Verkrachtingszaak
brengt New York op
rand rassenrellen
Arbeiders in Joegoslavië ™MIE
willen brood op de plank DANOOIT
8 augustus 88 wekt trouwlust in Singapore
H
BUITENLAND
Hongaarse yuppies betrekkei
nieuwe ultra-luxe villawijk
!!6
I
QehdóaQowuvnt
DINSDAG 21 JUNI 1988 PAGINA
zijn op 8 augustus volgeboekt
voor bruiloften.
De datum is voor de Kanto-
nees-sprekende Chinezen in
Singapore van zo'n magische
betekenis, omdat het cijfer 8,
dat wordt uitgesproken als
„paat", sterk lijkt op „faat",
dat voorspoed betekent. Een
datum die bestaat uit allemaal
achten houdt voor de velen
dan ook goede verwachtingen
in voor de toekomst.
Degenen die op 8 augustus om
wat voor reden niet in staat
zijn om een belangrijke stap in
hun leven te zetten, wijken uit
minder aantrekkelijke alterna
tieven als 1 of 2 augustus. De
datum 1-8-88 wordt uitgespro
ken als „yat paat paat paat" en
heeft dezelfde klank als de
uitdrukking voor „eens voor
spoedig, altijd voorspoedig".
Ook 2"-8-88, „yee paat paat
paat", scoort hoog, omdat die
datum belooft dat het„gemak-
kelijk wordt om voorspoed te
bereiken
Voor sommige stellen is één
geluksdatum zelfs niet genoeg.
Ze trouwen op 8 augustus,
maar houden de bruiloft op 18
september, een datum die in
het oosterse maanjaar samen
valt niet de achtste dag van de
achtste maan.
Heilig respect
Miljoenen, vooral oudere,
mensen in Singapore, Hong
kong, China en Taiwan en an
dere delen van oostelijk Azië
hebben nog altijd een heilig
respect voor de traditionele
magie van het getal. Geldt in
veel westerse landen 13 als on
geluksgetal, voor de Kanton-
Chinezen js dat het cijfer 4. De
uitspraak daarvan is gelijk aan
die van het woord voor dood
gaan. Daarom kan de vier
voor velen alleen maar ellende
betekenen. Dat bijgeloof strekt
zich ook uit tot cijfercombina
ties met een vier als 24 en 44
en gaat soms erg ver. Zo krij
gen gemeente-ambtenaren
jaarlijks tientallen verzoeken
van mensen die een huisnum
mer met een vier gewijzigd
willen hebben. Doorgaans
wordt daar afwijzend op gere
ageerd om anderen niet aan te
moedigen en bestuurlijke wil
lekeur en chaos te vermijden.
Ook onroerend-goedmakelaars
ondervinden de vrees voor het
cijfer vier aan den lijve en zij
moeten hun prijzen voor wo
ningen met een huisnummer
vier soms aanmerkelijk laten
zakken, om ze kwijt te raken.
In de handel in autokentekens
met geluksnummers zit daar
entegen weer volop leven.
Vooral kentekens met een of
meerdere cijfers 8 zijn favo
riet.
Maar alsof 8 augustus dit jaar
al niet magisch genoeg is, staat
dit jaar volgens de Chinese tij
drekening ook nog eens in het
teken van de draak, het meest
magische symbool voor macht
en geluk dat de Aziaten ken
nen. Het bureau voor bevol
kingsonderzoek verwacht in
dit jaar van de draak dan ook
een forse stijging van het aan
tal geboorten, omdat de tradi
tie wil dat geluk voor kinde
ren uit „drakenzaad" verze
kerd is.
Hoewel niet iedereen meer
even sterk hecht aan de getal
lenmagie als vroeger en
migen zelfs spreken van
„stompzinnig bijgeloof"
het verschijnsel bij
dan niet in een modern
voorleven. „Het is een
dag die maar een
honderd jaar
Maggie Tay, een van
die op 8 augustus had
trouwen, maar door de
moest worden
Zij heeft er nu voor
om te trouwen op
dag. „Vat yat baat
89, biedt haar een
toekomst die „elke
nieuw voorspoed"
die wil zij zich niet laten
gaan door _r
voor de h u welijksam btenaai THI
verschijnen.
SINGAPORE Maar een
keer per eeuw komt de
datum voor en de vele pa
ren in Singapore die nog
in de magie van getallen
geloven, spoeden zich op
8-8-88 naar de burgerlijke
stand om te trouwen.
Alle negentig plaatsen die de
burgerlijke stand op 8 augustus
beschikbaar had zijn reeds
lang volgeboekt. De stellen die
moeten worden teleurgesteld
hebben nog de mogelijkheid
om mee te doen aan een col
lectieve huwelijksvoltrekking
in een restaurant, waar officië
le huwelijksambtenaren paren
in de echt zullen verbinden.
Talrijke hotels en restaurants
NEW YORK De zaak
Tawana Brawley is het bi
zarre verhaal over een
verkrachting in New
York die uitgroeide tot
een controversieel rassen-
drama. Afgelopen week
einde was deze zaak uitge
breid op de televisie en
stonden de kranten er vol
van. Aanleiding voor al
deze aandacht is de bewe
ring dat de hele affaire
een politiek spelletje is ge
weest.
Drie omstreden zwarte activis
ten zouden de vermeende ver
krachting van een zwart
schoolmeisje gebruikt hebben
voor een politieke kruistocht.
Er wordt nu een onderzoek in
gesteld naar de bewering dat
de drie de openbare aankla
gers van de regering opzette
lijk hebben misleid.
De Amerikaanse media heb
ben de Brawley-affaire met
beide handen aangegrepen. De
affaire bezit dan ook alle in
grediënten die hoge kijk- en
leescijfers kunnen garanderen:
seks. geweld, passie en spraak
makende hoofdrolspelers. In
grediënten die het Ameri
kaanse publiek bij de wedstrijd
Dukakis-Bush nu eenmaal
heeft moeten missen.
De belangrijkste personages in
de zaak Brawley zijn inmid
dels nationale beroemdheden
geworden. De afgelopen paar
dagen verschenen ze in de
meest toonaangevende praat
shows en laatste-nieuws-uit-
zendingen op de televisie.
Het drama begon vorig jaar
november. Tawana Brawley,
een zestienjarig zwart meisje,
werd vlakbij de voormalige
woning van haar moeder in
Wappinger Falls, noordelijk
van New York, aangetroffen
in een vuilniszak. Ze was van
top tot teert besmeurd met uit
werpselen. Op haar lichaam
stonden racistische slogans,
waaronder „KKK" (Ku Klux
Klan) en „nikker". Tawana
wilde er aanvankelijk niet
over praten. Tenslotte maakte
ze duidelijk dat vier blanke
hiannen haar hadden ontvoerd
en haar meerdere malen had
den verkracht en mishandeld.
De plaatselijke politie kon ech
ter weinig bewijsmateriaal
vinden ter ondersteuning van
het verhaal. Verkrachting kon
medisch niet worden aange
toond en er waren ook geen
sporen van lichamelijk ge
weld. Tawana weigerde mee te
werken aan het onderzoek.
Leeftijdgenootjes uit de buurt
verklaarden dat ze Tawana op
een feestje hadden gezien, ter
wijl ze op dat moment eigen
lijk als vermist was opgegeven.
Een buurtbewoner zei dat hij
had gezien hoe Tawana zelf in
de vuilniszak was gekropen.
In januari van dit jaar namen
Alton Maddox en C. Vernon
Mason, twee New Yorkse ad
vocaten van middelbare leef
tijd die gespecialiseerd zijn in
inter-raciale geweldsdelicten,
de zaak Brawley over. Volgens
Maddox waren de blanke au
toriteiten misleid door een
dekmantel-operatie om Tawa
na s aanvallers te beschermen.
De verkrachters indentificeer-
de Maddox als een locale
openbare aanklager, een part
time politieagent en een staat-
spolitieagent. De aanval van
de advocaat werd gesteund
door dominee Al Sharpton,
een 33-jarige baptist uit New
York, die daarmee al snel één
van de meest omstreden figu
ren in Amerika werd.
Dank zij de bizarre uitspraken
van de kogelronde, slinkse do
minee een Martin Luther
King medaillon bungelend op
zijn buik is de zaak Braw
ley voortdurend voorpagina
nieuws geweest. Zo werd de
openbare aanklager die belast
is met de zaak werd door
Sharpton met Hitier vergele
ken. Hij voerde aan dat de zo
wel de IRA als de Ku Klux
Klan en de maffia betrokken
waren bij de affaire. Mario
Cuomo, de liberale gouverneur
van New York, werd door
Sharpton vergeleken met de
fanatieke zuidelijke gouver
neurs van het burgerrechten-
tijdperk.
Ondanks zijn ophitsende reto
riek en zijn radicale instelling
(Sharpton fladdert heen en
weer tussen straatprotesten,
bokswedstrijden van Mike Ty
son en sjieke galafeesten van
Donald Trump, een onroerend
goed magnaat in New York)
mist „Dominee Al" de geloof
waardigheid van een politiek
leider.
Dagvaarding
De zaak nam een andere dra
matische wending toen de
ER SLECHTER
BELGRADO Drieduizend
stakende metaalarbeiders die
vrijdag betoogden voor het
Joegoslavische parlement
ondanks een overmacht aan
politie, hebben bewezen hoe
de sociale malaise in het land
steeds verder om zich heeft
gegrepen. De werkers van de
tractorenfabriek „Zmaj" in
de hoofdstad kregen steun
van duizenden inwoners.
„Wij willen brood en veran
deringen", schreeuwden zij.
Elders in de stad verklaarde
een functionaris van een
•communistische organisatie,
die onder de partij valt, te
zelfdertijd: „de sociale situa
tie is zo gespannen dat zij uit
de hand dreigt te lopen".
De werkers van „Zmaj"
kwamen betogen omdat zij in
april zowel als in mei minder
in hun loonzakje kregen als
gevolg van loonmaatregelen
om een geldontwaarding in
te tomen van liefst 150 pro
cent op jaarbasis. De jongste
devaluatie van de dinar
heeft een nieuwe explosie
van de prijzen veroorzaakt,
zodat de arbeiders wel
moeten denken dat zij de
enigen zijn die de klappen
krijgen van de bezuinigings-
politiek.
Zij hebben na zovele, mis
lukte economische hervor
mingen het geduld en ver
trouwen verloren. „Dit kan
niet langer duren, de rege
ring moet aftreden", aldus de
stakers, die wijzen op het
luxe leventje van de politie
ke klasse getuige 176.000 of
ficiële automobielen, die
twee miljard dollar per jaar
Ongeveer vierduizend werkene-
mers van de „Zmaj-fabriek" de
monstreren voor de regerings
gebouwen in Belgrado, foto: ap
aanklagers de moeder van Ta
wana dagvaardden voor een
jury die de telasteleggingen
onderzocht. Op advies van
haar advocaten weigerde me
vrouw Brawley haar mede
werking te verlenen. Een
rechter bevond haar schuldig
aan belediging van het Hof en
veroordeelde haar tot dertig
dagen gevangenisstraf.
Deze uitspraak veroorzaakte
weer een enorme opschudding
in de zwarte gemeenschap van
New York. De meeste voor
aanstaande zwarte leiders, on
der wie Jesse Jackson, weiger
den betrokken te worden bij
een dergelijke controversiële
affaire. Toen echter duidelijk
was geworden dat een on
schuldige zwarte vrouw de
moeder van het slachtoffer, als
mee zetten we een hele nieu
we beweging in gang. En dit is
de perfecte aanleiding, omdat
de blanken de zwarten op de
huid zitten. Het is een eenvou
dige manier om alle benadeel
de mensen wakker te schud
den". Zo zou Sharpton ook be
weerd hebben: „Als het ons
lukt om dit Tawana-gedoe te
winnen, zijn we in één klap de
grootste nikkers van New
York".
McKinnons uitlatingen ver
oorzaakten een nationale rel.
Binnen enkele uren wer^ de
deur van Sharptons baptisten-
kerk in Brooklyn bewaakt
door drie blanke medewerkers
van het televisiestation NBC,
terwijl cameraploegen de kerk
hadden omgetoverd tot een
provisorische studio. In een
eerste naar de gevangenis zou
gaan schaarden vele zwar
ten zich achter Sharpton, Mad
dox en Mason.
Sharpton kwam daarop op
nieuw met een briljante me
dia-truc voor de dag. Hij
maakte bekend dat de moeder
haar toevlucht zou zoeken in
een zwarte kerk in New York
city. Hij daagde Cuomo uit om
te proberen haar daar te arres
teren. De gouverneur reali
seerde zich dat als hij daartoe
inderdaad zou overgaan er
grote kans bestond op rassen-
onlusten, zeker nu de bevol
king toch al heetgebakerd was
vanwege de hittegolf. Cuomo
ondernam geen actie.
Eind vorige week werd het
Brawley-kamp zwaar getrof
fen. Eén van Sharptons voor
malige assistenten, Perry
Harlem is vanouds de pro
bleemwijk van New York. Een
geruchtmakende verkrach
tingszaak dreigt de raciale
spanningen hier op de spits te
drijven.
foto: sp
McKinnon, verklaarde tegen
over een televisieomroep in
New York dat Tawana's ver
haal „één grote leugen" was.
McKinnon, een zwarte Viet-
nam-veteraan en voormalig
politieman, liet weten dat de
drie „adviseurs" zelf ook hun
twijfels hadden over het ver
haal, maar dat ze hadden be
sloten de zaak zoveel mogelijk
uit te buiten.
Volgens McKinnon zou Sharp
ton igezegd hebben: „Het ver
haal klinkt als klinkklare on
zin, maar dat geeft niet. Hier
rechtstreekse uitzending ver
schenen de drie adviseurs en
Tawanas moeder in de Phil
Donaghue praatshow, één van
de populairste shows op de
Amerikaanse televisie.
Sharpton verwees McKinnans
citaten naar het rijk der fabe
len en noemde hem een „bru
tale leugenaar". Ten overstaan
van miljoenen kijkers over het
hele land noemde de dominee
New York „een corrupte, ra
cistische staat, die in handen is
van de maffia". De honderden
aanwezige zwarte aanhangers
juichten Sharpton luidkeels
toe en zongen: „Geen vrede,
geen gerechtigheid" en: „Cuo
mo, Cuomo, heb je dat ge
hoord? Dit is Johannesburg
niet". De moeder kwam nau
welijks aan het woord.
De verkrachtingszaak loopt nu
kosten en het veel te zware
en dure overheidsapparaat.
Vice-premier Janez Zemlja-
ric heeft getracht uit te leg
gen hoe het toch komt dat
het loon van de arbeiders
elke maand minder wordt,
terwijl er meer wordt gepro
duceerd en harder wordt ge
werkt. Het kwaad zou zijn
begonnen met „ondoordach
te" leningen, bij buitenlandse
banken en investeringen die
„niet rendabel" bleken.
Daarvoor zou Joegoslavië nu
moeten boeten. Maar zijn
macro-economische argu
menten vonden geen gehoor
bij de stakende arbeiders.
In het algemeen wordt in
Joegoslavië vrij snel aan de
looneisen van stakende ar
beiders tegemoetgekomen,
aangezien de bedrijfsleiding
op die manier verdere ar-
beids- en sociale onrust
denkt te voorkomen. Zo gin
gen in mei mijnwerkers in
staking in Bosnië-Herzegowi-
na en in Servië.
Hoe dan ook: de economie
van Joegoslavië staat er
slechter voor dan ooit. In het
verleden zijn achtergebleven
gebieden in de republiek in
hoog tempo geïndustriali
seerd zonder dat naar de
markteconomische omstan
digheden gekeken werd. Het
resultaat is verschrikkelijk:
één op de drie bedrijven in
het land werkt thans met
verlies bij een totale binnen
landse schuld van 47 miljard
dollar, die nog ruim twee
maal zo hoog is als de buiten
landse schuld van 20 miljard
dollar.
Een aldus verzwakte econo
mie dient daarbij ook nog
eens de kosten op te brengen
van 500 overlappende over
heidsorganen op gemeente
lijk niveau, acht op het ni
veau van de deelrepublieken
en één niet minder
zwaar op het niveau van
de federatie. De partij heeft
inmiddels besloten af te stap
pen van het systeem van ar
beiderszelfbestuur van de af
gelopen veertig jaar en af te
koersen op een volledige
markteconomie. Gevreesd
wordt echter dat deze over
gang, die zeker lange tijd zal
vergen, in eerste instantie op
zichzelf alleen maar zal bij
dragen tot vergroting van de
economische en sociale ma
laise in het land.
Langs de oevers van de Donau in Budapest zijn veel nieuwe kantoorpanden en woontorens verschen
De Yuppies verkiezen echter hoger gelegen villawijken. foto:
BUDAPEST Hoog in
de heuvels die uitzien
over Budapest bouwen de
nieuwe rijken van Honga
rije de meest exclusieve
villawijk van Oosteuropa.
Terwijl duizenden Hongaren
bijna tien jaar moeten wachten
op een nieuwe woning, verrijst
de ene moderne villa na de
andere in deze luxe omgeving.
„Ik heb nog nooit zoiets ge
zien", zei een van de eigenaars
die al langere tijd in één van
de grote huizen woont. „Waar
je ook kijkt zie je weer een
kast verschijnen".
Het verschijnsel dure wijken
op zich bestaat al enige tijd.
Partijbonzen eisten de kapitale
huizen die na de Tweede We
reldoorlog overbleven voor
zichzelf op. Maar de nieuw
bouw en enorme opkomst van
de yuppies in Hongarije is toch
iets anders.
Het grootste deel van de groep
nieuwe rijken bestaat uit me
dische specialisten, advocaten,
kunsthandelaars en mensen
uit de showbusiness. Met per
fect onderhouden gazons, die
omgeven zijn door grote ijze
ren hekken, wordt de gewen
ste privacy gegarandeerd.
Dure westerse auto's staan ge
parkeerd voor de tweedeurs
Initiatief
Dit opkomende klasseverschil
is ontstaan nadat eind jaren
zestig jaren economische her
vormingen doorgevoerd wer
den. De regering moedigde
privé-initiatieven aan, iets dat
zich uitbreidde in de jaren ze
ventig. Een groot aantal Hon
garen nam een tweede baan
en opende een winkel of repa
ratiewerkplaats. De gelukki
gen onder hen bereikten in
middels de hoogste levensstan
daard van het hele Oostblok.
Ondanks een groeiende bui
tenlandse schuld van 18 mil
jard dollar, een inflatie van 18
procent en strakke bezuinigin
gen, kunnen de rijken in het
land hun winst nog steeds ver
groten. Veel mogelijkheden
om te investeren zijn er echter
niet en. daarom stort iedereen
zich nu op de huizenmarkt.
Het overgrote deel van de be
volking kan zich niet zo ge
lukkig prijzen. Erzseber Rikli,
hoofd van de Gemeentelijke
Huisvesting, zegt dat er op
moment 66.000 mensen op
wachtlijst staan voor een
ning in de stad. De wacht
voor alleenstaanden is acht
tien jaar, gezinnen met
kind wachten vijf jaar en
gezinnen moeten toch
stens een jaar geduld hebl
De regering lijkt geen krit
te hebben op deze ontwik
ling. Haar bemoeienis met
huizenmarkt beperkt zich
het aanbieden van de m<
lijkheid om huurhuizen te
pen. Maar met het gemiddffjjj,
maandsalaris van ongev
6.000 forint (255 gulden)
nen de meesten zich geen
kamerwoning van 1,3 milji
forint (55.400 gulden) perm t
ren.
Door dit toenemende vers
in levensstandaard wordt
haat ten opzichte van de
bewoners in de heuvels
Buda steeds groter bij de ai
ders. „De tolerante h<
verdwijnt steeds meer",
Erzseber Rikli. „De spanfl
tussen de bevolkingsgroep®1
groeit".
„Het echte Hongarije lij.
beneden", zegt een 30-_
inwoner uit het centrum.
houd 6||t
ligt1 ik.
ib envoi
■i! Dijl
k van
iri Ira Kc
al 'vanc
Uwljk:
bijna uit op een impasse
aanklagers hebben al te
nen gegeven dat als
en haar moeder niet
meewerken ze hun
ken staken. In plaats "aa™-
is de aandacht nu
naar de moeder en
gevers. Cuomo staat
de wet nageleefd
geen betekent dat wel ha
vaststaat dat de moeder de
vangenis in gaat.
De procureur-generaal
staat is aan het
Sharpton, Mason en
zich „schuldig hebben
maakt aan bedrog,
niet alleen de zwarte gemeeLj^'j",
schap de dupe is, maar
woners van de staat
York", zo zei hij.
JOHN CASSII
(c) The Sunday Times, Lond
