Waar ligt Oude Pekela?
3
Drugsvoorlichting aan jongeren
werkt niet altijd preventief
CeidaeComcwt
ierste kabel
lm Anna Broere
Rubbers wil
LSiet te boek
ftaan als
Oorzaak
vanwir-lek
Ook zoutgehalte
op verpakking
„Prins Bernhard
pleitte niet voor
boycotactie"
HITl
AARDRIJKSKUNDIG GENOOTSCHAP VECHT VOOR LESUREN
lEUWO
Stakers bij Philips
weer aan het werk
Consument kan schade door miskoop verhalen
BINNENLAND
DINSDAG 7 JUNI 1988 PAGINA 3
L (lïUIDEN - De kantelen van de gezonken
Tmicalientanker Anna Broere is voorlopig
tschoven naar morgen. Het rechtop zetten
.heffen van het schip moet vlot achter el-
aal SL. kunnen gebeuren bij een lange periode
schofa daglicht en weinig wind. De bergers
teld.h Smit Tak zullen het begin van de feite-
•fdstqe berging uitstellen tot de vroege ochtend
watf> donderdag of vrijdag; die dagen bieden
;erkefisl'&er vo°ruitzichten op weinig wind.
rincifteren 's eerste van v'er stroppen °n*
het achterschip geplaatst. De lekkage
h het uiterst giftige acrylonitril uit tank 4
tabiel gebleven, zo blijkt uit de water- en
htmonsters die gisteren zijn genomen.
jeenk—
et on
litiel 11'
UTRECHT De aanduiding van de voe
dingswaarde moet op alle voorverpakte le
vensmiddelen op dezelfde manier gebeuren.
Ze moet niet alleen informatie geven over
het gehalte eiwitten, vet en koolhydraten en
het aantal calorieën, maar ook over de hoe
veelheid natrium (zout). De vaste commissie
gezondheidsvoorlichting en -opvoeding van
de Nationale Raad voor de Volksgezondheid
(NRV) zegt dit in een ontwerpadvies over
het voedingswaarde-aanduidingenbesluit in
de Warenwet. De NRV behandelt het don
derdag, hoewel het besluit onlangs al in de
Staatscourant is gepubliceerd.
Bom in
Bemelen
In het Zuidlim
burgse Bemelen
is gisteren een
zware vliegtuig
bom blootgelegd.
Gezien het gerin
ge directe gevaar
mochten velen
een blik in de
verse kuil wer
pen.
FOTO: ANP
Windmolens op
Afsluitdijk
LEEUWARDEN - Ge
deputeerde Staten van
Friesland houden bin
nenkort een oriënte
rend onderzoek naar
het opwekken van
windenergie op de Af
sluitdijk. De provincie
wil hiermee de beste lo-
katies, het aantal wind
molens en de eventuele
gevolgen daarvan op
het landschap en de vo
gelstand inventariseren.
Friesland denkt aan sa
menwerking met de
Noord-Holland. Er
wordt uitgegaan van
twee windmolens.
DEN HAAG Prins Bernhard heeft zondag
niet gepleit voor een absolute boycot van meu
belen die zijn gemaakt van tropisch hardhout,
aldus een woordvoerder van de Rijksvoorlich
tingsdienst (RVD). Prins Bernhard heeft vol
gens de RVD in Holten gezegd dat een bewust
wording nodig is van het belang van de tropi
sche regenwouden. In dat kader zou het vol
gens de prins goed zijn eens na te denken over
de verkoop van meubelen die van tropisch
hardhout zijn gemaakt. Prins Bernhard had
zijn toespraak niet van te voren op papier
staan, aldus de RVD. „Prins Bernhard heeft al
leen willen duiden op de nadelige effecten van
het kappen van tropische regenwouden".
st inl
^^ervolg van de voorpagina)
SN HAAG - De relatie
CDA en VVD
rdt ook zeer nadelig
rertel
k vloed door het felle
e. ruzie over de verant
woordelijkheid voor het
en '.lekken van het plan de
e,va,V-premies af te schaf-
f .®pi. Veel bedrijven kon-
ei 'n daardoor op de val-
ep nog een contract slid
ing h dat hen recht geeft op
er isbsidie. Waarschijnlijk
ertefet dit de schatkist circa
orden miljard gulden.
1S fcmier Lubbers wil niet de
enletchiedenis ingaan als de
il onin die dat op zijn geweten
twooe*1 Sommige kranten be
nnetten vorige week in die zin
een aanval van de VVD in
nng Tweede Kamer. De liberaal
Dbenjhuis wees erop dat Lubbers
een zeer vroeg stadium en-
|e leden van de CDA-fractie
inn het kabinetsplan op de
aa8l ogte heeft gesteld.
.hooibbers ontkende toen al met
jit etm dat hij zijn partijgenoten
,en V voorkeursbehandeling had
geven. Hij had immers ook
fD-fractievoorzitter Voor-
tve vroegtijdig op de hoogte
field. Nu voegt hij in een
aef aan de Tweede Kamer
an toe dat er allereerst in
„vijfhoek" van het kabinet
.ige keren over de afschaf-
ig van de wir is gesproken,
ten deze selecte kring maakt
and.k een VVD'er deel uit: De
nentpte, minister van economi-
nd He zaken en vice-premier,
locht één van de leden van
Kamer aan het boven-
pnde twijfelen, dan ver-
>isscFm 'k dat gaarne", aldus
[Cjse (bbers in zijn brief. Hij richt
Jh daarbij overduidelijk tot
VVD. Volgens ingewijden
art"Jidt Lubbers dat de liberaal
e Nahuis zijn uitspraken van vo-
aan|e week moet terugnemen.
ssen11 blijkt ook uit de laatste zin
n Lubbers' epistel: „Ik reali-
rr mij dat deze brief qua
ocedure ongebruikelijk is,
lar een democratie die zich-
t onlf respecteert zal ook zorg
I»» vleten dragen voor een ge-
ïiedschrijving die overeen-
>€rm)nt mnet de feitelijke gang
n vch zaken".
?e ret
eun
olerr
vl W
Prins Claus reikt In zijn hoe
danigheid van ere-voorzitter
«!?van de Koning Willem I Stich-
8- *5" ting in de Ridderzaal van het
ld ZO Binnenhotcomplex te Den
;r- Haag de Koning Willem I prijs
1988 uit.
.eiend Prms Bernhard reikt in het
1 World Trade Center In Am-
r ,n sterdam de „Citlbank/Diners
8r'Club Study Award" uit. De
97®J Study Award, ingesteld ter
1 23 1 gelegenheid van het dertigja
rig bestaan van Diners Club
Inetrnational. wordt dit jaar
kustyoor het eerst uitgereikt aan
'oslaveen student die naar het oor-
1 ?Y®deel van de jury de beste
zuid-I scriptie heeft Ingezonden
ele "over ..de positie van het cre-
empfl ditcard-betallngssysteem
®P d® naast de bestaande beta-
len et lingssystemen in de consu
mentenmarkt".
Koningin Beatrix woont in de
Ruïnekerk in Bergen (NH) de
bi|eenkomst bij die wordt ge
houden ter herdenking van
de honderdste geboortedag
van de dichter A. Roland
Holst.
Prinses Margriet woont in de
Erasmus Universiteit in Rot
terdam een gedeelte bij van
de „Third Conference on Re
search in Rehabilitation". In
de Nieuwe Kerk in Amster
dam verricht prinses Margriet
de opening van de tentoon
stelling „Glorieuze revolutie",
de wereld van Willem III en
Mary 1650-1702.
NVANDAAGO
IN HET VJ
DEN HAAG In welke
provincie ligt Oude Pe
kela? U lacht natuurlijk
om die vraag, maar 42
procent van de bevol
king weet niet dat Gro
ningen het juiste ant
woord is. En 52 procent
kan Woensdrecht niet lo-
caliseren. Bovendien
weet 59 procent niet dat
Moskou dichter bij Am
sterdam ligt dan Athene.
Dat stemt het Koninklijk Ne
derlands Aardrijkskundig
Genootschap (KNAG), dat
deze resultaten gisteren be
kend maakte, niet vrolijk.
Maar echt verdrietig wordt
het genootschap pas bij de ge
dachte dat de regering de
aardrijkskundelessen in het
middelbaar onderwijs wil te
rugbrengen van twee naar
één uur in de week. „Dat is,
absoluut onaanvaardbaar".
„In het wetsvoorstel op de
basisvorming veegt staatsse
cretaris Ginjaar-Maas met
één pennestreek, ergens in
een bijlage, de helft van het
aardrijkskunde-on^erwijs
van tafel. Zonder enige argu
mentatie! Dat veroorzaakt bij
ons een behoorlijke schok",
zei KNAG-voorzitter drs. H.
Eenhoorn gisteren bij de pre
sentatie vari de enquête naar
de geografische kennis onder
de bevolking.
Het resultaat van die enquête
viel het genootschap nogal
tegen. Van de twintig vragen
die 200 mannen en 200 vrou
wen (representatief voor de
gehele natie) kregen voorge-
Van niemand wordt verlangd te weten waar Zijtaart ligt, maar dat Haarlem ten westen van Am
sterdam ligt is toch niet te veel gevraagd?, aldus de aardrijkskundigen.
legd, werd ongeveer de helft
goed beantwoord. „Bij de
meeste vragen is het percen
tage juiste antwoorden niet
bijzonder hoog te noemen",
aldus het KNAG. Gelukkig
maar voor het genootschap,
dat de enquête door het
NIPO liet uitvoeren om een
extra argument in handen te
krijgen tegen de voorgeno
men halvering van het aantal
lesuren.
Groningen,
Hooge zand
De mensen weten al niet erg
veel van aardrijkskunde, ont
neem ze nu niet ook nog dat
laatste kleine beetje kennis,
zegt het KNAG. Eenhoorn:
„Er vindt tegenwoordig geen
persconferentie meer plaats
zonder dat het jaartal 1992
genoemd wordt. Als dat er
gens terecht is, dan hier.
Zonder talenkennis en ken
nis van de rest van de wereld
kunnen we onze internatio
nale positie, ook binnen een
open Europa, wel vergeten.
Geografie-onderwiis is dus
van levensbelangDaarbij
gaat het al lang niet meer om
rijtjes als „Groningen, Hooge-
zand, Sappemeer, Veendam,
Wildervank", zo verzekerde
drs. P.C. Beukenkamp (ver
bonden aan de Utrechtse
Rijksuniversiteit en een van
de opstellers van de enquête).
„Het heeft te maken met de
sprinkhanenplaag in Afrika,
met internationalisering.
1992, de afbraak van de
veengronden, de ontwikke
lingsproblematiek. Al die on
derwerpen, die regelmatig te
rugkeren in het nieuws, lij
ken los van elkaar te staan.
Maar de geografie legt er de
structuren onder bloot, ziet
verbanden, achtergronden,
tendenzen. Het is een vak dat
het breedst denkbare terrein
behandelt".
En daarbij is enig benul van
de topografie onontbeerlijk,
vindt het KNAG. Niemand
hoeft nog rijtjes plaatsnamen
op te kunnen dreunen, van
niemand wordt verlangd te
weten waar Zijtaart ligt,
maar dat Haarlem ten westen
van Amsterdam ligt is toch
niet te veel gevraagd?. Beu
kenkamp: „Het gaat ons niet
om topografische weetjes in
de categorie 'Wat is de hoofd
stad van Zimbabwe?', maar
om een kaartbeeld van een
aantal veel in het nieuws
voorkomende plaatsen en ge
bieden ten opzichte van an
dere plaatsen en gebieden".
Drie uren
Het KNAG-pleidooi voor een
handhaving van het aantal
uren aardrijkskundeles
wordt blijkens de enquête ge
steund door de meerderheid
van de bevolking. Die vindt
zelfs drie uren per week ver
eist. Het KNAG waardeert
dat zeer („De regering hecht
niet aan ons vak, maar de be
volking wel"), maar wil zo
ver niet gaan. Eenhoorn:
„Wij vragen niet om drie
uren, wij vragen om een
handhaving van de huidige
twee. Dat is minimaal nodig
om tot enigzins voldoende
aardrijkskundige kennis te
komen".
Het is daarom volgens het
KNAG onvermijdelijk wat
minder aandacht te besteden
aan andere vakken die Gin
jaar-Maas in haar „urenta
bel" gepland had. Eenhoorn:
„We willen geen tijd van de
bestaande vakken afsnoepen,
maar hebben ons gericht op
de nieuwe vakken. Om de
aardrijkskunde te redden,
moet wat minder tijd besteed
worden aan techniek, beel
dende vorming en lichamelij
ke oefening".
De KNAG-voorzitter hoopt
dat de Tweede Kamer (en
met name de oud-aardrijks
kundeleraar en CDA'er
Eversdijk) het met die afwe
ging eens is en Ginjaar-Maas
van haar „onzalige" plannen
weet af te houden. „De
staatssecretaris wil de hele
zaak van de basisvorming
voor het einde van dit jaar
afronden, maar gezien de
vele vragen en kritiek uit de
Kamer, zijn wij erg benieuwd
of ze dat hoge tempo kan vol
houden".
STEVO AKKERMAN
Extra marechaussee
Het korps marechaussee op Schiphol is met dertig man uitgebreid. De nieuwelingen kregen giste
ren een rondleiding over het uitgestrekte luchthaventerrein en werden geïnstrueerd over hun taken.
FOTO: ANP
Schippers heffen blokkade
zelf op De binnenschippers
die vannacht in de buurt van
Wijk bij Duurstede een trans
port van het veevoederbedrijf
Granaria geblokkerd hadden,
hebben die blokkade inmid
dels zelf opgeheven. De politie
heeft niet hoeven ingrijpen.
Wel werd nog een tweede man
gearresteerd wegens openlijke
geweldpleging. Eerder werd
een binnenschipper aangehou
den omdat hij met zijn schip
tegen de achtersteven van een
poli tie vaartuig was aangeva
ren.
Tijdens de stakingsbijeenkomst in het ontspanningscentrum van
Philips zorgden deze drie koks voor de lunch. Aan hun gezichten
valt echter af te lezen dat ze bang zijn dat ze hun muts binnen
kort zullen moeten afzetten.
FOTO: ANP
OP KORTE TERMIJN NIEUW OVERLEG
EINDHOVEN De on
geveer 450 stakende Phi-
lips-werknemers in Eind
hoven zijn vandaag weer
aan het werk gegaan. Ze
besloten hun acties op te
schorten nadat Philips
had toegezegd op korte
termijn het overleg te her
vatten over de verzelf
standiging van de afdeling
bedrijfsrestauratie.
Volgens bestuurder Jan Cupe
rus van de Industriebond FNV
is de directie van Philips be
reid voor de zeshonderd be
trokken werknemers afspra
ken te maken positief afwij
ken van de catering-cao die
voortaan voor hen gaat gelden
Ook is Philips bereid construe
tief te overleggen op basis van
de eerder door de Industrie
bond FNV ingediende voor
stellen. „Voor ons blijven vier
uitgangspunten overeind: be
houd van de werkgelegenheid,
een goede beloning, sociale ze
kerheid en behoud van de
pensioenrechten", aldus Cupe
rus.
In een door Philips uitgegeven
verklaring staat dat voor de
onderneming het uitgangspunt
blijft dat de eenmaal verzelfs
tandigde restauratiedienst in
staat moet zijn concurrerend te
opereren. Verder onderkent
het bedrijf dat het verande
ringsproces voor betrokken
medewerkers pijnlijk kan zijn
DEN HAAG De consument
die schade lijdt als gevolg van
een miskoop van een produkt
met een veiligheidsgebrek kan
in de toekomst die schade vol
ledig verhalen. Bij een schade
bedrag tot 1250 gulden moet
hij de verkoper-detaillist aan
spreken. Als het bedrag hoger
uitvalt is de producent aan
sprakelijk.
een Brusselse richtlijn wordt
in hoofdlijnen gedeeld door
een meerderheid van de
Tweede Kamer, zo bleek giste
ren. Dat gebeurde in een uit
gebreide commissievergade
ring over de herziening van de
bepalingen rond koop en ruil
in het Burgerlijk Wetboek,
waarbij ook het wetsontwerp
op de produktaansprakelijk-
heid aan de orde werd gesteld.
Het praktijkvoorbeeld van
„gevolgschade" dat gisteren
werd gehanteerd is de wasma
chine die. eenmaal geïnstal
leerd. blijkt te lekken waar
door het tapijt wordt vernield.
Als de tapijtschade lager dan
1250 gulden uitvalt moet de
consument die schade volgens
de vakliteratuur kunnen ver
halen. Maar er ligt daarover
geen uitspraak van de Hoge
Raad. Minister Korthals Altes
wil die zekerheid wel schep
pen. Hij sprak de opvatting te
gen van VVD-kamerlid B.
Korthals dat de detaillist hier
door op hoge kosten wordt ge
jaagd. De detailhandelaar kan
immers in het contract met de
producent bedingen dat hij ge
volgschade beneden de 1250
gulden op die producent kan
verhalen. Bovendien kan hij
zich tegen schadeclaims verze
keren. Het CDA-kamerlid
Soutendijk vindt de bestaande
verhaalsmogelijkheden van de
consument - via de rechter -
afdoende.
DEN HAAG - Niet praten
over drugs heeft betere effec
ten dan er wèl over praten.
Onderzoeken naar de effecten
van de eerste drugvoorlich
tingsprogramma's op scholen
hebben dat uitgewezen.
Dr. W.F.M. de Haes van de af
deling gezondheidsvoorlich
ting en -opvoeding (GVO) van
de GGD in Rotterdam heeft
dit vandaag in Den Haag ver
klaard bij de aanbieding van
het boek „Effectiviteit van
GVO" aan voorzitter dr. L.
Ginjaar van de Gezondheids
raad.
Het boek behelst de resultaten
van een studie die het Lande
lijk Centrum Gezondheids
voorlichting en -opvoeding
heeft uitgevoerd in opdracht
van het ministerie van welzijn,
volksgezondheid en cultuur.
Het geeft een overzicht van
studies naar de effecten van
gezondheidsvoorlichting op
negentien onderdelen van de
gezondheidszorg. Nederland
vervult met deze studie een
voortrekkersrol. Een Engelse
versie van het boek wordt in
augustus gepresenteerd op een
wereldconferentie over GVO
in de Amerikaanse stad Hous
ton.
De Haes zei dat het verstrek
ken van feitenkennis over
drugs (hoe zien ze eruit, hoe
werken ze, wat is de straf als
de politie je betrapt) niet
werkt: „Deze aanpak lijkt op
consumentenvoorlichting".
Hetzelfde geldt voor het bele
rend of vermanend toespreken
van jongeren. Wat door vol
wassenen verboden is, is nu
eenmaal extra aantrekkelijk.
Contact met de harde realiteit,
bij voorbeeld een (ex-)ver-
slaafde die zijn verhaal vertelt,
met de politie erbij en des
noods in de gevangenis, maakt
wèl veel indruk. Maar, aldus
De Haes, het maakt ook van
de druggebruiker een soort
held die een avontuurlijk, ge
durfd leven achter de rug
heeft.
Levensprobleem
Al deze soorten voorlichting
leiden volgens hem in de
meeste gevallen tot enige ver
meerdering van kennis. Maar
ze hebben weinig of geen in
vloed op houding en gedrag
van de jongeren. In sommige
gevallen is het resultaat zelfs
een wat positievere houding
tegenover druggebruikers en
druggebruik en een sterkere
neiging om met drugs te gaan
experimenteren.
Het heeft wèl effect als met
jongeren van 12 tot 18 wordt
besproken wat ze zelf zien als
de „levensproblemen" die ze
voor zichzelf moeten oplossen
en de houding die ze daarbij
het zoeken van op
lossingen of het ontvluchten
van de situatie, leren om zelf
standig te kiezen en niet als
meeloper mee te doen met an
deren, en het nastreven van
een doel in je leven met het
maken van de daarbij passen
de keuzen.
Dergelijke algemene vragen
kunnen worden besproken op
basis van concrete situaties en
gedragingen: zoals dronken
worden, wel of niet roken, joy
riding. zwartrijden in de tram.
het plegen van winkeldiefstal
len en het proberen of nege
ren van drugs. Door jongeren
te helpen zoeken naar oplos
singen voor levensvragen, zei
hij, is de kans groter dat ze de
oplossing niet zoeken (of ont
vluchten) in overmatig alco
holgebruik, druggebruik en
andere soorten normover
schrijdend gedrag. Ziin conclu
sie luidt danook: drugsvoor
lichting is effectief en werkt
preventief als het maar over
„kiezen en beslissen" gaat en
niet te veel over riskante stof
fen.
Patiënten
Uit het grote „GVO-boek"
blijkt ook dat voorlichting in
andere gevallen erg effectief
kan zijn. Voorlichting aan ope-
ratiepatiênten kan de ligduur
met gemiddeld 1,25 dag tekor
ten en bij sommige ingrepen
zelfs zes dagen. Gemiddeld lig
gen de patiënten die voorlich
ting hadden gekregen 12.5
procent korter in het zieken
huis dan patiënten bij wie dat
niet het geval is.
Dr. R. Jonkers van het Lande
lijk Centrum GVO zegt dat
studies op het gebied van hoge
bloeddruk en diabetes uitwij
zen dat het gewenste effect
groter is naarmate de voor
lichting meer systematisch en
planmatig is opgezet Vooral
bij diabetes-patienten die een
goede zelfzorginstructie krij
gen. kunnen de resultaten
spectaculair zijn: een daling
van het aantal ziekenhuisop
namen met 45 procent is dan
geen uitzondering.
Het gaat trouwens niet alleen
om de kosten. Volgens Jon
kers ervaren patiënten die zijn
voorgelicht over een ingreep
in het algemeen minder pijn
en angst dan niet voorgelichte
patiënten.
Bijkomend voordeel kan zijn
dat er minder kalmeringspil-
len hoeven te worden geslikt.
Al met al zijn volgens Jonkers
bij een systematisch en plan
matig - en in het geval var
chronische patiënten ook
structureel - aangepakte voor-
