Franse socialisten hopen
p kleine meerderheid
Kritiek Whitehead
op Oostblok niet mals
itslag en straf voor
Ikers in Zuidaf rika
NAVO gaat
kostenproblemen
uit de weg
n onze correspondent Bob
van Huët)
IKE EN WISKE
Robots leren wat men
\dtlijhtr leiun lefrn fjt-
soenlyke mensen
en tydjf Hotst Ho mm,
dirtier m Krimson
ANC krijgt niets van Mandela-concert
LONDEN De leider van de Anti-apartheidsbeweging,
Oliver Tambo, heeft gisteren verklaard dat het Afri
kaanse Nationaal Congres (ANC) geen geld ontvangt
van de opbrengst van het liefdadigheidsconcert ter ere
van de 70e verjaardag van de apartheidsbestrijder Nel
son Mandela. Het popconcert wordt vandaag gehouden
in het Londense Wembley-stadion en wordt wereldwijd
uitgezonden. Tambo sprak beweringen tegen van Zuida
frikaanse regeringsleiders dat het ANC uiteindelijk zal
profiteren van het rockconcert.
iflTENLAND
£eidó&<2owuvnt
ZATERDAG 11 IUNI 1988 PAGINA 7
GEEN PASPOORT VOOR WALESA
WARSCHAU De paspoortaanvraag van Lech Walesa,
de leider van de verboden Poolse vakbond „Solidariteit",
is niet ontvankelijk verklaard. Walesa had de Poolse di
plomatieke dienst om een „dienstpaspoort" verzocht. Hij
wilde met drie van zijn naaste medewerkers deel nemen
aan de jaarlijkse conferentie van de internationale ar
beidsorganisatie (ILO), die begin juli in Geneve plaats
vindt. Het ministerie van buitenlandse zaken liet weten
dat Walesa geen recht heeft op een dienstpaspoort en zich
moet wenden tot het ministerie van binnenlandse zaken
voor een „gewoon" paspoort.
Rode Kruis kan hulp hervatten in Etiopië
GENÈVE De regering van Etiopië heeft besloten dat
het Rode Kruis de voedseldistributie in het door droogte
bedreigde noorden van het land kan hervatten. Het In
ternationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) in Genè-
ve maakte op 7 juni bekend dat het op last van de rege
ring in Adis Abeba gedwongen was zijn hulpwerk in de
noordelijke provincies Tigray, Eritrea en Gondar stop te
zetten.
RUIMTEVEER
31 AUGUSTUS
DE LUCHT IN
CAPE CANAVERAL Het Ameri
kaanse ruimtevaartbureau NASA
heeft 31 augustus vastgesteld als de
voorlopige datum voor de lancering
van het ruimteveer Discovery voor de
eerste vlucht sinds de ramp met de
Challenger twee en een half jaar gele
den. Die ramp kostte alle zeven be
manningsleden het leven. „Augustus
is optimistisch, zeker, maar met het
tempo dat we nu aanhouden is het
niet onhaalbaar", zei NASA-functio-
naris Bob Sieck. Astronaut Bob Crip-
pen, die de uiteindelijke beslissing zal
nemen over de lancering, zei dat de
opwinding bij de NASA over het na
derende evenement al voelbaar was.
Vreedzaam vast
in Paramaribo
PARAMARIBO De Surinaamse politie heeft gisteren Vreed
zaam, de rechterhand van de Jungle Commando-leider Bruns-
wijk gearresteerd. Vreedzaam was mogelijk in Paramaribo om
aanslagen voor te bereiden. Brunswijk heeft president Ramse-
wak Shankar gevraagd het leger op te dragen op te houden met
vechten in het Patamacca-gebied. De aanvallen van het leger
zijn volgens Brunswijk donderdagmiddag begonnen.
Khomeini „zeer
dicht bij de dood"
NICOSIA De Iraanse parlementsvoorzit
ter Hashemi Rafsanjani en president Ali
Khamenei hebben de afgelopen dagen een
ontmoeting gehad met ayatollah Hussein-
Ali Montazeri, de vermoedelijke opvolger
van ayatollah Ruhollah Khomeini, die vol
gens sommige berichten op sterven ligt.
Rafsanjani en Khamenei voeren achter de
schermen al langer strijd over wie straks de
macht krijgt. De berichten over de slechte
gezondheid van 87-jarige Khomeini houden
al zeker twee jaar aan. Volgens rapporten
van inlichtingendiensten zou Khomeini, die
op 13 mei voor het laatst in Teheran in het
openbaar werd gezien, „nu zeer dicht bij de
dood zijn en nog twee of drie maanden te
leven hebben".
Pagina 8: Khomeini moet fanatisme mee
nemen in zijn graf
Tarradellas
overleden
BARCELONA In een zie
kenhuis in Barcelona is giste
ren op 89-jarige leeftijd de
Spaanse politicus Josep Tarra
dellas overleden. Tarradellas
was een van de laatste nog le
vende leiders van de Tweede
Republiek, die in 1939 eindig
de in de Spaanse Burgeroorlog.
Tarradellas was tevens de lei
der van de Catalaanse rege
ring in ballingschap. Met Ta-
radellas verliest Catalonië één
van de felste voorstanders van
de onafhankelijkheid van het
gebied ten opzichte van het
centrale gezag in Madrid.
EL NEDERLANDERS
JOOFDIN SPANJE
mze correspondent Paul van der Voort)
ILONA De parkeerplaatsen langs de
autowegen zijn ook dit jaar weer on-
Tenminste zes Nederlandse reisgezel
len zijn de afgelopen veertien dagen be-
pp het stuk autoweg tussen de Spaans-
grens en de stad Barcelona. Het steun-
lan de ANWB en het Nederlandse consu-
Barcelona zijn ongerust over de onmacht
plaatselijke politie. De rovers volgen
Ech altijd hetzelfde systeem. Zij opereren
^plaatsen die niet bewaakt zijn. Twee of
Ingemannen lopen met een landkaart in
d naar een auto met toeristen en vragen
K jrekkig Engels de weg. Wanneer de be-
^\ne vakantiegangers de kaart bestuderen,
*feen van de dieven snel de auto in en
■Bles wat hij tegen komt.
Acht leden
Greenpeace
vast in YS
GLOUCESTER In de haven
van de plaats Gloucester in Mas
sachusetts zijn gisteren acht le
den van Greenpeace gearres
teerd die aan boord van een IJs
landse walvisvaarder waren ge
klommen om te protesteren te
gen de jacht op die bedreigde
diersoort. De demonstranten en
terden het schip Jukolfell vanuit
de Zodiac rubberboten die het
handelsmerk van Greenpeace-
activisten zijn geworden. Zij
klommen aan boord en begon
nen spandoeken op te hangen.
Drie demonstranten ketenden
zich aan het schip.
LES MOGELIJK IN TWEEDE RONDE PARLEMENTSVERKIEZINGEN
sche zetels op een totaal van
577 kan geen sprake meer
zijn.
Koude douche
De uitgebleven triomf in de
eerste verkiezingsronde - de
socialistische partij (PS) haal
de met 34 procent weliswaar
de beste score uit haar ge
schiedenis, maar bleef heel
ver achter de score van haar
presidentskandidaat Mitter
rand die vorige maand met
liefst 54 procent werd herko
zen - kwam voor menig soci
alist als een ijskoude douche.
In lichte paniek besloot de
partijtop genereuze „openin
gen" naar het centrum tot
nader order af te lasten. De
pas benoemde niet-socialisti-
sche minister Bernard
Kouchner (oprichter van de
humanitaire organisatie
„Artsen zonder grenzen")
werd simpel opgeofferd in
het kiesdistrict waar hij door
de PS kandidaat was gesteld.
Als vanouds speelden socia
listen en communisten liever
elkaar het balletje toe door in
principe kansloze kandidaten
terug te trekken om zo we
derzijdse zetelwinst te verge
makkelijken. Deze zogeheten
republikeinse discipline zal
de PC zo'n twintig zetels op
leveren. De tweede verkie
zingsronde ontaardde in een
ouderwetse oorlog tussen
links en rechts toen de in de
URC-unie verenigde Gaullis
ten en liberalen in- Marseille
in zee gingen met Le Pen.
„Liever iemand van het Na
tionale Front dan een socia
list", zo zei Jean-Claude Gau-
din, de architect van het om
streden lokale akkoord.
Blij
Heeft de uitgekookte Fran
cois Mitterrand het allemaal
zo gewild en „beschaafd
rechts" opgezadeld met de
onfrisse Le Pen of is het
staatshoofd misschien te hard
van stapel gelopen met zijn
vaderlijke ideeën om de
Fransen te verenigen? „De
president kan blij zijn; als we
niet winnen kan hij in een
nieuwe 'cohabitation samen
werken met Chirac", zegt
een verbitterde voorman van
de PS. De „sociaal-democra
tische neigingen" van Mitter
rand en premier Michel Ro-
card kan hij maar moeilijk
verwerken, ook al betekent
dat in het geval van Mitter
rand bijna majesteitsschennis.
„Het linkse volk is gedemobi
liseerd door die voorbarige
openingen naar het centrum.
Veel socialisten hebben daar
om in de eerste ronde niet
gestemd. Rechts heeft daar
van geprofiteerd. Net als de
communisten, die links weer
ruimte hebben gevonden".
Volgens de PS-voorman is de
overwinning van Mitterrand
niet voldoende uitgebuit'.
Rocard moest er de afgelopen
dagen op uit om de militan
ten wakker te schudden. Hij
zegde al zijn afspraken af en
holde als een Chirac in zijn
beste dagen van hot naar
haar om bedreigde partijge
noten te ondersteunen met
een wandeling over de lokale
markt. Rocard heeft
niettemin vertrouwen in de
dag van morgen. „De meer
derheid zal de meerderheid
hebben. De 'opening' kan er
nog steeds komen. Vergeet
niet dat het om een culturele
revolutie gaat. Die regel je
niet in een paar nachten,
daar is tijd voor nodig". In
kringen rond de premier
gokt men op 310 zetels voor
de PS, een „stabiele en toch
beschaafde meerderheid".
Marseille
Speciale aandacht gaat mor
gen uiteraard uit naar Mar
seille, waar - om met de
Gaullistische oud-minister
Michel Noir te spreken - de
URC zijn ziel verkocht voor
een paar zetels. Noir vreest
dat de afspraken in Marseille
tot grotere verliezen elders in
Frankrijk zullen leiden. De
pastis van Gaudin wil er met
name bij liberalen moeilijk
in, al durfden alleen oud-pre
mier Raymond Barre en Si-
mone Veil dat publiekelijk te
zeggen. In tegenstelling tot
Gaudin geeft Simone Veil
beslist de voorkeur aan een
socialist boven een kandidaat
van Le Pen. De leider van
het Front zelf zal overigens
grote moeite hebben zijn, po
sitie te verdedigen tegenover
de Marseillaanse socialist Ma-
rius Masse, die door de be
kendheid van zijn tegenstan
der nu zelf ook landelijke be
kendheid geniet. Spannend
Heeft de uitgekookte Frangois Mitterrand het allemaal zo ge
wild en „beschaafd rechts" opgezadeld met de onfrisse Le
Pen of is het staatshoofd misschien te hard van stapel gelo
pen met zijn vaderlijke ideeën om de Fransen te verenigen?
FOTO: AP
Jacques Chirac en zich al
aangemeld als nieuwe pre
mier wanneer de URC mor
gen wint. Giscard belooft de
zelfde „openingen" als Mit
terrand, maar dan vanuit een
andere hoek. Steeds meer te
kenen wijzen er tegelijk op
dat de liberale familie speo-
dig uiteen zal vallen. Oud
premier Raymond Barre, een
concurrent van zowel Gis
card als Chirac, zou met een
dertigtal medestanders een
nieuwe pro-Europese cen
trumfractie willen vormen in
de Assemblée. Deze wil de
regering van Michel Rocard
op haar daden beoordelen en
niet systematisch tegenwer
ken in het kader van de
links-rechtse vetes. Waarne
mers denken dat de eerste
belangrijke „ouverture-mi
nisters" Barristen zullen zijn.
wordt het voor de voetbal
gekke zakenman Bernard
Tapie, voor wie de commu
nisten een uitzondering heb
ben gemaakt op de republi
keinse discipline. Volgens
communistenleider Marchais
is het uitgesloten dat arbei
ders een kapitalist ondersteu
nen. Tapie kreeg de zegen
van het Elysée en werd door
president Mitterrand ontvan
gen. Toch moet hij zijn eigen
boontjes doppen.
Ongeacht de uitslag van de
verkiezingen is het waar
schijnlijk dat het politieke
landschap in Frankrijk de
komende maanden behoorlij
ke wijzigingen zal ondergaan.
Valéry Giscard d'Estaing
heeft geprofiteerd van de
verkiezingsafgang van de
rechtse presidentskandidaat
Geen krant ontvangen Bel
tussen 18.00 en 19.00 uur, za
terdags tussen 14.00 en 15.00
uur, telefoonnr.071-122248 en
uw krant wordt nog dezelfde
avond nabezorgd.
iNNESBURG
xikaanse werkge-
[hebben zo'n 2000
werknemers ont-
en tegen duizend
in zware disciplinai-
iatregelen genomen
zij hebben deelge-
(i aan de driedaagse
ig deze week. Vol
de vakbondsorgani-
hebben vooral de
ïtafre bedrijven in de
lort-, metaal- en
Ische sector straf-
p jCgelen genomen te
en aantal stakers.
-jjqi die zich als gevolg van
^iren verlengde noodtoe-
•jtrikt moet beperken tot
ïdsactiviteiten, noemde
atregelen onredelijk, te
en voorbarig. „De ar-
I gaven gehoor aan de
|ne stakingsoproep we-
iet omstreden voorstel
Tvorming van de ar-
itgeving", aldus Cosatu.
(slagen vormen volgens
Cosatu een ernstige belemme
ring voor de komende delicate
onderhandelingen.
Critici in Pretoria oordelen al
gemeen dat het blanke min
derheidsbewind haar greep op
de media en de anti-apartheid
sorganisaties heeft versterkt.
Dominee Frank Chikane, lei
der van de Zuidafrikaanse
Raad van Kerken, deed een
oproep aan de wereld „de ogen
te openen voor de realiteit van
Zuidafrika en te handelen om
een bloedbad te voorkomen".
Desmond Tutu, de Anglicaan
se aartsbisschop, noemde de
maatregel een „zinloze en fail
liete exercitie".
Volgens Helen Suzman, be
kend vertegenwoordigster van
de blanke oppositie en tegen
standster van de nood-wetge
ving, ontnemen de afgekon
digde maatregelen tegen de
media de Zuidafrikanen het
democratische recht „om te
weten".
President Pieter Botha zei bij
de bekendmaking van de ver
lenging dat „de gewone wetten
ontoereikend zijn om de rust
te bewaren in het huidige dui
delijk revolutionaire klimaat
in Zuidafrika".
d /en En om uonoEn innam eh won
no6 op6EHomn ooon prtromies meimksik,
nnnn het oporthovo omi noon wno
(Van onze correspondent
Rink Drost)
POTSDAM Zure ge
zichten gisteren in Pots
dam bij de afgevaardigden
uit de landen van het
Oostblok na kritische uit
spraken van de Ameri
kaanse onderminister van
buitenlandse zaken, John
Whitehead. In Potsdam
vergaderen tot en met
vandaag bijna tweehon
derd experts op het gebied
van politiek, economie en
militaire aangelegenheden
over „nieuwe benaderin
gen van de vrede tussen
Oost en West".
Whitehead had weliswaar met
waardering over de groeiende
openheid in deze landen ge
sproken, maar haalde vervol
gens fel uit over het lage tem
po waarin die grotere open
heid wordt doorgevoerd op
militair, economisch en bur
gerrechtelijk terrein, de drie
hoofdpunten die in de slotak
koorden van Helsinki de voor
naamste aandacht hebben ge
kregen.
Whitehead: „Tijdens de onder
handelingen over de INF-
overeenkomst kwamen beide
zijden tot de ontdekking dat
de enige manier om gestalte te
geven aan de overeenkomst
was de andere partij de fabrie
ken te laten inspecteren waar
de wapens worden vervaar
digd", Hij trok de lijn door
naar de onderhandelingen
over de strategische kernwa
pens, de zogenaamde START-
onderhandelingen. „Hier gaat
het om een grote variëteit van
verschillende wapensystemen
waarvan de aantallen worden
gereduceerd en niet tot nul
worden teruggebracht. Beide
zijden hebben zich in Moskou
gerealiseerd dat de oplossingen
van de problemen een nog
grotere openheid vereisen.
Beide zijden hebben het on
prettige vooruitzicht van
steeds grotere aantallen in
spectieteams die elk hoekje
van hooggekwalificeerde
zwaarbewaakte faciliteiten on
derzoeken. De paradox kon
niet opvallender zijn: omdat
we elkaar niet vertrouwen
worden we opener jegens el-
(Van onze correspondent
Frans Boogaard)
MADRID De NAVO
zal pas op een later tijdstip
een fundamentele discus
sie aangaan over de kos
ten van de gemeenschap
pelijke verdediging en een
andere verdeling van de
politieke verantwoorde
lijkheden binnen het
bondgenootschap.
Met die afspraak, en verder
zonder enig concreet besluit,
hebben gisteren de NAVO-mi-
nisters van buitenlandse zaken
hun halfjaarlijkse Noordatlan-
tische raad in Madrid afgeslo
ten. De ministers maakten het
zich gemakkelijk door een van
de heetste hangijzers in de
verhouding tussen Amerika en
de Europese bondgenoten, een
reële verdeling van de defen-
siekosten over de lidstaten,
voor onbeperkte tijd voor zich
uit te schuiven. Zij kwamen op
die formule nadat vooral de
Amerikaanse minister Shultz
en zijn Westduitse collega
Genscher er voor hadden ge
pleit het in stand houden van
een toereikende defensie in de
eerste plaats als een gezamen
lijke NAVO-opdracht te blij
ven zien. „De westerse defen
sie is ondeelbaar. We moeten
collectief antwoord geven op
de dreiging uit het Opstblok",
aldus Shultz. Genscher voegde
daaraan toe dat de NAVO er
voor moet waken dat in de pu
bliciteit het beeld wordt opge
roepen „van een loodzware
last, waarvan wij ons allen
willen ontdoen". Volgens hem
moeten de lidstaten meer oog
hebben voor de verworvenhe
den van de NAVO - de nu al
ruim veertig jaar lange afwe
zigheid van oorlog - die feite
lijk met geen geld te betalen
zijn. Van den Broek zei dat de
Europese NAVO-landen geza
menlijk moeten proberen door
meer efficiency hun aandeel
in de NAVO-uitgaven te druk
ken. Volgens hem hebben
Shultz en diens defensiecolle
ga Carlucci er het Amerikaan
se Congres al herhaaldelijk op
gewezen, dat er geen sprake
van is dat West-Europa zijn
verantwoordelijkheden op het
gebied van de defensie-uitga
ven ontloopt. Van den Broek
bestreed dat op dit punt bin
nen het bondgenootschap
„grote politieke tegenstellin
gen" bestaan. Niettemin wordt
in het slotcommuniqué na
drukkelijker dan voorheen ge
steld dat de kosten van een ge
meenschappelijke verdediging
„evenwichtig" moeten worden
verdeeld.
Tijdens eén korte persconfe
rentie na afloop van de twee
daagse top juichte Van den
Broek het zeer toe dat in het
slotcommuniqué is vastgelegd
dat in december de NAVO-
raad een „comprehensive con
cept", een alomvattend ont-
werp-document over wapen
beheersing en ontwapening
krijgt overlegd. „Daarmee
kunnen we laten zien dat het
er ons niet alleen om gaat de
defensie-uitgaven op te voe
ren, maar dat we ook oog heb
ben voor wapenbeheersing",
aldus de minister. Volgens
Van den Broek is overigens
het Westen wel gedwongen
zijn bewapening op peil te
houden, omdat ook het Oost
blok onverminderd daarmee
doorgaat. Van den Broek: „Dat
is niet veranderd, ondanks de
ontspanning die we tussen
Oost en West nu kunnen
waarnemen".
Voor de structuur van de eco
nomieën van het Oostblok had
Whitehead geen enkele waar
dering: de overbureaucratise-
ring heeft volgens hem geleid
tot een opvallend vergrote
achterstand ten opzichte van
de westerse economieën, on
danks een reële groei. White
head: „Maar dat is niet het
ergste probleem waarmee deze
economieën te kampen krij
gen. De inefficiënties uit het
verleden worden overvleugeld
door de uitdagingen die nog
komen, want hoe ingewikkel
der een economie wordt hoe
inefficiënter de huidige me
thoden zullen blijken".
Waar het om het in acht ne
men van de mensenrechten
gaat, deed Whitehead nog een
flinke schep bovenop de uit
spraken van president Reagan
kort voor diens jongste topont
moeting met Sovjet-leider
Gorbatsjov. Reagans uitspra
ken waren al onvriendelijk
ontvangen. Whitehead's rede
zette de gezichten van de con
gresgangers uit de communis
tische landen op storm. „Rege
ringen die hun eigen burgers
slecht behandelen of hun de
primaire mensenrechten ont
zeggen zijn eerder dan ande
ren bereid hun buren slecht te
behandelen".
moetje zelf
voor je schoolboeken
zorgen en betalen!
In de boekenlijst van de school
staat welke boeken je moet heb
ben. Van Dijk's Schoolboekhuis
Kampen kan je het benodigde
boekenpakket vlot en keurig
thuis bezorgen. Er zyn echter
meerdere mogelijkheden, ie kunt
natuurlijk alleen nieuwe boeken
kopen, maar ook gebruikte
boeken. Dat scheelt Je kunt zelfs
boeken huren bjj Van Dijk's
Schoolboekhuis.
Bij VAN DIJK'S SCHOOLBOEK
HUIS weten ze alles van school
boeken en ze kopen ook overbo
dige boeken.
WEES WIJSen vraag dus
de Schoolboekeninformatiefolder
aandie is gratisbij:
VAN DIJK'S
SCHOOLBOEKHUIS
KAMPEN
Dat is wijsheid!
Dieselstraat 1,8263 AE Kampen.
Stuur dezo bon op voor moor informatie.
Want daar word je wijzer van! In oen
envelop, adresseren aan: Van Dük's
Schoolboekhuis, Antwoordnummer 22, -i"
8260 VB Kampen. (Postzegel hoeft niet)
Bellen kan ook:
05202-15757.
p Hierlangs afknippen -i
1 BON VOOR
j SCHOOLBOEKEN-1
INFORMATIE j
Ik wil meer weten over
Schoolboeken huren
I Nieuwe en Gebruikte
j Schoolboeken kopen
Overbodige boeken verkopen
Postcode:
Ik ga naar klasvan school: I
school)
(adres i
j school)j
(plaats) 5 I
RIJS Geven de
nse kiezers president
terrand morgen de
r het staatshoofd ge-
iste „duidelijke (lees
alistische) meerder-
d" in het parlement
ïerinneren ze zich een
lere, zeer recente uit-
ak van diezelfde
errand, namelijk dat
„niet gezond is wan-
r één partij aan alle
wtjes trekt"?
Ide vooravond van de
;de ronde van de parie
tsverkiezingen lijkt het
de Assemblée Nationale,
Franse Tweede Kamer,
>eling weer alle kanten
e kunnen: een kleine so-
l^stische meerderheid, een
f imale overwinning van
its (met of zonder Le
of wellicht zelfs een
we coalitie van socialis
ed en communisten. Na de
/kleun van de opiniepei-
hebben de Franse poli
ce commentatoren zich
en: intens genot op de uit-
king van de verschillen-
scenario's gestort. Eén
i staat vast: de door de
uêtebureaus voorspelde
e golf" zal het land niet
rspoelen. Van aangekon-
le 350 tot 400 socialisti-
Anton Harber. redacteur van de Zuidafrikaanse anti-apartheidskrant The Weekly Mail. toont de
voorpagina van zijn blad. De kop „Emergency III" slaat op het feit dat de nieuwe noodwet voor de
media de pers nog meer beknot dan de afgelopen twee jaar.
FOTO: AP
(ADVERTENTIE)
NA DE
"LAGERE SCHOOF'
