Droogte teistert
Amerikaanse boeren
Griekse scholieren buigen zich weer over Homerus
Gesprekken met olifanten
over kilometers afstand
Russisch barpersoneel schenkt geen
glasnost" in Britse pub Moskou
TENLAND
CeidócSoiMatit
ZATERDAG 18 JUNI 1988 PAGINA 7
7j erland vraagt clementie
Zes van Sharpville
JAAG Nederland heeft bij Zuid-
i aangedrongen op clementie van de
tn Sharpville". De directeur-generaal
zaken van het ministerie van buit-
t zaken heeft de ambassadeur van
,ka in ons land de bezorgdheid over-
it van de Nederlandse regering over
van de zes ter dood veroordeelde
rikanen. Eerder had de Veiligheids
an de Verenigde Naties zonder debat
laniem een resolutie aangenomen
I de Zuidafrikaanse regering om gra-
•dt gevraagd voor de zes zwarten. Ze
op 19 juli worden opgehangen omdat
uitmaakten van een menigte die in
en zwart gemeenteraadslid van de
woonstad Sharpeville doodde.
Vijf leden Greenpeace
24 uur vastgehouden
Vijf leden van Greenpeace zijn
in Brussel gearresteerd nadat
zij daar de Spaanse ambassa
de waren binnengedrongen
om le protesteren tegen het
Spaanse besluit om weer giftig
afval te gaan verbranden op
de Noordzee. De activisten
slaagden erin een balkon van
het ambassadegebouw te be
reiken, waar zij spandoeken
ophingen. Ook plakten zij affi
ches op de muren, met leuzen
tegen de verbranding. De poli
tie nam de actievoerders op
het dak van het gebouw ge
vangen. Na 24 uur mochten ze
weer vertrekken. foto: ap
Jane Fonda maakt
excuses aan veteranen
NEW YORK Actrice Jane Fonda
heeft in een interview met ABC-te-
levisie haar excuses aangeboden aan
Vietnam veteranen voor een reis in
1972 naar Hanoi. Ze noemde die
daad ondoordacht en onvoorzichtig.
„Ik probeerde bij te dragen aan be
ëindiging van de oorlog", zei Fonda.
„Het spijt me dat ik de Amerikaanse
soldaten daar toen pijn mee heb ge
daan". Destijds zei Jane Fonda dat
de piloten die bommen meenamen
zich schuldig maakten aan oorlogs
misdaden. „Ik ben nog steeds trots
op de meeste dingen die ik heb ge
daan, maar van sommige heb ik
spijt. Eén daarvan is het poseren met
een Noordvietnamese helm op".
Britten sturen diplomaat
Israël het land uit
LONDEN Groot-Brittannië
heeft een Israëlische diplomaaf en
een vertegenwoordiver van de
Palestijnse Bevrijdingsorganisatie
PLO uitgewezen in verband met
een spionage-schandaal. De diplo
maat Arie Regev en de PLO-func-
tionaris Zaki al-Hawa hebben tot
het einde van de maand om het
land te verlaten.
Londen heeft Raqev uitgewezen
omdat de Israëlische geheime
dienst, Mossad, de Britten niet op
de hoogte heeft gesteld van Pale
stijnse terroristische activiteiten in
Groot-Brittannië. Israël zei de stap
van Londen te betreuren en ont
kende tegen de Britse belangen te
hebben gehandeld.
Suriname trekt kwart
miljoen uit voor hulp
PARAMARIBO De Suri-
naamse regering zal humani
taire hulp in de vorm van
voedsel en medicamenten ver
strekken aan de bewoners van
de gebieden Brokopondo en
Coppename, ten zuiden en
zuidwesten van Paramaribo.
Voor deze hulp is een bedrag
van 250.000 gulden bijeenge
bracht door bezuiniging op de
uitgaven van verschillende
ministeries. De hulp vloeit
voort uit gesprekken die presi
dent Ramsevak Shankar en de
vice-president de afgelopen
zes weken hebben gevoerd
met verscheidene delegaties
uit de genoemde gebieden.
nv»;
leden
arta 77
igehouden
AG De Tsjechoslo-
se politie heeft giste-
lf vooraanstaande le-
van de organisatie
Ode mensenrechten
ta 77 aangehouden.
3ELU ebeurde aan de voor-
v 1 van een tweedaags
lationaal symposium
mensenrechten en
sme in Praag. De elf
en aangehouden in
ppartement van een
genwoordiger van de
ging, Jiri Dienstbier.
zou het symposium
en gehouden, waar
de autoriteiten geen
imming hebben gege-
Onder de arrestanten
drie huidige
dvoerders van Charta
ïnislav Devaty, Milos
i en Bohumir Janat.
tiental vredesactivis-
inder wie enkele Ne-
nders, die de bijeen-
zouden bijwonen,
»n geen toegang tot
gylppartement.
Bartok wordt
euw begraven
2(D,
>ALE Het lichaam
Hongaarse componist
tester bij New York, zal
ag worden opgegraven
ieuw te worden begra-
Boedapest. In deze stad
de vrouw en de moe-
Bartok ter aarde be-
De componist verliet
ije in 1939 en vestigde
de Verenigde Staten,
lij in 1945 op 64-jarige
aan leukemie stierf.
;luit om zijn lichaam
brengen naar Honga-
enomen door zijn twee
'eter (64) en Bela (77).
ft doet op weg naar
ije nog Frankrijk,
itsland en Oostenrijk
idstraf
irdenaar
er Tosh
TON De
straathandelaar
Lobban is gisteren ter
veroordeeld wegens
op reggae-ster Peter
De 33-jarige Lobban
j oortdurend gezegd on-
te zijn aan de moord
in september 1987. Hij
schc^h zouden juist goede
n zijn geweest. Het
V. werd achter gesloten
5v» gehouden.
NTIG JAAR CEL
^GIFMENGSTER
LE In Seattle is giste-
44-jarige Stella Nickell
ffny.l ec'd tot 90 jaar gevan-
af -waarvan zij er van
iter ten minste 30 moet
;rder niet bekend was.
had het pijnstillend
Tylenol dat haar man
te vermengd met cy-
Op het proces kwam
Nickell ook flacons ver-
Excedrin had geplaatst
ipppen in winkels in twee
>9 den van Seattle, om het
voorkomen dat een
1 naar rondliep.
ZELFS CACTUSSEN GAAN DOOD
NEW YORK Grote de
len van de Verenigde Sta
ten worden geteisterd
door de ernstigste droogte
sinds de „Dust Bowl" van
1936. Talloze boeren, die
het de afgelopen jaren al
zeer moeilijk hebben ge
had, worden in hun voort
bestaan bedreigd.
De afgelopen dagen vielen er
weer enkele regen- en on
weersbuien in de landbouwge
bieden van het middenwesten
en zuiden van de VS, waar het
al drie maanden droog is. De
buien vielen echter te ver
spreid om de nood te lenigen.
De vooruitzichten voor de ko
mende week zijn dat het droog
zal blijven.
In veel staten zijn de oogsten
ai vernield, tenvijl ér ook te
korten aan veevoer ontstaan.
Op veel rivieren is het water
peil zover gezakt dat honder
den rivierschepen aan de
grond zijn gelopen. De binnen
vaart loopt enorme schade op.
De staat Indiana heeft 10 mil
joen dollar beschikbaar gesteld
om goedkope noodkredieten
aan boeren te kunnen geven
die extra veevoer moeten ko
pen.
In de Rio Grande vallei in
Texas was de nood zo hoog op
gelopen dat boeren met vlam
menwerpers de doornen van
cactussen brandden, zodat het
vee de cactussen kon eten. Nu
verschrompelen echter zelfs
de cactussen door de droogte.
„We kunnen alleen maar ho
pen dat we genoeg vee kun
nen redden om een basis te
hebben om opnieuw te begin
nen als hier geen eind aan
komt", zei een veeboer in
Texas. „Maar het ziet er naar
uit dat deze droogte het einde
voor ons wordt".
Terwijl de boeren in Amerika hun bedrijven kapot zien gaan door droogte, zien de Franse wijnboe
ren hun bestaan bedreigd door gigantische regenbuien. In korte tijd viel er in de beroemde wijn
streek Bordeaux zo'n gigantische hoeveelheid water, dat ondermeer deze boer in Pugnac zijn hele
oogst zag weggespoeld. Een wel hele wrange vorm van het begrip water bij de wijn. foto: ap
ATHENE De middelbare
scholieren in Griekenland gaan
zich in september weer buigen
over Homerus, Herodotes en
Plato. Minister van onderwijs
Antonis Tritsis bepaalde on
langs na een uitgebreide en
moeizame discussie met kriti
sche leerkrachten en onderwijs
deskundigen dat hij herinvoe
ring van het klassieke Grieks
op de middelbare scholen nood
zakelijk vindt om het contact
met de antieke cultuur niet te
verliezen. „De klassieke Griek
se ideeën moeten een levend
medium hebben in de wereld
van vandaag", meent Tritsis.
„Ik denk dat dat levende medi
um het Griekse volk is dat de
zelfde taal is blijven spreken als
de oude Grieken". Daarom zul
len middelbare scholieren van
af volgend schooljaar dagelijks
weer klassiek Grieks op hun
rooster aantreffen. Maar Tritsis
wil de klassieke vorming door
trekken tot de lagere school en
daar over enige tijd al met zes
jarigen beginnen aan een een
voudige cursus klassieke vor
ming. „We willen dat alle
Griekse jongeren zich recht
streeks vertrouwd maken piet
de grote rijkdom van hun voor
ouders en met de Griekse klas
sieken die hun stempel op de
wereld hebben gedrukt", luidt
de motivatie van de bewinds-
Homerus' Ilias en Odyssee vor
men het begin van de Europese
literatuur. De toneelstukken
van Aeschylos, Sophocles en
Euripides worden overal ter
wereld nog dagelijks gelezen en
opgevoerd. De wijsgerige dialo
gen van Plato en de geschied
schrijving van Herodotus en
Thucydides bevatten ideeën die
van grote invloed zijn geweest
op de westerse cultuur. In we
tenschappelijke en universitaire
kring is de maatregel van Trit
sis dan ook positief ontvangen.
Maar de leerkrachten aan de
middelbare scholen voorzien
grote problemen. „Het is een
misvatting dat elk kind klassiek
Grieks makkelijk onder de
knie kan krijgen',' zegt Christos
Doukas, hoofd van de bond van
leerkrachten in het middelbaar
onderwijs. Tritsis verwerpt dat
argument en naar zijn opvat
ting is het Grieks een behou
dende taal die in de loop der
tijd minder veranderd is dan
veel andere talen. Daardoor is
het, zegt Tritsis, voor een
Griekse scholier veel eenvoudi
ger om het klassieke Grieks
meester te worden dan voor
een leerling op een Britse of
Amerikaanse middelbare school
om zich het Oud Engels of zelfs
het Engels van Chaucer en
Shakespeare eigen te maken.
„Het verschil tussen het Engels
van Shakespeare en het moder
ne Engéls is groter dan de af
stand tussen de taal van Home
rus en Herodotus en het huidige
Grieks. Ondanks wijzigingen in
vorm zijn bij hen de meeste
woorden en uitdrukkingen de
zelfde als die van vandaag," al
dus Tritsis. De leerkrachten zijn
het daar niet mee eens en vin
den dat het taalonderricht zich
moet concentreren op het
Nieuw Grieks, dat voor de
meesten al moeilijk genoeg is.
„Bestudering van de klassieken
aan de hand van de oorspron
kelijke teksten brengt school
kinderen alleen maar in ver
warring", aldus Doukas. „We
zouden meer tijd en energie
moeten steken in het Grieks
dat we tegenwoordig spreken
en dat op zich al een expressie-
rijke taal is".
Dode taal
Bij de ingrijpende hervorming
van het Griekse onderwijs in
1976 werd het klassieke Grieks
afgevoerd als verplicht vak op
de middelbare scholen. De
overwegende gedachte bij die
maatregel was toen dat het om
een dode taal gaat die niet meer
aansluit bij de behoeften van
het moderne onderwijs waar
exacte vakken als wiskunde en
informatica de dienst uitmaken.
De situatie nu is dat scholieren
die naar de universiteit willen
de laatste twee jaar een basis
cursus klassieken krijgen. Maar
naar de mening van graecisten
is dat onvoldoende om de klas
sieke erfenis in leven te hou
den.
„Klassiek Grieks moet kinde
ren in een veel vroegere fase
worden gepresenteerd zodat
daarmee een bijdrage wordt ge
leverd aan de ontwikkeling van
hun verbeelding, oordeelsvor
ming en gevoel voor traditie",
betoogt ex-minister van cultuur
Constantine Trypanis, emeri
tus-hoogleraar Grieks en By
zantijns aan de Britse Oxford-
Universiteit. „De studie van de
oude Griekse taal en literatuur
in het origineel is van kardi
naal belang, wil die culturele
traditie overleven," is de uitge
sproken mening van Trypanis.
Opknapbeurt
Bij de Are de Triomphe is gisteren een begin gemaakt met een ingrijpende renovatie. Een twintigtal
bergbeklimmers heeft een groot net in de nationale driekleur over het 50 meter hoge en 45 meter
brede monument gelegd om het gedurende de werkzaamheden die waarschijnlijk twee jaar gaan
duren aan het oog te onttrekken. Het 151 jaar oude monument, dat Napoleon liet bouwen ter ere
van zijn zeges op het slagveld, was door ouderdom, zure regen en het drukke, denderende auto
verkeer op de Place de l'Etoile toe aan een grondige opknapbeurt. Tijdens de renovatie is het
monument de meeste tijd voor het publiek gesloten. foto: ap
KE EN WISKE DE KRIMSON CRISIS
1 Houje kldêr bj de deur Jeromt
L ik hjdl de bnndilsnj J
Werduireld, tr fBrtcnwjuers 1
luordt ebtld 'J \ijri onsferolfd')
Pittige gesprekken
over extra steun
aan Antillen
WILLEMSTAD De onder-
handelingen die een Antil
liaanse regeringsdelegatie on
der leiding van premier Maria
Liberia-Peters vanaf maandag
in Den Haag zal voeren, zullen
niet eenvoudig zijn. Dat is de
algemene indruk in politieke
en ambtelijke kringen in zo
wel Den Haag als Willemstad.
Liberia-Peters komt met de
Nederlandse regering praten
over omvangrijke bedragen als
begrotingssteun voor de Antil
len. De vorige Antilliaanse re
gering van premier Martina
had, vlak voor haar val in
maart, bij Nederland een ver
zoek ingediend voor een be
drag van 285 miljoen Antil-
liaans tot 1992.
Het gevraagde bedrag zou no
dig zijn om de landsbegroting
en die van het eiland Curacao
weer in evenwicht te brengen.
MOSKOU De hooggespan
nen verwachtingen rond de
opening van De Rode Leeuw
(Krasni Lev), de eerste echte
Britse pub in Moskou, liepen
uit op een teleurstelling. Vlak
voor de feestelijke openingsce
remonie stapte het Russische
bar-personeel op uit protest dat
ze maatdopjes moesten gebrui
ken voor het uitschenken van
vodka en andere sterke dran
ken. „We staan op het punt om
te gaan draaien. De taps zitten
vol. We hebben een enorme
keuze aan snacks. Alles komt
rechtstreeks uit Engeland,
maar we kunnen niets doen
zolang onze barmensen er niet
zijn", legde Andrew Hollett
van de Britse pub-keten „Ver
enigde Leeuwen" uit aan de
verbaasde menigte die was toe
gestroomd om de nieuwe
.joint-venture" uit te proberen.
Leslie Shipway, de catering
manager, liet zijn frustraties de
vrije loop: „Als dit nog langer
duurt, ga ik Russische scheld
woorden leren". Niets kon hij
kwijt van de vierduizend por
ties „shepherd's pie", lasagna,
„ploughman's lunches" en En
gelse ontbijten gebakken ei
eren met bacon, een worstje en
witte bonen in tomatensaus
die speciaal overgevlogen wa
ren uit Engeland. Uiteindelijk,
na veel over een weer gepraat
tussen de Sovjetrussische be
heerders en de Britse eigenaars
van de pub werd het menings
verschil bijgelegd. De barbe-
diendes mochten de traditione
le Russische schenkmethode
handhaven voor het serveren
van de drankjes. „Het was nu
eenmaal uitgesloten dat ze het
Britse maat-systeem zouden
aanvaarden. Want daarmee
konden ze niet sjoemelen, zoals
ze gewend waren, en steeds
kleine beetjes van het kostbare
vocht achterover drukken".
maakte een Russisch barmeisje
duidelijk. En zo beleefde de
Rode Leeuw dan toch nog z'n
openingsavond. Compleet met
het Engelse laag-schuimende
tapbier, dartsbord (hoewel de
pijltjes nog ontbraken), sche
merlampjes en „antieke" recla
me-spiegels, is de Britse pub te
vinden in de voormalige „Con
cert Bar" van het Moskouse
International Hotel en het
Handelscentrum.
WASHINGTON Oli
fanten kunnen zich over
lange afstanden fluiste
rend verstaanbaar maken,
zelfs wanneer een
schreeuw meer op zijn
plaats zou lijken. Volgens
Katherine Payne, die in
het Etosha Park in Nami
bia onderzoek heeft ge
daan naar de communica
tie van de dikhuiden,
kunnen olifanten zich tot
vijf kilometer ver ver
staanbaar maken wanneer
zij „praten" of „fluiste
ren".
De meeste geluiden die olifan
ten produceren kunnen alleen
door soortgenoten worden
waargenomen, omdat zij te
laag zijn om door het menselij
ke oor te worden gehoord.
„Maar als je dicht genoeg bij
de olifant komt kun je de ge
luidstrillingen voelen," zegt de
medewerkster van de Ameri
kaanse Cornell Universiteit
wier onderzoek financieel
wordt gesteund door het We
reld Natuurfonds. „Het lijkt op
donder of alsof je in de kerk
bij de laagste pijp van het or
gel zit".
Van duiven en parelhoenders
is bekend dat zij dergelijke
„ondertonen" kunnen horen.
Het Aziatische auerhoen pro
duceert er zelf enkele en de
communicatie van walvissen
lijkt uitsluitend te verlopen
via infrasone geluidssignalen.
Maar olifanten zijn de eerste
landdieren waarbij dat vermo
gen wordt waargenomen.
„Deze communicatie kan
mede verklaren hoe olifanten
hun sociale groep over lange
afstanden organiseren," aldus
Payne in een resumé van haar
onderzoek. Ze heeft een tiental
verschillende geluiden in
kaart gebracht, zoals de be
groeting van een groep vrouw
tjes die een stier tegenkomen.
„De stieren kunnen elkaar za
ken meedelen als ,,Dat is het
groepje van Caroline daar" of
„In die richting is een grote
agressieve stier", zegt zij. „Het
is eenvoudige begripscommu
nicatie, niet een echte taal."
Andere herkenbare geluiden
worden geproduceerd door
baby-olifanten en hun moe
ders. Er zijn aanwijzingen dat
een kalf en een koe elkaar
mede door hun geluiden kun
nen herkennen.
Aan de bovenkant van de
slurf tussen de ogen ligt een
dikke huidplooi die duidelijk
waarneembaar begint te tril
len wanneer een geluid wordt
geproduceerd. Om het effect
van de geluidscommunicatie te
testen werd de roep van een
tochtige koe op de band opge
nomen en later voor een groep
stieren afgedraaid. Eenvoudig
was dat overigens niet, want
een vrouwtjesolifant is gemid
deld maar een keer in de vier
jaar loops.
Payne heèft ook een film ge
maakt van het experiment bij
een waterplaats in het noor
den van Namibia. In een spe
ciaal gebouwde toren laten le
den van haar team via een
verborgen luidspreker de ge
luiden van het loopse vrouwtje
horen wanneer twee jonge
stieren bij de drenkplaats ver
schijnen. Als zij de geluiden
opvangen steken zij onmiddel
lijk hun spel en blijven volle
dig stil staan, iets wat olifan
ten zelden doen. Ze zetten hun
grote oren uit, draaien zich om
en begeven zich in de richting
van het geluid.
„De jongens bij de luidspre
kers deden een schietgebedje,"
vertelt Payne. „De stieren
kwamen dicht in de buurt,
maar zij liepen gelukkig ver
der in dezelfde richting, ik
weet niet hoever. Als zij wer
kelijk een vrouwtje hadden
aangetroffen, waren de twee
stieren waarschijnlijk met el
kaar in gevecht gegaan."
Italiaans omkoop
schandaal loopt
af met een sisser
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
ROME Drie Italiaanse ex-
ministers die werden verdacht
van het aannemen van steek
penningen, zullen de dans ont
springen. De onderzoekscom
missie van het parlement is tot
de conclusie gekomen dat de
aanwijzingen tegen de sociaal
democraat Nicolazzi en de
christendemocraten Darida en
Colombo „onvoldoende" zijn.
De bouwondernemer De Mico
had de justitie verteld dat hij de
ministers grote bedragen had
betaald om in aanmerking te
komen voor de bouw van enke
le gevangenissen. Hij zei drie
keer persoonlijk naar minister
Franco Nicolazzi (Openbare
Werken) in Rome te zijn ge
gaan met enkele tonnen aan
contant geld in een tas. Ook
Darida (ex-minister van justi
tie) en Colombo (ex-minister
van de post) zouden van de
goedgeefsheid van de onderne
mer hebben geprofiteerd. Vol
gens De Mico is het betalen van
smeergeld aan politici schering
en inslag en had hij wel mee
moeten doen om werk te hou
den. De meerderheid van de
parlementaire onderzoekscom
missie, in Italië bijgenaamd „de
doofpot", vindt dat de bewijzen
tegen het drietal echter te ma
ger zijn. Het parlement wordt
voorgesteld het onderzoek te
rug te geven aan de justitie, die
na een uitputtend onderzoek
moet proberen nieuwe aankno
pingspunten te vinden. De min
derheid van de commissie is het
daar volstrekt niet mee eens.
