ransen gaan Bastille
pnieuw bestormen
Tactiek van verschroeide
aarde heeft landbouw in
Afghanistan geruïneerd
bhl wil meer
liitse kinderen
£eidóc6oo%otit
Iran lanceert
nieuw offensief
riVITEITEN ROND 200 JAAR FRANSE REVOLUTIE
Gorbatsjov
waarschuwt
Turkije wil geen knopen doorhakken
GROOTSCHEEPS ONDERZOEK OP PLATTELAND TOONT AAN:
Kristallen bol
weegt 450kilo
MAINZ Een glasfabriek in het
Westduitse Mainz heeft voor de mystie
ke gemeenschap van Auroville in het
zuidoosten van India de grootste kris
tallen bol ter wereld gemaakt. De bol
van bijna één meter doorsnee en een
gewicht van 450 kilo komt te hangen in
het meditatiecentrum van de gemeen
schap (of "Matrimandir"), dat zelf een
45 meter hoge koepel heeft en is ont
worpen door de Franse architect Roger
Anger. Gedeeltelijk gefinancierd door
de Unesco wil de Aurovillegemeen-
schap een klassenloze samenleving be
vorderen. Auroville telt op het ogen
blik 2000 bewoners, maar verwacht er
o'n 50.000.
NICOSIA Bij een nieuw Iraans offensief aan
het zuidelijke front met Iraq zijn 4.800 Iraakse sol
daten buiten gevecht gesteld en duizend krijgsge
vangenen gemaakt. Dit heeft het Iraanse persbu
reau IRNA gisteren bekend gemaakt. Een deel van
het schiereiland Fao, dat Iraq enkele weken gele
den op Iran veroverde, zou heroverd zijn. Het of
fensief wordt gezien als de eerste poging van de
nieuwe Iraanse bevelhebber Rafsanjani om het ini
tiatief weer te nemen in de strijd tegen Iraq.
Iraakse bronnen bevestigden dat zwaar werd ge
vochten, maar ontkenden dat Iran door de verde
digingslinies zou zijn gebroken.
Algehele ontwapening
is „onpraktisch"
NEW YORK De Amerikaanse
minstere van buitenlandse zaken
Shultz heeft Russische voorstelen
tot algehele ontwapening als „on
praktisch" van de hand gewezen.
De minister toonde zich gisteren
tijdens de VN-ontwapeningsconfe-
rentie wel tevreden over het terug
dringen van de kernbewapening
van VS en Sovjetunie. Volgens
Shultz hebben beide supermachten
al veel bereikt op het terein van
wapenbeheersing. Of er dit jaar
ook nog een START-verdrag inzit
waarmee de strategische kernbe
wapening wordt gehalveerd, zei
Shultz niet te durven voorspellen.
DINSDAG 14 JUNI 1988 PAGINA 7
Begrafenisondernemer
stapelde lijken op
JACKSONVILLE Tijdens een
i overheidsinspectie in het gebouw
i van een begrafenisonderneming in
Jacksonville in Florida zijn in hoe
ken en gaten de stoffelijke resten
i gevonden van zeventig personen.
Sommige waren al tien jaar oud. De
onderneming was belast met de lijk-
bezorging in de stad. De vergunning
i van de begrafenisonderneming is
i voorlopig ingetrokken. De directeur
l zei dat men door de „papieren
rompslomp" niet meer aan „bezor-
t gen" was toegekomen. De overheid
is begonnen aan het omspitten van
i de binnenplaats van de onderne
ming.
Daimler-Benz betaalt
voor dwangarbeiders
STUTTGART De Westduitse be
drijfsgroep Daimler-Benz heeft besloten
twintig miljoen mark ter beschikking te
stellen aan verschillende humanitaire
organisaties voor het schadeloos stellen
van de tienduizenden dwangarbeiders
die in fabrieken van het Derde Rijk
hebben moeten werken. Het geld kan
niet rechtstreeks aan slachtoffers
worden uitbetaald, omdat aantallen en
namen van dwangarbeiders niet meer
zijn te achterhalen. De helft van de
twintig miljoen mark gaat naar een in
ternationale joodse organisatie in New
York; vijf miljoen gaat naar Polen en
vijf miljoen mark gaat naar het West
duitse Rode Kruis, dat het zal verdelen
in Frankrijk, België en Nederland.
-JTENLAND
"Hel van executie
jyan Sharpeville
|RIA Het Hooggerechtshol
ttoria dat gisteren weigerde het
[egen de Zes van Sharpeville te
[en, heeft uitstel van executie
tot 19 juli. Dat geeft de vijf
1 en een vrouw nog 34 dagen tijd
Itieverzoek aan president Botha
[chten. De kans dat de president
jerleent is klein; eerder wees hij
gelijk verzoek van de zes zwar-
f)e Zes van Sharpeville zijn ter
[roordeeld wegens moord, omdat
ineen menigte bevonden die de
rgemeester van Sharpeville
i De zes kregen 18 maart op het
Iste moment ook uitstel van exe-
ktisch brugmonument is één van de ztken waarop Parijs zijn burgers wil tracteren bij de herdenking foto S: pr
Het affiche van de tentoonstel
ling „Avant-première 89" toont
het project „Bastille".
bnze correspondent
§ob van Huët)
5 „Als het zo
|it vieren we 1989
I! Straks lopen we
n van de belang-
afspraken met de
ïdenis mis". Yves
isi, de in Frankrijk
Ie televisiepresen-
naakt zich zorgen
e herdenking van
k" Franse revolutie
Dit „grootse mo-
wordt bedreigd
h gebrekkige orga-
tekortschietende
fondsen en politieke
touwtrekkeiij.
Volgens Mour»usi, adviseur bij
de organisatie van het festival,
is nog steeds jeen evenemen
tenkalender vastgesteld. Reis-
bureau's weter niet wat ze het
buitenland p-ecies kunnen
aanbieden. Algezien van de
plechtige inhudiging van drie
bouwprojecten van president
Mitterrand (Bistille-opera, de
boog van La Défense en de
Louvre-pyramde), een muzi
kale laser-shov van Jean-Mi-
chel Jarre, wal festivals en ju-
bileumexpositi«s is het onze
ker wat er no£ meer gaat ge
beuren, vooral buiten Parijs.
De organisatieachterstand
wordt toegegeven door de Di-
dier Hamon, medewerker van
cultuurminister Jack Lang en
belast met de programmatie
van alle jubileumactiviteiten.
Als redenen noemt hij het ach
ter elkaar overlijden van de
commissievoorzitters Michel
Baroin en Edgar Faure en het
politieke vacuüm als gevolg
van presidents- en parlements
verkiezingen. „Maar als we nu
serieus aan de slag gaan ben ik
ervan overtuigd dat 1989 toch
een heel groot jaar voor het
imago van Frankrijk zal
worden. Wij zijn tenslotte op
ons best als we met de rug te
gen de muur staan".
Om de Fransen te inspireren
tot een „algemene mobilisatie"
heeft de jubileumcommissie
deze week in Parijs de ten
toonstelling „89 avant-premiè
re" georganiseerd. Een 10.000
vierkante meter beslaande
„ideeënbeurs" waarop zo'n 500
revolutionaire projecten te
zien zijn. Burgemeesters en
sponsors kunnen deze plannen
adopteren. Zo werken school
kinderen uit de banlieu aan
een massa-musical, de Place
de la Bastille kan worden be
dekt een met blauw-wit-rood
zeil en er komt in Bordeaux
een futuristisch brugmonu
ment.
De leukste ideeën zijn achterin
de grote expositiehal te vin
den, waar 135 projecten zijn
geselecteerd. Kans op uitvoe
ring heeft het project van de
Delftenaar Dirk Jan Postel die
500.000 rode ballonnen wil la
ten opstijgen vanuit de Seine.
Zijn aan de rand van Parijs te
water gelaten gasballonnen
moeten in het centrum van de
stad de lucht in gaan wanneer
een zouten tegengewicht is op
gelost. Onbedoeld een aardig
antwoord op de Franse zoutlo-
zingen in de Rijn. Cultuurmi
nister Jack Lang ziet deze
„rode stroom" wel zitten. Ge
durfd is verder het Franse
plan om in Parijs een pseudo-
Bastille te bouwen die op 14
juli mag worden afgebroken
door de menigte. Daarmee zou
de geschiedenis zich, tweehon
derd jaar later, herhalen.
Nek-aan-nek
race Dukakis
met George Bush
WASHINGTON De ver-
kiezingsstrijd tussen de De
mocraat Michael Dukakis en
de Republikein George Bush
om het Amerikaanse presi
dentschap wordt een nek-
aan-nek-race. In een lande
lijke peiling van het persbu-
rerau Associated Press toon
den Democratische kiezers
zich optimistisch over Duka
kis' kansen om de Republi
keinen te verdrijven uit het
Witte Huis. De Republikein
se kiezers voorzagen een
nek-aan-nek-race maar
meenden dat Bush het mak
kelijk zou kunnen winnen
als hij er in slaagt Dukakis af
te schilderen als een erfge
naam van de impopulaire li
berale Democratische beleid
sideeën
KABUL Een bejaarde
boer met woeste baard
dirigeert zijn kinderen
en kleinkinderen zenuw
achtig een ondergrondse
schuilplaats in, die dek
king moet bieden tegen
de Russische bombarde
menten.
Als muizen schiet het kroost
het holletje in, opa volgt als
laatste. Even later vliegen de
stukken klei en steen van
zorgvuldig uitgegraven irri
gatiekanaaltjes in het rond.
Ook de waterput krijgt een
voltreffer. En als de helikop
ter van het Rode Leger de
vruchtbare vallei verlaat
neemt hij ook nog de veesta
pel onder vuur. Geiten, en
kele schapen en de waterbuf
fel dienen als kanonnenvlees.
Dit soort beelden, nog vorig
jaar op video vastgelegd door
een waaghalzerige Australi
sche cameraman, behoren
hopelijk binnenkort tot het
verleden. In Genève is een
vredesakkoord getekend en
de Sovjettroepen zijn zij
het aarzelend begonnen
hun hielen te lichten uit het
wespennest Afghanistan. Nu
de kruitdampen wat begin
nen op te trekken, is ook een
balans van acht jaar oorlog
opgemaakt. Ongeveer 13.000
Russische soldaten zijn ge
sneuveld, zo heeft het Krem
lin toegegeven. Het verlies
aan Afghaanse zijde wordt
geraamd op ruim één miljoen
burgers en verzetsstrijders.
De contouren van nóg een
tragedie worden langzaam
zichtbaar; de tragedie van de
verschroeide aarde.
Dr. Azam Gul, voormalig
hoogleraar agro-wetenschap-
pen aan de universiteit in
Kabul, heeft bij het aan
schouwen van de reportage
de ogen nauwelijks droog
kunnen houden. Hij becom
mentarieert: „Het is werke
lijk onvoorstelbaar wat voor
een vernietiging op het land
is aangericht. Er is een syste
matische oorlog gevoerd te
gen de boerenbevolking, be
doeld om de landbouwecono
mie te ruïneren. Dat is aardig
gelukt".
Onderzoek
Azam Gul weet waar hij over
praat. Na zijn vlucht uit Ka-
bul in 1982 heeft hij de lei
ding op zich genomen van
het grootste landbouwonder
zoek dat ooit in Afghanistan
werd verricht. Totaal 68 en
quêteurs trokken in 1987 te
voet, te paard en met kame
len het land binnen om de
verwoestingen op het platte
land in kaart te brengen.
Alle 29 provincies die onder
MOSKOU Partijleider Gor
batsjov heeft gewaarschuwd
met „vastberaden vergeldings
maatregelen" als Pakistan
doorgaat om de islamitische
guerrilla's te bewapenen. De
terugtrekking van de Russi
sche troepen verloopt volgens
de VN op schema, maar uit
andere bron is vernomen dat
de Russen enkele steden zoals
Khost en Jalalabad weer heb
ben ingenomen, omdat het Af
ghaanse leger in het nauw
werd gedreven door het ver
zet. In Moskou is gisteren een
confereptie gehouden over
Sovjetsoldaten die in Afgha
nistan worden vermist. Ge
dacht wordt aan het betalen
van losgeld voor de officieel
311 vermisten.
het gezag van het verzet
stonden, werden bezocht; to
taal 20.000 families geïnter
viewd. De resultaten, van
morgen gepresenteerd in
Den Haag, zijn schokkend.
„Het onderzoek brengt aan
het licht dat het de commu
nistische regering in Kabul
en de Sovjetunie systema
tisch de landbouw vernietigd
hebben in gebieden waar ae
mujaheddin de scepter zwaait
en dat is in tachtig procent
van Afghanistan", vertelt
professor Gul. Hij schudt de
percentages in hoog tempo
uit zijn mouw: „Dertig pro
cent van de landbouwgrond
wordt niet meer bewerkt,
voornamelijk omdat de irri
gatiesystemen vernietigd zijn
of simpelweg omdat het te
gevaarlijk is om te ploegen,
zaaien en oogsten. De veesta
pel is met gemiddeld vijfen
vijftig procent afgenomen
omdat kuddes gebombar
deerd werden, koeien wer
den neergeschoten of op mij
nen liepen. Heel rampzalig is
het verlies van last- en trek
dieren, essentieel voor de
landbouw. Om het verlies
aan ossen goed te maken zou
den 600.000 buffels geïmpor
teerd moeten worden. Waar
haal je die vandaan?".
Voor de goede orde zet de
Afghaanse professor uiteen
dat de landbouw de aanlei
ding was voor de oorlog in
zijn moederland, uiteindelijk
het doelwit was van de oor
log en inmiddels bij de aan
staande repatriëring van
vluchtelingen het voornaam
ste probleem wordt.
Azam Gul: „De communisti
sche regering in Kabul stuitte
in 1977 op grote weerstanden
toen zij landhervormingen
wilde doorvoeren. Nadat de
Sovjetunie het verzwakte
bewind te hulp was gescho
ten, is dan ook voortvarend
getracht een eind te maken
aan de feodale structuur van
het landbezit in Afghanistan.
In een latere fase, toen bleek
dat het verzet op vrijwel al
gemene steun onder de boe
renbevolking kon rekenen,
begon de oorlog tegen de
boeren, die ruim tachtig pro
cent van de bevolking in Af
ghanistan uitmaken. Door de
oogsten te vernietigen en
boerderijen te bombarderen
wilde men de mujaheddin
uithongeren. Er is in deze
oorlog in heel Afghanistan de
tactiek van de verschroeide
aarde gehanteerd".
De produktie op de landerijen, die nog bebouwd worden in
Afghanistan, is met dertig procent teruggelopen.
foto: pr
Azam Gul bezoekt dezer da
gen ruim tien landen in Eu
ropa en Scandinavië en reist
het komend weekeinde door
naar de VS om overheden en
ontwikkelingsorganisaties op
de hoogte te stellen van de
actuele situatie in zijn land.
Bij de hulpverlening aan de
Afghaanse bevolking moet
de nadruk gelegd worden op
de wederopbouw van de
agrarische infrastructuur, zo
stelt hij. Zonder herstel van
de landbouweconomie zou te
rugkeer van Afghaanse
vluchtelingen weinig zin
hebben.
„Als de totaal vijf miljoen
Afghaanse vluchtelingen die
nu in Paskistan en Iran wo
nen binnen afzienbare ter
mijn zouden terugkeren, dan
zouden de gevolgen catastro
faal zijn", meent hij stellig.
„Een massale hongersnood is
in dat geval nauwelijks te
voorkomen, aangezien de
voedselproduktie is terugge
vallen tot minder dan de
helft van het niveau in 1978".
De eerste prioriteit bij de
hulpverlening aan Afghanis
tan moet volgens Azam Gul
liggen bij het herstel van de
irrigatiesystemen. Zonder
water verbouw je immers in
het droge Afghaanse klimaat
helemaal niets. „Wat verder
een enorm probleem is, is de
genetische achteruitgang van
de gewassen. Jaren achtereen
hebben de boeren met infe
rieur zaad moeten zaaien,
waardoor de opbrengsten van
tarwe, gerst en rijst sterk zijn
teruggelopen. Het zal vele ja
ren duren voordat opnieuw
veredeld zaaigoed in vol
doende hoeveelheden be
schikbaar is".
Gul schat dat minimaal vijf
jaar van relatieve vrede en
noeste arbeid nodig zijn om
de landbouwproduktie in Af
ghanistan op het „oude"
vooroorlogse peil te brengen.
Het dorp van Azams' eigen
familie in het district Kanda
har, zo verhaalt hij met wee
moedige ogen, is illustratief
voor de situatie in Afghanis
tan. De vallei ligt er al jaren
verlaten bij. „Het land is erg
vruchtbaar, maar er op wer
ken is gewoon te gevaarlijk.
Bovendien zijn langs de we
gen alle boomgaarden en
boerderijen vernield. Overal
in het veld liggen de kada
vers van aangeschoten vee.
Onkruid, ratten en raven be
palen het beeld. Geen idee
om vrolijk van te worden".
Maar elders in Afghanistan,
aan de grens met Pakistan,
heeft Azam Gul inmiddels
het zaad voor de toekomst
gezaaid. Op ruim twintig
proefveldjes experimenteert
de voormalige hoogleraar
met tarwe, rogge en andere
granen die geschikt zijn voor
teelt in het Afghaanse kli
maat. Uiteindelijk moeten
deze proefvelden de veredel
de rassen opleveren, die
mede de teruggekeerde
vluchtelingen zouden kun
nen voeden. En wellicht
wordt Azams' zaad ook in de
vallei van zijn eigen familie
gezaaid. Misschien komt er
zelfs een einde aan de ratten-
plaag, waardoor de dijkjes
rond de akkers ondergraven
werden. En dragen de fruit
bomen bij de boerderij van
zijn vader weer vrucht. Gul
is een optimistisch mens:
„Zoals men zaait, zal men
oogsten. Ik hoop dat dit prin
cipe over een paar jaar in Af
ghanistan weer kan gelden".
PAUL KOOPMAN
gemaakt vooreen advieswv
die vrouwen die een zwan
gerschap willen afbreken
verplicht stelt eerst verschil
lende instanties te raadple
gen. Hierover zei hij onder
meer: .„Niemand mag zijn le
ven inhoud geven zonder re
kening te houden met het le
ven van een ander. Een
maatschappij die niet verant
woordelijk omgaat met het
menselijk leven, gooit een
deel van haar toekomst
weg".
Het congres komt op een mo
ment waarop het de partij
niet voor de wind gaat. Niet
alleen het ledental lo'opt te
rug, ook de steun van de kie
zers neemt af. Het leider
schap van Kohl raakt steeds
meer in discussie; openlijk
wordt nu gepraat over een
ontkoppeling van het partij
voorzitterschap en het
bondskanselierschap. Boven
dien zou een geheim werk
document circuleren waarin
het partijleiderschap van
Kohl ter discussie wordt ge
steld. Maar Kohl zelf weiger
de op deze geruchten in te
gaan. „Ik heb me nooit met
anonieme geschriften ingela
ten", zo reageerde hij.
Cyprische
vrouwen pro
testeren in
Athene tegen
het bezoek
van de Turk
se premier
Ozal.
VOULIAGMENI De
Turkse premier Turgut
Ozal meent dat de verbe
tering van de Turks-
Griekse relaties niet zo
maar een kwestie is om
met een zwaardslag de
Gordiaanse knoop door te
hakken. Ozal wees er gis
teren tijdens zijn histori
sche bezoek aan Grieken
land op dat geduld het
beste is om de betrekkin
gen tussen de aartsvijan
den aan te halen.
Ozal werd gisteren op de
luchthaven ontvangen door
zijn Griekse collega Andreas
Papandreou. De Turkse pre
mier haalde de problemen nog
eens aan die Griekenland en
Turkije op dit moment moeten
oplossen zoals het geschil over
de exploratie van de Egeïsche
Zee, de Griekse eilanden voor
de Turkse kust en de kwestie
Cyprus. Overigens blijven
deze hete hangijzers buiten de
discussie: vooral Turkije wil
eerst het wederzijdse vertrou
wen herstellen. Aan het drie
daagse bezoek, dat met zeer
strenge veiligheidsmaatregelen
is omgeven gingen demonstra
ties vooraf in Athene en op
Cyprus. Zondag trokken zo'n
duizend demonstranten door
de straten van de Griekse
hoofdstad en gisteren hielden
Griekse werknemers op Cy
prus een werkonderbreking
van één uur om tegen het be
zoek te protesteren. Zij eisen
het onmiddellijke vertrek van
de Turkse troepen van Cy
prus.
Het zeilschip De Vrijheid
inze correspondent)
fVDEN Bonds-
ïr en CDU-partij-
er Helmut Kohl
tich ernstig zorgen
jt dalend geboorte-
li de Bondsrepu-
pe abortuswetge-
U moeten worden
herpt en de Duit-
hgemoedigd meer
h te krijgen, zo
in het kort de
van Kohl op
gehouden
in
bewoordingen
de Bondskanselier
waarbij de
de maat-
vrede en ze-
zouden
zonder ingrijpende
tien: „Het aantal van
p bevolking is de af-
twintig jaar met bij-
-tniljoen gedaald. Dat
t-h wel bezorgdheid
tad Kohl zich sterk
■en Üjkt al uren naar de lucht. Hij is zowaar zenuwachtig van
^roTen geworden. Om de tijd te korten houdt hij gesprek-
Éichzelf. „Stel je voor" en zo gaat hij maar door, tot-
r28.-ïlifk de helicoptère met haar avontuurlijke bemanning
adDlt: Alle hersenschimmen verdwijnen dan in de lucht, waar
"toren. „Ik heb even in angst om je gezeten, ouwe jon-
hij. terwijl hij Rob op zijn schouders klopt. „Er zijn
jsen. die niet vergaan, dat zijn Linsky en ik," lacht Rob.
Hij kijkt wel een beetje als een boer die kiespijn heeft, als hij
moet vertellen, dat hij Linsky heeft moeten achterlaten. „Als een
salamander is hij tussen de rótsen gekropen," besluit hij spijtig.
„Wij gaan direct achter hem aan", stelt Delf voor. „Nee, niet
zonder „De Vrijheid", antwoordt Rob. Dan spreken zij af, dat ie
der op zijn eigen schuit achter Linsky aan zal jagen. De haven
waar „De Vrijheid" wordt opgeknapt is niet ver en Rob springt
een gat in de lucht, als hij zijn scheepje zeilklaar ziet liggen.
