nirschl, geneesheer
directeur van de Virginia
sportkliniek in de Verenigde
Staten en één van dé autoritei
ten op het gebied van de fysio
logie van sportvrouwen, merkt
op: „Vroeger waren de vrou
wen die aan het toptennis
deelnamen gezet en traag
vijf jaar geleden was dat zelfs
nog het geval. Als je Billie
Jean King, Chris Evert en
Martina Navratilova vergelijkt
met de dames die een paar jaar
geleden aan de tennis-top
stonden, dan is de transforma
tie toch wel heel opzienba
rend. Zware, mollige dijen,
soms zelfs met een sinaasap
pelhuid hebben plaats ge
maakt voor pezige, gespierde
benen; ronde vormen zijn
strakker, gestroomlijnder ge
worden".
Steffi Graf en Gabriela Sabati-
ni zijn de voorbeelden bij uit
stek van de nieuwe aangepaste
lichaamsbouw van de tennis
ster van vandaag; een forse
schouderpartij, sterke armen,
kleine borsten, een rechte tail
le, slanke jongensachtige heu
pen en atletische gespierde be
nen.
Zo'n figuur komt natuurlijk
niet aanwaaien, daar moet aan
gewerkt worden. „Het moet
nu maar eens afgelopen zijn
met die ouderwetse ideeën
over vrouwelijkheid en man
nelijkheid", benadrukt Dr.
Craig Sharp, fysioloog aan het
Olympisch Medisch Centrum.
„Vroeger kon je een tennisster
duidelijk herkennen aan de
sterk ontwikkelde „racket-
arm". Nu wordt er aan kracht
training gedaan, zodat de an
dere arm net zo sterk wordt.
Gevolg is dat ook de schouders
gespierder worden. De combi
natie van gerichte oefeningen
en een uitgebalanceerd dieet,
.vetarm en rijk aan complexe
koolhydraten, resulteert in een
lichaam met meer spierweefsel
en een lager percentage li-
chaamsvet. En dat beeld be
antwoordt niet aan de traditio
nele opvattingen ovér vrouwe
lijke vormen", legt Sharp uit.
Intensief
Martina Navratilova is mis
schien wel het meest treffende
voorbeeld van hoe een inten
sief trainingsprogramma het
lichaam kan veranderen en de
prestaties kan verbeteren. In
middels houdt ze zich niet
meer aan het uiterst strenge,
speciaal voor haar ontwikkel
de dieet. Er reist echter nog
wel altijd iemand met haar
mee om haar zorgvuldig sa
mengestelde maaltijden te be
reiden. „Bijna alle toptennis-
sters volgen nu een soortgelijk
dieet als dat van Martina", be
vestigt de woordvoerster van
de Internationale Vrouwen
Tennisbond. „Rood vlees is
daarbij uit den boze. Ze eten
kip, vis, veel groente en fruit".
Alle deskundigen zijn het er
over eens dat het niet zo is dat
een bepaalde lichaamsbouw
beter of minder geschikt zou
zijn Voor het toptennis. Ieder
een kan in principe de top be
reiken. Wel aangemerkt moet
worden dat iemand met een
meer gedrongen postuur op
langere termijn'beter af is dan
lange mensen, omdat die
eerder last krijgen van rug
klachten. „En de dubbelhandi-
ge backhand, die nu op grote
schaal toegepast wordt, kan
schade toebrengen aan de rug
gen van jonge meisjes die te
genwoordig pas rond hun
twintigste uitgegroeid zijn. Een
goede medische begeleiding is
daarom van levensbelang",
voegt Craig Sharp nog toe.
VICTORIA McKEE
(c) The Times, Londen
DEN HAAG Juist in
een tijd dat sport ook aan
maatschappelijke relevan
tie lijkt te winnen en com
merciële belangen meer
dan ooit het sportleven
beheersen, mag het niet
verwonderlijk heten, dat
ook het oerconservatieve
wetenschapswereldje zich
steeds meer inzet om top
sporters en hun uitrusting
zo optimaal mogelijk aan
de start te krijgen. Want
ook in de door bezuinigin
gen geteisterde universi
taire wereld groeit het be
sef dat commercie voor de
toekomst van wetenschap
wel eens het toverwoord
kan zijn.
Waar legers psychologen de
sporter die op het hoogste ni
veau actief is mentaal moeten
bijstaan (waarbij soms de
vreemdste experimenten
worden bedacht) zorgen tech
nische hoogstandjes eveneens
•voor steeds nieuwe verrassin
gen. Men denke bij voorbeeld
maar aan de snufjes waarmee
in de loop der jaren de pols
stok van een gewoon bamboe
hout is uitgegroeid tot een
lichte paal van glasfiber. Het
lijkt ook al bijna een sport op
zich om concurrerende landen
in dit opzicht te kunnen klop
pen. Ook, of misschien wel
juist in de zeilsport lijkt een
wetenschappelijke benadering
onmisbaar, om tot optimale
prestaties te kunnen komen.
Zo was een paar jaar geleden
het Wageningse hydraulica-
bedrijf MARIN actief in de
zeilrace om de wereld om de
America's Cup. Voor een deel
nemer werd een ingenieuze
constructie aan de kiel van
zijn boot bedacht. Waar beide
partijen overigens wel bij voe
ren. De zeiler eindigde op een
nooit verwachte plaats en het
MARIN sleepte dank zij de
golf van publiciteit een reeks
nieuwe opdrachten in de
wacht. Mede hierdoor konden
de rode cijfers, waarin het be
drijf door de zwakke positie
van de vaderlandse scheeps
bouw was terecht gekomen,
vaarwel worden gezegd.
Informatie
Omdat naast de gesteldheid
van de boot ook goede infor
matie van het stromingsbeeld
van een zeilbaan onontbeerlijk
is, riep zeilcoach Henri van
der Aat de hulp in van een
tweetal bedrijven ten behoeve
van de voorbereiding voor de
Olympische Spelen in Zuidko-
rea: van het Waterloopkundig
Laboratorium en Meteo Con
sult wordt verwacht binnen
het tijdsbestek van drie maan
den een zo duidelijk mogelijk
beeld te geven van de stro
ming rond de olympische baan
van Pusan. De twee bedrijven
zijn gespecialiseerd in de hy
draulica en de meteorologie en
trachten een patroon aan te
geven van de stroomrichting
en -sterkte. Met de hulp van
een bestaand wiskundig model
en de informatie die Van der
Aat in de loop van de maan
den ter plekke heeft verza
meld wordt dit alles betracht.
Zijn metingen (die hij uitvoer
de met stroomdrijver, kompas
en stopwatch) gaven namelijk
aan dat er eigenlijk geen spra
ke was van een patroon, om
dat de metingen nergens op el
kaar leken: „Het was echt raar
om te zien dat het patroon
geen patroon was", aldus de
succesvolle coach. „We voeren
altijd metingen uit. En dan is
vaak simpel wel een lijn in het
geheel te ontdekken. Maar nu
helemaal niets. Je zult toch in
formatie over de te verwach
ten moeilijkheden nodig heb
ben. Om medailles te winnen
gaat het om details. Hoe vaar
je nu het gunstigst de drie-
hoeksbaan, als je informatie
over de stroming en over de
wind hebt En omdat het
beeld zo grilig was (over een
lengte van amper 100 meter
varieerde de stroming op een
bepaalde plaats liefst drie keer
in kracht) is uit een dergelijke
analyse veel te halen. En was
er geen patroon te bepalen,
zou dat voor ons ook zinnige
informatie zijn geweest. Van
daar deze stap".
Meer dan hobby
„Voor het Waterloopkundig
Laboratorium is het meer dan
hobby", verzekerde ir. Romke
Bijker. De leider van het pro
ject (werkzaam in Voorst) is
bang dat dit project als zodanig
wordt gekwalificeerd. En juist
het wetenschappelijk belang
blijkt groter dan op het eerste
gezicht zou kunnen worden
verwacht. Daarnaast is de pu
bliciteit een ander niet te on
derschatten aspect. Want de
reeks van positieve verhalen
die rond het eerder genoemde
geslaagde project van het MA
RIN ontstond, is voor een
commerciële insteling als het
WL van belang. „Die analogie
bestaat en ik wil daar ook niet
geheimzinnig over doen", al
dus Bijker. „Maar het project
heeft toch ook de nodige we
tenschappelijke waarde. Zon
der op alle details in te gaan,
zijn we goed op weg in een
nieuwe fase van het totale wis
kundige stromingsmodel. En
of we dan voor zeilers bezig
zijn of voor de offshore die
normaliter de opdrachtgever
is is eigenlijk van geen be
lang. Stroming is namelijk op
gebouwd uit een aantal facet
ten. Wij plukken het totaal
beeld uit elkaar, waarna we
alles weer in elkaar passen. De
getij-beweging is bekend als
ook het grootschalige weer
beeld. En omdat de invloed
van cyclonen in Azië zeer
groot is, is Meteo Consult inge
schakeld om dat deel te analy
seren. Die tropische cyclonen
(met snelheden tussen 200 en
250 kilometer per uur) gaan
weliswaar niet over het be
trokken gebied, maar langs de
oostkust van Japan. Toch
heeft dat grote invloed op de
stroming in het olympische
Pusan".
Koude kermis
Gouden medailles
„Als wordt verwacht dat met
de door ons aan te leveren
stromingsplaatjes per definitie
gouden medailles worden be
haald, dan zou de ploeg wel
eens van een koude kermis
kunnen thuiskomen", waar
schuwt ir. Bijker. „Het is een
hulpmiddel, maar niet meer
dan dat. Aan de andere kant
zijn de verschillen tussen di
verse zeilformaties dermate
klein dat het waarschijnlijk
juist de details zijn die de me
dailleverdeling zullen bepalen.
En gefundeerde kennis over
de stroming kan dan wezenlijk
zijn. De kennis die bij de zei
lers aanwezig is, wordt nu
middels een andere benade
ring uitgebreid. Waarbij de
zeilers nooit op onze adviezen
mogen blindvaren. Geleerd
Henri van der
Aat, coach van
de nationale
zeilploeg.
FOTO: DIJKSTRA
moet worden de informatie te
relativeren en juist te interpre
teren".
Twee instanties treden als
sponsor op. Financieel zorgen
de gezamelijke Nederlandse
ingenieursbureaus voor de no
dige inspanning, terwijl het
Ministerie van Verkeer en
Waterstaat de benodigde com-
Euterfaciliteiten levert. Gezien
et tijdsverschil dat tussen Ne
derland en Zuidkorea bestaat
en de gewenstheid van zo ac
tueel mogelijke stroomver-
wachtingen zal de Dienst In
formatieverwerking in Rijs
wijk (verantwoordelijk voor
de computerfaciliteiten van
alle Waterstaatdiensten) toch
de nodige prioriteit aan het
project dienen te geven. Wat
andere projecten zou kunnen
vertragen, waarvoor in Rijs
wijk geen angst bestaat.
Romke Bijker is in elk geval
hoopvol gestemd over de re
sultaten. „We hebben nog drie
maanden voordat de Spelen
beginnen. We zijn nu nog be
zig met het opzetten van het
wiskundige model, waarna het
afregelen en het ijken, aan de
hand van de metingen van
Van der Aat, volgt. De zeilers
en onze ploeg hebben inmid
dels gesproken over de wijze
waarop de computerresultaten
in Pusan dienen te worden ge
representeerd". Want die
moeten in september elke dag
op het ontbijtbordje van Van
der Aat c.s. liggen, waarna de
tactiek kan worden bepaald.
Lichtere ontbijtkoek dan
stroomkaartjes en tabellen lijkt
toch denkbaar.
HENK KLOOSTERHUIS
dooi Funk Werkman wi
iup
Ouil
«es
Dat bewindslieden en kamerl
ook maar gewone mensen jied
weet iedereen natuurlijk wel BBC
moeten ook wel eens met dn jj®0
de wc, hebben soms
hoofdpijn of ruzie met hun v; rwit
en in deze hectische voetbald iky
scharen ze zich bijna zonder iun
zondering achter Oranje. Ze
daar ver in. Heel ver. Het Hei
ver mogelijk zelfs. Want
één ding klip en klaar is gefky
den is het wel dat in het alge\
sport verbroedert, maar voetl
het bijzonder.
ipo
Eerder deze week reisde een 15up
re delegatie van regeringi,el1
volksvertegenwoordiging
Hamburg om Oranje te steunt
de zwaarste klus tot die van
daag. Weliswaar had iederee. «eCj
mond vol van de revanche Spo
1974, maar het zat dieper. In lel?
Volksparkstadion op een st
worp afstand van de Reeperl
diende te worden afgerekend^
het verleden. En daarvoor Vie
ook de hoge Haagse heren 'el
zee te hoog, is geen afstam
groot en kiezen ze zelfs het lu )U(
ruim. In een legerkist vit ch;
staatssecretarissen. kamerltpuil
diverse pluimage alsmede fh.j
heuse Koninklijke Hoogheid
Noord-Duitsland. Waar een O )Uji
je het Oranje de meest aam Ves
kende overwinning zag behfyï
sinds de slag bij Heiligerlee.
Dat historische perspectief j£l;
SGP-kamerlid Van der I «>n
worst. De man met de gro iky
aanhang in Staphorst en o^®n
ving viel bijkans van zijn gt
door kritisch te reageren opgup
initiatief van staatssecretaris
Houwelingen, die de vlucht
de F 27 naar Hamburg had t !er
geld. Een trip, waar normale,UF
auto reizende voetbalsuppo
300 voor kwijt waren. Van
Vlies speelde zijn troefkaart u I"
aard uit voor de eigen tribune o
normaal gesproken luidl
Oranje steunt. Het huis van
je wel te verstaan. Het Ortf
team is andere koek en hele
als ook de kleurentelevisiek
van het slachten van „die M p
schaft"getuige kan zijn.
Voor mij is de uitslag in de 1
strijd SGP-CDA/VVD 1-0.
der Vlies heeft namelijk goo(
Kijk, Lubbers kan dan achi arj
wel verklaren dat die KL .^e
toch uren moest maken en dal
dus geen cent extra heeft ger^
om het hooggeplaatste gezelsf-
naar Hamburg en terug te
gen, maar dat is lariekoek,
betekent slechts dat er mooit
den aanbreken voor diegenen
dicht bij het vuur zitten. En
Houwelingen, de man die in g 6a
bedragen rekent (denk eens !r
het 200 miljoen gulden kostt
échec met een dollartransactify
defensie vorig jaar), zit op'-
voorste rij. De staatssecretaris 1
model staan voor de verpersld'
lijking van de oranjekoorts, >n'
dezer dagen in ons land h nt
slaap- en Eerste en Tweede k-
hebben bevangen.
Dat zal nog wat worden strak Q
de Olympische Spelen in St
Zouden Van Eekelen en
Houwelingen nu al druk dot
zijn om grootscheepse oefenii
van land-, zee- en luchtmacl
de Zuidchinese Zee en de
van Tongkin te plannen? En
inmiddels de commandant vai
Hr. Ms. Urk in de Perzische I j.
opdracht gekregen een koers j
te stippelen naar het Verre I
ten, maar niet eerder dan n
de inmiddels teruggekeerde
ga-mijnenjagers Hellevoetsslui
Maassluis een zeer zware del
tie vanuit Den Helder naar
kan zijn volgende vn
voorbereiden. De SGP-voor
kan op 2-0 komen als hij i
een Kamer-uitspraak eist voo 'rl
het plannetje van het duo Et iel
Hou wel uitlekt
nemen door en masse met de J
naar Hamburg mee te vlie r\
Boter op het hoofd is één i >e<
maar zich laten meeslepen
oranje wolken van sport t
saamhorigheid met figuren ui
geringskringen brengt anders
kleurden de kop slechts op
En terecht
Bt
Vandaag staat München opn n(j
in de Europese sch ijn wen
Veertien jaar na de WK-final
vijftig jaar nadat de stad n
Franz Josef Strauss het sein 'od
tot een heel andere oorlog dal ld<
nus Michels ooit bedoelde. It )m
krijg had Nederland neutraal
len blijven. Dat zal beden a/ij.
zijn. Vandaar dat er vanocr
weer een kist vanaf Ypenbt
daaromtrent is opgestegen
Hollandse hoogwaardigheh
kleders naar de Zuidduitse
stad te vervoeren. De luchunnn
moet blijven oefenen tension
het regeringstoestel ook regt
tig uren maken. Het kost de b
tingbetaler dus niks (extra), n
Lubbers weer zeggen. Jammt
leen dat Jan met de Pet niel oef
keer mee kan.
in]
la:
Mj
