Ihampagne
loeit na
lancering
iane 4
Indonesisch succes met
biologische bestrijding
Opmerkingen over haar leeftijd
maken Barbara Bush spinnijdig
Qaidó£<2owiard
Sjawine voorstellen
>p congres Moskou
n
FBI ONDERZOEKT
FRAUDE PENTAGON
Dalai Lama roept China
op tot machtsdeling
WOLFSPIN VERORBERT BROWN PLANTHOPPER
Toekomst
„De Morgen
staat weer
op het spel
NA iUITENLAND
DONDERDAG 16 JUNI 1988 PAGINA
HN hi krant ontvangen Bel ti
af kunt wordt nog dezelfde
;en-f
gent"
W is ditHrt werd door het rensten
i_jinr binnen gesmeten J
Indonesië
krijgt miljard
dollar méér
van IGGI
DEN HAAG Indonesië
krijgt dit jaar weer meer
hulp van de IGGI, de
groep van westerse donor
landen en -organisaties.
Op hun^ vergadering in
Den Haag stelden de
IGGI-landen een bedrag
van vier miljard dollar be
schikbaar.
Vorig jaar ging het om
3,15 miljard dollar en het
jaar daarvoor om 2,6 mil
jard. Opmerkelijk is dat
Japan de rol van de We
reldbank als de belangrijk
ste donor heeft overgeno
men. Wat de landen elk
afzonderlijk hebben gege
ven werd niet meegedeeld.
Alleen de Nederlandse bij
drage is bekend en die is
vrijwel hetzelfde gebleven:
232 miljoen gulden.
Minister Bukman, de
voorzitter van de IGGI-
vergadering, verklaarde
dat de beraadslagingen dit
jaar „zeer succesvol" zijn
verlopen. Hij uitte lof voor
de manier waarop Indone
sië heeft gereageerd op de
negatieve economische
ontwikkelingen in de ja
ren '80. Het land moest het
roer omgooien na de
ineenstorting van de olie
prijs en de schommelingen
op de internationale valu
tamarkt (lagere dollar,
duurdere yen). Volgens
Bukman werpt het ge
voerde aanpassingsbeleid
duidelijk vruchten af: de
exportinkomsten uit de
niet-oliesectoren zijn flink
gestegen en het tekort op
de lopende rekening van
de betalingsbalans is een
stuk verminderd.
IOSKOU In de aanloop naar de eerste
■ote partijconferentie in de Sovjetunie
nds 1941 is in de pers een lawine van
;rvormingsvoorstellen verschenen. Een
an de belangrijkste lijkt een voorstel om
en presidentieel systeem in te voeren
aar het voorbeeld van de VS, maar er
forden ook voorstellen neergeschreven
epteoor het beperken van ruimtevluchten,
me-m voedsel in de winkels te krijgen en om
iVir- >n einde te maken aan het systeem dat
t de les tot staatsgeheim verklaart. De zes-
leert iagse conferentie begint 28 juni en is
..de^ Gorbatsjov uitgeschreven om een
of. erdere stoot te geven tot hervorming van
politieke en economische structuur.
Pakistan voert
Shari'a-recht in
ISLAMABAD De Pakistaanse
president Mohammad Zia ul-Haq
heeft vanmorgen het besluit uitge
vaardigd dat alle wetten in zijn land
voortaan ondergeschikt zullen zijn
aan het islamitisch .recht of „Sha
ri'a". In een televisietoespraak zei
hij dat „alle toekomstige wetgeving
op landelijk en provinciaal niveau
aan de Shari'a onderworpen moet
zijn" en dat „ook het regeringsbe
leid aan de islamitische rechtsregels
zal worden aangepast". Islamitische
straffen zoals steniging, amputatie
en zweepslagen waren overigens al
eerder geïntrodueerd.
WASHINGTON De Amerikaanse president Reagan heeft
het ministerie van justitie verzocht een diepgaand onderzoek
in te stellen naar de vermeende fraude en omkoping in de
Amerikaanse defensie-industrie. Het onderzoek komt bovenop
het onderzoek dat de federale recherche (FBI) de afgelopen
twee jaar in het geheim heeft gedaan naar fraude, smeergeld
praktijken en prijsafspraken tussen het ministerie van defensie
en een groot aantal bedrijven die aan het leger leveren. Presi
dent Reagan zou pas deze week van dat onderzoek op de hoog
te zijn gesteld. Inmiddels zijn bij twee voormalige topfunctiona
rissen van het Pentagon, een voormalige marine-functionaris
en bij grote defensie-leveranciers documenten in beslag geno
men. De FBI vermoedt onder andere dat er via tussenperso
nen, vaak voormalige defensie-ambtenaren, informatie is door
gespeeld aan bedrijven. Daarmee konden die bedrijven dan
een offerte uitbrengen, die hen van een contract verzekerde.
STRAATSBURG De Dalai Lama, de in ballingschap
in India verblijvende Tibetaanse leider, heeft er giste
ren bij China op aangedrongen om zijn land beperkt
zelfbestuur te verlenen. Daarmee nam hij voor het eerst
afstand van zijn eis dat alleen volledige Tibetaanse au
tonomie acceptabel is. De Dalai Lama ging in een rede
voor het Europees Parlement zover dat hij zei dat
Beijing het recht mag behouden om de buitenlandse
aangelegenheden van Tibet te behartigen en troepen in
het land te stationeren. „Volledige onafhankelijkheid is
zeer moeilijk te verwezenlijken", zei de Dalai Lama. Hij
gaf te kennen dat Tibet een democratische regering
dient te krijgen, met een gekozen president, een twee
kamers tellende volksvertegenwoordiging en een onaf
hankelijke rechterlijke macht.
GEEN SMARTEGELD
VOOR WERNER HÖFER;
KEULEN Een rechtbank in Keulen heeft Werner
Höfer figuurlijk in zijn hemd gezet. De 75-jarige Ho-
fer, tientallen jaren presentator van het zondags-ra
dio- en tv-programma „Der internationale Früh-
schoppen" kreeg niet de 2,5 miljoen mark smartegeld
die hij van het weekblad Der Spiegel had geëist. Bo
vendien hoeft Der Spiegel de kwalificatie „bureau-
dader" (Schreibtischtater) niet terug te nemen. In
december vorig jaar had Der Spiegel een boekje open
gedaan over het naziverleden van de gevierde tv-
presentator. Door de rel die de publikatie veroor
zaakte werd Höfer op non-actief gezet. De rechters
in Keulen vonden dat het woordgebruik van Der
Spiegel volledig wordt gedekt door de grondwettelijk
vastgelegde vrijheid van meningsuiting en dat dat
hier sprake was van een legitiem journalistiek waar-
de-oordeel.
i„ USKE EN WISKE DE KRIMSON CRISIS
Europa brengt vs plaagstoot toe:
RDWIJK Bijge-
wenlof zal in de wereld van
laatje ruimtevaart nauwelijks
raft^n rol van betekenis spe-
Balanceren op de
id van het technisch
E-«ogelijke is één ding, bij-
eloof iets heel anders. En
pch zou het best eens
innen zijn dat in het
Estec, het
^ftfcchnologisch centrum
L^kti de Europese ruimte-
rtorganisatie ESA,
irtaan kort voor elke
Jtsjelelangrijke lancering een
lei?jroot schaalmodel van de
d,jïj die lancering betrok-
/e ^n raket liefdevol wordt
[estoft.
andltant.dat gebeurde gistermid-
de grote conferentiezaal
adi-an het Estec-gebouwencom-
bij een model van de
raket Ariane 4. En
hefaaremPel. ongeveer een uur
een(ter ging duizenden kilo
eters westelijker, op de in
it dichte oerwoud uitgehakte
nceerbasis bij Kourou in
tans-Guyana de échte
;ens hane 4 van start voor een
ger etste proefvlucht die zo grie-
lig perfect verliep, dat het
iplaus aanvankelijk maar
et wilde komen.
een stuk of tien televisie-
992: ihermen kwamen vanuit
hét-ourou rechtstreeks beelden
De innen, niet alleen van de lan-
n.ering, maar ook van de ge-
ie tannen gezichten van de lan
slis- iringsleiders. Pas toen alle
appen van de raket hun
plicht hadden gedaan en ook
de drie satellieten die ermee in
de ruimte werden gebracht,
feilloos in de berekende banen
waren uitgezet, kwam er ap
plaus.
Tóen pas werd ook de cham
pagne geschonken. Het hoofd
van de Estec public-relations-
dienst, mevrouw Heidi Graf:
„Alleen als ik het zeg. Niet
eerder". De oude rotten mer
ken op, dat er in het verleden
toch wel eens van die regel is
afgeweken. Ik herinner me
nog goed de tweede proef
vlucht van een Ariane 1-raket,
begin 1980.
De champagne was al ge
schonken en gedronken toen
bleek dat het allemaal veel
minder goed was gegaan dan
aanvankelijk was gedacht.
Heidi Graf gisteren: „Zo zie je
maar weer. Ik zat toen zelf in
Kourou. En prompt gaat het
hier mis
Hipparcos
Vreugde gisteren dus in Kou
rou, Parijs en Noordwijk, nu
men beschikt over een nieu
we, zeer krachtige draagraket,
die binnen enkele jaren het
werkpaard, van de Europese
ruimtevaart zal worden om
daarna tegen het eind van
de jaren negentig te worden
opgevolgd door de nog veel ge
spierder Ariane 5, die zelfs in
staat moet zijn om een Euro
pees bemand ruimtevliegtuig,
de Hermes, in een baan om de
aarde te brengen.
Er was overigens toen er
nog maar zo'n vijf minuten
moesten worden afgeteld
wel even een kort oponthoud.
(Van onze
correspondent)
IUSSEL Het
llin laamse dagblad
Hebe Morgen, begin
rÜ* rig jaar tijdelijk
red door een
)orjjlectaculaire le-
eei rsactie, zit op-
in ernstige
'rijk oblemen. Paul
oossens besluit
indaag of hij
nblijft als hoofd-
[eéit dacteur.
,on-
sten.
r inoossens is frontaal
botsing geraakt
tge-jt
zijn redactie
or de Vlaamse
eaterdirectrice
yonne Lex een
uje. ctificatie in de
als -
>ods
vorm van een inter
view toe te zeggen,
nadat de cultuurre
dactie van De Mor
gen een kritisch arti
kel had gewijd aan
de bijverdiensten
van Lex. De cultuur
redactie weigert dat
interview te maken;
Goossens dreigt op
grond daarvan op te
stappen.
Volgens de redactie
gaat achter dit op
zich nietige incident
een grote algemene
onvrede schuil over
de leiding van de
krant en het gebrek
aan creativiteit op de
redactie. De Morgen
doet verwoede po
gingen op de Franse
Libération te lijken,
maar de formule
slaat in Vlaanderen
niet aan. De Morgen
haalt nu met minder
dan 40.000 abonnees
maar de helft van
wat ze nodig heeft
om te kunnen over
leven. Als De Mor
gen het loodje legt,
zou België daarmee
al de tweede linkse
krant in zes maan
den kwijtraken.
Eind vorig jaar werd
in Wallonië namelijk
het dagblad La Cité
door geldgebrek al
gedwongen week
blad te worden.
telefoonnr-071-122248 en
De Ariane 4 werd gisteren probleemloos vanaf de basis Kourou
in Frans Guyana gelanceerd.
„Dat doen ze alleen maar om
het spannend te houden", zei
iemand. Andere mensen zijn
aangeschoven: de Leidse ster
renkundige dr. Frank Israël,
die zijn jeugdliefde, de ruimte
vaart nooit heeft verloochend,
en diens collega Rudolf le
Poole, die een rol speelt in het
Hipparcos-project: de Hippar-
cos-satelliet moet volgend jaar
met een soortgelijke Ariane-
raket worden gelanceerd.
Voor ESA en de Europese ra-
kettenbouwersclub Arianespa-
ce kan het allemaal niet meer
kapot. „Ze zullen er in Ameri
ka toch weer niet zo blij mee
FOTO: AP
zijn", zo wordt geoppperd. Er
is weinig reden om daaraan te
twijfelen. Officieel gaat de
Amerikaanse Space Shuttle
Discovery eind augustus de
ruimte in, maar of dat ook
daadwèrkelijk het geval zal
zijn, is een heel ander verhaal.
Ik weet dat er stemmen op
gaan om de lancering niet te
dicht rond de datum van de
presidentsverkiezingen in no
vember aanstaande te laten
plaatsvinden. Europa heeft de
Amerikanen een rake plaag
stoot toegebracht in de strijd
om de markt voor satellietlan
ceringen.
SJOERD VAN DER WERF
De wolfspin is de bondgenoot van de Indonesische rijstboeren in de strijd tegen de ..Brown Plan-
thopper F0T0; pERS UN)E
WASHINGTON Men
sen blijven het zeggen en
elke keer doet het weer
evenveel pijn; Barbara
Bush ziet er zo veel ouder
uit dan haar echtgenoot.
Met haar gróte bos spier
wit haar, rijzige gestalte
en gegroefde gezicht,
maakt ze een matrone
achtige indruk. En dat ie
mand die zo middenin de
publiciteit staat daar be
paald niet blij mee is,
mag wel duidelijk zijn.
Ze is zich er voortdurend van
bewust dat haar uiterlijk ie
dereen verbaast doet staan.
„Ik zal je de waarheid vertel
len; het steekt", zegt Barbara.
Enkele dagen geleden nog,
raakte ze behoorlijk overstuur
na een confronterende op
merking van een televisie
verslaggever. Hij vroeg: „Uw
echtgenoot is een man van
deze tijd, u bent een vrouw
van de jaren yeertig. Wat
heeft u daarop te zeggen?".
„Hij mag van geluk spreken
dat ik niet in tranen uitbarst
te", vertelt Barbara Bush.
Met haar 62 jaar is Barbara
twee jonger dan haar echtge
noot, vice-president George.
Het vervelende is alleen dat
als ze naast elkaar staan, hij
er veel jonger, slanker en vi
taler uitziet. Toch is het voor
al haar witte haar waardoor
Barbara zo oud lijkt. Telkens
als ze op de televisie is ver
schenen, wordt ze over
stroomd door brieven van kij
kers die haar adviseren haar
haar te verven of ten minste
een spoeling te nemen. „Dat
maakt me spinnijdig", ver
klaart ze. „Al die mensen die
zich zo druk maken over hun
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
ROME De Wereld
Voedsel- en Landbouwor
ganisatie van de Verenig
de Naties, de FAO, is zeer
ingenomen met de resul
taten van proeven in In
donesië, waar een einde is
gemaakt aan het massale
gebruik van chemische
bestrijdingsmiddelen in de
rijstbouw.
Indonesië is het eerste grote
ontwikkelingsland dat bewust
is overgeschakeld van de che
mische bestrijdingsmiddelen
op de biologische bestrijding.
De nieuwe methode is een ge
weldig succes. De rijstopbreng-
sten zijn flink gestegen.
„Er zijn indrukwekkende re
sultaten geboekt. Niet alleen
puur economisch, maar ook uit
een oogpunt van milieu-be-
heersing en volksgezondheid".
zegt dr. Peter Kenmore van de
FAO, die het programma coör
dineert.
Het programma bestaat voor
namelijk uit een systematische
scholing van de Indonesische
boeren die rijst verbouwen. De
boeren leren hoe zij de natuur
lijke vijanden van de schade
lijke insecten kunnen ver
meerderen. De wolfspin bij
voorbeeld is in staat vijftien
tot wintig exemplaren van de
Brown Planthopper per dag te
verorberen. Deze Brown Plan
thopper is de voornaamste vij
and van de verbouwers van
rijst. In de jaren zeventig heeft
het beestje miljoenen hactaren
rijst in Indonesië vernietigd.
Twintig jaar geleden was In
donesië nog een groot impor
teur van rijst. Tien jaar gele
den waren de opbrengsten zo
toegenomen, dat Indonesië
zichzelf kon voeden. In het
streven naar een zo groot mo
gelijke oogst was veelvuldig
gebruik van pesticiden (chemi
sche bestrijdingsmiddelen) toe
gestaan.
kapsel zijn toch vreselijk ver
velend? Ik was mijn haar elke
dag en dat doe ik al mijn hele
leven. Waarschijnlijk heb ik
alle kleur eruit gewassen.
Maar ik kan in elk geval ten
nissen en sporten zonder dat
ik hoef te zeggen: Sorry, ik
doe niet mee, want ik ben net
naar de kapper geweest".
Krachtig
Barbara Bush wordt vaak om
schreven als een krachtige
persoonlijkheid. Ze is recht
door zee, soms op het brutale
af. Zo geraakte ze in ernstige
moeilijkheden toen ze zei dat
ze slechts één woord kende
om Geraldine Ferraro, de de
mocratische vice-presidents-
kandidate in 1984, te karakte
riseren. „Dat kan ik niet zeg
gen, maar het rijmt op „rich"
(rijk)", liet ze zich ontvallen.
Later belde ze de dame in
kwestie op om haar excuses
aan te bieden. Het woord dat
ze in gedachte had, zo zei ze,
was niet „bitch" (kreng) ge
weest, maar „witch" (heks.
maar in de VS ook wel de be
naming voor een geëmanci
peerde, sterke vrouw).
Wat Barbara Bush bijzonder
na aan het hart ligt is de be
strijding van het analfabetis
me. Als „First Lady" zou ze
zich aan deze campagne wij
den. „Het zou een hele verbe
tering zijn als iedereen zou
kunnen lezen, schrijven en al
les beter zou begrijpen. Dan
heeft de volksvoorlichting
ook veel meer effect", laat ze
weten.
Haar weekends brengt ze het
liefst door in het grote fami
lie-landhuis in Kennebunk-
port, Maine. De afgelopen
paar maanden kwam daar
echter weinig van, omdat ze
bijna full-time bezig is met de
campagne voor haar echtge
noot. Ze reist kriskras door
het land met een projector en
een serie familie-dia's, met de
bedoeling het publiek te to
nen dat George Bush niet zo'n
kille, onpersoonlijke figuur is
als hij lijkt.
De toeschouwers reageren
aardig in de slappe was, maar
is niet stinkend rijk. Geschat
wordt dat de waarde van hun
bezittingen neerkomt op zo'n
vier miljoen gulden.
Barbara Bush kan zich vrese
lijk opwinden over zinspelin
gen dat zij en George niet we- Mj
ten hoe gewone mensen le
ven, omdat ze altijd in een be
voorrechte positie hebben
verkeerd. „Begrijp het niet
verkeerd; we hadden het
goed. maar we waren geen
vorsten in die tijd", legt ze uit.
Waar- ze ook nijdig over kan
worden zijn de verhalen dat
haar echtgenoot geen sterke
persoonlijkheid is: „Ik vind
niet dat hij saai is. Ik vind
hem juist een bijzonder bezie
lende man".
Barbara Bush doet zich zelf
graag voorkomen als de even-.
wichtige, oprechte en plichts-».
getrouwe huwelijkspartner?-,
Het campagne voeren gaat*
haar in elk geval een stuk be
ter af dan haar afstandelijke
echtgenoot. Zij slaagt erin eeny
bepaalde mate van openhar-f
tigheid en vertrouwelijkheid
over te brengen. Barbara's
specialiteit is haar droge ge-
voel voor humor met nét dat/
tikje zelfspot.
Het echtpaar Bush had eenf?
dochter, Robin, die op vierja-
rige leeftijd overleed aan leu-p
kemie. Dat had tot gevolg dat 'r
Barbara Bush jarenlang vrij-i*
willigerswerk deed in de ver-*-J
zorging van kankerpatiënten- -
en patiënten met paraplegia -
(verlamming van beide ar-
men, respectievelijk benen).'
„Ik maakte hun nagels -
schoon. Ik las hen brieven 1
voor. Dat kan ik heel goed.
Het klinkt afschuwelijk, maar
echt, daar ben ik nu eenmaal t
goed in".
CHRISTOPHER THOMAS
„Ondanks alle spuitprogram-
ma's bleef de Brown Planthop
per terugkomen. Vooral ook
omdat zijn natuurlijke vijand,
de wolfspin, door de chemica
liën werd uitgeroeid", zegt dé
Nederlander dr. Nico van der
Graaff, hoofd van de dienst
Plantenbescherming v^
FAO
Het nu ingevoerde syste
van biologische bestrijding
er juist op gericht de natuurlij
ke vijanden van de parasieten
te versterken. Van der Graaff
hoopt dat het voorbeeld van
Indonesië in veel ontwikken
lingslanden navolging zal vui^
den.
Het Indonesische programma
wordt de komende jaren nog
sterk uitgebreid. Doel is hél
jaarlijks 700.000 boeren en lafiK-
darbeiders te instrueren. Indoó
nesië hoopt dat uiteindelijk
ruim twee en een half miljoen.,
boeren met de nieuwe aanpap?
aan de slag gaan.
Barbara
Bush is twee
jaar jonger
dan haar
echtgenoot,
maar haar
spierwitte
haar maakt
haar in de
ogen van
veel Ameri
kaanse tv-kij-
kers veel ou
der.
FOTO: AP
meestal dolenthousiast op de
dia-vertoning. Ze zien Barba
ra (in nachtjapon) en George
(in pyama) in bed, met een
stuk of wat ravottende klein
kinderen om hen heen. Alom
stralende gezichten. Volgende
dia: „Dit is George samen met
Gandhi. En hier heb je hem
met Gorbatsjov. Kijk, hier zie
je hoe klein Hirohito lijkt ver
geleken bij George" Barbara
hoopt dat de dia-show aan
toont „dat zijn vrouw van
hem houdt en hem enorm
respecteert, omdat dat echt zo
is", aldus de vice-presidents-
vrouw.
Welgesteld
Evenals haar echtgenoot komt
Barbara uit welgestelde krin
gen. Ze groeide op in een sjie-
ke buitenwijk van New York,
Rye. George Bush' vader was
eerst bankier op Wall Street
en vertrok vervolgens naar
Texas, waar hij een klein for
tuin verdiende in de aardolie-
handel. Het echtpaar Bush zit
