Nederland moet massaal
tan de „„zuivere" koffie
DE BEROEMDE
BALKONSCENE VAN
GROLSCH.
Syrië kent
verblijfplaats
fan gijzelaars
n Libanon
Amnesty: 40 doden door traangas Israel
Pelgrims komen om in brand
NI!
Joodse Raad wilde schandaal toedekken
rfP?
[NA
UITENLAND
EeicLeSou/iattf
DONDERDAG 23 JUNI 1988 PAGINA 5
lizenden Tataren
hongerstaking
)SKOU In het zuiden van de Sovjet-
zijn zeker vijduizend Krimtataren in
O k'nS om kracht bij te zetten aan hun
tot teruggave van hun woongebied.
Jojggns Podrabinek, redacteur van het
Wa jidentenblad Express-Chronicle word-
nd" dstakers ongemoeid gelaten door ed
^'or oriteiten. De stakende Tataren hebben
,n weten hun actie vol te houden totdat
nationale regering hun woongebied te-
ddhi geeft in de. Krim dat hen ten tijde van
-hwi ]jn Werd ontnomen vanwege hun ver-
allee enc]e collaboratie met de nazi's in de
hee eede Wereldoorlog. Volgens een ande-
zegsman Zijn tienduizenden Tataren
''j en gekomen aan de Wolga om het af-
daa jen te eisen van de plaatselijke partij-
"ai er.
Massamoord lang
geleden gepleegd
LYON De bevolking van het
dorpje Landaize in Frankrijk kan
weer rustig slapen. De vijf skelet
ten die onlangs in het dorp werden
opgegraven blijken van mensen te
zijn die in de vroege Middeleeuwen
werden vermoord. De skeletten
van twee mannen, een vrouw en
twee kinderen werden gevonden in
een kelder. De eerste conclusie was
dat hier mogelijk de slachtoffers
waren opgegraven van een wille
keurige executie uit de Tweede
Wereldoorlog. Bij onderzoek is ge
bleken dat de vijf Bourgondiërs in
de zesde eeuw werden gedood door
Franken.
LONDEN De mensen
rechtenorganisatie Am
nesty International heeft
de Israëlische regering
verzocht een onderzoek in
te stellen naar misbruik
van traangas door het Is
raëlische leger in de be
zette gebieden. Hierdoor
hebben ruim veertig men
sen de dood gevonden, al
dus een rapport dat van
daag in Londen is ver
schenen.
Volgens Amnesty is het gas
uitsluitend bestemd voor ge
bruik in de open lucht. Het le
ger schoot de traangasgranaten
echter af in gesloten ruimtes,
zoals scholen, ziekenhuizen en
woningen. Volgens lokale art
sen zijn sinds 23 december
achttien baby's van nog geen
zes maanden oud en zeventien
volwassenen van boven de
vijftig om het leven gekomen
door inademing van sterke
concentraties traangas.
Amnesty geeft toe dat het niet Israëlische troepen hebben
mogelijk is de exacte doods
oorzaak vast te stellen, maar
meent dat het aantal slachtof
fers een onmiddelijk in te stel
len onderzoek rechtvaardigt.
De Israëlische autoriteiten ge
ven niet toe dat er in de bezet
te gebieden mensen om het le
ven zijn gekomen door het in
zetten van traangas. Zij erken
nen volgens het rapport echter
wel dat het gas schade kan
toebrengen aan mensen met
gezondheidsproblemen.
vier Palestijnse strijders ge
vangen genomen die gisteren
probeerden vanuit Libanon in
Noord-Israel door te dringen.
Palestijnse inwoners van de
bezette gebieden gaven gehoor
aan de oproep tot een algeme
ne staking en in de Gazastrook
werd een 16-jarige jongen
doodgeschoten door Israëlische
troepen die een betoging uit-
eenjoegen. Er braken in Israel
opnieuw grote branden uit,
waarvoor de verantwoorde
lijkheid door de autoriteiten
bij Palestijnen werd gelegd.
Sovjet-dissident
spreekt pers toe
MOSKOU De vooraanstaande dissidente
Sovjet-historicus Roy Medvedev, die sinds
zijn royement uit de communistische partij
bijna twintig jaar geleden van officiële zijde
werd doodgezwegen, is gisteren onverwacht
verschenen op een persconferentie die was
georganiseerd door het staatspersbureau No-
vosti. Medvedev, vooral bekend door zijn
boek „Laat de geschiedenis oordelen" over
het Stalin-bewind, verdedigde het eenpartij
stelsel in de Sovjetunie. Hij pleitte voor de
ontwikkeling van een democratische struc
tuur binnen en buiten de communistische
partij, maar wees ook op de noodzaak van
een zekere mate van centralisme om te voor
komen dat anarchie zou uitbreken. Onlangs
werd ook voor de natuurkundige Sacharov
een persconferentie georganiseerd.
„h IN HAAG Het gros
ar n n de Nederlanders
,pY,d immelt braaf elke week
lege flessen in een spe-
le, en veelal overvolle
tie* t sbak. Er zijn ook land-
ljioten die het ontbijt of
zelfgebakken cake uit-
itend invullen met eie-
van scharrelkippen.
teventjes en de buren
over de heg roepen
een wasmiddal mèt
at moreel niet meer
i ach verantwoorden is. En
r misnaf oktober moeten we
k nog eens allemaal
f®iivere" koffie gaan
e nken.
pik
velijl
egge
ijdt e
pteer
gelijke acties hebben ge
in dat zij de consument
;-milieu- en mensvriende-
,er willen maken. De Ne
lander altijd attent zich
- n knollen voor citroenen te
I|n verkopen blijkt daar-
bestmee te willen wer-
Mits het nut ervan wordt
ezien en mits het produkt
?lke gewone supermarkt in
schappen staat. Want al te
veel moeite wil de gemiddelde
boodschapper niet doen om de
waren in het keukenkastje te
krijgen.
Met dat idee in het achter
hoofd gaat de Stichting Max
Havelaar in het najaar „zuive
re" koffie promoten. Koffie
dus, waarvoor de boeren een
fatsoenlijke prijs hebben ge
kregen en koffie die onder fat
soenlijke arbeidsomstandighe
den is geproduceerd. Tot dus
ver is deze koffie (0.4 procent
van de totale afzet) alleen in
het alternatieve circuit te ver
krijgen, in Derde-Wereldwin
kels die zich kenmerken door
het grootste deel van de week
op slot te zitten.
De Stichting Max Havelaar
heeft nu het volgende bedacht:
koffiebranders in Nederland
(dat zijn er nog ruim twintig)
sluiten een contract met één
van de boerencoöperaties, die
er volgens de stichting een de
mocratische werkwijze op na
houden. De betreffende boe
ren krijgen bij een overeen
komst over de levering direct
zestig procent van de (mini
mum-) prijs. Op het moment
van levering wordt het eerder
betaalde bedrag aangevuld tot
de dan geldende prijs op de
wereldmarkt.
Omdat bodemprijzen zijn vast
gesteld om de boeren een re
delijk inkomen te garanderen,
wordt deze koffie wel duurder
dan de „gewone". Gemiddeld
zestig cent per pak, maar ook
dat blijft afhangen van de
heersende wereldmarkt. Zestig
cent per halfpondspak is be
paald niet gering, maar de
Stichting Max Havelaar ver
trouwt er op dat de consument
dat best wil betalen zolang de
zekerheid bestaat dat daarmee
koffieboeren en hun gezinnen
op een enigszins acceptabele
manier kunnen (over-)leven.
En dat zij niet langer zijn
overgeleverd aan de willekeur
van de grootgrondbezitters en
van scherp rekenende tussen
handelaren.
Aan de Stichting Max Have
laar de taak te controleren of
de branders hun contracten
nakomen; of zij tegen de vast-
getelde prijzen afnemen en of
zij geen goedkope koffie gaan
mengen met „zuivere".
Woordvoerder is Nico Roozerr,
werkzaam bij Solidaridad van
waaruit het initiatief is voort
gekomen. Volgens hem kan
het plan organisatorisch niet
meer stuk.
„Eén van de drie grote bran
ders (Van Nelle, Douwe Eg-
bert en Albert Heyn) doet mee
en elf kleinere branders heb
ben zich bereid verklaard kof
fie met het Max Havelaar
keurmerk te gaan distribue
ren. Zij leveren aan zo'n veer
tig procent van alle koffie-ver
kooppunten".
Multatuli
Het is natuurlijk geen toeval
dat de Stichting is vernoemd
naar het wereldberoemde
boek van Multatuli dat als on
dertitel meekreeg „of de kof-
fijveilingen der Nederlandsche
Handelmaatschappij". Ook de
Nederlandse branders zal dat
gegeven niet zijn ontgaan
evenmin als de terminologie
„zuivere" koffie.
Roozen: „De branders houden
niet van dat woord, want het
impliceert dat de koffie die zij
momenteel branden, niet-zui-
ver is en dat al hun goedkope
re koffie in feite uitbuiting is.
Twee jaar geleden kwamen
wij bij de branders de deur
niet in. En ook nu nog zouden
zij* ons liever onder het gras
schoffelen". Volgens Roozen
zijn de branders min of meer
gedwongen mee te doen, om
dat het ze anders geld gaat
kosten.
„Met name de kleinere bran
ders zijn bereidwillig het Max
Havelaarkeurmerk op de
markt te brengen. De drie gro
ten leveren voornamelijk aan
supermarkten; de kleinere zit
ten in de groothandel. Zij leve
ren aan gemeenten, buurthui
zen en bedrijven. Wanneer
een kleine brander een ge
meente kwijtraakt als klant,
omdat die gemeente zuivere
koffie wil, is dat relatief een
heel groot verlies. En sinds
men in de Tweede Kamer dit
soort koffie drinkt, zijn de
branders zich ervan bewust
dat het idee een breed maat
schappelijk draagvlak heeft".
Dat brengt Roozen op de uit
slag van een eerder gehouden
onderzoek, waaruit blijkt dat
vijf tot veertien procent van
de Nederlandse consumenten
wel meer wil betalen voor
koffie als dat de leef- en ar
beidssituatie voor de boeren
verbetert en als het in de win
kel voor het oprapen ligt. Het
hele idee van een Max Have
laarkeurmerk op rood- zilver
en goudmerk en op de cafeï
nevrije koffie valt en staat dus
met die consument, van wie
nu wel wordt verwacht de
antwoorden in de enquête na
te komen.
JOOS PERSOON
Van het tentenkamp, waar tienduizenden pelgrims verbleven, is niet veel meer over. Op de achter
grond: de muren van het klooster dat in de achtste eeuw gebouwd werd.
ASSIUT Bij een brand
die dinsdagnacht heeft ge
woed in een tentenkamp
dat was opgeslagen bij een
Koptisch klooster in het
zuiden van Egypte, zijn
ten minste 47 mensen om
het leven gekomen. Poli
tiefunctionarissen zeiden
dat de slachtoffers 26 kin
deren, 15 mannen en zes
vrouwen zijn. Vijftien an
dere personen raakten ge
wond.
In het kamp bij het klooster
waren ongeveer 5.000 Kop-
tisch-christelijke pelgrims on
dergebracht. De pelgrims be
zochten een festival dat jaar
lijks bij het klooster wordt ge
houden.
Volgens de politie ontstond de
brand bij het bereiden van
voedsel. Vonken van een vuur
deden tentdoek ontvlammen;
gaslampen ontploften en voor
kon worden ingegrepen ston
den de tenten in lichterlaaie.
In de paniek die uitbrak wer
den verscheidene kinderen
onder voet gelopen. De politie
arresteerde twee Kopten die
zich in de tent bevonden waar
de brand onstond.
Ooggetuigen voerden aan dat
de paniek uitbrak nadat mon
niken de toeganspoort tot het
klooster hadden gesloten voor
pelgrims die voor de brand
een goed heenkomen zochten.
Het gebied rond het klooster,
ongeveer 400 kilometer ten
zuiden van Cairo, was in het
verleden een christelijk bol
werk. Het klooster, dat als
naam heeft „het verbrande
klooster", zou gebouwd zijn op
de plaats waar Josef, Maria en
Jezus de nacht doorbrachten
tijdens de vlucht door Egypte.
boek
rapei
hi
di
De;
en oi
eve
di
I di
he J
k I
indD'
ralt elf
in
ben
emen
ijd
kt ee
buide
dan
d
:ken
llen
et Pai
iet g<
i hi b
a
jerani
ankei
loogu
ctieve
Maa
voei
dan
betei
NDEN Syrië heeft
Igens het Britse dagblad
e Independent de ver-
jfplaats gevonden van
dftien buitenlandse gijze-
"irs in Libanon. Naar
Jrluidt worden de gijze-
irs allen vastgehouden
ior de pro-Iraanse Hez-
llah.
Londense dagblad schreef
anonieme Syrische bron-
hadden gezegd dat de gij-
d lars worden vastgehouden
ii de barakken die door de
;$bollah als kazerne worden
ruikt in een zuidelijke
rstad van Bayrut. De gijze-
hebben geen kans op de
t te slaan en bevrijding
gevaarlijk zijn, omdat
rmee de levens van ande-
op het spel worden gezet,
woordvoerder van het
merikaanse ministerie van
i tenlandse zaken Charles
n Iman zei: „Hoewel de infor-
tie over de gijzelaars vaak
enstrijdig en zelden be-
iwbaar is, hebben wij altijd
leend dat er ten minste en-
in de zuidelijke buitenwij-
t cht
ken in Bayrut zijn", zei hij.
Ook na herhaalde vragen wil
de Redman niet uitleggen
waarom de VS er nooit in zijn
geslaagd de verblijfplaats van
de gijzelaars vast te stellen. In
Libanon worden in totaal 23
westerlingen vermist, onder
wie tien Amerikanen.
De vier Britse parlementsle
den die de afgelopen dagen in
Teheran met Iraanse leiders
hebben gesproken zijn gisteren
naar Londen teruggekeerd. Na
hun aankomst lieten zij weten
dat de Iraanse autoriteiten
hebben aangeboden hun in
vloed aan te wenden teneinde
de Britse gijzelaars in Libanon
vrij te krijgen. De parlementa
riërs zeiden aanwijzingen te
hebben gekregen dat de drie
Britten die in Libanon gegij
zeld worden gehouden in ieder
geval in leven zijn. Onder hen
is de Anglicaanse kerkgezant
Terry Waite. De Britse delega
tie verklaarde tijdens het
overleg in Teheran op dermate
fel anti-Amerikaanse gevoe
lens te zijn gestuit dat zij voor
de Amerikaanse gijzelaars in
Libanon geen goed woordje
hebben kunnen doen.
Blokkade
Als je de trein wilt tegenhouden is er maar een oplossing: je gaat
met z'n allen op de rails zitten. Tot de oplossing kwamen mede
werkers van de Thaise spoorwegen op een station in Bangkok.
Hun zitactie was bedoeld ter ondersteuning van vakbondseisen.
Nadat zij twintig treinen hadden weten op te houden tot woe
de van duizenden wachtende reizigers greep de politie in.
óp dliSKE EN WISKE DE KRIMSON CRISIS
.-r lijk
e-mar
(c) Standaard Uitgever!). Antwerpen-Weesp.
Proef met
aidsvaccin op
25 Zwitsers
BASEL Het Zwitserse far
maceutische concern Ciba-
Geigy zal een mogelijk aids
vaccin gaan uittesten op
mensen. Voor de proefne
ming hebben zich 25 manne
lijke vrijwilligers gemeld.
Over een periode van ander
half jaar zal bekeken worden
wat het effect van het vaccin
is en of het middel verder
veilig is. Na de proef van an
derhalf jaar zal worden na
gegaan of het vaccin inder
daad bescherming biedt te
gen aids. Volgens Ciba-Geigy
zal het zeker nog vijf tot tien
jaar duren voordat er bij een
geslaagde proef een vaccin
op de markt kan worden ge
bracht. De proefpersonen
worden niet blootgesteld aan
het aidsvirus; nagemeten
wordt alleen of het vaccin de
afkeer stimuleert.
(Van onze correspondent)
BONN Het bestuur van
de in opspraak geraakte
Duitse Joodse Raad, had
al in 1982 aanwijzingen
dat op grote schaal gelden
verduisterd werden.
Niettemin werd nagelaten
een onderzoek in te stel
len, zo is gisteren bekend
geworden.
Bij het onderzoek naar de af
faire is gebleken dat het be
stuurslid Nissenbaum al in
1980 verdenkingen had tegen
voorzitter W. Nachmann en
twee jaar later het bestuur
verzocht actie te onderne
men. De malversaties van
Nachmann traden echter pas
aan het licht na diens overlij
den oktober jongstleden.
Op dit moment doen de be
sturen van de Centrale Jood
se Raad en meer nog van de
Hoofdraad der Israëlieten
hun best de schade te beper
ken tot „de affaire-Nach-
mann". Nog weinig is terecht
gekomen van beloften van
de huidige voorzitter van de
Centrale Joodse Raad, Heinz
Galinski dat de zaak „tot op
de bodem" zal worden uitge
zocht.
In de Hoofdraad der Israëlie
ten in Baden is strijden ge
noemde Sigmund Nissen
baum, Ury Popper en Geor
ges Stern intussen om het
voorzitterschap van de
Hoofdraad. Daarbij wordt
driftig gekibbeld om de
vraag wie wat wanneer over
de manipulaties van Nach
mann bekend mag maken.
Popper en Stern hebben zelfs
gedaan gekregen, dat de
rechter Nissenbaum verbood
een persconferentie te geven
om het onderzoekrapport
van de Hoofdraad publiek te
maken.
Vooralsnog blijft dus onder-
duidelijk wie er nog meer
betrokken was bij de ver-
duisteringsparaktijken. Dat
Nachmann 32 miljoen mark
aan „wiedergutmachung" in
zijn eentje achterover ge
drukt zou hebben, zonder het
medeweten of de medewer
king van andere bestuursle
den, lijkt vooralsnog erg on
waarschijnlijk.
(ADVERTENTIE)
De meeste mensen hoef je niets meer te vertellen als het gaat om een
klassieke film of een legendarische scène. Die kunnen ze wel dromen.
De balkonscène vanGrolschbijvoorbeeld.Met24onveigetelijke hoofd
rolspelers, een lichtgewicht kratje en een schilderachtig decor. Dat verveelt nooit.
Daar blijf je voor thuis.
VAKMANSCHAP IS MEESTERSCHAP
