snel dat roken
en drinken slecht is
Uitspraken Mateman zijn in
strijd met standpunt fractie
spettert het geluk
u tegemoet.
Luchtmacht verwacht bij
jubileum 250.000kijkers
Rijschoolhouders:
minister zet aan
tot discriminatie
3INNENLAND Ceidae<3ou/ta/ni dinsdag 21 iuni i9ss paginaT
29 iuni is net weer zover de 4e Mid-Lottotrekking
van dit jaar Naast een ruim gevulde prijzenpot met een
hoofdprijs oplopend tot 'n half miljoen, of een ton in het
Cijferspel, maakt u ook kans op de gratis extra hoofdprijs:
„Ócqueteau Boxer 44 Speed-toerbodt" met 40 pk
Yamaha-buitenboordmotor. Compleet geleverd meteen
speciale trailer voor achter de auto.
Lever daarom deze week snel een MiÖ-Lottofor-
muiier in als u deze zomer nog razendsnel over het water
wilt scheren. En vergeet voorai niet op 29 juni voor de tv.
piaats te nemen om de trekking te voigen. Voor slechts
f ,2,40 bent u al in de race
UTRECHT Voorlich
ters tegen alcohol en ro
ken trokken er drie jaar
geleden hun hele truken-
doos voor open. De be
kende voorlichtingscam
pagne van de toenmalige
Nationale Commissie te
gen het Alcoholisme en
andere verslavingen
(NCA) voor kinderen van
twaalf jaar werd met veel
creativiteit en verbeel
dingskracht in elkaar ge
zet en op de basisscholen
uitgevoerd. Kort na het
project waren de resulta
ten verbluffend. Enquê
tes wezen uit dat er een
klein wondertje was ge
schied.
En nu, drie jaar later? Hele
maal mis, de kinderen die
door de korte campagne vrij
kritisch stonden tegenover ro
ken en drinken lijken nu alles
te zijn vergeten. Onder hen
bevinden zich nagenoeg net
zo veel gezelligheidsgebrui
kers en -misbruikers als on
der de kinderen die niet mee
deden aan het project.
Voorlichting moet daarom
niet alleen zeer gericht zijn,
maar ook langer dan een paar
dagen per jaar worden volge
houden. De conclusie van drs.
G. van de Wijngaart kan door
alle politici en voorlichters ter
harte worden genomen:
„Voorlichting heeft alleen
blijvend effect, wanneer het
op gezette tijden herhaald
wordt". Van de Wijngaart on
derzocht met drs. G. Vendel
bosch beiden van de vak
groep Ontwikkeling en Socia
lisatie van de Universiteit van
Utrecht wat op langere
termijn de resultaten zijn van
een kortlopend voorlichtings
project: nul komma nul, zeer
teleurstellend dus. Het is spij
tig om dat te zien gebeuren bij
zo'n veelbelovend project,
vindt ook Van de Wijngaart.
In 1984 lichtte de NCA kinde
ren in de hoogste klassen van
het basisonderwijs voor over
de gevaren van roken en
drinken. Het aardige van dit
voorlichtingsprogramma was
dat kinderen leerden omgaan
met allerlei gewoonten; pre
ventie van verslaving stond
op het tweede plan. „Niet al
leen het voorkómen van ziek
te is de boodschap, maar ook
educatie in het omgaan met
produkten die gebruikt
worden, terwijl we weten dat
ze ongezond zijn", heette het
toen. De kinderen werden ac
tief bij het onderwerp betrok
ken, moesten ouderen inter
viewen over drink- en eetge
woonten. Ze moesten zelfs
proberen een week niet te
snoepen, om daarmee te leren
hoe moeilijk het is van een
gewoonte zoals roken of
drinken af te komen.
Somberheid
Ook nu nog heeft onderzoe
ker Van de Wijngaart alle lof
voor die aanpak; hij is zelfs
immers onderwijzer geweest
en weet wanneer iets indruk
maakt op kinderen. Maar na
dat hij met collega Vendel-
bosch in opdracht van het Ne
derlands Instituut voor Alco
hol en Drugs (NIAD), waarin
NCA opging, onderzocht welk
effect die veelgeroemde aan
pak drie jaar na dato heeft ge
had op het gedrag van de tie
ners, overheerst somberheid.
Het lijkt erop dat alles voor
niets is geweest, want er zijn
vrijwel geen verschillen aan
te geven tussen de kinderen
die de bijzondere voorlichting
jaar geleden vond nog maar
de helft dat. Tegenwoordig
vindt nog maar een zeer klei
ne minderheid het vervelend
als de ouders drinken, drie
jaar geleden stoorden veel
meer kinderen zich daar aan.
Ook wat roken betreft zijn de
effecten van de speciale voor
lichting na drie jaar weggeëbt.
Niet minder dan 56 procent
van de nu vijftienjarigen
heeft wel eens gerookt. Bijna
één op de vijf rookt vaker. Bij
44 procent van hen weten de
ouders het niet. Ook bij het
roken neemt het verzet van
de tieners tegen een verbod
door de ouders toe.
Meedoen
Van de Wijngaart erkent dat
het toenemend rook- en
drinkgedrag onder vijftienja
rigen ook gewoon verband
kan houden met het feit dat
ze ouder zijn geworden. Maar
tegelijk is ook duidelijk dat ze
net zo hard meedoen als kin
deren die indertijd niet met
het voorlichtingsproject heb
ben meegedaan. „Kort na de
campagne hebben we het ef
fect ook gemeten, toen waren
de resultaten verbluffend
goed. Het project was dus op
zich heel goed. Maar nu zien
we meteen wat er gebeurt als
mensen niet van tijd tot tijd
met de neus op de feiten
worden gedrukt. De kinderen
zijn na drie jaar de meeste
dingen vergeten".
Van de Wijngaart houdt er
weliswaar rekening mee dat
ze straks als ze volwassen zijn
en de „groepsdruk" van de
schoolcultuur weg is als
nog „verstandiger" zijn dan
hun leeftijdsgenoten. „Goede
Mr. P. van Vollenhoven houdt, in
ziin functie van voorzitter van de
Raad voor de Verkeersveiligheid,
in Avifauna in Alphen aan den
Rijn een toespraak ter gelegen
heid van de presentatie van een
nieuwe opleiding in de touring
car-branche.
Prins Bernhard slaat op Schlp-
hol-Oost de eerste paal voor de
restauratie- en onderhoudswerk
plaats van de Dutch Dakota As
sociation.
22 juni
Prinses Margriet en mr, P. van
Vollenhoven wonen in het Vre
despaleis in Den Haag een ge
deelte bij van de openingszitting
van de internationale conferentie
„Humanitaire hulp in gewapend
conflict".
De prinses en haar echtgenoot
vertrekken later op de dag naar
Engeland op uitnodiging van de
prins van Wales, beschermheer
van de Willem en Mary herden
king in het Verenigd Koninkrijk.
Apparatuur
gestolen
bij Madonna
ALPHEN AAN DEN RIJN
Bij een inbraak in het Al-
phense jongerencentrum Ma
donna zijn een kleurentelevi
sie, een versterker, een ge
luidsbox en een koffiezetap-
paraat gestolen.
De inbraak werd gepleegd in
de nacht van zondag op
maandag. De dieven kwa
men binnen door een klin
ker door een ruit te gooien.
DEKNOLLEN
'--W
Tien jaar cel wegens
verkrachtingen
ARNHEM Het gerechtshof
in Arnhem heeft gisteren de
34-jarige O.H. uit Lelystad
veroordeeld tot een gevange
nisstraf van tien jaar. Het ge
rechtshof achtte H. schuldig
aan twee verkrachtingen in
Lelystad in september en ok
tober vorig jaar. In septem
ber heeft de man een 14-jarig
meisje verkracht. Een maand
later vergreep hij zich aan
een vrouw die hij een tuin
had ingesleurd. De procu
reur-generaal eiste 14 dagen
geleden de maximale straf
van twaalf jaar. De man was
al twee keer eerder voor ver
krachtingen veroordeeld.
ROVER: magneetkaart maakt ritje tram en bus duurder
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Vereniging Reizigers
Openbaar Vervoer (Rover) wijst de in
voering van een magneetkaart als ver
vanging van de strippenkaart voorlopig
af. Volgens Rover zijn er voor de reizi
gers nog tal van nadelen verbonden aan
de magneetkaart.
De magneetkaart, met de grootte van
een giropas, moet in de eerste helft van
de jaren negentig worden ingevoerd in
combinatie met een computer aan boord
van bus, tram en metro. Daartoe is een
gecombineerd project gestart van de ver
eniging van streekvervoerondernemin-
gen ESO, de Koninklijke Nederlandse
Vereniging van Transport Ondernemin
gen (KNVTO) en het ministerie van
Verkeer en Waterstaat. Rover vreest dat
de reizigers moeten opdraaien voor de
hoge kosten die het magneetkaartensys
teem met zich meebrengt. Verder vraagt
Rover zich af in hoeverre de computers
bestand zullen zijn tegen storingen.
Overigens gaat een proef die in Den
Haag in tramlijn 1 (Scheveningen-Delft)
met de magneetkaart zou plaatsvinden
voorlopig niet door. Volgens een mede- j
werker van het KNVTO levert het te
veel problemen op om alleen op een lijn
een proef te nemen met een nieuw sy-
steem. Het KNVTO overweegt om de
apparatuur voorlopig nog niet in de
praktijk te testen, maar bijvoorbeeld net
als in de ruimtevaart middels een simu
lator.
DE VRIES (CDA) OVER PLAN OORT:
ZIJLSTRA IN ONDERNEMERSBLAD:
PvdA sluit bouw kerncentrales niet uit
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De fractie van de PvdA in
de Tweede Kamer houdt ernstig rekening
met de mogelijkheid dat in Nederland na
1995 honderd procent veilige kerncentrales
kunnen worden gebouwd. Dat zegt het
PvdA-fractielid Zijlstra in een interview in
het vandaag verschenen nummer van „On
derneming", het weekblad van het Ver
bond van Nederlandse Ondernemingen
(VNO). Volgens Zijlstra is de PvdA, de
grootste oppositiepartij, niet per definitie
een dogmatische tegenstander van kern
energie als een oplossing kan worden ge
vonden voor de afvoer van radioactief af
val. Zijlstra zegt dat in Canada en Zweden
wordt gewerkt aan kerncentrales waarbij
de kans op het ontsnappen van radioactief
materiaal geheel is uitgesloten. Omdat de
centrales van Dodewaard en Borssele niet.
aan alle veiligheidseisen voldoen, moeten
die worden gesloten, meent Zijlstra. Het ka
binet heeft toegezegd begin volgend jaar
een besluit te nemen over de eventuele uit
breiding van kerncentrales in Nederland.
In het VNO-blad zeggen de woordvoerders
van de regeringsfracties CDA en VVD dat
de situatie zeer gevoelig ligt, waardoor ver
traging zou kunnen ontstaan. De CDA'er
Lansink stelt dat wellicht een tussenfase
mogelijk is om begrip te kweken voor de
noodzaak van kernenergie en de VVD'er
Braams voorspelt dat zijn partijgenoten niet
de verkiezingen van 1990 willen ingaan als
grote voorstanders van kernenergie.
voorlichting heeft een positief
effect, maar dat duurt niet
eeuwig. Dat moet je regelma
tig laten terugkomen voordat
blijvend gedragsverandering
optreedt", zegt Van de Wijn
gaart, die daarom vindt dat
voorlichting een permanent
onderdeel van elk schoolpro
gramma dient te zijn. Een
goede raad ook voor de aids-
voorlichting, voor de anti-
drugcampagnes en voor ieder
een die voor of tegen iets
campagne voert: hou de druk
op de ketel. In de gemeente
Deventer wordt al voortge
borduurd op deze stelling. In
het voortgezet onderwijs
worden langlopende projecten
opgezet om te zien of op lan
gere termijn wél blijvende ge
dragsveranderingen bereikt
kunnen worden.
ARJEN VAN DER SAR
De Vries
(CDA) wil gift
voor student
handhaven
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De 'gift'
van de rijksoverheid in
het systeem van studiefi
nanciering moet voor be
paalde groepen jongeren
blijven bestaan. Dat zei
CDA-fractievoorzitter De
Vries vanmorgen voor de
KRO-radio.
De Vries loopt met zijn opmer
kelijke standpunt vooruit op
het debat dat morgen in de
Tweede Kamer wordt gehou
den over de plannen van mi
nister Deetman die tot een be
zuiniging op de begroting van
Onderwijs moeten leiden. De
CDA-fractie zou vandaag in
het wekelijkse beraad een de
finitief standpunt bepalen,
maar De Vries gaf al duidelijk
de richting daarvan aan.
De Vries maakt zich zorgen
over de afschaffing van de
aanvullende beurs, zoals mi
nister Deetman voorstelt. Deze
wil dat studenten met een ba
sisbeurs voor de aanvulllende
financiering die nu nog van de
overheid komt, voortaan bij de
banken aankloppen. De Vries
ziet dat niet helemaal zitten,
omdat zo de toegankelijkheid
van het onderwijs in het ge
ding komt. Vooral studenten
aan middelbare- en hogere be
roepsopleidingen hebben vol
gens De Vries lang niet altijd
de zekerheid dat zij een goed
betaalde baan kunnen krijgen
en de lening kunnen terugbe
talen.
„De afschaffing van de gift
leidt voor die groepen tot een
hele sterke stijging van de stu
diekosten. Dat zou wel eens
een hoge drempel kunnen
worden, waardoor de toegan
kelijkheid tot het vervolgon
derwijs sterk wordt beperkt",
aldus De Vries.
/tl*1
elft verdachten
Vroegtijdig naar huis
AMSTERDAM Het aantal verdachten dat wegens
cellengebrek noodgedwongen wordt heengezonden, is
jaar tot nu toe in Amsterdam gestegen tot boven
50 procent. Een verdere stijging is niet uitgesloten,
jaar ging het nog slechts om ruim 30 procent
oetei ilan de verdachten, die wegens plaatsgebrek in een
ke bi Ms van bewaring werden heengezonden. Burge-
>eft neester Van Thijn van Amsterdam noemde gister-
ivond deze getallen tijdens een praatje in het politiek
euW{ :afé van de VVD in de hoofdstad. Persofficier van
an ustitie L. de Wit bevestigde de getallen desgevraagd.
:ht i Een van de oorzaken van de stijging is volgens De
vred Wit, naast een toename van de criminaliteit in het al-
/anl!emeen' ^et terughrengen, begin dit jaar door de
frnh echters-commissaris in Amsterdam, van de maxima-
p e termijn, die verdachten in een cel op de politiebu-
n eaus mogen doorbrengen,
bij
Als
voorlichtings
campagnes
tegen roken
en drinken
maar kort
duren,
hebben ze
geen enkel
effect op
kinderen.
FOTO: PERS
UNIE
kregen en zij die daarvan ver
stoken bleven. Roken is hele
maal niet ongewoon onder
deze vijftienjarigen, terwijl
opmerkelijk genoeg hun ou
ders de laatste jaren juist min
der lijkten te zijn gaan roken.
Van de groep van 250 voorge
lichte kinderen blijkt anno
1988 maar liefst tweederde
wel eens te drinken. Zeven
tien procent van deze vijftien
jarigen blijkt in de week van
ondervraging nog te hebben
gedronken. Ruim de helft van
de jongeren die drinken be
perkt zich tot één glas, bijna
een kwart drinkt twee glazen
per keer, twaalf procent
drinkt er drie. Twee en twin
tig procent zegt wel eens
dronken te zijn geweest. Drie
kwart van de jongeren vindt
dat hun ouders het drinken
niet moeten verbieden, drie
ARNHEM De Konink
lijke Luchtmacht ver
wacht een kwart miljoen
bezoekers tijdens de open
dag en vliegshow op za
terdag 2 juli op de vlieg
basis Deelen bij Arnhem.
In het kader van de vie
ring van het 75-jarig be
staan van de Koninklijke
Luchtmacht is de jaarlijk
se open dag overigens uit
gebreid tot vier dagen.
Vanaf woensdag 29 juni
kunnen belangstellenden
al een bezoek brengen
aan de vliegbasis.
De feestelijkheden op Deelen
beginnen 28 juni met een reü
nie voor het huidige en voor
malige luchtmachtpersoneel,
waar zeker 30.000 mensen
worden verwacht. Aan de
vliegshow op 2 juli doen onder
meer demonstratieteams uit
Frankrijk, Italië, Groot-Brit-
tannië (Red Arrows), Frank
rijk en Nederland mee. Daar
naast kan het publiek kijken
in Soesterberg ter
FOTO: PERS UNIE
naar vluchten van een groot
aantal vliegtuigen uit verleden
en heden uit Nederland en an
dere Navo-landen. Een Boeing
747 zal tijdens de show even
eens een demonstratie geven.
Op de vliegbasis staan tijdens
de open dagen alle vliegtuigty
pes van de Koninklijke Lucht
macht en haar Navo-partners
opgesteld. Daarbij wordt ook
aandacht gegeven aan vlieg
tuigtypes uit het verleden.
Ter gelegenheid van het jubi
leum schenkt de directie van
Fokker het luchtvaartmuseum
in Soesterberg op maandag 27
juni een originele D.VII uit
1918. Dit vliegtuig is één van
de bekendste jachtvliegtuigen
uit de Eerste Wereldoorlog.
Tevens wordt op deze dag een
expositie van luchtvaartschil
ders geopend in het museum.
Eén op tien
automobilisten
rijdt te hard
DORDRECHT Bij drie snel-
heidscontroles op de A 16 bij
Dordrecht heeft de politie in
drie dagen ruim 1700 automo
bilisten bekeurd omdat ze te
hard reden. Gemiddeld over-
scheerd ruim één op de tien
bestuurders de limiet van 120
kilometer per uur. De politie
vindt dat een vrij hoog percen
tage.
DEN HAAG De voor
zitter van de CDA-fractie,
dr. B. de Vries, heeft zich
vanmorgen publiekelijk
gedistantieerd van uit
spraken van zijn fractiege
noot Mateman. Het ka
merlid liet zich gister
avond in de NOS-radioru-
briek „Met het oog op
morgen" laatdunkend uit
over de belastingvereen
voudiging die in de wan
deling bekend staat als de
operatie Oort.
„Interessante uitspraken, die
echter niet stroken met het
fractiestandpunt," aldus De
Vries. „Deze uitlatingen ko
men geheel en uitsluitend voor
rekening van de heer Mate
man."
Mateman zei over de belas
tingvereenvoudiging onder
meer: „Waar zijn wij in vre
desnaam mee bezig. Dan zou
ik zeggen: waar het om deze
operatie gaat, al zou ik ook de
DE MEERN Het plan van minister Smit-Kroes (ver
keer) om per rijschool te gaan publiceren hoe hoog het
percentage „de eerste keer geslaagden" is, dwingt auto
rijscholen met veel ethnische minderheden in de klan
tenkring om voortaan „nee" te verkopen. Ook aspi
rant-automobilisten boven de 35 jaar en vrouwen zul
len met het smoesje „We zitten vol" worden geweigerd.
De minister moet haar tot discriminatie leidende plan
laten varen.
Dit stelt de gisteren in De Meern opgerichte Algemene Bond
van Auto-motorrijscholen Nederland (ABAN) in een brief aan
de bewindsvrouw. Ongeveer tweehonderd rijschoolhouders wa
ren daar bijeen om zich in een nieuwe organisatie te verenigen
omdat zij ontevreden zijn over de Bovag, die tot nu toe als enige
in Nederland de belangen van rijschoolhouders behartigt.
Minister Smit-Kroes wil dat het Centraal Bureau Rijvaardig
heidsbewijzen (CBR) de namen gaat publiceren van rijscholen
waar minimaal veertig procent van de kandidaten de eerste
keer slaagt voor het rij-examen. Zij denkt hiermee de kwaliteit
van het rij-onderricht te kunnen verhogen.
Rijscholen die een laag slagingspercentage hebben doordat er
veel ethnische minderheden lessen, zijn bang klandizie te verlie
zen door het plan van de minister. Volgens de autorijscholen
blijkt uit de dagelijkse praktijk dat uit Marokko en Turkije af
komstige rijexamenkandidaten beduidend meer moeite hebben
om de eerste keer te slagen dart autochtone Nederlanders. In
mindere mate geldt dit volgens hen ook voor kandidaten boven
de 35 jaar en voor vrouwen.
eerste zijn: laten we dit dan
maar stoppen". En even later
vertrouwde hij de ondervrager
toe: „Zo moet het niet, dit is de
verkeerde weg en daar gaan
we niet mee door."
De opmerkingen van Mate
man komen enkele dagen na
dat staatssecretaris Koning
van financiën het eerste wets
voorstel om de operatie Oort
in het vat te gieten bij de
Tweede Kamer heeft inge
diend. Mateman suggereert in
het vraaggesprek dat binnen
zijn fractie meer leden zijn op
vattingen over de belasting-
vereenvoudiging delen. „Ik
heb daar twijfels over en ik
ben niet de enige," aldus Mate-
Het plan-Oort gaat uit van
vier in plaats van de huidige
negen belastingschijven, een
gecombineerde heffing van
loon- en inkomstenbelasting
en een hoger brutoloon voor
werknemers die dan echter
wel een deel van de werkge
verspremies voor volksverze- 1
keringen dienen te betalen.
Kijk in de Gouden Gids voor de inleveradressen.
