Russisch Orthodoxe kerk
in concilie bijeen
Mgr. Lescrauwaet: eredienst
is geen vormingsbijeenkomst
fieidacSouAO/tt
-GEESTELIIK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
beroepingen
„Oorzaak honger in Derde Wereld
ligt in westerse arrogantie"
,ar
weer
CeidócQowiant
DINSDAG 7 JUNI 1988 PAGItfE
ZUSTERS WILLEN GEEN DIERENCREMATORIUM NAAST DE DEUR
HEERLEN In de kloostergemeenschap van de medische
missiezusters in Imstenrade is grote deining ontstaan over het
plan van de gemeente Heerlen om vlakbij de ingang van de
kapel van het klooster een crematorium voor dieren te vesti
gen.
Dit verbrandingscentrum voor dieren, zoals de zusters het noe
men, moet pal naast de begraafplaats van het crematorium in
Imstenrade komen. De zusters stellen dat een dergelijk, op
winst gerichte commerciële instelling niet gevestigd mag
worden nabij een begraafplaats en een kapel, waar vaak uit
vaartdiensten worden gehouden. Een puur zakelijk instituut
voor de verbranding van dieren verdraagt zich nu eenmaal
niet met het begraven of cremeren van mensen, zo vindt de
overste. Een bijkomend bezwaar is nog de stankoverlast die
een verbrandingscentrum voor dieren zal veroorzaken.
De verbolgen zusters hebben inmiddels de Heerlense advocaat
mr. C. Spreksel opdracht gegeven een proces tegen de gemeen
te aan te spannen wanneer de gemeenteraad akkoord zou gaan
met het omstreden voorstel.
Veel wenst zich de
mens en toch heeft hij
slechts weinig nodig
Russische Kerk
wil met
Vaticaan praten
over
Oekraïense
katholieken
MOSKOU De Russisch
Orthodoxe kerk is bereid met
het Vaticaan overleg te voe
ren over de positie van de
Oekraïense katholieken. Dit
meldt de New York Times.
Na de Tweede Wereldoorlog
werd de Oekraïens katholie
ke kerk op bevel van Stalin
ingelijfd bij de Russisch Or
thodoxe kerk. Sindsdien leeft
de Oekraïense katholieke
kerk, naar schatting drie mil
joen leden omvattend, onder
gronds.
Metropoliet Filaret van Kiev
kondigde aan dat de bespre
kingen met vertegenwoordi
gers van het Vaticaan en de
Oekraïens katholieke kerk
volgende maand in Finland
zullen worden gehouden.
Binnen de Russisch Ortho
doxe kerk bestaat grote
weerstand tegen het opnieuw
legitimeren van de Oekraï
ens Kastholieke Kerk. Overi
gens is een beslissing daar
over een zaak voor de staat.
Metropoliet Filaret waar
schuwde het Vaticaan voor
een „aggressieve" benadering
van de problematiek die de
goede oecumenische betrek
kingen met de Russisch Or
thodoxe kerk op het spel zou
kunnen zetten.
De Oekraïense katholieken
hebben de de afgelopen jaren
herhaalde malen de aandacht
gevestigd op hun zaak door
middel van petities gericht
aan de Sovjet-regering. Deze
werden nooit in ontvangst
genomen. Vorige week werd
het een Oekraïens-katholie-
ke delegatie nog onmogelijk
gemaakt om naar Moskou te
reizen.
Hoe groot het aantal Oekrai-
ensse katholieken is een
kwestie van schattingen. Het
Britse Keston College dat de
godsdienst in Oost-Europa
bestudeert schat het aantal
op drie miljoen. Zij komen
ondergronds bij elkaar.
Dat de paus ter gelegenheid
van het duizendjarig bestaan
van de Russisch Orthodoxe
Kerk niet naar Moskou kon
komen heeft alles te maken
met de eis van het Vaticaan
dat de Oekraïens katholieke-
kerk opnieuw wordt erkend.
GOS krijgt
minder
verplichtend
karakter
HARARE De Gerefor
meerde Oecumenische Syno
de (GOS) krijgt een minder
verplichtend karakter en bo
vendien een andere naam.
Na de bijeenkomst in Harare,
die eind deze week wordt af
gesloten, zal de GOS als de
Gereformeerde Oecumeni
sche Raad (GOR) door het le
ven gaan. Dat is het gevolg
van de wijziging van de con
stitutie maandag is besloten.
De constitutie dateerde van
de oprichting in 1946. Vele
kerken hebben de afgelopen
jaren op wijziging aangedron
gen. Vooral het synodale ka
rakter, waardoor de lidker
ken zich intensief met el-
kaars problemen konden be
zighouden, stuitte op groei
end verzet.
De Gereformeerde Kerken
in Nederland wilden van de
GOS een conferentie maken,
een platform van contact en
uitwisseling, maar zover is de
GOS niet gegaan.
In de nieuwe constitutie staat
dat de Raad geen oordeel zal
uitspreken over de beslissin
gen en handelingen van lid
kerken, behalve als deze een
groot risico voor het voortbe
staan van de Raad beteke
nen, het gezamenlijke getui
genis van de lidkerken in
discrediet brengen of op an
dere wijze de dienst van de
Raad aan de wereld belem
meren.
Als een lidkerk verklaart dat
ze vasthoudt aan het gezag
van de Heilige Schrift en aan
het gereformeerde geloof, zal
de Raad dat respecteren, zo is
in de nieuwe constitutie be
paald.
De Christelijke Gereformeer
de Kerken in Nederland wa
ren aanvankelijk weinig en
thousiast over een wijziging
van de grondslag van de
GOS. Zij zagen er onder
meer een manoeuvre van de
Gereformeerde Kerken in
Nederland in om kritiek van
andere kerken van zich af te
houden. Maar ds. Westerink
uit Bunschoten zei maandag
tevreden te zijn met de nieu
we constitutie.
De opening van het concilie van de Russisch Orthodoxe Kerk in het klooster van Zagorsk. Twee
de van links Konstantin Chartsje, staatssecretaris voor religieuze zaken. In het midden patriarch
Pimen.
FOTO: AP
ZAGORSK Met een
processie door tientallen
orthodoxe en buiten
landse geestelijken, die
drie kwartier duurde, is
gisteren in Zagorsk, het
geestelijk centrum van
de Russisch Orthodoxe
kerk tachtig kilometer
ten noorden van Moskou,
het driedaagse concilie
begonnen van deze kerk
ter gelegenheid van haar
duizendjarig bestaan. Het
is voor het eerst dat de
Russisch Orthodoxe
Kerk onder het Sovjetbe
wind een dergelijk con
cilie mag houden.
Honderden mensen stonden
te kijken toen de geestelijken
uit het Sint Sergeiklooster in
Zagorsk kwamen, begeleid
door klokgelui. Onder de
gasten bevonden zich kardi
naal Willebrands, namens de
katholieke kerk, en Robert
Runcie, de aartsbisschop van
Canterbury en de geestelijk
leider van de Anglicaanse
kerk.
Aan het begin van het conci
lie werd een verklaring voor
gelezen door Konstantin
Chartsjev, staatssecretaris
voor godsdienstzaken. Daarin
wenste de regering van de
Sovjetunie de Russisch-Or-
thodoxe Kerk geluk met
haar duizendjarig bestaan.
„Wij hebben een gemeen
schappelijke geschiedenis,
één vaderland en één toe
komst," aldus de verklaring,
daarmee een uitspraak van
staats- en partijleider Gor-
batsjov citerend. „De eenheid
van de Sovjetburgers, onaf
hankelijk van hun levens
overtuiging, is een belangrij
ke voorwaarde voor ons stre
ven naar een samenleving
gebaseerd op sociale recht
vaardigheid." De regering
garandeert atheïsten zowel
als gelovigen hun rechten te
zullen beschermen. Verder
dankte hij de Russisch-Or-
thodoxe Kerk voor haar vre
despolitiek. In de verklaring
wordt de hoop uitgesproken
dat de Kerk „haar patriotti
sche en burgerlijke plicht"
zal blijven vervullen.
Aan het concilie dat achter
geloten deuren plaats vindt,
nemen zo'n honderd metro
polieten en (aartsbisschop
pen deel onder leiding van
Oude kerken worden in de Sovjetunie opnieuw opgeknapt ter
gelegenheid van het duizendjarig jubileum. Hier poetst een ar
beider de koepel op van een van de twaalfde-eeuwse kathe
draal van Vladimir, het centrum van het vroege Russische
christendom. FOTO: AP
patriarch Pimen van Moskou
en geheel Rusland.
Tijdens de conferentie van de
orthodoxe geestelijken, zul
len negen nieuwe heiligen
worden gecanoniseerd, onder
wie de beroemdste Russische
ikoonschilder Andrei Roe-
blev en de 14de-eeuwse edel
man Dmitri Donskoj, die in
twee beslissende veldslagen
de Tataren versloeg.
Op de agenda staan ook een
nieuw administratief hand-
vesi voor de kerk en een dis
cussie over kerkelijke activi
teiten ten behoeve van de
wereldvrede. De agenda
werd in maart opgesteld door
een bisschoppenconferentie
waaraan 70 leden deelnamen.
Het Sint Sergei-klooster
werd in 1345 gesticht door
Sergei van Radonezn. Het is
nog steeds een klooster an
nex seminarie.
Dissidenten
houden mis
voor vervolgde
christenen
MOSKOU Ongeveer
twintig religieuze dissiden
ten en ex-politieke gevan
genen hebben in een
woonhuis in Moskou een
(russisch-orthodoxe) „mis
voor de vervolgde christe
nen" opgedragen. Een
priester uit de Krim, Vale-
ri Lapkovski, ging hierin
voor. Hij werd geassisteerd
door twee geschorste
priesters van de Russisch-
Orthodoxe Kerk, Aleksan-
der Ogorodnikov en Ser
gei Kovaliev. Officiële
priesters wilden in zo'n
dienst niet voor de ver
volgden bidden, aldus
Aleksei Zalevski, een der
aanwezigen. De dissiden
ten hadden overigens niet
alleen voor de vervolgden,
maar ook voor de vervol
gers gebeden.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Holwierde-Krewerd
(pari-time) C. Wessel, kand. te Gro
ningen; aangenomen naar Vrlezen-
veen (toez.) L.M. Vreugdenhil te
Gouda; naar Meppel W. Koersel-
man te Workum. -
Gereformeerde Kerken
Aangenomen te Hoogland (herv.ge-
ref..part-time) mw.drs.H. Hoogen-
kamp, kand. te Amsterdam; te
Stiens drs. C.P. Koole te Pijnacker
en Nootdorp.
Gereformeerde Kerken vrijge
maakt
Beroepen te Blokzijl E. Venema,
kand. te Kampen; bedankt
voor Enschede-Oost C.J. Mewe te
Terneuzen.
Nederlandse Gereformeerde Ker
ken
Beroepen: te Groningen (Tehuisge
meente) vpor de missionaire dienst
te Rwanda (Afrika) drs.D.A. Wester
kamp, kand. te Rijswijk (Gld), die dit
beroep heeft aangenomen; door de
Stichting Pastoraat Werkers Over
zee drs. G.H. Bouwman, eervol ont
heven predikant, wonende te Gro
ningen die dit beroep heeft aange
nomen. Aangenomen naar Vriezen-
veen (toez.) L.M. Vreugdenhil te
Gouda naar Meppel W. Koerselman
te Workum.
HILVERSUM Een
goede eredienst is geen
vormingsbijeenkomst tot
maatschappelijke verant
woordelijkheid en ook
geen catechese. Wel
moet volgens hulpbis
schop dr. J. Lescrauwaet
van Haarlem van een
„waarachtige eredienst"
een oproep tot sociaal en
gagement en catecheti
sch© zeggingskracht uit
gaan, maar „de eigen
aard en waarde van de
eredienst" steekt aller
eerst in zijn gebedska
rakter.
Mgr. Lescrauwaet sprak za
terdag op de jaarvergadering
van de vereniging voor La
tijnse Liturgie in theater
Gooiland in Hilversum. Deze
stelt zich ten doel het Latijn
en de Latijnse kerkmuziek,
vooral het Gregoriaans, le
vend te houden in de liturgie
van de Rooms-Katholieke
Kerk. Zo heeft de vereniging
onlangs bij het Vaticaanse
departement voor de liturgie
en alle bisschoppenconferen
ties gepleit voor een regelma
tiger gebruik van het Latijn
in parochies. De vereniging
staat overigens los van de be
weging rond aartsbisschop
Lefebvre tot behoud van de
oude Tridentijnse liturgie.
De dag was begonnen met
een Latijnse mis volgens het
nieuwe missaal, gregoriaans
gezongen door de schola can
torum onder leiding van
René Steenbeek in een volle
Sint Vituskerk. De pauselijk
pronuntius, mgr. E. Cassidy
was de hoofdcelebrant. In
zijn in goed Nederlands uit
gesproken behandelde hij
twee belangrijke geloofspun
ten van de katholieke ge
loofsleer. In verband met de
viering van Sacramentsdag
(afgelopen zondag) wees hij
aan de hand van Johannes 6,
48 e.v. op de werkelijkheid
van de tegenwoordigheid van
Jezus in de eucharistie. Na
dat Jezus had verkondigd dat
zijn vlees waarlijk voedsel en
zijn bloed echte drank was,
trokken veel van zijn leerlin
gen zich terug. Waarop jezus
aan de twaalf vroeg: „Wilt
ook gij soms weggaan?" Deze
vraag, aldus mgr. Cassidy, is
ook in deze tijd nog actueel.
Vervolgens sprak de cele
brant over de Mariaverering
die na een periode van ver
schraling, thans op een zui
verder en bijbelser grondslag
is gevestigd.
Aanbidding, belijdenis, dank
zegging en smeekbede zijn de
vier hoekstenen van de ere
dienst, zo had mgr. Lescrau
waet in zijn inleiding in de
middag betoogd. Een paar
protestantse leden Van de
vereniging lieten merken dat
zij het huns inziens belang
rijkste aspect: de woordver
kondiging, misten. Op ver
zoek van voorzitter mr. Erca
Schruer, zetten zij uiteen wat
hen in de Latijnse liturgie
speciaal aantrok. Dat bleek
vooral de band met de tradi
ties van het oude westerse
christendom, tot uiting ko
mend in het getijdengebed in
de kloosters en gezangen als
Kyrie, Glora, Credo en Mag
nificat. Maar de verering van
het sacrament des altaars
plaatste hen voor een drem
pel.
De vereniging eindigde haar
ledendag met de vespers van
sacramentsdag, mét Ave Ver-
urn, Pange Lingua en uitstel
ling van het Allerheiligste.
LANDELIJK MISSIONAIR COLLECTIEF:
NIEUWEGEIN De
honger in de Derde We
reld is niet alleen een
kwestie van gebrekkige
voedselproduktie. De
diepere oorzaak ervan is
gelegen in de arrogantie
van de westerse cultuur.
Dit was de belangrijkste con
clusie die getrokken werd op
de ontmoetingsdag van het
Landelijke Missionair Collec
tief te Nieuwegein. Leren
luisteren naar wat dragers
van andere culturen te ver
tellen is daarom de eerste
voorwaarde voor verande
ring.
Edouard Kessely, landbouw
kundige uit Tchad, legde uit
hoe in de iaren na de dekolo
nisatie de zelfvoorziening
van de Afrikaanse voedsel-
markt door externe factoren
werd belemeerd. „Nadat in
de jaren zestig de graanover
schotten uit de Verenigde
Staten bij ons gedumpt wa
ren en onze eigen landbouw
zich grotendeels op exportge
wassen had toegelegd, wer
den wij kwestbaarder dan
ooit.
Dat het Amerikaanse
graan door de Russen werd
opgekocht, kunstmest duur
der werd, insectenverdelgers
ons ecologisch evenwicht
verstoorde, waren klappen
die wij niet konden opvan
gen."
Het betoog van de Afrikaan
werd onderstreept door ir. H.
Kieft, voorzitter van Inter
kerkelijk Overleg voor het
Wereldvoedselvraagstuk. Hij
wees op het westers machts
denken dat onverzadigbaar is
in het vervullen van mate
riële verlangens zonder reke
ning Je houden met het na
tuurlijk evenwicht of met de
gevolgen voor toekomende
generaties. De weg tot veran
dering zag hij in het bewus
maken van andere keuzen,
zowel individueel als geza
menlijk.
Daarmee sneed hij het thema
van de culturele ongehoor
zaamheid aan, dat van het
begin af aan het Landelijk
Missionair Collectief ten
grondslag heeft gelegen. Hij
pleitte voor een evangelische
gezindheid als uitgangspunt
voormaatschappelijk hande
len. „Laten we eerst de on
derdrukker uit ons eigen bin
nenste verjagen, dan zullen
we ook de onderdrukkers uit
kerk en maatschappij kun
nen verjagen", zo citeerde hij
met instemming de Brazili
aanse bisschop José Maria-Pi-
Deetman en de kardinaal (Lu
re'
In niet mis te verstane bewoordingen heeft kardinaal sL^ej
nis dit weekeinde over de hoofden van katholieke schok <j
stuurders heen de minister van onderwijs gekapitteld.L S
onderwijsbeleid heeft a-christelijke krachten tot hoofdstne b
gemaakt, aldus de kardinaal. Zo'n uitspraak is nogal watj1 °f
CD A-minister krijgt van de hoogste katholieke kerkePstl
gezagsdrager in Nederland te horen dat hij op princire^
punten niet goed zit. T
TN K
UE kritiek van de kardinaal komt overeen met wat oqhtr
protestants-christelijke kring wordt gesteld. Op bijeenL
sten en in publikaties van de Unie School en Evangelie
voorbeeld is al herhaalde malen gewezen op de bedenke^
kanten van de kabinetsvisie op de kwaliteit van het on
wijs. Het is verheugend dat in brede christelijke kring. 1
zelfde standpunt wordt ingenomen tegenover het onder»
beleid.
MAAR daarmee is het betoog van de kardinaal niet af.
recht heeft hij erop gewezen dat het onderwijsbeleid feit||-v
de opvattingen van de samenleving weerspiegelt. De mH-J
ter kan zijn beleid ontwikkelen in een bepaald politiel
maatschappelijk klimaat. Het no-nonsensedenken van
kabinet spreekt (of sprak) veel mensen aan. En juist in
klimaat kan het beleid van minister Deetman tot stand,
men
SN
HOEWEL de kardinaal in zijn betoog de volksverteP^
woordiging niet met name noemde, is het duidelijk
Tweede en de Eerste Kamer een grote verantwoordelijkLU2
hebben in het bewaken en sturen van het onderwijsbeL^
Helaas moet worden geconstateerd dat veel parlementa(jej
zich drukker maken over een zaak als de organisatie vaL
studiefinanciering vanuit Groningen dan over de ideoL
en de inhoudelijke uitwerking van het onderwijsbeleid. n'
MINISTER, volksvertegenwoordiging en samenleving H*d
ben elk een eigen verantwoordelijkheid. De minister isbsi
meest aanspreekbaar: hij maakt beleid. De volksvertejst
woordiging dient dat beleid te toetsen. De verantwoorde^ j
heid van de samenleving is onmiskenbaar, maar is
moeilijker concreet te omschrijven, want de samenletchi
wordt gevormd door individuele mensen met veelal on|n 1
ling afwijkende opvattingen. De een kan niet verantwoo^1
lijk zijn voor denkbeelden van de ander. In die zin moet 1
de opmerkingen van de kardinaal over de samenleving
meer betekenis worden gegeven dan ze kunnen hebbenjhu
eer
HET belang van zijn uitspraken over de samenleving
veeleer de oproep die eruit spreekt. Die oproep vraagt ogt(
alle mensen op welke plaats in de samenleving ook, „hooibtx
en dader" te zijn van het Woord dat geen mens uitsluit efm
zwakkeren beschermt. Dat moet z'n gevolgen hebben Vl
onder meer de inrichting van het onderwijs.
eve
»tel
Deetman en de kardinaal (T-
De kardinaal heeft in zijn toespraak voor de kathol'^
schoolbestuurders slechts een paar woorden gesproken tn
de tweedeling in het katholiek onderwijs in ons land.k e
tweedeling wordt veroorzaakt door het eigen reglementfrte
bisschop Gijsen voor de scholen in zijn bisdom bindend h|e
verklaard. f,
I
HET verschil met het reglement van de overige bisscl-m
pen is onder meer dat bisschop Gijsen de Nederlandse bb<
tholieke Schoolraad (NKSR) geen enkele rol heeft to y'
deeld. De overige bisschoppen doen dat wel. Dat kardiLt
Simonis kwam spreken bij de grootste bond die bij de Nljhu
is aangesloten, de Bond KBO, vormde opnieuw een aanje
zing van de redelijke verstandhouding die bestaat tussen'1 b
episcopaat minus mgr. Gijsen en de NKSR. n L
H ?r
Dce<
Et feit van de spreekbeurt was te meer opmerkelijk, ortf
de NKSR onlangs een „ontsnappingsmogelijkheid" h*610
aangeboden aan katholieke scholen in het bisdom Roerni^
die niet onder het regiem van bisschop Gijsen willen vo), z
bestaan. Het stilzwijgen van de kardinaal over de twee re)
menten kan worden uitgelegd als een stilzwijgende steun
de NKSR en als opnieuw een aanwijzing van het isolerr
van bisschop Gijsen.
Geleidelijk meer
zon
DE BILT (KNMI) Van-
nacht en morgenochtend is er
nog vrij veel bewolking. Voor
namelijk in het noorden van
het land kan daaruit nog wat
regen vallen. De bewolking en
regen hangen samen met een
kleine depressie in Duitsland.
Deze depressie trekt morgen
langzaam weg naar Polen. Als
gevolg van die ontwikkeling
zal de zon in de loop van de
dag doorbreken, het eerst in
het zuidwesten van het land.
De minimumtemperatuur ligt
de komende nacht rond 12
graden. Morgenmiddag wordt
het ongeveer 18 graden. De
wind waait uit het noorden en
is matig, kracht 3 4. Voor ko
mende dagen wordt de over
gang naar een meer zomers
weertype.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, medegedeeld door
het KNMI. geldig voor morgen en
donderdag:
Zuid-Scandinavië en Denemarken:
Overwegend veel bewolking en een
enkele bui. Middagtemperaturen
rond 20 graden.
Britse eilanden: Af en toe zon en
vrijwel overal droog. Middagtempe
raturen van 15 graden in Schotland
tot rond 19 graden in zuid-Engeland,
in Ierland rond 17 graden.
Benelux: Af en toe zon en een kleine
kans op een bui. Middagtemperatu
ren ongeveer 20 graden.
Duitsland: Half tot zwaar bewolkt en
vooral op woensdag enkele buien.
Middagtemperaturen woensdag onge
veer 19 graden, donderdag iets hoger.
Frankrijk: Wisselend bewolkt en en
kele buien. Middagtemperatuur aan
de noordwestkust rond 16 graden, in
midden-Frankrijk ongeveer 21 gra
den, en aan de Middellandse zee cir
ca 24 graden.
Alpenlanden: Perioden met zovar
op de meeste plaatsen droog. Mi<(jni
temperatuur woensdag rond 20
den, donderdag iets warmer.
Spanje en Portugal: Wisselend p,,'
wolkt en enkele regen- of onwWc
buien. Middagtemperatuur in ste
noordwesten ongeveer 19 gr|Qt
aan de portugese kust circa 22 g«su
i elders uiteenlopend van 23 tg6|
ng
Ine
graden.
Italië en Joegoslavische kustVl
noord-Italie en aan de Joegoslaye
kust perioden met zon én ove<je<
gend droog. In midden- en zuid-I^,
wisselend bewolkt en enkele r<ov<
of onweersbuien. Middagtempe^jt,
ren van rond 24 graden op dena;
vlakte tot ongeveer 27 graden el|in{
16 10 Ho
as,
kv.bew. 21 12
»bew. 23 18
